Nadzwyczajne złagodzenie lub obostrzenie kary (art. 57)

Druga z zasad opisanych w analizowanym artykule dotyczy sposobu orzekania przez sąd w sytuacji, gdy jednocześnie zbiegną się podstawy do nadzwyczajnego złagodzenia kary lub nadzwyczajnego jej obostrzenia. W myśl tego przepisu, sąd może wówczas albo karę nadzwyczajnie złagodzić, albo obostrzyć, biorąc pod uwagę wszystkie te okoliczności łącznie. Oznacza to, że sąd niejako będzie je wyważał, patrzył, których przesłanek jest więcej, albo które są ważniejsze, mają większe znaczenie.

Zobacz: Pomoc prawna

Należy ponadto podkreślić, iż zastosowanie przez sąd nadzwyczajnego złagodzenia lub nadzwyczajnego obostrzenia kary jest fakultatywne, co oznacza iż może on orzec karę w „zwykłym” zakresie, ani jej nie obniżając nadzwyczajnie ani jej nadzwyczajnie nie obostrzając.

Jeżeli w sprawie Anity B. oskarżonej o przestępstwo fałszowania polskich znaków płatniczych (art. 310 Kodeksu karnego) ujawnią się jednocześnie okoliczności przemawiające za nadzwyczajnym złagodzeniem kary (jest to tzw. wypadek mniejszej wagi, sprawczyni nie wyrządziła nikomu realnych szkód, wyraziła skruchę za swój czyn) oraz nadzwyczajnym obostrzeniem kary (uprzednia karalność za podobne przestępstwo tzw. recydywa specjalna podstawowa) to sąd może albo zdecydować o nadzwyczajnym złagodzeniu kary albo o nadzwyczajnym jej obostrzeniu. Sąd może również nie orzekać o żadnym z wskazanym środków i orzec karę w granicach ustawowych („zwyczajnych”).

W ślad za orzecznictwem Sądu Najwyższego należy wskazać, że jeżeli nastąpi zbieg podstaw do nadzwyczajnego złagodzenia kary lub nadzwyczajnego jej obostrzenia, wówczas kary te (nadzwyczajnie złagodzone lub obostrzone) tracą obligatoryjny charakter przewidziany przepisem, co oznacza iż wówczas to sąd według własnego uznania (fakultatywnie) decyduje czy zastosować którąś z nich (postanowienie SN z dnia 4 lutego 2008 r. , sygn.III K 363/07, Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna 2008/4/28/40).

Podstawa prawna: Art. 57 Kodeksu karnego.