Kara za występek o charakterze chuligańskim (art. 57a)

W wypadku określonym powyżej sąd orzeka nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, chyba że orzeka obowiązek naprawienia szkody, zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub nawiązkę na podstawie art. 46 Kodeksu karnego. Jeżeli pokrzywdzony nie został ustalony, sąd może orzec nawiązkę na rzecz instytucji, stowarzyszenia, fundacji lub organizacji społecznej, wpisanej do wykazu prowadzonego przez Ministra Sprawiedliwości, której podstawowym zadaniem lub celem statutowym jest spełnianie świadczeń na określony cel społeczny, bezpośrednio związany z ochroną dobra naruszonego lub zagrożonego przestępstwem, za które skazano sprawcę, z przeznaczeniem na ten cel.

Wskazany przepis został do kodeksu karnego dodany ustawą z dnia 16.11.2006 r. o zmianie ustawy kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 226, poz. 1648) i wszedł w życie w dniu 12 marca 2007 r. Była to ustawa, która wprowadziła na nowo do polskiego prawa karnego pojęcie czynu o charakterze chuligańskim i wprowadziła do postępowania karnego tzw. tryb przyśpieszony (rozdział 54a KK) z założenia przeznaczony do prowadzenia spraw przeciwko chuliganom.

Zobacz serwis: Wyłączenie odpowiedzialności karnej

Wyrazem polityki mającej na celu bezwzględną i surową walkę z chuligaństwem było wprowadzenie do kodeksu karnego szeregu przepisów mających na celu znaczne zwiększenie reperkusji karnych wobec chuliganów. Analizowany przepis jest jednym z sztandarowych przykładów zaostrzenia przepisów dotyczących odpowiedzialności karnej chuliganów. Zgodnie z jego treścią, sąd obligatoryjnie wymierza karę przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości nie niższej od dolnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę.

Jeżeli Andrzej B. popełni przestępstwo zniszczenia cudzego mienia (np. wybije szybę w radiowozie) określone w art. 288 § 1 KK to grozi mu za to kara od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności. Jeżeli czyn ma charakter chuligański, to sąd musi mu wymierzyć karę w wysokości nie niższej od dolnej granicy ustawowego zagrożenia (3 miesiące) zwiększonego o połowę (tj. o 1,5 miesiąca ) co efekcie sprowadza się do tego, iż sąd nie może orzec wobec niego kary łagodniejszej od kary 4 miesięcy i 2 tygodni pozbawienia wolności.

Należy wskazać, że dodatkowo analizowany przepis nakłada na sprawcę występku o charakterze chuligańskim obowiązek zapłaty nawiązki na rzecz pokrzywdzonego. Orzeczenie obowiązku zapłaty tej nawiązki jest obligatoryjne dla sądu, chyba że nawiązka jest orzekana na podstawie art. 46 § 2 Kodeksu karnego lub gdy na podstawie tego przepisu orzeczony jest obowiązek naprawienia szkody.

W przypadku, gdyby nie udało się ustalić pokrzywdzonego, przepis przewiduje fakultatywne nałożenie przez sąd nawiązki na rzecz pokrzywdzonego, chyba że orzeka obowiązek naprawienia szkody, zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub nawiązkę na podstawie art. 46 Kodeksu karnego. Jeżeli pokrzywdzony nie został ustalony, sąd może orzec nawiązkę na rzecz instytucji, stowarzyszenia, fundacji lub organizacji społecznej, wpisanej do wykazu prowadzonego przez Ministra Sprawiedliwości, której podstawowym zadaniem lub celem statutowym jest spełnianie świadczeń na określony cel społeczny, bezpośrednio związany z ochroną dobra naruszonego lub zagrożonego przestępstwem, za które skazano sprawcę, z przeznaczeniem na ten cel.

Zobacz: Pomoc prawna

Należy jeszcze tylko uzupełniająco wskazać, że występkiem o charakterze chuligańskim jest występek polegający na umyślnym zamachu na zdrowie, na wolność, na cześć lub nietykalność cielesną, na bezpieczeństwo powszechne, na działalność instytucji państwowych lub samorządu terytorialnego, na porządek publiczny, albo na umyślnym niszczeniu, uszkodzeniu lub czynieniu niezdatną do użytku cudzej rzeczy, jeżeli sprawca działa publicznie i bez powodu albo z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego (art. 115 § 21 Kodeksu karnego)

Podstawa prawna: Art. 57 Kodeksu karnego.