Jakie działania może podjąć RPO w obronie naszych praw?

Głównym zadaniem Rzecznika Praw Obywatelskich jest podejmowanie stosownych czynności, gdy poweźmie wiadomość o naruszaniu wolności i praw człowieka i obywatela. Podjęcie tych czynności może nastąpić:

1. na wniosek obywateli lub ich organizacji;

2. na wniosek organów samorządów;

3. na wniosek Rzecznika Praw Dziecka;

4. z własnej inicjatywy.

Warto pamiętać, że wniosek do RPO jest wolny od opłat i nie wymaga od składającego zachowania szczególnej formy. Powinien zawierać oznaczenie wnioskodawcy i osoby, której prawa zostały naruszone oraz określać przedmiot sprawy, czyli o jaką sytuację i naruszenie chodzi.

Zobacz również: Jak jest powoływany i odwoływany Rzecznik Praw Obywatelskich?

Rzecznik, po zapoznaniu się z wnioskiem do niego skierowanym, ma 4 podstawowe możliwości:

1. podjąć sprawę;

2. wskazać wnioskodawcy odpowiednie, przysługujące mu środki działania (i na tym poprzestać);

3. przekazać sprawę według właściwości (czyli do organu, który tego typu sprawami się zajmuje);

4. nie podjąć sprawy.

O swojej decyzji Rzecznik informuję wnioskodawcę i osobę, której sprawy dotyczy.

Jeżeli Rzecznik podejmie sprawę, może ją prowadzić samodzielnie. Może również uznać, że właściwym będzie zwrócenie się o zbadanie jej do właściwych organów (np. prokuratury). Inną możliwością jest zwrócenie się do Sejmu o zlecenie Najwyższej Izbie Kontroli przeprowadzenia kontroli we wskazanym miejscu.

Zobacz również serwis: Omówienie Konstytucji RP

Gdy już sprawa zostanie zbadana, Rzecznik może albo wyjaśnić wnioskodawcy, że nie stwierdził naruszenia albo podjąć stosowne kroki w celu ochrony jego praw. Wśród wielu działań, jakie może podejmować można wymienić: skierowanie wystąpienia do organu, w którego działalności stwierdził naruszenie, żądać wszczęcia postępowania cywilnego, administracyjnego, wnieść kasację lub rewizję nadzwyczajną od prawomocnego orzeczenia.