Rozdzielność majątkowa z datą wsteczną - czy możliwa?

Zasadą jest, iż o ile małżonkowie nie określą umową innego ustroju, to pozostają we wspólności majątkowej. Każdy z nich może jednak żądać przez sąd ustanowienia rozdzielności majątkowej. .. jednak tylko z ważnych powodów.

Prawo nie zawiera definicji ważnych powodów, które uzasadniałyby ustanowienie przez sąd przymusowej rozdzielności, każdy przypadek powinien być zatem rozpatrywany indywidualnie.

Poniżej przykładowe twierdzenia Sądu Najwyższego na ten temat:

1. „Ważnym powodem do zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej jest separacja małżonków uniemożliwiająca im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym." (Wyrok SN z dnia 4 czerwca 2004 r., III CK 126/03);

2. "Przez ważne powody, dające podstawę do zniesienia tej wspólności, przyjęło się rozumieć wytworzenie się takiej sytuacji, która w konkretnych okolicznościach faktycznych wywołuje stan pociągający za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków i z reguły także dobra rodziny" (Wyrok SN z dnia 31 stycznia 2003 r., IV CKN 1710/00).

Kiedy można żądać ustanowienia rozdzielności z datą wsteczną?

Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem wskazanym w wyroku ją ustanawiającym. Jednak w wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu

Wskazany na początku artykułu przykład Państwa Jagielskich może uzasadniać nie tylko ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej, ale również żądanie aby sąd orzekł taką rozdzielność z datą wsteczną.

Do ustanowienia rozdzielności nie jest potrzebna zgoda Pana Jagielskiego, orzeczenie sąd może wydać nawet wbrew jego woli.

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej między małżonkami, którzy pozostawali we wspólności ustawowej lub umownej, z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa jest dopuszczalne w zasadzie tylko wtedy, gdy z powodu separacji faktycznej (życia w rozłączeniu) niemożliwe było już w tym dniu ich współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2008 r., II CSK 371/08).

Nie należy jednak zapominać, iż ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej nie może następować z pokrzywdzeniem wierzycieli. W praktyce bowiem często zdarza się, że małżonkowie wnoszą do sądu pozew o ustanowienie rozdzielności majątkowej po to, by uniknąć egzekucji długów. Dlatego sąd w każdym wypadku będzie badał czy ważne powody uzasadniające ustanowienie przymusowej rozdzielności rzeczywiście istnieją.