REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

1000 zł opłaty za wniesienie prywatnego aktu oskarżenia - od kiedy?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
opłaty sądowe, sąd, prywatny akt oskarżenia
Podwyższenie opłaty za wniesienie prywatnego aktu oskarżenia od marca 2025 r. 1000 zł zryczałtowanej równowartości wydatków
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Minister Sprawiedliwości chce podnieść wysokość zryczałtowanej równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego do kwoty 1000 zł. Obecnie jest to kwota 300 zł i obowiązuje od 1998 r. Bez uiszczenia tej opłaty nie można skutecznie wnieść do sądu prywatnego aktu oskarżenia. Gotowy jest już projekt rozporządzenia w tej sprawie (najnowsza wersja tego projektu jest datowana na 17 lutego 2025 r. i jest od 3 marca br na etapie Komisji Prawniczej). Zdaniem Tymoteusza Paprockiego, adwokata z kancelarii Paprocki Wojciechowski & Partnerzy, samo podwyższenie zryczałtowanej opłaty w żaden sposób nie wpłynie na mniejszą liczbę tego typu spraw.

rozwiń >

Oskarżyciel prywatny i sprawy z oskarżenia prywatnego

Na podstawie art. 59. § 1 kodeksu postępowania karnego (kpk), pokrzywdzony może jako oskarżyciel prywatny wnosić i popierać oskarżenie o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego. Przepis ten daje prawo pokrzywdzonemu pełnienia roli oskarżyciela prywatnego w postępowaniu karnym, i bycia czynną stroną czynną procesu przed sądem. To wyjątek od zasady, że proces karny inicjuje organ państwa – prokurator (tzw. przestępstwa ścigane z urzędu).

Co więcej, inny pokrzywdzony tym samym czynem może aż do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej przyłączyć się do toczącego się postępowania.

Przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego jest w znacznie mniej niż ściganych z urzędu. Są to w szczególności:
- zniesławienie (art. 212 kodeksu karnego),
- zniewaga (art. 216 kodeksu karnego),
- naruszenie nietykalności cielesnej (art. 217 kodeksu karnego),
- lekki uszczerbek na zdrowiu, gdy pokrzywdzonym nie jest osoba najbliższa lub osoba najbliższa zamieszkująca wspólnie ze sprawcą (art. 157 § 2 kodeksu karnego),
- nieumyślny lekki uszczerbek na zdrowiu, gdy pokrzywdzonym nie jest osoba najbliższa lub osoba najbliższa zamieszkująca wspólnie ze sprawcą (art. 157 § 3 kodeksu karnego).

Przy czym – na podstawie art. 60 kpk, w sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego prokurator ma również prawo wszcząć postępowanie albo jako oskarżyciel publiczny wstąpić do postępowania już wszczętego, jeżeli wymaga tego ochrona praworządności lub interes społeczny.

REKLAMA

Od przestępstw z oskarżenia prywatnego należy odróżnić przestępstwa ścigane na wniosek pokrzywdzonego (np. groźba popełnienia przestępstwa – art. 190a kodeksu karnego, stalking – uporczywe nękanie – art. 190a kodeksu karnego , czy naruszenie miru domowego – art. 193 kodeksu karnego) To inny tryb wszczęcia procedury karnej, w którym oskarżycielem jest prokurator.

W sprawach z oskarżenia prywatnego stosuje się przepisy o postępowaniu zwyczajnym z wyjątkami opisanymi w art. 487-499 kodeksu postępowania karnego.

Zryczałtowana równowartość wydatków

Aby oskarżyciel prywatny mógł skutecznie wnieść do sądu akt oskarżenia, ma obowiązek wpłacić do kasy sądu tzw. zryczałtowaną równowartość wydatków (aktualnie 300 zł) i dołączyć do aktu oskarżenia ( lub wraz z oświadczeniem o przyłączeniu się do toczącego się postępowania lub podtrzymaniu oskarżenia, od którego prokurator odstąpił) dowód tej wpłaty. Wynika to art. 621 § 1 kodeksu postępowania karnego. Przepis ten jest wyjątkiem od zasady wyrażonej w art. 619 § 1 kpk, że wszelkie wydatki na koszty działania sądu wykłada tymczasowo Skarb Państwa.

Co istotne, ta zryczałtowana równowartość wydatków nie obejmuje kosztów wskazanych w art. 618 § 1 pkt 5 (ogłoszeń w prasie, radiu i telewizji) i 11 (nieopłaconej przez strony pomocy prawnej udzielonej z urzędu przez adwokatów lub radców prawnych).

Również ważne jest, że sąd może – na podstawie art. 624 § 2 kpk zwolnić oskarżyciela prywatnego z obowiązku wpłaty zryczałtowanej równowartości wydatków.

Minister Sprawiedliwości, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, ma obowiązek określić w rozporządzeniu, wysokość zryczałtowanej równowartości wydatków, mając na uwadze przeciętne koszty postępowania oraz zasadę dostępu do sądu.

Aktualna wysokość tej zryczałtowanej równowartości wydatków została określona w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 28 maja 2003 r. w sprawie wysokości zryczałtowanej równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego (Dz. U. poz. 980) - wynosi 300 zł.

Zryczałtowana równowartość wydatków – podwyżka do 1000 zł

Minister Sprawiedliwości uznał wreszcie, że ww. 300 zł to kwota nieadekwatna do obecnych kosztów postępowania i nie pokrywa kosztów sądowych. Zwrócił jednocześnie uwagę, że kwota 300 zł. obowiązuje de facto od 1998 r. Poprzednie rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 sierpnia 1998 r. sprawie wysokości zryczałtowanej równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego (Dz. U. poz. 710), które utraciło moc na skutek wejścia w życie ww. rozporządzenia z 28 maja 2003 r., już w okresie od 1 września 1998 r. określało jej wysokość na poziomie 300 zł. A – jak zauważył Minister Sprawiedliwości - od 1 lutego 1998 r. do 31 grudnia 1998 r. najniższe wynagrodzenie za pracę wynosiło 500 zł brutto. Obecnie w 2025 r. płaca minimalna wynosi 4666 zł brutto.

Minister uznał więc, że utrzymywanie w dalszym ciągu zryczałtowanej równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego w takiej samej – realnie niskiej wysokości 300 zł – powoduje, że nie odpowiada ona aktualnej wysokości wydatków wykładanych przez Skarb Państwa w celu przeprowadzenia postępowania karnego. Dlatego kwota ta ma być zwiększona od 1 lutego 2025 r. do 500 zł. Wynika to z projektu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie wysokości zryczałtowanej równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego – opublikowanego na stronie Rządowego Centrum Legislacji 5 lutego 2025 r. 2025 r.
Warto wspomnieć, że pierwotnie projekt tego rozporządzenia opublikowany na stronie Rządowego Centrum Legislacji 10 stycznia 2025 r. przewidywał, że kwota ta miała być zwiększona do 500 zł od 1 lutego 2025 r. ale w toku konsultacji postanowiono zwiększyć ją do 1000 zł.

Zdaniem Ministra Sprawiedliwości, podwyższenie opłaty za wniesienie prywatnego aktu oskarżenia do 1000 zł:
- wpłynie pozytywnie na funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości,
- nie spowoduje ponad miarowo obciążenia społeczeństwa a przede wszystkim zainteresowanych inicjowaniem takich spraw obywateli, przy zachowaniu ich prawa do sądu,
- usprawni system sądowy i zwiększy w tej części dochody budżetu państwa.

Minister zauważył też, że gdy pokrzywdzony zdecyduje się na złożenie prywatnego aktu oskarżenia, a jednocześnie – przy zwiększonej kwocie ryczałtu – nie będzie w stanie wpłacić tej kwoty, będzie on mógł – tak jak dotychczas – wnosić o zwolnienie go od jej uiszczenia w całości lub części na podstawie art. 623 k.p.k., gdy wykaże, że ze względu na sytuację rodzinną, majątkową i wysokość osiąganych dochodów, wyłożenie opłaty byłoby zbyt uciążliwe.

Komentarz adwokata dot. wzrostu opłaty za wniesienie prywatnego aktu oskarżenia

Ministerstwo Sprawiedliwości opublikowało informację o znowelizowaniu rozporządzenia dotyczącego wysokości zryczałtowanych w równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego. Finalnie okazało się, że obecnie opłata sądowa od takiego prywatnego aktu oskarżenia będzie wynosiła nie 300 zł, a 1000 zł. Cześć ekspertów oraz ministerstwo w uzasadnieniu do zmian wskazuje, że wysokość kosztów pozwoli na uniknięcie generowania spraw błahych, których rozstrzygnięcie często nie zmienia stosunków między stronami, a wręcz je pogarsza.

W moim przekonaniu samo podwyższenie zryczałtowanej opłaty w żaden sposób nie wpłynie na mniejszą liczbę tego typu spraw. Po pierwsze, opłata 1000 zł nie jest opłatą wysoką, biorąc pod uwagę ogólne koszty postępowań karnych. Po drugie, prywatny akt oskarżenia, z uwagi na swoją specyfikę oraz fakt, że w większości przypadków powinien być sporządzany przez adwokata, i tak generuje istotne wydatki. Zwiększenie tego kosztu o 700 zł nie sprawi nagle, że osoby, które planowały złożyć taki akt, zrezygnują z tego zamiaru.

Może należałoby rozważyć znowelizowanie przepisów w zakresie katalogu spraw, w których strona mogłaby wnosić prywatny akt oskarżenia. Natomiast z praktyki wynika, że podwyższenie opłaty w żaden sposób nie osiągnie celów, które ministerstwo wskazuje w znowelizowanym rozporządzeniu.

Tymoteusz Paprocki, adwokat, kancelaria Paprocki Wojciechowski & Partnerzy

Zwrot zryczałtowanych wydatków

Warto też wiedzieć, że na podstawie art. 622 kodeksu postępowania karnego, w postępowaniu z oskarżenia prywatnego w razie pojednania się stron przed wszczęciem przewodu sądowego, warunkowego umorzenia postępowania, umorzenia postępowania z powodu niepoczytalności sprawcy lub znikomej społecznej szkodliwości czynu albo z powodu stwierdzenia w zarzucanym czynie znamion przestępstwa ściganego z urzędu, zmiany trybu ścigania z powodu przyłączenia się prokuratora do postępowania wszczętego przez oskarżyciela prywatnego i zakończenia tego postępowania w trybie publicznoskargowym – prezes sądu lub referendarz sądowy zarządza zwrot uiszczonych przez oskarżyciela prywatnego zryczałtowanych wydatków w całości, a w połowie – w razie pojednania się stron po rozpoczęciu przewodu sądowego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kiedy nowe rozporządzenie wejdzie w życie?

Najnowsza wersja omawianego projektu jest datowana na 17 lutego 2025 r. i od 3 marca br znajduje się na etapie Komisji Prawniczej (takie informacje są dostępne na stronie Rządowego Centrum Legislacji. Projekt ten przewiduje wejście w życie z dniem 1 marca 2025 r., co oczywiście już się nie wydarzy. Brak obecnie wiarygodnych informacji odnośnie terminu wejścia w życie tego rozporządzenia. Może się to stać równie dobrze od 1 kwietnia 2025 r. (bo projekt jest na jednym z końcowych etapów rządowego procesu legislacyjnego), jak i w innym terminie.

Źródło: Projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie wysokości zryczałtowanej równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Asystencja osobista coraz bliżej. Kto dostanie darmowego asystenta i na jak długo?

Projekt ustawy o asystencji osobistej nabiera tempa i zbliża się do finalnych prac legislacyjnych. Rząd planuje objąć bezpłatnym wsparciem osoby z niepełnosprawnościami w wieku od 13 do 65 lat, zapewniając im pomoc asystenta finansowaną z budżetu państwa. Jeżeli ustawa zostanie uchwalona, część beneficjentów będzie mogła liczyć nawet na 240 godzin indywidualnej pomocy miesięcznie, w domu, pracy i w codziennym życiu.

ABC jazdy rowerem poza jezdnią: chodniki, ciągi pieszo-rowerowe, ścieżki rowerowe, pasy, użycie dzwonka, parkowanie. Za co rowerzysta może dostać mandat?

Jakie są aktualne zasady jazdy rowerem poza jezdnią (chodniki, droga dla pieszych i rowerów, ścieżki i pasy rowerowe) i pieszo ścieżką rowerową przedstawia radca prawny Mirosław Siwiński. Autor wyjaśnia m.in. za co rowerzysta może otrzymać mandat, czy może używać dzwonka jadąc chodnikiem i z jaką prędkością może się poruszać.

Trzeba będzie mieć certyfikat cyberbezpieczeństwa żeby wykazać cyberodporność. Nowe przepisy od 28 sierpnia 2025 r.

Kilka dni temu w życie weszły nowe, ważne przepisy dotyczące certyfikacji cyberbezpieczeństwa. Nowe przepisy pozwolą na wydawanie europejskich i krajowych certyfikatów bezpieczeństwa dla produktów, usług, systemów i procesów związanych z technologiami informacyjno-komunikacyjnymi (ICT). Będzie to potwierdzenie, że dany produkt, usługa lub proces spełnia określone standardy ochrony danych i odporności na cyberataki. Jest to też ważny dokument w przetargach publicznych.

Zarobki w szkole (jesień 2025 r.): nauczyciel, woźna, konserwator, informatyk, księgowa

Woźna w szkole otrzymuje przeciętnie wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 4680-4700 zł brutto, konserwator szkolny i kucharz dostaje średnio 4740-4800 zł brutto miesięcznej pensji. Niewiele wyższe jest przeciętne wynagrodzenie zasadnicze nauczyciela początkującego z tytułem zawodowym magistra i z przygotowaniem pedagogicznym - wynosi 5153 zł zł brutto - sprawdziła Polska Agencja Prasowa.

REKLAMA

Podwyżki w komisjach lekarskich 2025 – nowe rozporządzenie MON zwiększy wynagrodzenia nawet do 1200 zł dziennie

Rząd szykuje ważne zmiany w wynagrodzeniach członków komisji lekarskich powoływanych do kwalifikacji wojskowej. Nowy projekt rozporządzenia MON przewiduje znaczące podwyżki dziennych stawek dla lekarzy, psychologów, pielęgniarek, ratowników medycznych oraz sekretarzy. Celem jest ułatwienie kompletowania składów komisji, które w ostatnich latach borykały się z problemem braku chętnych specjalistów. Wynagrodzenie lekarza w komisji lekarskiej może wzrosnąć nawet do 950 zł dziennie, a przewodniczącego – do 1200 zł.

Rodzice nie unikną kłopotliwego obowiązku, ale do szkoły nie wejdzie też osoba skazana za poważne przestępstwa – 3x „nie” Prezydenta wobec nowelizacji ustawy lex Kamilek

W dniu 29 sierpnia 2025 r. Prezydent Karol Nawrocki odmówił podpisania nowelizacji ustawy lex Kamilek, która miałaby wyjaśnić niektóre wątpliwości interpretacyjne związane ze stosowaniem ustawy, jak również m.in. uprawnić pracowników zakwaterowania zbiorowego (czyli np. hoteli) do weryfikacji osób, które przebywają w takich obiektach z dziećmi. Jednocześnie jednak zakładała ona złagodzenie wymogów weryfikacji osób dopuszczonych do kontaktu z dziećmi (w tym m.in. rodziców pomagających w przedszkolu, szkole czy podczas wycieczek), co Prezydent ocenił jako – osłabienie gwarancji bezpieczeństwa małoletnich.

Jak uniknąć niechcianego spadku – poradnik na 2025 r.

Niechciany spadek kojarzy się przede wszystkim z dziedziczeniem długów i innych kłopotliwych zobowiązań. W polskim prawie spadkobierca dziedziczy zarówno prawa, jak i obowiązki majątkowe. Obejmują one m.in. kredyty, zaległe alimenty i inne długi. Aby uniknąć przejęcia cudzych zobowiązań, trzeba w odpowiednim terminie podjąć świadomą decyzję. Poniżej przedstawiamy najważniejsze sposoby uniknięcia niechcianego spadku w świetle aktualnych przepisów obowiązujących w 2025 r.

Sądy kwestionują WIBOR w umowach kredytowych i pożyczkowych. Kluczowe orzeczenia o braku transparentności klauzul zmiennego oprocentowania

Pojawiły się nowe rozstrzygnięcia sądów powszechnych, w których to sędziowie, nie czekając na zbliżające się rozstrzygnięcie TSUE, zakwestionowali odesłanie do wskaźnika WIBOR w umowach kredytowych i pożyczkowych. Orzeczenia te, wydane w sprawach konsumenckich oraz między przedsiębiorcami, wskazują na istotne naruszenia obowiązków informacyjnych banków i pożyczkodawców, skutkujące uznaniem klauzul oprocentowania za nieważne lub abuzywne. Te omawiane niżej orzeczenia rzucają nowe światło na problem stosowania wskaźnika WIBOR w umowach finansowych, wskazując na konieczność zapewnienia pełnej transparentności przez instytucje finansowe w toku zawierania umowy kredytu bądź pożyczki.

REKLAMA

Nowelizacja ustawy o podatku od spadków i darowizn 2025 – rząd szykuje rewolucję: łatwiejsze zasady dziedziczenia, przywracanie terminów i koniec z pułapkami podatkowymi

Rząd planuje istotne zmiany w podatku od spadków i darowizn. Na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt nowelizacji, który ma wprowadzić większą przejrzystość, uproszczenie procedur oraz ochronę spadkobierców przed utratą zwolnień podatkowych. Najważniejsze rozwiązania to możliwość przywrócenia terminu na zgłoszenie spadku oraz doprecyzowanie momentu powstania obowiązku podatkowego, co ma zakończyć wieloletnie wątpliwości i pułapki prawne.

Przepisy nie przewidują jednoznacznych zasad umożliwiających bliskim dostęp do dokumentacji osobistej zmarłych

Przepisy nie przewidują jasnych i jednoznacznych zasad dostępu do dokumentów osobistych zmarłych przez ich bliskich. Powoduje to problemy osób, które chcą poznać przeszłość swoich najbliższych. Rzecznik Praw Obywatelskich występuje do MSWiA o podjęcie prac legislacyjnych ws. jednoznacznych przesłanek takiego dostępu do historycznych dokumentów ewidencji ludności osób zmarłych - czytamy w komunikacie biura RPO.

REKLAMA