REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

1000 zł opłaty za wniesienie prywatnego aktu oskarżenia - od kiedy?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
opłaty sądowe, sąd, prywatny akt oskarżenia
Podwyższenie opłaty za wniesienie prywatnego aktu oskarżenia od marca 2025 r. 1000 zł zryczałtowanej równowartości wydatków
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Minister Sprawiedliwości chce podnieść wysokość zryczałtowanej równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego do kwoty 1000 zł. Obecnie jest to kwota 300 zł i obowiązuje od 1998 r. Bez uiszczenia tej opłaty nie można skutecznie wnieść do sądu prywatnego aktu oskarżenia. Gotowy jest już projekt rozporządzenia w tej sprawie (najnowsza wersja tego projektu jest datowana na 17 lutego 2025 r. i jest od 3 marca br na etapie Komisji Prawniczej). Zdaniem Tymoteusza Paprockiego, adwokata z kancelarii Paprocki Wojciechowski & Partnerzy, samo podwyższenie zryczałtowanej opłaty w żaden sposób nie wpłynie na mniejszą liczbę tego typu spraw.

rozwiń >

Oskarżyciel prywatny i sprawy z oskarżenia prywatnego

Na podstawie art. 59. § 1 kodeksu postępowania karnego (kpk), pokrzywdzony może jako oskarżyciel prywatny wnosić i popierać oskarżenie o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego. Przepis ten daje prawo pokrzywdzonemu pełnienia roli oskarżyciela prywatnego w postępowaniu karnym, i bycia czynną stroną czynną procesu przed sądem. To wyjątek od zasady, że proces karny inicjuje organ państwa – prokurator (tzw. przestępstwa ścigane z urzędu).

Co więcej, inny pokrzywdzony tym samym czynem może aż do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej przyłączyć się do toczącego się postępowania.

Przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego jest w znacznie mniej niż ściganych z urzędu. Są to w szczególności:
- zniesławienie (art. 212 kodeksu karnego),
- zniewaga (art. 216 kodeksu karnego),
- naruszenie nietykalności cielesnej (art. 217 kodeksu karnego),
- lekki uszczerbek na zdrowiu, gdy pokrzywdzonym nie jest osoba najbliższa lub osoba najbliższa zamieszkująca wspólnie ze sprawcą (art. 157 § 2 kodeksu karnego),
- nieumyślny lekki uszczerbek na zdrowiu, gdy pokrzywdzonym nie jest osoba najbliższa lub osoba najbliższa zamieszkująca wspólnie ze sprawcą (art. 157 § 3 kodeksu karnego).

Przy czym – na podstawie art. 60 kpk, w sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego prokurator ma również prawo wszcząć postępowanie albo jako oskarżyciel publiczny wstąpić do postępowania już wszczętego, jeżeli wymaga tego ochrona praworządności lub interes społeczny.

REKLAMA

Od przestępstw z oskarżenia prywatnego należy odróżnić przestępstwa ścigane na wniosek pokrzywdzonego (np. groźba popełnienia przestępstwa – art. 190a kodeksu karnego, stalking – uporczywe nękanie – art. 190a kodeksu karnego , czy naruszenie miru domowego – art. 193 kodeksu karnego) To inny tryb wszczęcia procedury karnej, w którym oskarżycielem jest prokurator.

W sprawach z oskarżenia prywatnego stosuje się przepisy o postępowaniu zwyczajnym z wyjątkami opisanymi w art. 487-499 kodeksu postępowania karnego.

Zryczałtowana równowartość wydatków

Aby oskarżyciel prywatny mógł skutecznie wnieść do sądu akt oskarżenia, ma obowiązek wpłacić do kasy sądu tzw. zryczałtowaną równowartość wydatków (aktualnie 300 zł) i dołączyć do aktu oskarżenia ( lub wraz z oświadczeniem o przyłączeniu się do toczącego się postępowania lub podtrzymaniu oskarżenia, od którego prokurator odstąpił) dowód tej wpłaty. Wynika to art. 621 § 1 kodeksu postępowania karnego. Przepis ten jest wyjątkiem od zasady wyrażonej w art. 619 § 1 kpk, że wszelkie wydatki na koszty działania sądu wykłada tymczasowo Skarb Państwa.

Co istotne, ta zryczałtowana równowartość wydatków nie obejmuje kosztów wskazanych w art. 618 § 1 pkt 5 (ogłoszeń w prasie, radiu i telewizji) i 11 (nieopłaconej przez strony pomocy prawnej udzielonej z urzędu przez adwokatów lub radców prawnych).

Również ważne jest, że sąd może – na podstawie art. 624 § 2 kpk zwolnić oskarżyciela prywatnego z obowiązku wpłaty zryczałtowanej równowartości wydatków.

Minister Sprawiedliwości, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, ma obowiązek określić w rozporządzeniu, wysokość zryczałtowanej równowartości wydatków, mając na uwadze przeciętne koszty postępowania oraz zasadę dostępu do sądu.

Aktualna wysokość tej zryczałtowanej równowartości wydatków została określona w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 28 maja 2003 r. w sprawie wysokości zryczałtowanej równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego (Dz. U. poz. 980) - wynosi 300 zł.

Zryczałtowana równowartość wydatków – podwyżka do 1000 zł

Minister Sprawiedliwości uznał wreszcie, że ww. 300 zł to kwota nieadekwatna do obecnych kosztów postępowania i nie pokrywa kosztów sądowych. Zwrócił jednocześnie uwagę, że kwota 300 zł. obowiązuje de facto od 1998 r. Poprzednie rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 sierpnia 1998 r. sprawie wysokości zryczałtowanej równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego (Dz. U. poz. 710), które utraciło moc na skutek wejścia w życie ww. rozporządzenia z 28 maja 2003 r., już w okresie od 1 września 1998 r. określało jej wysokość na poziomie 300 zł. A – jak zauważył Minister Sprawiedliwości - od 1 lutego 1998 r. do 31 grudnia 1998 r. najniższe wynagrodzenie za pracę wynosiło 500 zł brutto. Obecnie w 2025 r. płaca minimalna wynosi 4666 zł brutto.

Minister uznał więc, że utrzymywanie w dalszym ciągu zryczałtowanej równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego w takiej samej – realnie niskiej wysokości 300 zł – powoduje, że nie odpowiada ona aktualnej wysokości wydatków wykładanych przez Skarb Państwa w celu przeprowadzenia postępowania karnego. Dlatego kwota ta ma być zwiększona od 1 lutego 2025 r. do 500 zł. Wynika to z projektu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie wysokości zryczałtowanej równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego – opublikowanego na stronie Rządowego Centrum Legislacji 5 lutego 2025 r. 2025 r.
Warto wspomnieć, że pierwotnie projekt tego rozporządzenia opublikowany na stronie Rządowego Centrum Legislacji 10 stycznia 2025 r. przewidywał, że kwota ta miała być zwiększona do 500 zł od 1 lutego 2025 r. ale w toku konsultacji postanowiono zwiększyć ją do 1000 zł.

Zdaniem Ministra Sprawiedliwości, podwyższenie opłaty za wniesienie prywatnego aktu oskarżenia do 1000 zł:
- wpłynie pozytywnie na funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości,
- nie spowoduje ponad miarowo obciążenia społeczeństwa a przede wszystkim zainteresowanych inicjowaniem takich spraw obywateli, przy zachowaniu ich prawa do sądu,
- usprawni system sądowy i zwiększy w tej części dochody budżetu państwa.

Minister zauważył też, że gdy pokrzywdzony zdecyduje się na złożenie prywatnego aktu oskarżenia, a jednocześnie – przy zwiększonej kwocie ryczałtu – nie będzie w stanie wpłacić tej kwoty, będzie on mógł – tak jak dotychczas – wnosić o zwolnienie go od jej uiszczenia w całości lub części na podstawie art. 623 k.p.k., gdy wykaże, że ze względu na sytuację rodzinną, majątkową i wysokość osiąganych dochodów, wyłożenie opłaty byłoby zbyt uciążliwe.

Komentarz adwokata dot. wzrostu opłaty za wniesienie prywatnego aktu oskarżenia

Ministerstwo Sprawiedliwości opublikowało informację o znowelizowaniu rozporządzenia dotyczącego wysokości zryczałtowanych w równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego. Finalnie okazało się, że obecnie opłata sądowa od takiego prywatnego aktu oskarżenia będzie wynosiła nie 300 zł, a 1000 zł. Cześć ekspertów oraz ministerstwo w uzasadnieniu do zmian wskazuje, że wysokość kosztów pozwoli na uniknięcie generowania spraw błahych, których rozstrzygnięcie często nie zmienia stosunków między stronami, a wręcz je pogarsza.

W moim przekonaniu samo podwyższenie zryczałtowanej opłaty w żaden sposób nie wpłynie na mniejszą liczbę tego typu spraw. Po pierwsze, opłata 1000 zł nie jest opłatą wysoką, biorąc pod uwagę ogólne koszty postępowań karnych. Po drugie, prywatny akt oskarżenia, z uwagi na swoją specyfikę oraz fakt, że w większości przypadków powinien być sporządzany przez adwokata, i tak generuje istotne wydatki. Zwiększenie tego kosztu o 700 zł nie sprawi nagle, że osoby, które planowały złożyć taki akt, zrezygnują z tego zamiaru.

Może należałoby rozważyć znowelizowanie przepisów w zakresie katalogu spraw, w których strona mogłaby wnosić prywatny akt oskarżenia. Natomiast z praktyki wynika, że podwyższenie opłaty w żaden sposób nie osiągnie celów, które ministerstwo wskazuje w znowelizowanym rozporządzeniu.

Tymoteusz Paprocki, adwokat, kancelaria Paprocki Wojciechowski & Partnerzy

Zwrot zryczałtowanych wydatków

Warto też wiedzieć, że na podstawie art. 622 kodeksu postępowania karnego, w postępowaniu z oskarżenia prywatnego w razie pojednania się stron przed wszczęciem przewodu sądowego, warunkowego umorzenia postępowania, umorzenia postępowania z powodu niepoczytalności sprawcy lub znikomej społecznej szkodliwości czynu albo z powodu stwierdzenia w zarzucanym czynie znamion przestępstwa ściganego z urzędu, zmiany trybu ścigania z powodu przyłączenia się prokuratora do postępowania wszczętego przez oskarżyciela prywatnego i zakończenia tego postępowania w trybie publicznoskargowym – prezes sądu lub referendarz sądowy zarządza zwrot uiszczonych przez oskarżyciela prywatnego zryczałtowanych wydatków w całości, a w połowie – w razie pojednania się stron po rozpoczęciu przewodu sądowego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kiedy nowe rozporządzenie wejdzie w życie?

Najnowsza wersja omawianego projektu jest datowana na 17 lutego 2025 r. i od 3 marca br znajduje się na etapie Komisji Prawniczej (takie informacje są dostępne na stronie Rządowego Centrum Legislacji. Projekt ten przewiduje wejście w życie z dniem 1 marca 2025 r., co oczywiście już się nie wydarzy. Brak obecnie wiarygodnych informacji odnośnie terminu wejścia w życie tego rozporządzenia. Może się to stać równie dobrze od 1 kwietnia 2025 r. (bo projekt jest na jednym z końcowych etapów rządowego procesu legislacyjnego), jak i w innym terminie.

Źródło: Projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie wysokości zryczałtowanej równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Kredyty w złotówkach pod lupą TSUE. Dr P. Szcześniak: WIBOR jest zgodny z polską ustawą o kredycie hipotecznym i unijnym rozporządzeniem BMR

WIBOR jest zgodny zarówno z polską ustawą o kredycie hipotecznym, jak i z unijnym rozporządzeniem BMR. Podlega w związku z tym szczególnym wymogom informacyjnym i zaostrzonej kontroli jego wyznaczania. Wykluczone więc wydaje się, aby postanowienia odwołujące się do WIBOR zostały przez Trybunał Sprawiedliwości lub sąd krajowy kwalifikowane jako niedozwolone postanowienia umowne w rozumieniu tzw. abuzywności – pisze dr hab. Paweł Szczęśniak z Katedry Prawa Finansowego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Podwyżka zasiłku pogrzebowego od 1 stycznia 2026 r. do 7 tys. zł. Obawy Polskiej Izby Branży Pogrzebowej. Co z waloryzacją? Kiedy koszt usług pogrzebowych rośnie?

30 maja 2025 r. prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw. Nowela ta zakłada zwiększenie zasiłku pogrzebowego do kwoty 7 tys. zł. Nowa wysokość zasiłku pogrzebowego ma zacząć obowiązywać 1 stycznia 2026 r. Obawy Polskiej Izby Branży Pogrzebowej.

Karol Nawrocki odbierze zaświadczenie o wyborze na prezydenta 11 czerwca na Zamku Królewskim

Karol Nawrocki 11 czerwca oficjalnie odbierze zaświadczenie Państwowej Komisji Wyborczej o wyborze na prezydenta RP. Uroczystość odbędzie się o godz. 17:30 na Zamku Królewskim w Warszawie. To kluczowy krok przed objęciem urzędu 6 sierpnia – decyzję o ważności wyborów musi jeszcze podjąć Sąd Najwyższy. z członków PKW Ryszard Kalisz.

Czy 800 plus jest zagrożone? ZUS może bez zgody strony zmienić lub uchylić prawo do świadczenia wychowawczego. Coraz więcej spraw w sądach i ważny wyrok WSA z 21 maja 2025 r.

Nie ma się co dziwić, że są obawy co do utraty miesięcznie: 4 800 zł, 4 000 zł, czy 3 200 zł itd., aż do 800 przy odpowiednio 6. dzieci, 5., 4. czy przy 1. Wiele osób już pyta: Kiedy traci się prawo do 800 plus? Komu zabiorą 800 plus?Czasami dzieje się tak, że traci się prawo do świadczenia (nie żadko na skutek donosu "życzliwego" sąsiada) i sądy, najczęściej administracyjne, WSA i NSA orzekają w sprawie uchylenia prawa do świadczenia rodzinnego. Wcześniej w sprawę wkracza ZUS. Czy 800 plus jest w takim razie zagrożone - pytają zaniepokojeni świadczeniobiorcy. Coraz więcej spraw jest w sądach - czy spotka to i nas? Opisujemy jedną z trudniejszych spraw przed WSA z 21.05.2025 r.: decyzja uchylająca lub zmieniająca prawo do 800 plus ma charakter konstytutywny i działa ze skutkiem ex nunc.

REKLAMA

Polska 2050 skierowała list do Donalda Tuska. Zawiera 5 punktów

Polska 2050 skierowała oficjalny list do premiera Donalda Tuska, przedstawiając pięć kluczowych postulatów programowych, które partia chce, by znalazły się w jego nadchodzącym exposé. Wśród propozycji znalazły się m.in. ustawa o odpolitycznieniu mediów publicznych, profesjonalizacja Spółek Skarbu Państwa oraz wprowadzenie zakazu używania smartfonów w szkołach podstawowych.

Etykieta komunikacji mailowej w biznesie

W dobie cyfrowego obiegu informacji, wiadomość e-mail stała się jednym z najważniejszych narzędzi komunikacji w biznesie. To, jak piszemy i wysyłamy wiadomości, świadczy nie tylko o naszym profesjonalizmie, ale też o szacunku do odbiorcy. Niniejszy tekst przybliża zasady etykiety mailowej, które pomagają budować wiarygodność i pozytywny wizerunek w relacjach zawodowych.

Pożyczkę zaciągnął oszust, na Twoje skradzione dane? To nic – sąd wyda nakaz zapłaty, a komornik ją od Ciebie wyegzekwuje (łącznie z odsetkami i kosztami sądowymi). Tak orzekają polskie sądy [prawomocny wyrok]

Oszust zaciągnął pożyczkę na wyłudzone od kobiety dane osobowe, w następstwie czego – sąd wydał nakaz zapłaty, w którym zobowiązał ją do jej zwrotu (wraz z odsetkami i kosztami sądowymi), a komornik nakaz ten „wykonał” doprowadzając do wyegzekwowania należności od ofiary przestępstwa. Wyrok jest prawomocny (i wszystkie postanowienia sądu, które odrzucają „próby” obrony kobiety przed jego wykonaniem również), nie zgodził się z nim jedynie Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO).

Pilotaż skróconego czasu pracy. Już wkrótce poznamy szczegóły

W Polsce rusza pierwszy w Europie Środkowo-Wschodniej ogólnokrajowy pilotaż skróconego czasu pracy. Już wkrótce poznamy szczegóły programu, który ma na celu poprawę dobrostanu pracowników przy jednoczesnym utrzymaniu efektywności pracy i poziomu wynagrodzeń. Inicjatywa budzi duże zainteresowanie zarówno wśród pracodawców, jak i ekspertów rynku pracy.

REKLAMA

Komunikat PKW: Nieprawidłowości w maksymalnie 10 komisjach; będzie sprawozdanie z wyborów prezydenckich

Państwowa Komisja Wyborcza przygotowuje obecnie sprawozdanie analizując m.in. informacje przekazywane przez okręgowe komisje wyborcze - podała 10 czerwca PKW w komunikacie. Szef PKW Sylwester Marciniak powiedział mediom, że sygnały o możliwych nieprawidłowościach dotyczą nie więcej niż 10 komisji, co na tym etapie nie powinno mieć wpływu na wynik wyborów.

Pieniędzy nie dadzą, ale do 15 lat pozbawienia wolności już tak - za brak opieki nad niepełnosprawnymi, nad teściami: ogólnie osobami nieporadnymi

Ostatnio jest "burza" wokół uprawnień dla osób z niepełnosprawnościami. Obiecywano wiele, a wyjdzie jak zwykle. Ba - pieniędzy nie dadzą, ale do 15 lat pozbawienia wolności już tak. Za co? No np. za brak opieki nad osobami z niepełnosprawnościami, za brak opieki nad teściami, rodzicami innymi: ogólnie osobami nieporadnymi. Cóż... można teściów lubić lub nie, podobnie z innymi bliskimi, ale nigdy nie powinno się ich zostawiać na pastwę losu, gdyż może to grozić konsekwencjami karnymi, nawet pozbawieniem wolności na wiele, wiele lat.

REKLAMA