REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zasady wypłacania odprawy pośmiertnej

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Izabela Nowacka
Izabela Nowacka

REKLAMA

REKLAMA

Wyjątkowym świadczeniem w razie śmierci pracownika jest odprawa pośmiertna, którą otrzymują członkowie jego rodziny. Wysokość tej odprawy jest uzależniona od stażu pracy pracownika u danego pracodawcy.  

Odprawa nie należy się w przypadku objęcia pracowników ubezpieczeniem na życie, jeśli odszkodowanie dla rodziny z tytułu śmierci zatrudnionego jest nie niższe niż wysokość odprawy. Odprawa pośmiertna nie podlega składkom i jest zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych.

REKLAMA

Osoby uprawnione do odprawy

Osobami uprawnionymi do odprawy pośmiertnej są następujący członkowie rodziny zmarłego:

• małżonek,

• osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tj.:

- dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

- przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym również w ramach rodziny zastępczej,

- rodzice.

Odprawa przysługuje w częściach równych wszystkim uprawnionym członkom rodziny. Jeżeli jednak po zmarłym pracowniku pozostał tylko jeden członek rodziny uprawniony do odprawy pośmiertnej, odprawa przysługuje mu w wysokości połowy odpowiedniej kwoty odprawy.

W razie braku osób uprawnionych pracodawca nie wypłaca odprawy pośmiertnej. Nie ma bowiem obowiązku wypłaty tego świadczenia innym osobom, niż wynika to z Kodeksu pracy, i nie wchodzi ono do spadku po nim.

Wysokość odprawy

Wysokość odprawy jest uzależniona od okresu zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy. Odprawa wynosi:

• 1-miesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat,

• 3-miesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat,

• 6-miesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat.

Przy obliczaniu odprawy pośmiertnej należy stosować zasady obowiązujące przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Oznacza to, że składniki stałe należy wliczać z miesiąca nabycia prawa do odprawy, a zmienne - z 3 miesięcy poprzedzających ten miesiąc.

PRZYKŁAD

Pracownik zmarł 27 września 2008 r. i tego dnia wygasł stosunek pracy. Jego firmowy staż pracy wynosił 11 lat. Rodzinie przysługuje więc odprawa w wysokości jego 3-miesięcznego wynagrodzenia. Pracownik otrzymywał stałą pensję zasadniczą 3500 zł, dodatek stażowy 300 zł i premię miesięczną wahającą się w granicach od 20% do 40% podstawowego uposażenia. Od czerwca do sierpnia 2008 r. (3 miesiące poprzedzające miesiąc wygaśnięcia umowy o pracę) premie wynosiły odpowiednio:

• w czerwcu - 25% wynagrodzenia, czyli 875 zł,

• w lipcu - 35% wynagrodzenia, czyli 1225 zł,

• w sierpniu - 20% wynagrodzenia, czyli 700 zł.

Średnia premia za okres 3 miesięcy wynosi 933,33 zł:

875 zł + 1225 zł + 700 zł = 2800 zł,

2800 zł : 3 = 933,33 zł.

Suma stałego wynagrodzenia, dodatku stażowego oraz premii to kwota 4733,33 zł:

3500 zł + 933,33 zł + 300 zł = 4733,33 zł.

Wysokość odprawy wynosi:

4733,33 zł × 3 = 14 199,99 zł.

Osobą uprawnioną do odprawy pośmiertnej jest tylko żona zmarłego, która otrzyma połowę wyliczonej kwoty odprawy, tj. 7099,10 zł:

14 199,99 zł : 2 = 7099,10 zł.

PRZYKŁAD

Śmierć pracownika nastąpiła 3 września 2008 r., stosunek pracy uległ więc wygaśnięciu. W obecnej firmie pracował 5 lat. Rodzinie przysługuje odprawa w wysokości 1-miesięcznej pensji. Pracownik był wynagradzany stawką godzinową, która wynosiła 15 zł. Oprócz tego dostawał stały dodatek za warunki pracy w wysokości 120 zł i premie kwartalne. W okresie od czerwca do sierpnia 2008 r. (3 miesiące poprzedzające miesiąc wygaśnięcia umowy o pracę), pracownik zarobił:

• w czerwcu - 168 godz. × 15 zł = 2520 zł,

• w lipcu - 184 godz. × 15 zł = 2760 zł,

• w sierpniu - 160 godz. × 15 zł = 2400 zł.

Należy wyliczyć średnią kwotę wynagrodzenia za 3 miesiące poprzedzające miesiąc śmierci pracownika:

2520 zł + 2760 zł + 2400 zł = 7680 zł,

7680 zł : 3 = 2560 zł.

Do wyliczenia wysokości odprawy bierzemy pod uwagę także premie kwartalne, które były wypłacane w okresie ostatnich 12 miesięcy przypadających przed miesiącem uzyskania prawa do odprawy (od września 2007 r. do sierpnia 2008 r.):

• we wrześniu 2007 r. - 570 zł,

• w grudniu 2007 r. - 820 zł,

• w marcu 2008 r. - 1040 zł,

• w czerwcu 2008 r. - 700 zł.

Średnia premia z tego okresu wynosi 260,83 zł:

570 zł + 820 zł + 1040 + 700 zł = 3130 zł,

3130 zł : 12 = 260,83 zł.

Po zsumowaniu wszystkich składników wynagrodzenia wliczanych do podstawy odprawy otrzymujemy 2940,83 zł:

2560 zł + 120 zł + 260,83 zł = 2940,83 zł.

Wysokość odprawy wynosi 2940,83 zł (tj. wysokość 1-miesięcznego wynagrodzenia).

Osobami uprawnionymi do odprawy pośmiertnej są żona zmarłego oraz dwoje jego dzieci. Kwotę odprawy należy więc podzielić na 3 osoby i każda z nich dostanie po 980,28 zł. Pieniądze należne małoletnim dzieciom powinien odebrać opiekun prawny, a więc rodzic.

Prawo do odprawy a ubezpieczenie na życie

Może się zdarzyć, że objęcie pracownika ubezpieczeniem na życie spowoduje niewypłacenie odprawy pośmiertnej. Odprawa pośmiertna nie przysługuje uprawnionym członkom rodziny, jeżeli pracodawca ubezpieczył pracownika na życie, a odszkodowanie wypłacone przez instytucję ubezpieczeniową jest co najmniej równe odprawie pośmiertnej przysługującej na podstawie Kodeksu pracy. Jeżeli natomiast odszkodowanie jest niższe od odprawy pośmiertnej, pracodawca jest zobowiązany wypłacić rodzinie kwotę stanowiącą różnicę między tymi świadczeniami.

PRZYKŁAD

Zmarły pracownik z 16-letnim stażem pracy był objęty grupowym ubezpieczeniem na życie u pracodawcy. Pracodawca wyliczył, że odprawa pośmiertna wynosi 12 600 zł, czyli wartość 6-miesięcznych wynagrodzeń za pracę (stała miesięczna pensja wynosiła 2100 zł). Firma ubezpieczeniowa ustaliła i wypłaciła uprawnionym kwotę odszkodowania w wysokości 10 000 zł. Pracodawca ma obowiązek wypłacić rodzinie różnicę między wysokością odprawy a odszkodowaniem w wysokości 2600 zł.

Odprawa w kosztach uzyskania przychodów pracodawcy

Wypłata odprawy pośmiertnej stanowi koszt uzyskania przychodów po stronie pracodawcy. Jej wypłata jest efektem wcześniejszego zatrudnienia zmarłego pracownika. Ponadto wydatek poniesiony przez firmę na wypłatę odprawy pośmiertnej nie został wymieniony w przepisach podatkowych jako niestanowiący kosztów podatkowych.

Nie zawsze jednak odprawę pośmiertną pracodawca może zaliczyć w koszty uzyskania przychodów. Może się bowiem zdarzyć sytuacja, kiedy mimo wypłaty członkom rodziny odszkodowania od firmy ubezpieczeniowej z tytułu polisy na życie, wykupionej przez pracodawcę, ten dobrowolnie wypłaci odprawę i nie nastąpi to na podstawie wewnętrznych przepisów płacowych.

W tej sytuacji podjęta po śmierci pracownika decyzja pracodawcy o wypłacie uprawnionym członkom rodziny zmarłego odprawy pośmiertnej (gdy otrzymali oni równocześnie odszkodowanie z tytułu polisy) stanowi jednostronną decyzję o charakterze przysparzającym, podjętą na korzyść członków rodziny pracownika. Wypłacona odprawa pośmiertna w sytuacji, kiedy pracodawcę nie zobowiązują do tego przepisy wewnętrzne zakładu pracy, nie stanowi kosztu uzyskania przychodu pracodawcy. W tej kwestii warto zwrócić się o wydanie interpretacji podatkowej.

Jeśli pracodawca jest zobowiązany do wypłaty odprawy pośmiertnej na podstawie wewnętrznych przepisów, należy uznać, że odprawę wlicza się w koszty uzyskania przychodów.

Podatek dochodowy i składki na ZUS

Odprawa pośmiertna jest zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych (art. 21 ust. 1 pkt 7 ustawy o pdof).

Odprawa pośmiertna również nie podlega oskładkowaniu, gdyż nie jest przychodem ze stosunku pracy ani z innego tytułu objętego obowiązkiem ubezpieczeń.

• art. 92, art. 95 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego,

• art. 772 § 2, art. 93 Kodeksu pracy,

• art. 21 ust. 1 pkt 7, art. 22 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.),

• art. 15 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2000 r. nr 54, poz. 654 ze zm.),

• art. 67 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm.),

• § 2 ust. 1 pkt 8 rozporządzenia z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (DzU nr 62, poz. 289 ze zm.),

• § 15, § 16, § 17 rozporządzenia z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (DzU nr 2, poz. 14).

Izabela Nowacka

specjalista w zakresie kadr i płac

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Obligacje skarbowe (oszczędnościowe) - w listopadzie 2025 r. kolejne cięcie oprocentowania. Do końca października można jeszcze kupić obligacje z wyższymi odsetkami

Po obniżkach oprocentowania obligacji skarbowych (detalicznych - oszczędnościowych) w maju, czerwcu, sierpniu i październiku 2025 r. - w listopadzie kolejny raz w tym roku Ministerstwo Finansów tnie (o 0,25 pkt proc.) odsetki nowych emisji tych obligacji.

Czy można fajerwerkami świętować Dzień Niepodległości 11 listopada? Są za to kary czy nie?

Jeżeli ktoś ma pomysł obchodzić z hukiem – i to dosłownie – Święto Niepodległości, które już niebawem, bo do 11 listopada pozostało niewiele dni, powinien przemyśleć sposób świętowania i podejść do używania fajerwerków czy petard w ten dzień ostrożnie. Niewłaściwe użycie fajerwerków w Dzień Niepodległości może bowiem grozić karami.

Wydatki na psychoterapię można rozliczyć w zeznaniu podatkowym. MF potwierdziło to w jednej z najnowszych interpretacji

Czy pieniądze wydane na usługi medyczne, z których ubezpieczeni korzystają na rynku prywatnym można odzyskać choćby częściowo? Niestety rządzący nie dotrzymali swojej obietnicy wyborczej, jednak szansa w tym zakresie pojawia się na gruncie rozliczeń podatkowych.

TSUE ucina spekulacje wokół WIBOR-u: ten wskaźnik jest legalny. Chodzi o przejrzystość komunikacji banku z klientem

W dniu 11 września 2025 roku rzecznik generalny Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przedstawił opinię w sprawie kredytów hipotecznych opartych o wskaźnik WIBOR. Wbrew niektórym zapowiedziom, nie był to dzień „przesilenia” dla sektora bankowego. Przeciwnie – opinia wprowadziła spokój i przywróciła proporcje w dyskusji, która w ostatnich miesiącach coraz bardziej przypominała medialny rollercoaster.

REKLAMA

eZUS niedługo zastąpi PUE ZUS. mZUS dla Płatnika od 2026 roku. Co się zmieni dla emerytów, rencistów i innych klientów ZUS-u?

Portal eZUS, który już niedługo zastąpi PUE ZUS, będzie miał prostą nawigację, intuicyjny interfejs i funkcje dostosowane do potrzeb różnych klientów, w tym osób ze szczególnymi potrzebami. – Jesteśmy w trakcie wprowadzania kolejnych zmian. Pod koniec tego roku planujemy je udostępnić klientom – zapowiada Magdalena Mazur-Wolak, dyrektorka Departamentu Relacji z Klientami. Platforma Usług Elektronicznych ZUS to pierwszy polski e-urząd. ZUS udostępnił go swoim klientom w 2012 roku. Obecnie korzysta z niego 13,6 mln klientów ZUS.

Kup telefon przed końcem 2025 roku i rozlicz to w zeznaniu rocznym. MF potwierdza, że te wydatki ułatwiają wykonywanie czynności życiowych

Jakie wydatki będzie można uwzględnić w rocznym zeznaniu podatkowym? Warto zastanowić się nad tym już teraz, by na początku 2026 roku nie mieć problemu z udokumentowaniem poniesionych kosztów. Przepisy, które trzeba będzie zastosować już znamy.

Czy kancelarii prawnej potrzebny jest marketing

Rynek prawny obserwujemy od lat i widzimy, że kancelarie coraz bardziej dostrzegają rolę marketingu, a nawet możemy zaryzykować stwierdzenie, że marketing prawniczy sam w sobie staje się trendem. Świadczy o tym chociażby rosnąca liczba wydarzeń branżowych czy coraz większe zainteresowanie rankingami prawniczymi.

Ile weźmiesz czternastki w 2026 - nowa wysokość świadczenia

Nie jest jeszcze wiadome oficjalnie, ile dokładnie wyniesie czternastka w 2026 roku, ale na podstawie już dostępnych danych gospodarczych z GUS oraz obowiązujących w tym zakresie przepisów, można oszacować z wysoką dokładnością tę kwotę świadczenia. Dowiedz się już teraz, ile wyniesie nowa czternastka w 2026. W artykule znajdziesz szczegółowe obliczenia oparte o dotychczas dostępne dane ekonomiczne.

REKLAMA

Asystencja osobista. Rządowa ustawa, która zmieni życie tysięcy Polaków z niepełnosprawnością

Już jutro, 28 października 2025 roku, Rada Ministrów zajmie się projektem ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami, co zapowiada prawdziwą rewolucję w systemie wsparcia w Polsce. Informację tę przekazał w piątek wiceminister rodziny i pełnomocnik rządu ds. osób z niepełnosprawnych, Łukasz Krasoń, który podkreślił wagę tego wydarzenia. Jak zapowiadają eksperci i sam resort rodziny, nowa ustawa może wreszcie ujednolicić dostęp do usług asystenckich, który do tej pory był rozproszony i zależny od czasowych programów realizowanych przez samorządy oraz organizacje pozarządowe.

Obowiązki pracodawcy w zakresie ochrony zdrowia pracowników – aktualne przepisy 2025

Badania okresowe, szkolenia BHP, profilaktyka i zdrowie psychiczne – to nie przywilej, lecz obowiązek pracodawcy. Zobacz, jak firmy w 2025 roku muszą dbać o bezpieczeństwo i dobrostan swoich pracowników.

REKLAMA