REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Upadłość konsumencka. Czym jest i kto może ją ogłosić?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kupilas&Krupa Radcowie Prawni i Adwokaci
Upadłość konsumencka . Czym jest i kto może ją ogłosić?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Według dostępnych danych coraz więcej Polaków decyduje się na ogłoszenie upadłości konsumenckiej z powodu rosnącego zadłużenia. Warto pamiętać, iż na przestrzeni ostatnich lat regulacje w zakresie upadłości konsumenckiej modyfikowane były wielokrotnie. Jak jest obecnie?

rozwiń >

Upadłość konsumencka z powodu zadłużenia

REKLAMA

Zżerająca pensję inflacja i znaczny wzrost kosztów życia, w tym rosnące ceny produktów oraz usług, odbijają się na sytuacji ekonomicznej Polaków. Tracąc płynność finansową, wielu wpada w spiralę zadłużenia. Zgodnie z danymi KRD zaległe raty kredytów bankowych i pożyczek czy niezapłacone rachunki Polaków na koniec czerwca sięgały 45,4 mld zł. Wobec narastających trudności ze spłatą zobowiązań coraz więcej osób rozważa ogłoszenie upadłości konsumenckiej. To specjalna procedura sądowa dla osób fizycznych pozwalająca na oddłużenie. Wbrew pozorom nie oznacza ona jednak, że zaległe kredyty czy inne zobowiązania zostaną w pełni umorzone – wskazuje radca prawny Agnieszka Kupilas-Sayed z Kancelarii Kupilas&Krupa w Bielsku-Białej oraz przedstawicielka Fundacji Pomocy Prawnej Subvenio, która pomaga osobom zadłużonym w ogłoszeniu upadłości konsumenckiej.

REKLAMA

REKLAMA

Według dostępnych danych coraz więcej Polaków decyduje się na ogłoszenie upadłości konsumenckiej z powodu rosnącego zadłużenia. Na podstawie analiz Centralnego Ośrodka Informacji Gospodarczej w pierwszej połowie 2023 r. ogłoszono upadłość konsumencką w stosunku do 10 526 osób. Biorąc pod uwagę ten wynik, szacuje się, że w całym 2023 roku liczba upadłości osób fizycznych może przekroczyć 20 000, co będzie stanowiło rekord. Dla porównania w 2022 roku liczba upadłości konsumenckich wyniosła 15 622, a w 2021 roku – 18 205. W 2023 roku najmłodsza osoba, wobec której została ogłoszona upadłość ma 13 lat, a najstarsza 93. Najwięcej upadłości w pierwszej połowie 2023 roku ogłoszono w województwie śląskim, bo aż 2019. Wśród miast w województwie śląskim liczba upadłości kształtuje się następująco: Gliwice – 137, Katowice – 126 i Bielsko-Biała – 122. Na drugim miejscu plasuje się województwo mazowieckie z 1292 ogłoszonymi upadłościami konsumenckimi, a dalej wielkopolskie z wynikiem 1188.

- Na tę sytuację ma wpływ wiele czynników, to m.in. obecny wskaźnik inflacji, ceny energii elektrycznej, poziom stóp procentowych czy szeroko pojęte coraz wyższe koszty życia. Pandemia COVID-19 i jej długofalowe ekonomiczne skutki także odczuwalne są w aktualnej sytuacji finansowej nas wszystkich. Wiele osób przestaje sobie radzić z systematycznym regulowaniem zobowiązań płatniczych i stając w obliczu narastających długów, rozważa ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Postępowanie upadłościowe ma na celu umożliwienie dłużnikowi spłacenie zobowiązań, zgodnie z ustalonym planem spłaty i wyrwanie się ze spirali długów. W naszej Fundacji odnotowujemy coraz wyższe zainteresowanie tym rozwiązaniem. Pamiętać jednak warto, że odpowiednia edukacja i wiedza na temat upadłości konsumenckiej, z czym się wiąże, jakie ma ograniczenia, są kluczowe w całej procedurze – podkreśla radca prawny Agnieszka Kupilas-Sayed z Kancelarii Kupilas&Krupa i Fundacji Pomocy Prawnej Subvenio. 

Czym jest upadłość konsumencka?

Na przestrzeni ostatnich lat regulacje w zakresie upadłości konsumenckiej modyfikowane były wielokrotnie. Jeszcze kilka lat temu ogłoszenie upadłości konsumenckiej było krokiem ostatecznym, kiedy konsument nie z własnej winy, utracił kontrolą nad swoimi finansami. Mowa tu o sytuacji, w której zaciągnięte zobowiązania i długi wobec wierzycieli przewyższały możliwości spłaty, a sytuacja życiowa lub zdrowotna uniemożliwiała wyjście z zaległości. Możliwość ogłoszenia upadłości konsumenckiej w 2009 r. wprowadziły przepisy znowelizowanej Ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. prawo upadłościowe. W 2020 r. po raz kolejny znowelizowano prawo upadłościowe i nastąpiło znaczne złagodzenie rygoryzmu przepisów w tym zakresie, a co za tym idzie, zdecydowanie ułatwiona została możliwość ogłoszenia upadłości konsumenckiej. 

- Obecnie nawet wina konsumenta nie oznacza odrzucenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Upadłość konsumencka jest postępowaniem wszczynanym przed sądem, którego celem jest oddłużenie osoby nieradzącej sobie ze spłatą zobowiązań. Zawsze wiąże się z przejęciem przez syndyka majątku dłużnika, przede wszystkim nieruchomości, środków pieniężnych na koncie czy samochodu. Osoba zadłużona traci możliwość zarządzania swoim majątkiem, ale zyskuje szansę na uwolnienie się od długów i  spłatę wierzycieli – wskazuje radca prawny Agnieszka Kupilas-Sayed. 

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Postępowanie upadłościowe dłużnika

Konsumenci, jeżeli ich sytuacja majątkowa lub zdrowotna na to pozwala, muszą się liczyć z utratą posiadanego przez siebie majątku, który zostanie przeznaczony na spłatę wierzycieli. Postępowanie upadłościowe jest wszczynane na specjalny wniosek, który kierowany jest do sądu. Wniosek może wystosować osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej (konsument) lub osoba fizyczna, która nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki handlowej. Mowa tutaj o niewypłacalnych osobach prywatnych, czyli takich, które od co najmniej 3 miesięcy nie są w stanie regulować swoich zobowiązań. Dłużnik uznawany jest za niewypłacalnego także wtedy, gdy jego zobowiązania przekraczają wartość majątku, a stan ten utrzymuje się powyżej 24 miesięcy. Warto również pamiętać, że każda osoba fizyczna spełniająca kryteria ma prawo złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, ale samo jego złożenie nie oznacza, że na pewno zostanie on rozpatrzony pozytywnie przez sąd. 

- Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest przywilejem, z którego może skorzystać konsument, a nie jest obowiązkiem, dlatego też przepisy nie przewidziały żadnego terminu, kiedy konieczne lub wymagane jest  złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości – podkreśla radca prawny. 

Należy również wskazać w tym miejscu, że wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie może złożyć: spółka prawa handlowego, wspólnik spółki osobowej (np. spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej) ponoszący odpowiedzialność swoim majątkiem za długi spółki, fundacja, stowarzyszenie, łącznie małżeństwo (może za to złożyć osobno każdy z małżonków, jeżeli spełnia powyższe kryteria) oraz osoba prowadząca działalność gospodarczą – choćby niezarejestrowaną. Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej kieruje się do sądu rejonowego (wydział gospodarczy) zgodnie z miejscem zamieszkania dłużnika. Taki wniosek można złożyć osobiście na biurze podawczym sądu lub drogą pocztową. Wniosek o upadłość można także złożyć przez Internet za pośrednictwem Krajowego Rejestru Zadłużonych.

Korzyści z upadłości konsumenckiej

W pierwszej kolejności istniejące zobowiązania finansowe zostaną zaspokojone z ustalonego majątku dłużnika. Gdy ten ulegnie już likwidacji, sąd mając na uwadze ustaloną listę wierzytelności, wydaje postanowienie o ustaleniu dokładnego planu spłaty wierzycieli. Ujęte jest w nim, w jakim zakresie i w jakim terminie dłużnik jest zobowiązany do spłaty swojego zadłużenia. Tylko w wyjątkowych przypadkach należności mogą zostać całkowicie umorzone bez obowiązku dokonywania jakichkolwiek spłat. Ogłoszenie upadłości konsumenckiej powstrzymuje windykację i oferuje także pewną ochronę zadłużonemu, np. przed utratą dachu nad głową. Po ogłoszeniu upadłości dłużnika zawieszane są także toczące się postępowania egzekucyjne i ograniczona jest możliwość wszczynania przeciwko dłużnikowi nowych spraw sądowych i egzekucyjnych. Z chwilą ogłoszenia upadłości przestają być naliczane odsetki od zaległych zobowiązań. Umorzenie niespłaconych zobowiązań upadłego – w wyniku wykonania planu spłaty bądź z jego pominięciem – stanowi podstawę do wykreślenia danych np. z Krajowego Rejestru Długów (KRD). 

Nie wszystkie długi obejmuje upadłość konsumencka 

Jednym z celów upadłości konsumenckiej jest umorzenie zobowiązań konsumenta, które nie zostały spłacone w toku postępowania upadłościowego ustalonego przez sąd, czyli w wyniku planu podziału majątku i ewentualnego planu spłaty wierzycieli. To, jakie długi mogą zostać umorzone w ramach upadłości konsumenckiej, jest podstawowym kryterium powodującym, czy dłużnik-konsument decyduje się na podjęcie starań o ogłoszenie upadłości. Jakie długi można objąć postępowaniem?

  • zobowiązania z tytułów niespłaconych pożyczek i kredytów tzw. zobowiązania bankowe i pozabankowe,
  • zobowiązania związane z poprzednio prowadzoną działalnością gospodarczą,
  • zaległości podatkowe,
  • zadłużenia z tytułu składek do ZUS,
  • nieopłacone rachunki (prąd, wodę gaz, telefon itp.), zobowiązania z tytułu czynszu,
  • zobowiązania względem innych osób fizycznych i prawnych. 

Nie wszystkie długi można umorzyć w wyniku procedury upadłościowej. Dotyczy to następujących zadłużeń:

  • długi o charakterze alimentacyjnym,
  • zobowiązania wynikające z rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci,
  • zobowiązania do zapłaty orzeczonych przez sąd kar grzywny,
  • długi będące wykonaniem orzeczonego przez sąd obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę,
  • zobowiązania do zapłaty nawiązki lub świadczenia pieniężnego orzeczonych przez sąd jako środek karny, lub środek związany z poddaniem sprawcy próbie,
  • zobowiązania do naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia stwierdzonego z prawomocnym orzeczeniem,
  • zobowiązania, których upadły umyślnie nie ujawnił, jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu,
  • zobowiązania powstałe do ogłoszenia upadłości.

Zgłaszając wniosek o ogłoszenie upadłości, należy ujawnić wszystkich znanych dłużnikowi wierzycieli – po to, aby Sąd mógł umorzyć wszystkie zobowiązania konsumenta. 

Wsparcie prawne i edukacja 

Procedura upadłości konsumenckiej jest szansą dla wielu osób z problemami z zadłużeniem na odzyskanie kontroli nad swoimi finansami i rozpoczęciem nowego życia bez długów. Warto jednak dokładnie przeanalizować czy rozpoczęcie procedury upadłościowej nie będzie wiązało się ze zbyt wieloma obciążeniami i jakie będzie miało konsekwencje. Dlatego tak istotna jest wiedza na ten temat i rozmowa ze specjalistą, który pomoże ocenić sytuację majątkową i życiową dłużnika. 

oprac. Wioleta Matela-Marszałek
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wzrósł dług Polski: Zła wiadomość dla rządu i samorządów, to już 57,4% PKB

Dług polskiego sektora instytucji rządowych oraz samorządowych (general government) wzrósł do 57,4% PKB w pierwszym kwartale 2025 r. z 55,3% PKB zanotowanych kwartał wcześniej. Takie dane podał Eurostat. Natomiast w pierwszym kwartale 2024 r. wskaźnik ten wyniósł 51,3% PKB.

Unijna reforma praw pasażerów 2025 – co się zmieni przed kolejnym sezonem wakacyjnym?

Planujesz podróż samolotem? Już wkrótce unijne przepisy dotyczące praw pasażerów przejdą największą reformę od dwudziestu lat. Rada Unii Europejskiej zatwierdziła nowelizację rozporządzenia 261/2004, które od dwóch dekad regulowało zasady odszkodowań i opieki w razie opóźnień oraz odwołań lotów. Nowe przepisy mają zostać uchwalone jeszcze w 2025 roku, a ich wejście w życie przewiduje się na przełomie jesieni i zimy, najpóźniej przed sezonem wakacyjnym 2026

Koniec z papierologią: będzie zlikwidowany obowiązek przechowywania papierowych zgłoszeń do ZUS przez 5 lat

Mają zajść kolejne zmiany w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 350). Tym razem będą to jednak deregulacje na korzyść pracodawców. Dlaczego? Bo zapowiadany jest koniec z papierologią: będzie zlikwidowany obowiązek przechowywania papierowych zgłoszeń do ZUS przez 5 lat.

Emerytalna rewolucja Karola Nawrockiego: Co najmniej 150 zł podwyżki dla seniorów? Projekt już 6 sierpnia

Nowo wybrany prezydent Karol Nawrocki zapowiedział rewolucję w sposobie waloryzacji emerytur i rent. Jego obietnica może oznaczać realne zmiany w domowych budżetach milionów polskich emerytów – szczególnie tych, którzy otrzymują najniższe świadczenia. Czy nowy system będzie bardziej sprawiedliwy? Jakie konkretnie rozwiązania zapowiada Nawrocki? I kto zyska najwięcej?

REKLAMA

Inwigilowani? ZUS udostępni dane przedsiębiorców bankom, instytucjom finansowym, kredytowym czy pożyczkowym

Czujemy się w pewnym sensie inwigilowani - podkreślają przedsiębiorcy, którzy zapoznają się z kolejnym projektem zmian przepisów przygotowanym przez MRPiPS. Tym razem chodzi o zmiany ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Generalnie intencja jest taka, że ZUS udostępni dane z kont płatników składek szerszemu gronu podmiotów: bankom, instytucjom finansowym, kredytowym, pożyczkowym. Po co? Pytają przedsiębiorcy.

Rewolucja w L4: w czasie zwolnienia, pracownik (od czasu do czasu) będzie musiał odebrać telefon od szefa i odpisać na e-maila, ale będzie też mógł pobierać jednocześnie zasiłek chorobowy i 100 proc. wynagrodzenia

Przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD114) zakłada wprowadzenie istotnych zmian w zakresie tego co wolno, a czego nie wolno pracownikowi w czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim – począwszy od podejmowania sporadycznych, incydentalnych czynności, będących przejawami aktywności zawodowej, a na wykonywaniu pracy u innego pracodawcy (tym samym – pobierając jednocześnie zasiłek chorobowy i 100 proc. wynagrodzenia) skończywszy.

Duża podwyżka świadczenia dla mężczyzny z rocznika 1957. Kolejne prawomocne orzeczenie sądu powszechnego po wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20

Przybywa prawomocnych orzeczeń w sprawach po wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20. Przedstawię wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku.

Niski wiek emerytalny kobiet to bomba z opóźnionym zapłonem. Polki stracą tysiące na emeryturze

Polska starzeje się w szybkim tempie, co już dziś budzi poważne obawy o przyszłość systemu emerytalnego. Międzynarodowy Fundusz Walutowy alarmuje: jeśli nie zostaną wprowadzone pilne reformy, do 2050 roku świadczenia mogą spaść nawet o jedną trzecią. Najbardziej ucierpią kobiety, osoby o niskich dochodach i pracownicy niestandardowi. Czy jest jeszcze czas, by uniknąć kryzysu?

REKLAMA

Nadchodzą rewolucyjne zmiany w świadectwie pracy? Chodzi o jedną rubrykę. Prezes UODO pisze do MRPiPS

Współczesny rynek pracy wymaga elastyczności, kompetencji i transparentności, a prawo musi podążać za zmianami społecznymi, technologicznymi ale co ciekawe czasami także za prywatnymi decyzjami pracowników. W tym wszystkim istotne znaczenie ma świadectwo pracy, którego wzór jest uregulowany jako załącznik do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 grudnia 2016 r. w sprawie świadectwa pracy (Dz.U. 2016 poz. 2292). Co zatem się zmieni?

Koniec z oszukiwaniem w CV. Pracodawcy sprawdzą dyplom a uczelnie będą miały nowy obowiązek

Fałszywy dyplom w CV? Już wkrótce ten problem może odejść do lamusa. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przygotowało projekt ustawy, który da pracodawcom narzędzie do weryfikacji wykształcenia kandydatów do pracy. To rewolucja w rekrutacji, która kończy z dotychczasową bezradnością pracodawców wobec przepisów o ochronie danych.

REKLAMA