Na czym polega kontrola osobista?

Kontrola osobista i przeglądanie zawartości bagażu są czynnościami podobnymi do przeszukania z tą różnicą, że dokumentuje się je wyłącznie na żądanie osoby kontrolowanej albo przedstawiciela właściciela, przewoźnika, spedytora lub agenta morskiego. Czynności te można przeprowadzić w przypadku uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa lub wykroczenia.

Zarówno przeszukania osoby jak i kontroli osobistej powinna w miarę możliwości dokonywać osoba tej samej płci. Od reguły tej istnieją odstępstwa w przypadku konieczności przeprowadzenia kontroli osobistej niezwłocznie, ze względu na okoliczności mogące stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia osób i mienia. Osoba kontrolowana może przybrać do czynności osobę przez siebie wskazaną.

Policjant przeprowadzający czynność ma obowiązek dopuścić osobę przybraną do udziału w czynności, jeżeli jej udział nie utrudni lub nie uniemożliwi przeprowadzenia czynności. Również policjant może przybrać do czynności osobę trzecią, jeżeli uzna to za konieczne do osiągnięcia celu kontroli. Kontrolę osobistą przeprowadza się w miejscu niedostępnym na czas wykonywania kontroli dla osób postronnych, o ile przeprowadzenie jej w innym miejscu nie jest uwarunkowane czynnikami o których wspomniałem wyżej.

Zobacz również serwis: Policja

Policjant przystępujący do kontroli ma obowiązek podać podstawę prawną (art. 15 Ustawy o Policji) i przyczynę podjęcia kontroli oraz swój stopień, imię i nazwisko w taki sposób, aby można było je swobodnie odnotować. Policjant nieumundurowany dodatkowo ma obowiązek okazać legitymację służbową i umożliwić odnotowanie danych w niej zawartych. Po zakończeniu wykonywania czynności osoba poddana kontroli powinna zostać poinformowana ustnie o prawie złożenia zażalenia na sposób przeprowadzenia kontroli. Zażalenie składa się do właściwej miejscowo prokuratury.

Dla zapewnienia prawidłowego wykonania i rezultatu czynności, policjant jej dokonujący ma prawo zwrócić się ustnie lub pisemnie do osób posiadających specjalistyczną wiedzę o udzielenie pomocy przy wykonywaniu uprawnień. Jeżeli w wyniku kontroli ujawnione zostaną przedmioty stwarzające niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego bądź mienia, policjant jest zobowiązany w granicach dostępnych środków niezwłocznie podjąć czynności ochronne. W szczególności ten obowiązek dotyczy zabezpieczenia miejsca kontroli przed dostępem osób postronnych i powiadomienia o fakcie ujawnienia niebezpiecznych przedmiotów przełożonych.

Zobacz: Śledztwo i dochodzenie

Podczas przeprowadzania kontroli policjant ma prawo sprawdzić zawartość podręcznego bagażu oraz odzieży osoby kontrolowanej i przedmioty które są w jej posiadaniu i znajdują się na jej ciele. Odsłanianie przykrytych odzieżą powierzchni ciała przekracza zakres kontroli osobistej i przekształca się w przeszukanie. W przypadku posiadania przez kontrolowaną osobę broni lub innych przedmiotów podlegających zabezpieczeniu policja odbiera je osobie kontrolowanej. Policjant przegląda zawartość bagaży w obecności ich posiadacza, zaś w przypadku sprawdzania ładunku znajdującego się w portach, na dworcach oraz środkach transportu lądowego, wodnego i powietrznego w obecności posiadacza ładunku bądź przedstawiciela przewoźnika, spedytora lub agenta morskiego.

Jeżeli brak jest natychmiastowej możliwości zapewnienia obecności wymienionych osób w trakcie kontroli a z uzyskanych informacji wynika, że wszelka zwłoka może spowodować zagrożenie dla życia, zdrowia osób lub mienia bądź istnieje uzasadniona obawa zniszczenia bądź utracenia rzeczy mogących stanowić dowód w sprawie, policjant może przeprowadzić kontrolę bez obecności wskazanych osób.

Wyniki kontroli osobistej lub bagażu mogą dać podstawę do wszczęcia śledztwa lub dochodzenia. 

Zobacz również serwis: Sprawy karne