REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kara za łapówkę

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Piotr Rorbach
Piotr Rorbach
Adwokat
Korupcja./ Fot. Fotolia
Korupcja./ Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Łapówka może istnieć pod wieloma postaciami. Jest to problem występujący nie tylko w Polsce. Korupcja jest bowiem problemem ogólnoświatowym.

Korupcja

Korupcję definiuje się jako nadużycie władzy, przez kogoś komu została ona powierzona, dla własnego zysku osobistego. Najbardziej powszechną formą korupcji jest łapownictwo, definiowane jako wręczanie lub otrzymywanie pieniędzy, prezentu lub innej korzyści jako zachęty do zrobienia czegoś nieuczciwego, nielegalnego lub do popełnienia sprzeniewierzenia w trakcie prowadzenia interesów (definicja za Transparency International).

REKLAMA

REKLAMA

Korupcja i jej najbardziej dotkliwa forma jaką jest łapownictwo, stanowią problem nie tylko w naszym kraju ale także w skali światowej. Świadczą o tym choćby inicjatywy podejmowane na forum międzynarodowym, mające na celu zwalczanie korupcji w różnych jej przejawach. 

Zobacz również: Bezpłatne porady prawne

Konwencja ONZ przeciwko Korupcji (UNCAC), weszła w życie w 2005 roku. Stanowi ona pierwszą konwencję ogólnoświatową dotyczącą wszystkich form korupcji. Także Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) zajęła się problemem łapownictwa w interesach międzynarodowych poprzez swoja Konwencje przeciw Korupcji. Konwencja ta co ważne została uwzględniona w ustawodawstwie 37 krajów, które ją do tej pory podpisały.

REKLAMA

Czym jest łapówka

Warto przypomnieć, idąc znowu za publikacjami Transparency International, że łapówka może istnieć pod wieloma postaciami, przybierać wielorakie formy, nie tylko pieniężne. Można być wręczana bezpośrednio lub jako swoista dodatkowa "prowizja" przy podpisaniu kontraktu, może także przybrać postać prezentu, korzyści, przysługi lub datku.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zobacz również: Korupcja gospodarcza - poradnik


Prezenty i rozrywka

Aby uniknąć ewentualnych problemów z prawem szczególną uwagę należy przykładać do kwestii wręczania oraz przyjmowania drogi prezentów lub propozycja wystawnej rozrywki.

Świadczenia te mogą być bowiem uznane przez organy ścigania za subtelne formy łapówki, o ile zostały wręczone/przyjęte z rozmysłem, w celu nieuczciwego zdobycia korzyści materialnej, mogą być także (i często są) wstępem do łapownictwa na szersza skale. Faktem jest też, że prezenty a także rozrywka, oferowane jawnie stanowią element konstytutywny dobrych relacji biznesowych, a więc nie są postrzegane jako łapówki. Z tych względów przedsiębiorca winien ustalić dla siebie i pracowników wyraźne zasady oferowania oraz przyjmowania prezentów oraz rozrywki a także ich rejestrowania – to pozwoli w większości przypadków na uchronienie się przed zarzutami korupcyjnymi.

Zobacz również serwis: Prawo karne

Działalność charytatywna

Dosyć powszechnie zdarza się, iż łapówka ukryta zostaje pod postacią datków charytatywnych lub sponsoringu. Ważnym jest więc aby kwotom przeznaczonym na cele charytatywne nie towarzyszyły transakcji biznesowej lub korzyści wzajemne. Z reguły też finansowanie celów charytatywnych winno odbywać się za pośrednictwem organizacji, a nie osobom indywidualnym. Podobny charakter ma tzw. sponsoring, czyli dokonywanie przez firmę wpłaty lub innego świadczenia, którego celem jest popularyzacja i reklama firmy poprzez powiązanie jej z popularnym wydarzeniem, miejscem lub osobą. W sposób oczywisty takie działanie przynosi korzyści firmie, i jest to działanie powszechnie akceptowane – niemniej jednak sponsoring może stać się w pewnych okolicznościach także formą łapówki.

Datki polityczne i gratyfikacje

Gratyfikacja zwykle stanowi mniej lub bardziej zawoalowaną formę łapówki i jako taka jest świadczeniem bezprawnym. Gratyfikacja to zwykle niewielka kwota pieniężna, żądana i wręczana dostarczycielom konkretnych usług, zwłaszcza w obrębie administracji państwowej i samorządowej, w zamian za zapewnienie, przyspieszenie lub innego typu  ułatwienie wykonania usługi, do której petent ma oczywiste prawo.  Niezwykle społecznie szkodliwą formę korupcji stanowią tzw. datki polityczne. Odbywają się one pod postacią z zasady legalnej darowizny na cele polityczne dla partii lub innych organizacji politycznych. Dla uniknięcia podejrzeń korupcyjnych ważna jest (co podkreśla także Transparency International) jawność datków politycznych ich rejestrowanie przez strony a także to aby nie były one dokonywane a okolicznościach wskazujących na istnienie świadczeń wzajemnych – np. kontraktów rządowych, wygranych przetargów itp.

Zobacz również: Jak są finansowane partie polityczne?


Prawo polskie a karalność różnych form korupcji

Polskie prawo karne zawiera katalog czynów korupcyjnych – zamieszczony w rozdziale XXIX kodeksu karnego zatytułowanym: przestępstwa przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego.

Artykuł 228§1 Kodeksu karnego (k.k.) penalizuje łapownictwo bierne (sprzedajność) za które grozi kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. §2 tego artykułu określa z kolei, iż w wypadku mniejszej wagi, sprawca tego czynu podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Oba te przepisy dotyczą czynu polegającego na przyjmowaniu korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy w związku z pełnieniem funkcji publicznej.

Paragraf 3 art. 228 k.k. – zawierający typ kwalifikowany występku sprzedajności – stanowi, iż w sytuacji gdy sprawca przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę w zamian za naruszenie prawa to podlega on karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Zobacz również: Kiedy urzędnik zostanie skazany za nadużycie władzy

Czyn określony w art. 228§4 k.k. polega na uzależnieniu wykonania czynności służbowej od otrzymania korzyści majątkowej lub osobistej albo na żądaniu takiej korzyści. Jego sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Zgodnie z §5 ten, kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową znacznej wartości albo jej obietnicę, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

W §6 omawianego artykułu ustawodawca przewidział, że karom określonym w § 1-5 podlega odpowiednio także sprawca, który przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę lub takiej korzyści żąda, albo uzależnia wykonanie czynności służbowej od jej otrzymania – w związku z pełnieniem funkcji publicznej w państwie obcym lub w organizacji międzynarodowej.

Artykuł 229§1 kodeksu karnego penalizuje łapownictwo czynne (przekupstwo) za które grozi kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. §2 tego artykułu określa z kolei, iż w wypadku mniejszej wagi, sprawca przekupstwa podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Oba te przepisy dotyczą czynu polegającego na udzieleniu lub obietnicy udzielenia korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej funkcję publiczną.

Paragraf 3 art. 229 – zawierający typ kwalifikowany przekupstwa – stanowi, iż o ile działaniu osoby udzielającej lub obiecującej udzielić korzyści majątkowej lub osobistej – osobie pełniącej funkcję publiczną – towarzyszy nakłanianie do naruszenia przepisów prawa albo wprost udzielanie korzyści następuje w zamian za naruszenie obowiązku służbowego, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 4 zawiera kolejny typ kwalifikowany – tym razem ze względu nie na formę działania ale wartość korzyści – przewiduje, iż jeżeli sprawca przekupstwa, udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej znacznej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

Zobacz również serwis: Kodeks karny


W art. 229§5 k.k. ustawodawca spenalizował czyny stanowiące odpowiedniki tych zawartych w §1 do 4, a dotyczące udzielania albo obietnicy korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej funkcję publiczną w państwie obcym lub w organizacji międzynarodowej. Karalność takich działań jest identyczna jak w paragrafach poprzednich.

§6 zawiera z kolei klauzulę depenalizacyjną, dotyczącą sprawców przestępstwa określonego w § 1-5, którzy zawiadomili o fakcie przyjęcia udzielonej korzyści majątkowej lub osobistej albo choćby przyjęcia ich obietnicy organ powołany do ścigania przestępstw oraz ujawnili przy tym wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten o nim się dowiedział.

Przepis ten rozbija a przynajmniej osłabia oczywistą w przypadku czynów korupcyjnych, zmowę milczenia pomiędzy stronami korupcyjnego „kontraktu” albowiem udzielający łapówki, o ile ujawni i opisze czyn, którego się dopuścił, nie podlega w ogóle karze.

W art. 230 ustawodawca spenalizował przestępstwo płatnej protekcji. Polega ono na podjęciu się – w zamian za korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę – pośrednictwa w załatwieniu sprawy w instytucjach państwowych lub samorządowych, organizacjach międzynarodowych albo krajowych lub zagranicznych podmiotach dysponujących środkami publicznymi – albo też polega na wywołaniu lub utwierdzeniu innej osoby w przekonaniu o istnieniu takich wpływów.

Zobacz również: Korupcja w sporcie

Sprawca występku płatnej protekcji podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8, zaś w wypadku mniejszej wagi, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Ostatni z przepisów katalogu „korupcyjnego”, to jest art. 230a§1 k.k., przewiduje, iż sprawca udzielający albo obiecujący udzielić korzyści majątkowej lub osobistej w zamian za pośrednictwo w załatwieniu sprawy w instytucji państwowej, samorządowej, organizacji międzynarodowej albo też w krajowym lub w zagranicznym podmiocie dysponującym środkami publicznymi, które to pośrednictwo polegać ma na wywarciu bezprawnego wpływu na decyzję i czynności osoby pełniącej funkcję publiczną, w związku z pełnieniem tej funkcji podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 3 tego artykułu zawiera klauzulę depenalizacyjną, analogiczną jak w art. 229§6 kk. dotyczącą sprawców przestępstwa określonego w § 1-2, którzy zawiadomili o fakcie przyjęcia udzielonej korzyści majątkowej lub osobistej albo choćby przyjęcia ich obietnicy organ powołany do ścigania przestępstw oraz ujawnili przy tym wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten o nim się dowiedział.

Zobacz również serwis: Sprawy karne

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Dla kogo certyfikaty cyberbezpieczeństwa? Czy są obowiązkowe? Ustawa o krajowym systemie certyfikacji cyberbezpieczeństwa już weszła w życie

Certyfikaty cyberbezpieczeństwa są przeznaczone dla profesjonalistów IT, w tym dla administratorów systemów i sieci, specjalistów od bezpieczeństwa, inżynierów oraz osób aspirujących do tych ról, aby potwierdzić ich wiedzę i umiejętności praktyczne w zakresie ochrony przed zagrożeniami cyfrowymi. Certyfikacja obejmuje także produkty, usługi i procesy ICT, a ich celem jest informowanie konsumentów o poziomie bezpieczeństwa cyfrowego oraz wspieranie polskich firm na rynkach europejskich. Czy i dla kogo uzyskanie certyfikatów cyberbezpieczeństwa jest obligatoryjne?

Będą kolejne ograniczenia dot. ogrzewania kominkami. Nowelizacja rozporządzenia ws. warunków technicznych budynków

Od początku 2025 roku Ministerstwo Rozwoju i Technologii, a po ostatniej rekonstrukcji rządu Ministerstwo Finansów i Gospodarki prowadzi prace nad zmianą Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Poprzednia poważniejsza nowelizacja tego rozporządzenia miała miejsce w roku 2021. Dotychczasowe zmiany tego rozporządzenia każdorazowo i stopniowo wprowadzały nowe ograniczenia dla instalacji kominków, pieców i trzonów kuchennych. W projekcie najnowszych zmian tendencja ta jest utrzymana. I niestety, tak jak przy poprzednich zmianach, wprowadzane ograniczenia nie mają żadnego uzasadnienia technicznego.

Osoby niepełnosprawne i opiekunowie z podwyżką 99 zł. Świadczenie pielęgnacyjne w 2026 r. Tylko stopień znaczny. Stopień umiarkowany poszkodowany w zasiłku pielęgnacyjnym 215,84 zł

Bo zasiłek pielęgnacyjny nie będzie miał podwyżki (aż do początku 2028 r.). Jak rząd tłumaczy dlatego, że 1 mln osób z zasiłkiem pielęgnacyjnym może się starać o świadczenie wspierające, które otrzymywało na koniec marca 2025 r. około 120 000 osób niepełnosprawnych (stopień znaczny). Zupełnie inna sytuacja w 2026 r. (i kolejnych latach jest w świadczeniu pielęgnacyjnym (zarówno "starym" jak i "nowym"). W 2026 r. świadczenie to będzie podwyższone o 99 zł. To 3% podwyżka na 2026 r. Nie tak duża jak w latach minionych, kiedy mieliśmy galopująca inflację. Ale porównując z 0% podwyżki dla zasiłku pielęgnacyjnego, nie wygląda to źle. Opiekunowie osób niepełnosprawnych otrzymają w 2026 r.

WIBOR w umowach kredytu. Czy opinia Rzeczniczki Generalnej TSUE, to sukces konsumentów, czy banków?

W dniu 11 września 2025 r. Rzeczniczka Generalna Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydała opinię w sprawie C-471/24 z wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożonego przez Sąd Okręgowy w Częstochowie. Opinia ta jest całkowicie korzystna dla kredytobiorców i niekorzystna dla banków – twierdzi Radca Prawny Michał Kanabaja z Kancelarii Rachelski i Wspólnicy.

REKLAMA

Najniższa krajowa 2026: 4806 zł brutto. Ile netto na rękę minimalnego wynagrodzenia? W jakich umowach trzeba stosować minimalną stawkę godzinową?

Opublikowano już rozporządzenie Rady Ministrów z 11 września 2025 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2026 r. W tym akcie prawnym określono, że od 1 stycznia 2026 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wyniesie 4806 zł brutto, a minimalna stawka godzinowa dla określonych umów cywilnoprawnych – 31,40 zł. Czy trzeba zmieniać (aneksować) umowy o pracę od nowego roku? Co może zrobić pracownik, gdy pracodawca nie wypłaca minimalnego wynagrodzenia? W jakich umowach trzeba stosować minimalną stawkę godzinową? Wyjaśniamy.

System kaucyjny 2025: od października mała rewolucja, a sklepy nie są gotowe? Dodatkowe koszty i brak miejsca na składowanie butelek i puszek

Zaledwie kilkanaście dni pozostało do wprowadzenia systemu kaucyjnego w Polsce. Zgodnie z przepisami, które zaczną obowiązywać od 1 października, wszystkie sklepy o powierzchni powyżej 200 m kw. będą musiały zbierać opakowania objęte systemem, z kolei mniejsze punkty sprzedaży mogą przystąpić do programu dobrowolnie. Zmiany są nowością nie tylko dla przedsiębiorców – badania pokazują, że z systemu kaucyjnego korzystało dotychczas zaledwie 28 proc. Polaków . Pozytywnie oceniły go trzy na cztery osoby z tej grupy, co potwierdza coraz większe przywiązanie konsumentów do kwestii ekologicznych w handlu detalicznym. Choć są one ważne również dla właścicieli sklepów, przepisy w obecnym kształcie rodzą w ich opinii zbyt wiele wyzwań finansowych i organizacyjnych.

Rewolucja mieszkaniowa dla seniorów. Nowe przepisy pozwolą osobom starszym uciec z „więzienia czwartego piętra” i zamieszkać wygodnie już od 2026 roku

Nowa ustawa wprowadzająca umowy najmu senioralnego lokalu to prawdziwa rewolucja dla starszych mieszkańców Polski. Już od 1 stycznia 2026 roku seniorzy mieszkający powyżej trzeciego piętra bez windy będą mogli zamienić swoje mieszkania na lokale dostosowane do ich potrzeb – bez konieczności spełniania kryteriów dochodowych. Projekt wprost rozwiązuje problem tzw. „więźniów czwartego piętra” i daje gminom narzędzia do elastycznego zarządzania mieszkaniowym zasobem, poprawiając jakość życia milionów osób starszych w całym kraju.

System kaucyjny od 1 października 2025 r. Nie zgniataj, nie niszcz butelek i puszek, bo nie dostaniesz zwrotu kaucji. Czy trzeba mieć paragon?

W dniu 1 października 2025 roku zacznie obowiązywać w Polsce system kaucyjny. Przedsiębiorcy wprowadzający napoje w opakowaniach objętych systemem zobowiązani są do umieszczania na tych opakowaniach oznakowania wskazującego na objęcie opakowania systemem kaucyjnym i określającego wysokość kaucji. Przy zwrocie do sklepu butelki plastikowej o pojemności do 3 litrów, czy puszki metalowej do 1 litra (jeżeli są oznaczone znakiem systemu kaucyjnego) - otrzymasz 50 groszy za każdą taką butelkę, czy puszkę. Za zwrot każdej butelki szklanej (ze znakiem systemu kaucyjnego) o objętości do 1,5 litra, otrzymasz 1 zł. Nie trzeba mieć paragonu, by dostać zwrot kaucji.

REKLAMA

Ustawowy zakaz zamieszczania w internecie zdjęć dzieci przez rodziców – rząd podjął decyzję po interwencji RPO

W związku z pogłębiającym się problemem tzw. sharentingu, który polega na upowszechnianiu w środowisku cyfrowym, w szczególności w mediach społecznościowych, wizerunku dzieci przez rodziców i inne osoby – na skutek podjętej w tej sprawie interwencji przez Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO) – Ministerstwo Cyfryzacji zajęło stanowisko w sprawie wprowadzenia w Polsce generalnego, ustawowego zakazu (lub ograniczenia) zamieszczania w internecie zdjęć dzieci.

Sąd: Jak liczyć zachowek od mieszkania [Wyrok w sprawie wydziedziczonego synka i trójki wnuków]

W artykule przedstawiam przykład (za wyrokiem sądu) obliczania zachowku dla rodziny, w której spadkodawca miał trójkę dzieci i trójkę wnuków. Córka przejęła mieszkanie po ojcu na podstawie testamentu, pozostałe dzieci (i wnuki) nie otrzymali nic. Wnuki (3 osoby) dziedziczą dlatego, że ich ojciec (syn zmarłego spadkobiercy) także zmarł. Jak sąd obliczył zachowek? Przedstawiam to krok po kroku.

REKLAMA