REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kara za łapówkę

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Piotr Rorbach
Piotr Rorbach
Adwokat
Korupcja./ Fot. Fotolia
Korupcja./ Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Łapówka może istnieć pod wieloma postaciami. Jest to problem występujący nie tylko w Polsce. Korupcja jest bowiem problemem ogólnoświatowym.

Korupcja

Korupcję definiuje się jako nadużycie władzy, przez kogoś komu została ona powierzona, dla własnego zysku osobistego. Najbardziej powszechną formą korupcji jest łapownictwo, definiowane jako wręczanie lub otrzymywanie pieniędzy, prezentu lub innej korzyści jako zachęty do zrobienia czegoś nieuczciwego, nielegalnego lub do popełnienia sprzeniewierzenia w trakcie prowadzenia interesów (definicja za Transparency International).

REKLAMA

Korupcja i jej najbardziej dotkliwa forma jaką jest łapownictwo, stanowią problem nie tylko w naszym kraju ale także w skali światowej. Świadczą o tym choćby inicjatywy podejmowane na forum międzynarodowym, mające na celu zwalczanie korupcji w różnych jej przejawach. 

Zobacz również: Bezpłatne porady prawne

Konwencja ONZ przeciwko Korupcji (UNCAC), weszła w życie w 2005 roku. Stanowi ona pierwszą konwencję ogólnoświatową dotyczącą wszystkich form korupcji. Także Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) zajęła się problemem łapownictwa w interesach międzynarodowych poprzez swoja Konwencje przeciw Korupcji. Konwencja ta co ważne została uwzględniona w ustawodawstwie 37 krajów, które ją do tej pory podpisały.

Czym jest łapówka

Warto przypomnieć, idąc znowu za publikacjami Transparency International, że łapówka może istnieć pod wieloma postaciami, przybierać wielorakie formy, nie tylko pieniężne. Można być wręczana bezpośrednio lub jako swoista dodatkowa "prowizja" przy podpisaniu kontraktu, może także przybrać postać prezentu, korzyści, przysługi lub datku.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zobacz również: Korupcja gospodarcza - poradnik


Prezenty i rozrywka

Aby uniknąć ewentualnych problemów z prawem szczególną uwagę należy przykładać do kwestii wręczania oraz przyjmowania drogi prezentów lub propozycja wystawnej rozrywki.

Świadczenia te mogą być bowiem uznane przez organy ścigania za subtelne formy łapówki, o ile zostały wręczone/przyjęte z rozmysłem, w celu nieuczciwego zdobycia korzyści materialnej, mogą być także (i często są) wstępem do łapownictwa na szersza skale. Faktem jest też, że prezenty a także rozrywka, oferowane jawnie stanowią element konstytutywny dobrych relacji biznesowych, a więc nie są postrzegane jako łapówki. Z tych względów przedsiębiorca winien ustalić dla siebie i pracowników wyraźne zasady oferowania oraz przyjmowania prezentów oraz rozrywki a także ich rejestrowania – to pozwoli w większości przypadków na uchronienie się przed zarzutami korupcyjnymi.

Zobacz również serwis: Prawo karne

Działalność charytatywna

Dosyć powszechnie zdarza się, iż łapówka ukryta zostaje pod postacią datków charytatywnych lub sponsoringu. Ważnym jest więc aby kwotom przeznaczonym na cele charytatywne nie towarzyszyły transakcji biznesowej lub korzyści wzajemne. Z reguły też finansowanie celów charytatywnych winno odbywać się za pośrednictwem organizacji, a nie osobom indywidualnym. Podobny charakter ma tzw. sponsoring, czyli dokonywanie przez firmę wpłaty lub innego świadczenia, którego celem jest popularyzacja i reklama firmy poprzez powiązanie jej z popularnym wydarzeniem, miejscem lub osobą. W sposób oczywisty takie działanie przynosi korzyści firmie, i jest to działanie powszechnie akceptowane – niemniej jednak sponsoring może stać się w pewnych okolicznościach także formą łapówki.

Datki polityczne i gratyfikacje

Gratyfikacja zwykle stanowi mniej lub bardziej zawoalowaną formę łapówki i jako taka jest świadczeniem bezprawnym. Gratyfikacja to zwykle niewielka kwota pieniężna, żądana i wręczana dostarczycielom konkretnych usług, zwłaszcza w obrębie administracji państwowej i samorządowej, w zamian za zapewnienie, przyspieszenie lub innego typu  ułatwienie wykonania usługi, do której petent ma oczywiste prawo.  Niezwykle społecznie szkodliwą formę korupcji stanowią tzw. datki polityczne. Odbywają się one pod postacią z zasady legalnej darowizny na cele polityczne dla partii lub innych organizacji politycznych. Dla uniknięcia podejrzeń korupcyjnych ważna jest (co podkreśla także Transparency International) jawność datków politycznych ich rejestrowanie przez strony a także to aby nie były one dokonywane a okolicznościach wskazujących na istnienie świadczeń wzajemnych – np. kontraktów rządowych, wygranych przetargów itp.

Zobacz również: Jak są finansowane partie polityczne?


Prawo polskie a karalność różnych form korupcji

Polskie prawo karne zawiera katalog czynów korupcyjnych – zamieszczony w rozdziale XXIX kodeksu karnego zatytułowanym: przestępstwa przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego.

REKLAMA

Artykuł 228§1 Kodeksu karnego (k.k.) penalizuje łapownictwo bierne (sprzedajność) za które grozi kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. §2 tego artykułu określa z kolei, iż w wypadku mniejszej wagi, sprawca tego czynu podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Oba te przepisy dotyczą czynu polegającego na przyjmowaniu korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy w związku z pełnieniem funkcji publicznej.

Paragraf 3 art. 228 k.k. – zawierający typ kwalifikowany występku sprzedajności – stanowi, iż w sytuacji gdy sprawca przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę w zamian za naruszenie prawa to podlega on karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Zobacz również: Kiedy urzędnik zostanie skazany za nadużycie władzy

Czyn określony w art. 228§4 k.k. polega na uzależnieniu wykonania czynności służbowej od otrzymania korzyści majątkowej lub osobistej albo na żądaniu takiej korzyści. Jego sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Zgodnie z §5 ten, kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową znacznej wartości albo jej obietnicę, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

REKLAMA

W §6 omawianego artykułu ustawodawca przewidział, że karom określonym w § 1-5 podlega odpowiednio także sprawca, który przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę lub takiej korzyści żąda, albo uzależnia wykonanie czynności służbowej od jej otrzymania – w związku z pełnieniem funkcji publicznej w państwie obcym lub w organizacji międzynarodowej.

Artykuł 229§1 kodeksu karnego penalizuje łapownictwo czynne (przekupstwo) za które grozi kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. §2 tego artykułu określa z kolei, iż w wypadku mniejszej wagi, sprawca przekupstwa podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Oba te przepisy dotyczą czynu polegającego na udzieleniu lub obietnicy udzielenia korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej funkcję publiczną.

Paragraf 3 art. 229 – zawierający typ kwalifikowany przekupstwa – stanowi, iż o ile działaniu osoby udzielającej lub obiecującej udzielić korzyści majątkowej lub osobistej – osobie pełniącej funkcję publiczną – towarzyszy nakłanianie do naruszenia przepisów prawa albo wprost udzielanie korzyści następuje w zamian za naruszenie obowiązku służbowego, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 4 zawiera kolejny typ kwalifikowany – tym razem ze względu nie na formę działania ale wartość korzyści – przewiduje, iż jeżeli sprawca przekupstwa, udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej znacznej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

Zobacz również serwis: Kodeks karny


W art. 229§5 k.k. ustawodawca spenalizował czyny stanowiące odpowiedniki tych zawartych w §1 do 4, a dotyczące udzielania albo obietnicy korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej funkcję publiczną w państwie obcym lub w organizacji międzynarodowej. Karalność takich działań jest identyczna jak w paragrafach poprzednich.

§6 zawiera z kolei klauzulę depenalizacyjną, dotyczącą sprawców przestępstwa określonego w § 1-5, którzy zawiadomili o fakcie przyjęcia udzielonej korzyści majątkowej lub osobistej albo choćby przyjęcia ich obietnicy organ powołany do ścigania przestępstw oraz ujawnili przy tym wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten o nim się dowiedział.

Przepis ten rozbija a przynajmniej osłabia oczywistą w przypadku czynów korupcyjnych, zmowę milczenia pomiędzy stronami korupcyjnego „kontraktu” albowiem udzielający łapówki, o ile ujawni i opisze czyn, którego się dopuścił, nie podlega w ogóle karze.

W art. 230 ustawodawca spenalizował przestępstwo płatnej protekcji. Polega ono na podjęciu się – w zamian za korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę – pośrednictwa w załatwieniu sprawy w instytucjach państwowych lub samorządowych, organizacjach międzynarodowych albo krajowych lub zagranicznych podmiotach dysponujących środkami publicznymi – albo też polega na wywołaniu lub utwierdzeniu innej osoby w przekonaniu o istnieniu takich wpływów.

Zobacz również: Korupcja w sporcie

Sprawca występku płatnej protekcji podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8, zaś w wypadku mniejszej wagi, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Ostatni z przepisów katalogu „korupcyjnego”, to jest art. 230a§1 k.k., przewiduje, iż sprawca udzielający albo obiecujący udzielić korzyści majątkowej lub osobistej w zamian za pośrednictwo w załatwieniu sprawy w instytucji państwowej, samorządowej, organizacji międzynarodowej albo też w krajowym lub w zagranicznym podmiocie dysponującym środkami publicznymi, które to pośrednictwo polegać ma na wywarciu bezprawnego wpływu na decyzję i czynności osoby pełniącej funkcję publiczną, w związku z pełnieniem tej funkcji podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 3 tego artykułu zawiera klauzulę depenalizacyjną, analogiczną jak w art. 229§6 kk. dotyczącą sprawców przestępstwa określonego w § 1-2, którzy zawiadomili o fakcie przyjęcia udzielonej korzyści majątkowej lub osobistej albo choćby przyjęcia ich obietnicy organ powołany do ścigania przestępstw oraz ujawnili przy tym wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten o nim się dowiedział.

Zobacz również serwis: Sprawy karne

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Tusk obiecuje: Kwota wolna wzrośnie do 60 tys. zł, ale nie w tym roku

Premier Donald Tusk nie owija w bawełnę: podniesienie kwoty wolnej od podatku to jego priorytet, ale w 2025 roku Polacy nie mają na co liczyć. „To moja twarda obietnica – zrealizuję ją w tej kadencji” – zapowiada. Warunek? Deficyt musi trzymać się w ryzach, bo inaczej grozi nam utrata miliardów z UE.

Tydzień, maksymalnie dwa. Wielu pracowników nie czeka dłużej na wynik rekrutacji

6 na 10 badanych pracowników fizycznych deklaruje, iż maksymalny czas rekrutacji, jakiego oczekują od potencjalnego pracodawcy, to dwa tygodnie. Tak wynika z badania „Rynek pracowników fizycznych”, przeprowadzonego na zlecenie serwisu Pracuj.pl.

Obniżenie wieku emerytalnego dla kolejnej grupy zawodowej już w 2026 r.? Resort pracy daje minus Senatorom [PROJEKT]

Trwają prace nad obniżeniem wieku emerytalnego dla kolejnej grupy zawodowej. Chodzi o projekt nowelizacji o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy o emeryturach pomostowych wniesiony przez senatorów 18 grudnia 2024 r. Projekt trafił do sejmu na początku maja 2025 r.

Specjalny dodatek z ZUS trafił do 133,6 tys. osób w Polsce. Sprawdź konto

Specjalny dodatek z ZUS trafił do 133,6 tys. osób w Polsce. Warto zweryfikować swoje konto, ponieważ w wielu przypadkach ZUS wypłacił świadczenie automatycznie, bez składania wniosku. Wielu osobom należą się bowiem z urzędu dodatkowe pieniądze i to nie miało, bo z wyrównaniem od stycznia i z uwzględnieniem marcowej waloryzacji.

REKLAMA

Zmiany w e-ZLA już od 15 czerwca 2025 r. Zwolnienia lekarskie będą wyłącznie akceptowane w protokole HTTP/1.1

Od 15 czerwca 2025 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wymusi korzystanie wyłącznie z protokołu HTTP/1.1 przy przesyłaniu elektronicznych zwolnień lekarskich (e-ZLA). O co chodzi z tą zmianą techniczną? ZUS odpowiada: Pacjenci mogą czuć się spokojnie.

Niemcy ujawnili ilu mają migrantów. To już ponad jedna czwarta mieszkańców

Ilu migrantów jest u naszego zachodniego sąsiada? Z danych ujawnionych przez Federalny Urząd Statystyczny wynika, że ubiegłym roku w Niemczech mieszkało około 21,2 miliona osób z historią migracji. A zatem jest to już ponad jedna czwarta mieszkańców Niemiec.

Pokaźne zyski z PPK: 135-181 % przez ponad 5 lat. Jak sprawdzić stan rachunku PPK? Wypłacić można zawsze ale przed 60 urodzinami są potrącenia

Zysk statystycznego uczestnika PPK od grudnia 2019 roku do kwietnia 2025 r. wyniósł 135-181 proc. - biorąc pod uwagę kwoty, które uczestnik sam wpłacił. Taka informacja została podana w opublikowanym 21 maja 2025 r. nr 5 (43) biuletynu miesięcznego Pracowniczych Planów Kapitałowych.

Debata Trzaskowski – Nawrocki [RELACJA NA ŻYWO]

Debata między kandydatem Koalicji Obywatelskiej Rafałem Trzaskowskim a popieranym przez Prawo i Sprawiedliwość Karolem Nawrockim. Relacja na żywo.

REKLAMA

Przez tę lukę prawną, konto bankowe może zostać wyczyszczone do zera. „Takie sytuacje zdarzają się częściej niż mogłoby się wydawać, a konsekwencje bywają dramatyczne"

Przedsiębiorcy prowadzący jednoosobowe działalności gospodarcze nie są chronieni przed zajęciem przez komornika środków zgromadzonych przez nich na koncie bankowym w takim zakresie, jak osoby zatrudnione w ramach stosunku pracy, w stosunku do których obowiązuje tzw. kwota wolna od potrąceń, której celem jest zabezpieczenie im tzw. minimum egzystencjalnego. Powyższa luka prawna – jak zwraca uwagę mec. Adam Kaczor z Kancelarii Restrukturyzacyjnej KPR – nierzadko skutkuje nie tylko likwidacją działalności, ale „dramatem całej rodziny”.

Miały być dopłaty, a są mandaty – i to 1500 zł. Biorą się za rowerzystów

Rządowe zapowiedzi dotyczące dofinansowania zakupu rowerów elektrycznych pojawiają się regularnie a jak dotąd nie wykroczyły poza status: obietnicy. Co najmniej od roku słyszymy, że „już niedługo” pojawią się konkretne środki wsparcia, a instytucje takie jak NFOŚiGW oraz Ministerstwo Klimatu i Środowiska uruchomią programy, które mają objąć nawet kilkadziesiąt tysięcy potencjalnych nabywców rowerów elektrycznych. Zamiast tego jest akcja policji i są mandaty dla cyklistów i to niemałe bo nawet 1500 zł. Co dalej z pseudo e-rowerami?

REKLAMA