Świadczenie z programu „Dobry start” a rozwód

Świadczenie dobry start a opieka naprzemienna

W sytuacji, gdy po rozwodzie rodzice sprawują nad dzieckiem opiekę naprzemienną, świadczenie dobry start wypłacane jest każdemu z rodziców po połowie, a zatem w kwocie 150 zł. Należy pamiętać, iż opieka naprzemienna sprawowana jest w porównywalnych i powtarzających się okresach zgodnie z orzeczeniem sądu.

W wyroku z dnia 22 stycznia 2019 r. (IV SA/Gl 1013/18) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach podkreślił, iż zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych „pozostawanie dziecka pod naprzemienną opieką obojga rodziców nie jest kwestią mogącą podlegać interpretacji stron lub organu, prowadzącego dane postępowanie administracyjne, a fakt ten musi wynikać wprost z orzeczenia sądu”.

Warto jednak pamiętać, iż dotychczasowe orzecznictwo sądów administracyjnych w tej kwestii nie jest jednolite. Na potrzebę sprecyzowania przepisów dotyczących opieki naprzemiennej nad dzieckiem wskazywał w swoich wystąpieniach do Ministra Sprawiedliwości Rzecznik Praw Obywatelskich.

Polecamy: Restrukturyzacja firmy poprzez elastyczne formy zatrudnienia. Poradnik Gazety Prawnej 6/2020

Świadczenie dla rodzica faktycznie sprawującego opiekę nad dzieckiem

Co w przypadku, gdy rodzice po rozwodzie nie sprawują nad dzieckiem opieki naprzemiennej? Wówczas świadczenie przysługuje temu z nich, który faktycznie sprawuje opiekę nad dzieckiem. Stanowi o tym § 30 pkt 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu „Dobry start” (dalej jako: rozporządzenie). Oto treść tego przepisu:

„W przypadku zbiegu prawa rodziców, opiekunów prawnych dziecka lub opiekunów faktycznych dziecka do świadczenia dobry start, świadczenie to wypłaca się temu z rodziców, opiekunów prawnych dziecka lub opiekunów faktycznych dziecka, który faktycznie sprawuje opiekę nad dzieckiem”.

W praktyce może się jednak zdarzyć, iż po złożeniu wniosku o świadczenie przez jednego rodzica, drugi rodzic również złoży wniosek o ustalenie prawa do świadczenia w związku z opieką nad tym samym dzieckiem. W takiej sytuacji na podstawie § 30 pkt 1 organ właściwy ustala, kto sprawuje opiekę. Organem właściwym jest tu wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie. W celu ustalenia osoby sprawującej opiekę nad dzieckiem organ może zwrócić się do kierownika ośrodka pomocy społecznej o przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego.

W wyroku z dnia 29 maja 2019 r. (II SA/Gl 432/19) WSA w Gliwicach uznał, iż istnienie orzeczenia sądu ustalającego miejsce zamieszkania małoletniego dziecka nie wyklucza prowadzenia przez organ ustaleń dotyczących tego, kto z rodziców zamieszkujących oddzielnie, sprawuje opiekę nad dzieckiem.

W przedmiotowej sprawie ojciec zwrócił się do ośrodka pomocy społecznej o ustalenie prawa do świadczenia dobry start na dziecko. Wcześniej z takim wnioskiem wystąpiła matka dziecka. Organ pierwszej instancji odmówił ojcu przyznania świadczenia. Postanowieniem sądu okręgowego w sprawie o rozwód powierzono bowiem matce na czas trwania postępowania pieczę nad dzieckiem wraz ze wskazaniem, że miejscem zamieszkania dziecka jest miejsce zamieszkania matki.

Decyzję organu utrzymało w mocy Samorządowe Kolegium Odwoławcze. W zaskarżonej decyzji organ II instancji wskazał, iż nie kwestionuje ustalenia, iż dziecko obecnie przebywa u ojca. Stwierdził jednak, że niedopuszczalne jest ustalenie miejsca zamieszkania dziecka w innym miejscu, niż to wynika z postanowienia sądu o ustaleniu miejsca jego pobytu.

Argumentacji tej nie podzielił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach.

„Z treści cytowanych wyżej przepisów wynika, że organy są nie tylko uprawnione, ale wręcz zobowiązane do prowadzenia ustaleń w powyższym zakresie, w razie wystąpienia sytuacji określonej w § 30 ust. 3 rozporządzenia, czyli w przypadku, gdy po złożeniu wniosku o ustalenie prawa do świadczenia dobry start przez rodzica, opiekuna prawnego dziecka lub opiekuna faktycznego dziecka drugi rodzic, opiekun prawny dziecka lub opiekun faktyczny dziecka złoży wniosek o ustalenie prawa do świadczenia dobry start w związku z opieką nad tym samym dzieckiem” – podkreślił sąd. Zdaniem WSA może mieć miejsce sytuacja, w której organ stwierdzi, że miejsce zamieszkania dziecka w dacie dokonywania przez organ ustaleń jest inne niż to, które zostało określone w orzeczeniu sądu. Taki stan rzeczy nie oznacza jednak „podważania treści orzeczenia sądu”.

Podstawa prawna:

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu „Dobry start” (Dz. U. z 2018 r., poz. 1061, ost. zm. Dz. U. z 2019 r., poz. 1343)

Polecamy serwis: Dziecko i prawo