Czas pracy, Dzień wolny od pracy

Polacy są jednym z najbardziej zapracowanych narodów w Unii Europejskiej. Powinniśmy dążyć do skrócenia czasu pracy. Gospodarczo jesteśmy na to gotowi – powiedział PAP Dominik Owczarek z Instytutu Spraw Publicznych, komentując najnowsze dane Eurostatu o średnim czasie pracy. Najnowsze dane Eurostatu za ubiegły rok wskazują, że Polska jest w ścisłej czołówce państw UE, w których pracuje się najdłużej. Nasz tygodniowy czas pracy w 2024 r. wyniósł 38,9 godziny wobec unijnej średniej 36 godzin.

W dniu 2 kwietnia 2025 r. Sejmowa Komisja do Spraw Petycji obradująca pod przewodnictwem poseł Urszuli Augustyn (KO), zastępcy przewodniczącego Komisji analizowała szereg petycji. W porządku dziennym prac komisji była brana pod rozwagę petycja w sprawie ustanowienia rocznicy wybuchu powstania warszawskiego dniem ustawowo wolnym od pracy (BKSP-155-X-342/24). I stało się, uchwalono dezyderat, w sprawie 1 sierpnia - jako dnia wolnego od pracy. Ale trzeba wiedzieć, że Sejmowa Komisja skierowała ten dezyderat do resortu pracy, a teraz czekamy na ostateczną decyzję MRPiPS. Później zdecyduje Sejm, Senat i Prezydent. Droga jest długa, ale przecież: kropla drąży skałę.

W dniu 28 kwietnia br. MRPiPS ogłosiło program pilotażowy skrócenia czasu pracy, z którego będą mogli skorzystać przedsiębiorcy (i nie tylko) z całej Polski. Już niebawem, tysiące pracowników będzie mogło pracować 6 (zamiast 8) godzin dziennie, cieszyć się z 3-dniowego weekendu lub z dodatkowych dni urlopu, zachowując przy tym prawo do dotychczasowego wynagrodzenia. Stratni nie będą również pracodawcy, którzy zdecydują się na wprowadzenie pilotażu, bo na jego realizację (tylko w pierwszym roku) MRPiPS przewidziało budżet aż 10 mln zł. Doświadczenia jednej z firm produkcyjnych z Poznania, pokazują wręcz, że zmiana taka może pozytywnie wpłynąć na wyniki finansowe firmy.

Prawo do trzech wolnych dni w tygodniu to marzenie niejednego pracownika. Czy wkrótce ma szansę stać się realne? Czy czterodniowy tydzień pracy sprawdziłby się w polskich warunkach? Jak wygląda to w innych krajach?

Ministra rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk uważa, że skrócenie czasu pracy będzie pożądaną przez Polaków zmianą, ale wyłącznie przy zachowaniu tego samego wynagrodzenia. Ministra w dniu 28 kwietnia 2025 r. zapowiedziała dobrowolny pilotaż dla różnego rodzaju pracodawców. Jego szczegóły mają zostać podane do końca czerwca. Warto jednak wiedzieć, że już dziś przepisu kodeksu pracy pozwalają na skrócenie tygodnia pracy.

Skrócony czas pracy w Polsce. MRPiPS ma nadzieję, że pilotaż ruszy jeszcze w 2025 r. Obecnie, dobowy czas pracy pracownika nie może przekraczać 8 godzin, a tygodniowy – przeciętnie 40 godzin w pięciodniowym tygodniu pracy. Resort rodziny i pracy od dłuższego czasu analizował możliwość skrócenia czasu pracy. Ministra Agnieszka Dziemianowicz-Bąk zapowiedziała pilotaż, na który zostanie przeznaczone 10 mln zł z Funduszu Pracy.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ogłosiło rozpoczęcie ogólnopolskiego pilotażu skróconego czasu pracy. Jest to odpowiedź na zmieniające się realia rynku pracy, wyzwania związane z automatyzacją i potrzebę zwiększenia efektywności pracy – przy jednoczesnym zachowaniu pełnych wynagrodzeń.

Każdy chciałby mniej pracować, być wiecznie młodym, zarabiać dużo pieniędzy i nie mieć zmartwień. - Hanna Mojsiuk, prezes Północnej Izby Gospodarczej w Szczecinie negatywnie ocenia plany wprowadzenia w Polsce czterodniowego tygodnia pracy. Jeszcze w kwietniu zostaną przedstawione główne założenia programu.

Agnieszka Dziemianowicz-Bąk poinformowała o zakończeniu pierwszego etapu analiz skrócenia tygodnia pracy. Według szefowej MRPiPS krótszy tydzień pracy jest oczekiwany, ale przy zachowaniu wysokości wynagrodzenia.

W Azji pracownicy z 64 godzinami pracy w tygodniu. Takie zasady wprowadzono w dziale badań i rozwoju jednego ze światowych koncernów. Tydzień pracy z 52 godzin tygodniowo zwiększono do 64 godzin. Zdarzenie jest dzisiaj szeroko komentowane w polskim Internecie. Jeżeli informacja jest prawdziwa, to ten model pracy stoi w opozycji do dyskusji w Europie o stopniowej redukcji tygodniowego czasu pracy tak, aby normą stał się czterodniowy tydzień pracy (albo 5 dni pracy po 7h dziennie, czyli 35 h tygodniowo). Alternatywnym pomysłem na skrócenie czasu pracy w Europie miało było wydłużanie urlopu wypoczynkowego (W Polsce zamiast 26 dni do 36 dni dla pracowników ze stażem 25 lat).

Czy Wielki Piątek i Wielka Sobota w 2025 roku są dniami wolnymi od pracy? W tym roku wypadają 18 i 19 kwietnia. Jakie mamy przepisy w Polsce, a jakie obowiązują w innych państwach?

Przerwa w pracy 8-godzinnej przy komputerze: po ilu godzinach przysługuje? Ile trwają przerwy w pracy określone w Kodeksie pracy? Ile w sumie przerw należy się pracownikowi? Czy pracodawca musi ich udzielać? Co jeśli tego nie robi?

Jak w roku 2025 wypadają poszczególne święta (np. Wielkanoc, Boże Narodzenie), długie weekendy, czy majówka? Ile mamy dni wolnych przypadających w soboty, za które pracodawcy muszą wyznaczyć pracownikom dodatkowy dzień wolny? Kiedy najlepiej wziąć urlop, by połączyć go ze świętami i długimi weekendami i mieć dłuższy wypoczynek? A kiedy w 2025 roku wypadają niedziele handlowe?

Ewidencja czasu pracy pracownika. Jakie są obowiązki pracodawcy? Co powinna zawierać dokumentacja pracownicza dotycząca ewidencji czasu pracy? Ile należy przechowywać dokumentację pracowniczą, w tym dokumentację zawierającą ewidencję czasu pracy?

Które przerwy nie są wliczane do czasu pracy? Czy przerwa na karmienie wliczana jest do czasu pracy? Ile wynoszą przerwy na karmienie? Czy przerwa na gimnastykę i wypoczynek wliczana jest do czasu pracy? Ile wynosi przerwa na gimnastykę i wypoczynek?

Coraz bliższy jest moment, w którym zapadnie decyzja rządu co do nowelizacji przepisów kodeksu pracy dotyczących czasu pracy. Pewne jest, że mamy pracować krócej, ale do wyboru rząd ma dwie opcje. Skrócenie tygodnia pracy z 40 godzin obecnie do 35 albo odjęcie z tygodnia pracy jednego dnia, by piątki były dniem wolnym od pracy jak obecnie wolne są soboty.

Wszyscy pamiętamy, jak rząd szumnie zapowiadał skrócenie tygodniowego czasu pracy. Skończyło się na zapowiedziach i od tamtego czasu nic się nie zmieniło - nowelizacja Kodeksu pracy nie została przeprowadzona. Na szczęście obowiązujące przepisy prawa pracy dopuszczają zarówno wprowadzenie czterodniowego tygodnia pracy, jak i skróconego do 7 godzin dnia pracy.

Rząd pracuje nad nowelizacją Kodeksu pracy i skróceniem tygodnia pracy. Konieczne jest dokonanie oceny skutków wprowadzenia zmiany obecnych rozwiązań. Choć eksperci i pracodawcy są podzieleni w kwestii krótszego tygodnia pracy, to przykłady z innych rynków, m.in. Islandii, Wielkiej Brytanii i Portugalii, pokazują, że taki model ma wiele korzyści, zarówno po stronie pracowników, jak i firm.

Podczas posiedzenia Sejmu w dniu 8 stycznia br., decyzją większości Sejmowej, odbyło się II i jednocześnie III czytanie poselskiego projektu ustawy zakładającego wprowadzenie nowego święta państwowego, które przypadałoby na dzień 14 lutego. Po raz pierwszy – obchody nowego święta, czyli – Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej, miałyby mieć miejsce jeszcze w 2025 r. Czy będzie to również dzień wolny od pracy?

Za pracę w porze nocnej pracownik ma prawo do dodatku w wysokości 20 proc. stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Wysokość dodatku różni się w poszczególnych miesiącach roku. Jaka będzie wysokość dodatku za pracę w nocy w 2025 r. po zmianie przepisów?

Ustawa, która zmieniła status 24 grudnia z dnia roboczego w dzień ustawowo wolny od pracy odbyła już niemal całą drogę legislacyjną. By stała się prawem powszechnie obowiązującym musi być jeszcze jedynie podpisana przez prezydenta i opublikowana w Dzienniku Ustaw. Jednak nie jest wcale pewne czy tak się stanie.

W dniu 18 grudnia br. Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska złożył do laski marszałkowskiej poselski projekt ustawy zakładający wprowadzenie nowego święta państwowego, które przypadałoby na dzień 14 lutego. Czy będzie to również dzień wolny od pracy?

Grudzień to czas przedświątecznych zbiórek i często wkraczają one w tym czasie również na grunt zawodowy. Jednak w pracy trzeba uważać. Zarówno pracownik, jak i pracodawca muszą przestrzegać określonych zasad, by pozostać w zgodzie z obowiązującymi przepisami.

Nauczyciele chcą limitu 8 godzin pracy dziennie, aby nie była możliwa sytuacja, że po zsumowaniu "okienek" i godzin pracy w klasach musieli przebywać w szkole dłużej niż 8 h dziennie. I kontroli przez kuratorów tego limitu (z wyjątkiem incydentalnych sytuacji jak rady, zebrania, wycieczki). Kontrolowani mieliby być dyrektorzy szkół.

Wszyscy już się przyzwyczaili, że Wigilia 2024 r. nie jest zwykłą nowelizacją przepisów. Pomysł szybko przebijany jest przez nowy pomysł. Trzech Króli miało stracić status wolnego dnia od pracy. Sejm uchwalił, że pracownicy handlu w grudniu będą pracowali 3 niedziele (dziś dwie). Najnowsza plotka dotyczy tego, że utrzymana zostanie zasada „pracownicy handlu będą pracowali trzy niedziele w grudniu 2025 r.”, ale jest zastrzeżenie „dany pracownik będzie pracował dwie niedziele". Taki pomysł ma pojawić się w Senacie.