REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odpowiedzialność przedsiębiorcy za naruszanie praw konsumentów

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
 Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
Realizuje rządową politykę ochrony konsumentów
Jaka odpowiedzialność za naruszanie praw konsumentów?/ Fot. Fotolia
Jaka odpowiedzialność za naruszanie praw konsumentów?/ Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Co grozi, czyli kto chroni konsumentów i jaka odpowiedzialność wiąże się z nieprzestrzeganiem ich praw? Z przepisów prawa wynikają nie tylko obowiązki przedsiębiorcy względem konsumenta, lecz również konsekwencje ich niedotrzymywania. W przypadku naruszenia ekonomicznych interesów słabszych uczestników rynku należy się liczyć z odpowiedzialnością administracyjną, cywilną oraz karną.

Odpowiedzialność w przypadku naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. Kompetencje Prezesa UOKiK

Podstawowym aktem prawnym, regulującym kwestie związane z ochroną ekonomicznych interesów słabszych uczestników rynku jest ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Zgodnie z jej art. 24, „zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów”. Za działanie tego rodzaju uznaje się w szczególności:

REKLAMA

REKLAMA

Z naruszeniem zbiorowych interesów konsumentów mamy do czynienia wówczas, gdy bezprawna praktyka przedsiębiorcy dotyka nieograniczonej liczby osób – to znaczy potencjalnie każdy może zostać przez nią poszkodowany. Jeżeli firma remontowa zastosuje w umowie z konsumentem klauzulę w sposób rażący naruszającą jego interesy (na przykład wyłączającą jej odpowiedzialność w przypadku nienależytego wykonania usługi) – jest to sprawa indywidualna. Jeżeli jednak przedsiębiorca umieści tego rodzaju postanowienie we wzorcu umownym, który stosuje w transakcjach ze wszystkimi swoimi klientami, wtedy narusza on zbiorowe interesy konsumentów.

Każda bowiem osoba chcąca skorzystać z usług tej firmy, może ponieść negatywne konsekwencje płynące z niedozwolonej klauzuli. Tego rodzaju praktyka dotyka zatem potencjalnie nieograniczonego kręgu konsumentów.

Zobacz również: Jak sprawdzić, czy klauzula umowna jest niedozwolona?

REKLAMA

Co istotne, jeżeli nawet działanie przedsiębiorcy naruszyło ekonomiczne interesy bardzo wielu osób, nie oznacza to automatycznie, że mamy do czynienia z naruszeniem zbiorowych interesów konsumentów. Aby tak się stało, praktyka musi potencjalnie dotykać każdej bez wyjątku osoby, która zostałaby klientem danej firmy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Wszczynanie postępowań administracyjnych o naruszenie zbiorowych interesów konsumentów należy do kompetencji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). W ich efekcie Prezes Urzędu może wydać decyzję zakazującą stosowania praktyki naruszającej prawa słabszych uczestników rynku oraz nałożyć karę pieniężną w wysokości do 10 proc. przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary. W przypadku niewywiązania się przedsiębiorcy z nałożonych obowiązków – Prezes Urzędu nakłada karę w wysokości do 10 tys. euro za każdy dzień zwłoki.

We wrześniu 2009 roku Prezes UOKiK ukarała spółkę „Okna Rąbień”. Zajmuje się ona produkcją oraz sprzedażą i montażem swoich produktów. Analizując wzorce umowne stosowane przez spółkę, Prezes Urzędu zakwestionowała postanowienie wykluczające wymianę produktu na inny w przypadku złożenia reklamacji przez klienta. Jak stwierdził UOKiK, w następstwie tej praktyki konsumenci mogli rezygnować z dochodzenia swoich roszczeń. Ponadto we wzorcu zabrakło informacji o tym, że poza uprawnieniami w nim wymienionymi, konsumenci mogą dochodzić swoich roszczeń, w tym żądać wymiany lub naprawy rzeczy niezgodnej z umową, a jeśli nie jest to możliwe lub narażałoby przedsiębiorcęna znaczne koszty – obniżenia ceny lub zwrotu pieniędzy. Prezes Urzędu uznała, że spółka naruszyła zbiorowe interesy konsumentów i nałożyła na nią karę w wysokości ponad 119 tys. złotych.
W innej sprawie ukarana została spółka Stolbud Włoszczowa (oferująca okna i drzwi). Zaniedbała ona obowiązku informowania konsumentów o wszystkich kosztach, jakie będą musieli ponieść. Spółka podawała między innymi ceny netto, bez uwzględnienia podatku od towarów i usług. Prezes UOKiK uznała, że konsumenci zostali wprowadzeni w błąd, ponieważ nie byli informowani o rzeczywistych kosztach zakupu produktów spółki. Na przedsiębiorcę została nałożona kara w wysokości niemal 60 tys. złotych. (Autentyczne przykłady z praktyki UOKiK, Decyzja Nr RŁO 12/2009, Decyzja Nr RŁO 13/2009.)

Od decyzji Prezesa UOKiK przysługuje odwołanie do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Zobacz również: Czy rzecznik konsumentów może wnieść pozew za konsumenta?

Sprawy indywidualne. Kompetencje miejskich i powiatowych rzeczników konsumentów oraz organizacji pozarządowych

Jak wynika z poprzedniego rozdziału, Prezes UOKiK podejmuje interwencje wyłącznie w interesie publicznym – to znaczy w przypadku, gdy praktyka przedsiębiorcy dotyka potencjalnie nieograniczonego kręgu osób. Nie oznacza to jednak, że konsumenci zostali pozbawieni pomocy w dochodzeniu swoich praw w sprawach indywidualnych.

Na podstawie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów powołano miejskich i powiatowych rzeczników konsumentów. Działają oni w każdym powiecie oraz mieście na prawach powiatu. Są powołani do pomagania indywidualnym konsumentom. Do ich kompetencji należy w szczególności:

  • zapewnienie bezpłatnego poradnictwa konsumenckiego i informacji prawnej w zakresie ochrony interesów konsumentów,
  • występowanie do przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów,
  • wytaczanie powództwa na rzecz konsumentów oraz wstępowanie, za ich zgodą, do toczącego się postępowania w sprawach o ochronę interesów konsumentów.

Rzecznik konsumentów w sprawach o wykroczenia na szkodę konsumentów jest oskarżycielem publicznym.

Ustawa nakłada na przedsiębiorcę obowiązek współpracy z rzecznikiem konsumentów – udzielania mu wyjaśnień i informacji oraz ustosunkowywania się do jego uwag i opinii. Odmowa współdziałania wiąże się z karą grzywny w wysokości co najmniej dwóch tysięcy złotych.

Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów tworzy również ramy prawne dla działania pozarządowych organizacji konsumenckich. Obecnie największe z nich to Federacja Konsumentów oraz Stowarzyszenie Konsumentów Polskich. Do ich kompetencji należy między innymi prowadzenie poradnictwa dla słabszych uczestników rynku. Pracownicy organizacji pozarządowych podejmują również interwencje u przedsiębiorców, a także podejmują się mediacji. Gdy nie przynosi ona skutku, piszą pisma i prowadzą sprawy sądowe w imieniu konsumentów – przed polubownym sądem konsumenckim, a w ostateczności przed sądami powszechnymi.

Organizacje pozarządowe mają również prawo występować do przedsiębiorców z roszczeniami na podstawie ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.

Zobacz również serwis: Prawa konsumenta

Odpowiedzialność cywilna i karna

Jeżeli przedsiębiorca nie chce uwzględnić roszczenia zgłaszanego przez konsumenta, mediacja nie została podjęta bądź nie przyniosła skutku, strony nie zgodziły się na rozstrzygnięcie przed sądem polubownym bądź zostało ono uchylone – słabszy uczestnik rynku może wnieść sprawę do sądu powszechnego.

Duże zmiany w tym zakresie przyniosła ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.

Zobacz również: Kogo dotyczą przepisy konsumenckie?

Po pierwsze zawiera ona katalog działań przedsiębiorcy70 (tak zwaną „czarną listę”), które z mocy prawa są uznane za nieuczciwe. Konsument tak naprawdę nie musi więc udowadniać ich sprzeczności z prawem.

Sąd rozstrzygał spór między konsumentem a sklepem zoologicznym „Złota Rybka”. Twierdził on w reklamie radiowej, że posiada w sprzedaży krajowe żółwie. Wiele osób przyjechało z odległych miejscowości, by zobaczyć tę sensację. Na miejscu okazywało się, że żółwi krajowych „akurat nie ma”, są za to sprowadzane z Azji. Tego rodzaju praktyki znajdują się na „czarnej liście” i udowadnianie ich nieuczciwości nie jest konieczne.

Po drugie, ustawa przeniosła ciężar dowodu na przedsiębiorcę. To on musi udowodnić, że jego działanie nie stanowi nieuczciwej praktyki rynkowej wprowadzającej w błąd.

Sklep wysyłkowy „Merkury” sprzedawał zestawy do ćwiczeń, które należało zamówić za pośrednictwem ogłoszenia prasowego. W reklamie nie informowano, że mogą z nich korzystać jedynie osoby w określonym przedziale wagowym. W sporze z konsumentem, to sklep będzie musiał udowodnić, że udzielił potencjalnemu klientowi pełnej i adekwatnej informacji.

Po trzecie wreszcie, ustawa znacznie rozszerzyła możliwości roszczeń, z jakimi może wystąpić konsument.

W przypadku naruszenia bądź zagrożenia jego interesów, może on żądać nie tylko zaniechania stosowania kwestionowanej praktyki czy naprawienia szkody na zasadach ogólnych (na przykład unieważnienia umowy), lecz również między innymi złożenia odpowiedniego oświadczenia oraz zasądzenia określonej kwoty na cele społeczne. Roszczenia przedawniają się po upływie trzech lat.

Sklep wysyłkowy z poprzedniego przykładu reklamował się hasłem „Masz prawo do zwrotu nieużywanego towaru w ciągu trzydziestu dni”. Zakwestionował to rzecznik konsumentów, który wnosił, że sprzedaż wysyłkowa jest przykładem sprzedaży na odległość. W takiej sytuacji konsument powinien być poinformowany o ustawowym terminie odstąpienia od umowy w ciągu dziesięciu dni z prawem do normalnego użytkowania kupionej rzeczy w tym okresie. Tego obowiązku sklep zaniechał. W zamian za to podkreślał możliwość zwrotu towaru w ciągu miesiąca, ale pod warunkiem jego nieużywania. Zdaniem rzecznika, mogło to wprowadzać konsumentów w błąd co do przysługujących im uprawnień. W pozwie zażądał on zaprzestania stosowania kwestionowanej praktyki, zamieszczenia w reklamie prasowej stosownej informacji wymaganej prawem oraz wpłaty pięciu tysięcy złotych na Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa.

Należy w tym miejscu wspomnieć, że za stosowanie agresywnych praktyk handlowych grozi kara grzywny.

Zobacz również: Czym są agresywne praktyki rynkowe?

Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym przewiduje również kary pozbawienia wolności za prowadzenie działalności w systemie konsorcyjnym (zarządzanie mieniem gromadzonym w ramach grupy z udziałem z udziałem konsumentów w celu sfinansowania zakupu produktu na rzecz uczestników grupy). Zagadnienia te, jako pozostające poza głównym przedmiotem niniejszej publikacji, nie będą szerzej omawiane. Zainteresowanych odsyłamy do literatury przedmiotu, na przykład „Nieuczciwe praktyki rynkowe. Przewodnik” Wydawnictwo UOKiK. Warszawa 2008.

Zobacz również serwis: Konsument i umowy

Tekst pochodzi z poradnika: "Przepisy konsumenckie dla przedsiębiorców" wydanego przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Renta wdowia – od kiedy? ZUS podał harmonogram wypłat

Już od 1 lipca 2025 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpocznie wypłaty rent wdowich – nowego świadczenia, na które czekało setki tysięcy uprawnionych. ZUS podał oficjalny harmonogram, z którego wynika, że świadczenia będą wypłacane w dotychczasowych terminach wypłat emerytur i rent: 1., 6., 10., 15., 20. oraz 25. dnia każdego miesiąca.

W Sejmie: Wypłaty ZUS do 21. dnia miesiąca to opóźnienie? Wcześniej między 5. a 10. dniem? [Zasiłki i świadczenia]

W Sejmie poseł Michał Moskal zwrócił się do rządu (MRPiPS) z prośbą o potwierdzenie albo zaprzeczenie informacji, jakie otrzymał w swoim biurze poselskim. Wyborcy interweniowali u posła domagając się załatwienia przez niego, aby ZUS wypłacał świadczenia między 5. a 10. dniem każdego miesiąca (tak kiedyś), a nie bliżej 21-ego (tak dziś). Dotyczyć ta sytuacja ma dużej liczby świadczeń - zasiłków chorobowych, macierzyńskich, opiekuńczych, a także świadczenia pielęgnacyjnego.

Kiedy pierwsza wypłata renty wdowiej?

Z danych ZUS wynika, że do 11 czerwca 2025 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wpłynęło 898,7 tys. wniosków. Większość wniosków o rentę wdowią złożyły kobiety. Kiedy pierwsza wypłata renty wdowiej? Gdzie złożono najwięcej wniosków?

Bez edukacji nie ma kaucji – klucz do sukcesu systemu kaucyjnego leży w świadomości społecznej

Choć Polacy popierają wprowadzenie systemu kaucyjnego, brak wiedzy o jego działaniu może zagrozić skuteczności reformy. Edukacja i przemyślana komunikacja to fundamenty, bez których nawet najlepsza technologia nie spełni swojej roli.

REKLAMA

Wrzutka na ostatniej prostej prezydentury. Deregulacja dla przedsiębiorców, pracowników, konsumentów, bo 29 w 1: dotkliwe zmiany w aż 29. ustawach na skutek podpisu Prezydenta z 5 czerwca 2025 r.

Na ostatniej prostej swojej prezydentury - Prezydent Andrzej Duda podpisał istotną ustawę, w szczególności dla przedsiębiorców, ale nowe regulacje odczują też pracownicy czy konsumenci. Można powiedzieć, że jest to 29 w 1: bo dotkliwe zmiany są w aż 29. ustawach na skutek tej jednej ustawy i podpisu Prezydenta w dniu 5 czerwca 2025 r.

WZON. Tylko 78 punkty. Czy tata doczeka? Tyle za brak nerki, przebyty zawał, rak, zawał mózgu, RZS

Kolejny list czytelnika Infor.pl o nieprawidłowościach (jego zdaniem) w procesie przyznawania punktów przez WZON, od których zależy wysokość świadczenia wspierającego albo w ogóle jego przyznanie. Publikowaliśmy wcześniej listy np.: 1) osoby niewidomej, która otrzymała 61 punktów oraz osoby sparaliżowanej od pasa w dół z ... 43 punktami. Obie osoby to niepełnosprawność w stopniu znacznym, orzeczenia o niepełnosprawności stałe.

Karol Nawrocki odebrał uchwałę PKW o wyborze na urząd prezydenta

Karol Nawrocki odebrał uchwałę PKW w sprawie stwierdzenia wyniku wyboru prezydenta RP, którą podczas uroczystości na Zamku Królewskim wręczył mu szef PKW Sylwester Marciniak.

Co dalej z paktem migracyjnym? UE wciąż czeka na ruch dwóch krajów, w tym Polski

Już 25 krajów UE przekazało swoje plany wdrażania paktu migracyjnego, nie zrobiły tego Węgry i Polska - wynika z opublikowanego w środę 11 czerwca raportu Komisji Europejskiej. KE wezwała w nim spóźnione państwa do przyspieszenia działań w tej sprawie.

REKLAMA

Nawet 30 tys. zł kary za podpalenia, w tym za wypalanie traw i rozniecanie ognia w lasach, na łąkach i torfowiskach

Zostaną wprowadzone wyższe kary za podpalenia, w tym za wypalanie traw i rozniecanie ognia w lasach, na łąkach i torfowiskach. Tak zakłada projekt autorstwa Ministerstwa Sprawiedliwości. Zgodnie z propozycją górna granica grzywny za sprowadzenie zagrożenia pożarowego wzrośnie z 5 do 30 tys. zł; mandaty za wykroczenia wzrosną z 500 zł do 5 tys. zł.

Trzynastki za 2025 r. pewne już jesienią? Pracownicy kultury mogą składać propozycje zmian do tego projektu do 15 czerwca 2025 r.

W maju 2025 r. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego poinformowało o rozpoczęciu prac nad nowelizacją ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. Pracownicy kultury mogą składać propozycje zmian do tego projektu 15 czerwca 2025 r.

REKLAMA