REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zastrzeżenie prawa własności sprzedanej rzeczy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Portal  Procesowy
Wydawcą portalu jest kancelaria Wardyński i Wspólnicy.

REKLAMA

Sprzedający może zabezpieczyć zapłatę ceny za rzeczy ruchome, zastrzegając ich własność w umowie sprzedaży, nawet jeżeli zostaną kupującemu wydane. Umowa taka musi być sporządzona na piśmie i opatrzona datą pewną.

Wymieniona metoda ochrony przed nieuczciwymi kontrahentami ma jednak swoje wady i zalety, których znajomość może się przydać, szczególnie w przypadku przedsiębiorców, którzy dokonują takich czynności w ramach swojej działalności gospodarczej. O czym należy pamiętać zastrzegając w umowie prawo własności rzeczy sprzedanej?

REKLAMA

Specyfika umowy sprzedaży

Przede wszystkim należy pamiętać o tym, że w przypadku wydania rzeczy nabywcy umowa sprzedaży jest sporządzana na piśmie, a zastrzeżenie własności na rzecz sprzedającego jest skuteczne wobec wierzycieli nabywcy tylko w przypadku, gdy umowa opatrzona została datą pewną. I tak, w przypadku wszczęcia egzekucji przez wierzycieli kupującego lub ogłoszenia wobec niego upadłości likwidacyjnej oznacza to, że chronieni są tylko sprzedający, którzy zastrzeżenie własności sprzedawanych rzeczy opatrzyli datą pewną.

Zobacz: Dotacje unijne 2012 - poradnik przedsiębiorcy

REKLAMA

Data pewna jest szczególną formą czynności prawnej i polega na dokonaniu przez notariusza urzędowego poświadczenia dokonania czynności na dokumencie. Także w przypadku stwierdzenia dokonania czynności prawnej w jakimkolwiek dokumencie urzędowym czynność prawna uzyskuje datę pewną − w dacie dokumentu urzędowego, zaś w razie umieszczenia na obejmującym czynność dokumencie jakiejkolwiek wzmianki przez organ państwowy, organ jednostki samorządu terytorialnego albo przez notariusza – w dacie tej wzmianki. W przypadku śmierci jednej z osób podpisanych na dokumencie za datę pewną złożenia przez tę osobę podpisu na dokumencie uważa się datę śmierci tej osoby.  

Jeżeli przeciwko kupującemu prowadzona jest egzekucja, sprzedający może skutecznie przeciwstawić się egzekucji z przedmiotów będących w majątku kupującego, co do których własność nie przeszła na kupującego wskutek niezapłacenia ceny. W przypadku zajęcia przez komornika sprzedający może w drodze powództwa żądać zwolnienia spod egzekucji należących do niego przedmiotów (art. 841 kodeksu postępowania cywilnego). Sprzedający jednak nie mógłby powołać się na zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanych nieopatrzone datą pewną, gdyż wtedy byłoby ono bezskuteczne wobec wierzycieli kupującego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Istotne znaczenie ma także zastrzeżenie daty pewnej w przypadku ogłoszenia upadłości likwidacyjnej kupującego. Zgodnie bowiem z art. 101 ust. 1 pr. upadłościowego zastrzeżone w umowie sprzedaży na rzecz sprzedawcy prawo własności nie wygasa z powodu ogłoszenia upadłości nabywcy tylko wtedy, gdy − zgodnie z art. 590 kodeksu cywilnego − jest skuteczne wobec jego wierzycieli, tj. jeżeli zastrzeżenie zostało sporządzone w formie pisemnej i opatrzone datą pewną.

Zobacz: Kara śmierci w Polsce


Problemy związane ze stosowaniem zastrzeżenia prawa własności

REKLAMA

Ponadto należy mieć na uwadze, że metoda ta może doprowadzić, szczególnie w przypadku stałych stosunków gospodarczych do pewnego rodzaju patologii polegającej na tym, że kontrahent będzie wolał zwrócić towar, niż za niego zapłacić, co nie jest korzystne z punktu widzenia sprzedającego, którego działalność gospodarcza polega właśnie na sprzedaży towarów. Oczywiście, w przypadku zwłoki z zapłatą ceny za towar, którego własność nie przeszła na kupującego, sprzedający będzie miał wybór − czy dochodzić zapłaty ceny, czy też odstąpić od umowy sprzedaży i żądać zwrotu towaru.

Zarówno roszczenie o zapłatę, jak też roszczenie o zwrot towaru − co do zasady − realizowane są w postępowaniu sądowym. Ułatwienie w dochodzeniu roszczeń o zapłatę ceny może stanowić coraz bardziej popularne zabezpieczenie przez dobrowolne poddanie się egzekucji przez kupującego, które stanowi tytuł egzekucyjny w rozumieniu art. 777 § 5 kodeksu postępowania cywilnego. Wierzyciel dysponujący takim tytułem egzekucyjnym może po uzyskaniu klauzuli wykonalności od razu przystąpić do egzekucji z majątku dłużnika. W takiej sytuacji zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej może okazać się niekoniecznie korzystne dla sprzedającego. W przypadku bowiem wszczęcia egzekucji na podstawie dobrowolnego poddania się egzekucji, wierzyciel nie będzie mógł zająć przedmiotów, które zgodnie z zastrzeżeniem własności nie przeszły jeszcze na kupującego z powodu nieuiszczenia ceny. Gdyby własność rzeczy przeszła na dłużnika, wierzyciel mógłby zaspokoić swoje roszczenie o zapłatę ceny w reżimie sprzedaży egzekucyjnej zajętych ruchomości dłużnika. Jednak w przypadku zastrzeżenia własności sprzedawanych rzeczy, wierzyciel nie będzie mógł dokonać zajęcia i sprzedaży egzekucyjnej rzeczy zajętych, a jedynie żądać ich zwrotu na drodze sądowej.

Zobacz: Znak "euro 2012" zastrzeżony

Problemy pojawiają się także w przypadku umów ramowych czy też umów dostawy, w których sprzedaż następuje dopiero w rezultacie składanych − często drogą elektroniczną − zamówień. W takiej sytuacji dostarczona partia towaru, za którą kupujący nie zapłacił, jest trudna do odróżnienia od innej partii towaru, za którą kupujący zapłacił, co powoduje, że zastrzeżenie prawa własności rzeczy sprzedanych jest w rezultacie niemożliwe do wyegzekwowania. Dotyczy to tzw. rzeczy oznaczonych co do gatunku (w przeciwieństwie do rzeczy oznaczonych co do tożsamości, z których każda posiada pewne cechy szczególne pozwalające w sposób niebudzący wątpliwości odróżnić ją od innych). Jak zatem przedsiębiorca dokonujący sprzedaży rzeczy w ramach działalności przedsiębiorstwa powinien zabezpieczyć swoje interesy? Otóż rozwiązania dostarcza orzecznictwo Sądu Najwyższego, który w ostatnich orzeczeniach potwierdził, że dowodem zastrzeżenia prawa własności może być wystawiana kupującemu faktura i to właśnie na niej powinna znaleźć się data pewna. Stanowisko to należy uznać za słuszne.

Sprzedaż z zastrzeżeniem własności a osoby trzecie

Należy również pamiętać, że sprzedaż z zastrzeżeniem własności nie zawsze będzie chronić sprzedającego przed dalszą sprzedażą rzeczy przez kupującego osobom trzecim. W takim przypadku własność rzeczy co do zasady nie powinna przejść na osobę trzecią, gdyż nie można przenieść więcej praw niż się samemu posiada. Przepisy kodeksu cywilnego chronią jednak osobę trzecią działającą w dobrej wierze, która kupuje rzecz od nieuprawnionego. Zatem zgodnie z art. 169 § 1 kodeksu cywilnego, jeżeli osoba trzecia, która nabywa rzecz od nieuprawnionego, obejmuje ją w posiadanie, będąc w dobrej wierze, nabywa własność tej rzeczy, a tym samym sprzedający własność rzeczy traci.  W takim przypadku sprzedający będzie mógł oczywiście dochodzić odszkodowania wobec kupującego, ale nie będzie mógł żądać wydania rzeczy od osoby trzeciej.

Opisana instytucja jest niewątpliwie skutecznym narzędziem ochrony wierzyciela przed nieuczciwymi dłużnikami. Zastrzegając ją jednak w umowie, należy mieć na względzie powyższe uwagi, aby móc skorzystać z niej w najbardziej efektywny w danej sytuacji sposób.

Zobacz: Kapitał na start dla firm

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy zachowek po rodzicach przepada?

Kto ma prawo do zachowku po rodzicach i od czego zależy jego wysokość? Czy roszczenie o zachowek się przedawnia? Oto najważniejsze przepisy i terminy!

Rozprawa przed TSUE ws. WIBOR-u. Nie będzie przełomu?

W dniu 11 czerwca 2025 r. w Luksemburgu odbędzie się rozprawa przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w sprawie C-471/24. Jest to wynik pytań prejudycjalnych skierowanych przez Sąd Okręgowy w Częstochowie, dotyczących interpretacji przepisów prawa unijnego w kontekście kredytów opartych na wskaźniku referencyjnym WIBOR. Pierwsza sprawa w TSUE dotycząca WIBOR-u budzi zrozumiałe zainteresowanie kredytobiorców, prawników i sektora bankowego. Warto jednak rozróżnić realny zakres tej sprawy od medialnych uproszczeń. Nadchodząca rozprawa nie przyniesie jeszcze żadnego rozstrzygnięcia.

Kiedy ostatnia wielka debata prezydencka 2025? Druga tura pomiędzy Trzaskowskim i Nawrockim

Zapowiadana jest ostatnia wielka debata prezydencka przed drugą turą wyborów w 2025 roku. Kiedy odbędzie się debata Karola Nawrockiego i Rafała Trzaskowskiego? Gdzie będzie można obejrzeć debatę?

Biejat i Hołownia popierają Trzaskowskiego [Druga tura]

Magdalena Biejat i Szymon Hołownia popierają Rafała Trzaskowskiego w drugiej turze wyborów prezydenckich 2025 r. Na ile procent może liczyć kandydat na Prezydenta RP?

REKLAMA

[Boże Ciało] Długi czerwcowy weekend 2025. Gdzie dojedziesz tanio pociągiem prosto z Polski? W czerwcu rusza nowy zagraniczny kierunek

Planując zagraniczny wyjazd na czerwcowy długi weekend, warto rozważyć podróż koleją. Z Polski kursują bezpośrednie pociągi m.in. do Czech, Austrii, Niemiec, Słowacji, Węgier oraz na Litwę. Nowością w letnim rozkładzie będzie również bezpośrednie połączenie do Chorwacji, dostępne już od czerwca.

Kogo poprze Mentzen? [Druga tura]

Od tego, kogo poprze Mentzen może zależeć wynik drugiej tury wyborów prezydenckich 2025 r. Dlatego wszyscy tak czekają na informację od Sławomira Mentzena: Trzaskowski czy Nawrocki?

Grozi Ci grzywna 81 tys. zł lub 10% obrotu. Nowe unijne prawo uderzy w tysiące polskich firm

Już za chwilę tysiące firm w Polsce mogą stanąć przed poważnym zagrożeniem – nowa unijna dyrektywa EAA oznacza obowiązkowe zmiany, których zignorowanie może skończyć się katastrofą finansową. Kary sięgają nawet 10% rocznego obrotu lub ponad 81 tys. zł. Wystarczy jedna skarga klienta, by urzędnicy wszczęli kontrolę i nałożyli sankcje. Masz czas tylko do 28 czerwca 2025 r. Potem może być za późno.

Czternasta emerytura w 2025 r. Jaka kwota brutto - netto: najniższa emerytura, czy Rada Ministrów da więcej? Kiedy wypłata?

Dodatkowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów i rencistów, potocznie zwane czternastą emeryturą, będzie w 2025 roku wypłacone we wrześniu, podobnie jak w poprzednich dwóch latach. Tak wynika z założeń projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie określenia miesiąca wypłaty kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów w 2025 r., opublikowanych 20 maja 2025 r. Najprawdopodobniej "czternastka" wyniesie w 2025 roku 1878,91 zł brutto (ok. 1709,81 złotych netto), a więc tyle, ile wynosi najniższa emerytura. Choć ustawa daje Radzie Ministrów prawo podwyższenia tej kwoty.

REKLAMA

Jeśli Trzaskowski wygra wybory na Prezydenta Polski, co z prezydenturą Warszawy?

Jeżeli Rafał Trzaskowski wygra wybory na Prezydenta Polski, nie może być jednocześnie prezydentem Warszawy. Zakazuje tego Konstytucja RP. Co z prezydenturą stolicy? Mieliśmy już taki przypadek w historii.

Resort zdrowia: kamery w gabinetach lekarskich, przebieralniach, na sali operacyjnej - nawet bez zgody pacjenta

Przepisy dotyczące monitoringu w placówkach medycznych wywołały gorącą dyskusję, która wciąż trwa, ponieważ wciąż Rzecznik Praw Obywatelskich broni praw pacjentów, a Ministerstwo Zdrowia powołuje się na konieczność ich bezpieczeństwa i nie chce zmian. Z jednej strony celem przepisów jest rzeczywiście zwiększenie bezpieczeństwa pacjentów, a z drugiej – pojawiają się poważne obawy o naruszenie prawa do prywatności i ochrony danych osobowych. Ten problem wraca, szczególnie mając na uwadze ostatnie okoliczności i śmierć lekarza w jednym z krakowskich szpitali, po ataku pacjenta.

REKLAMA