REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zastrzeżenie prawa własności sprzedanej rzeczy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Portal  Procesowy
Wydawcą portalu jest kancelaria Wardyński i Wspólnicy.

REKLAMA

Sprzedający może zabezpieczyć zapłatę ceny za rzeczy ruchome, zastrzegając ich własność w umowie sprzedaży, nawet jeżeli zostaną kupującemu wydane. Umowa taka musi być sporządzona na piśmie i opatrzona datą pewną.

Wymieniona metoda ochrony przed nieuczciwymi kontrahentami ma jednak swoje wady i zalety, których znajomość może się przydać, szczególnie w przypadku przedsiębiorców, którzy dokonują takich czynności w ramach swojej działalności gospodarczej. O czym należy pamiętać zastrzegając w umowie prawo własności rzeczy sprzedanej?

REKLAMA

Specyfika umowy sprzedaży

Przede wszystkim należy pamiętać o tym, że w przypadku wydania rzeczy nabywcy umowa sprzedaży jest sporządzana na piśmie, a zastrzeżenie własności na rzecz sprzedającego jest skuteczne wobec wierzycieli nabywcy tylko w przypadku, gdy umowa opatrzona została datą pewną. I tak, w przypadku wszczęcia egzekucji przez wierzycieli kupującego lub ogłoszenia wobec niego upadłości likwidacyjnej oznacza to, że chronieni są tylko sprzedający, którzy zastrzeżenie własności sprzedawanych rzeczy opatrzyli datą pewną.

Zobacz: Dotacje unijne 2012 - poradnik przedsiębiorcy

REKLAMA

Data pewna jest szczególną formą czynności prawnej i polega na dokonaniu przez notariusza urzędowego poświadczenia dokonania czynności na dokumencie. Także w przypadku stwierdzenia dokonania czynności prawnej w jakimkolwiek dokumencie urzędowym czynność prawna uzyskuje datę pewną − w dacie dokumentu urzędowego, zaś w razie umieszczenia na obejmującym czynność dokumencie jakiejkolwiek wzmianki przez organ państwowy, organ jednostki samorządu terytorialnego albo przez notariusza – w dacie tej wzmianki. W przypadku śmierci jednej z osób podpisanych na dokumencie za datę pewną złożenia przez tę osobę podpisu na dokumencie uważa się datę śmierci tej osoby.  

Jeżeli przeciwko kupującemu prowadzona jest egzekucja, sprzedający może skutecznie przeciwstawić się egzekucji z przedmiotów będących w majątku kupującego, co do których własność nie przeszła na kupującego wskutek niezapłacenia ceny. W przypadku zajęcia przez komornika sprzedający może w drodze powództwa żądać zwolnienia spod egzekucji należących do niego przedmiotów (art. 841 kodeksu postępowania cywilnego). Sprzedający jednak nie mógłby powołać się na zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanych nieopatrzone datą pewną, gdyż wtedy byłoby ono bezskuteczne wobec wierzycieli kupującego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Istotne znaczenie ma także zastrzeżenie daty pewnej w przypadku ogłoszenia upadłości likwidacyjnej kupującego. Zgodnie bowiem z art. 101 ust. 1 pr. upadłościowego zastrzeżone w umowie sprzedaży na rzecz sprzedawcy prawo własności nie wygasa z powodu ogłoszenia upadłości nabywcy tylko wtedy, gdy − zgodnie z art. 590 kodeksu cywilnego − jest skuteczne wobec jego wierzycieli, tj. jeżeli zastrzeżenie zostało sporządzone w formie pisemnej i opatrzone datą pewną.

Zobacz: Kara śmierci w Polsce


Problemy związane ze stosowaniem zastrzeżenia prawa własności

REKLAMA

Ponadto należy mieć na uwadze, że metoda ta może doprowadzić, szczególnie w przypadku stałych stosunków gospodarczych do pewnego rodzaju patologii polegającej na tym, że kontrahent będzie wolał zwrócić towar, niż za niego zapłacić, co nie jest korzystne z punktu widzenia sprzedającego, którego działalność gospodarcza polega właśnie na sprzedaży towarów. Oczywiście, w przypadku zwłoki z zapłatą ceny za towar, którego własność nie przeszła na kupującego, sprzedający będzie miał wybór − czy dochodzić zapłaty ceny, czy też odstąpić od umowy sprzedaży i żądać zwrotu towaru.

Zarówno roszczenie o zapłatę, jak też roszczenie o zwrot towaru − co do zasady − realizowane są w postępowaniu sądowym. Ułatwienie w dochodzeniu roszczeń o zapłatę ceny może stanowić coraz bardziej popularne zabezpieczenie przez dobrowolne poddanie się egzekucji przez kupującego, które stanowi tytuł egzekucyjny w rozumieniu art. 777 § 5 kodeksu postępowania cywilnego. Wierzyciel dysponujący takim tytułem egzekucyjnym może po uzyskaniu klauzuli wykonalności od razu przystąpić do egzekucji z majątku dłużnika. W takiej sytuacji zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej może okazać się niekoniecznie korzystne dla sprzedającego. W przypadku bowiem wszczęcia egzekucji na podstawie dobrowolnego poddania się egzekucji, wierzyciel nie będzie mógł zająć przedmiotów, które zgodnie z zastrzeżeniem własności nie przeszły jeszcze na kupującego z powodu nieuiszczenia ceny. Gdyby własność rzeczy przeszła na dłużnika, wierzyciel mógłby zaspokoić swoje roszczenie o zapłatę ceny w reżimie sprzedaży egzekucyjnej zajętych ruchomości dłużnika. Jednak w przypadku zastrzeżenia własności sprzedawanych rzeczy, wierzyciel nie będzie mógł dokonać zajęcia i sprzedaży egzekucyjnej rzeczy zajętych, a jedynie żądać ich zwrotu na drodze sądowej.

Zobacz: Znak "euro 2012" zastrzeżony

Problemy pojawiają się także w przypadku umów ramowych czy też umów dostawy, w których sprzedaż następuje dopiero w rezultacie składanych − często drogą elektroniczną − zamówień. W takiej sytuacji dostarczona partia towaru, za którą kupujący nie zapłacił, jest trudna do odróżnienia od innej partii towaru, za którą kupujący zapłacił, co powoduje, że zastrzeżenie prawa własności rzeczy sprzedanych jest w rezultacie niemożliwe do wyegzekwowania. Dotyczy to tzw. rzeczy oznaczonych co do gatunku (w przeciwieństwie do rzeczy oznaczonych co do tożsamości, z których każda posiada pewne cechy szczególne pozwalające w sposób niebudzący wątpliwości odróżnić ją od innych). Jak zatem przedsiębiorca dokonujący sprzedaży rzeczy w ramach działalności przedsiębiorstwa powinien zabezpieczyć swoje interesy? Otóż rozwiązania dostarcza orzecznictwo Sądu Najwyższego, który w ostatnich orzeczeniach potwierdził, że dowodem zastrzeżenia prawa własności może być wystawiana kupującemu faktura i to właśnie na niej powinna znaleźć się data pewna. Stanowisko to należy uznać za słuszne.

Sprzedaż z zastrzeżeniem własności a osoby trzecie

Należy również pamiętać, że sprzedaż z zastrzeżeniem własności nie zawsze będzie chronić sprzedającego przed dalszą sprzedażą rzeczy przez kupującego osobom trzecim. W takim przypadku własność rzeczy co do zasady nie powinna przejść na osobę trzecią, gdyż nie można przenieść więcej praw niż się samemu posiada. Przepisy kodeksu cywilnego chronią jednak osobę trzecią działającą w dobrej wierze, która kupuje rzecz od nieuprawnionego. Zatem zgodnie z art. 169 § 1 kodeksu cywilnego, jeżeli osoba trzecia, która nabywa rzecz od nieuprawnionego, obejmuje ją w posiadanie, będąc w dobrej wierze, nabywa własność tej rzeczy, a tym samym sprzedający własność rzeczy traci.  W takim przypadku sprzedający będzie mógł oczywiście dochodzić odszkodowania wobec kupującego, ale nie będzie mógł żądać wydania rzeczy od osoby trzeciej.

Opisana instytucja jest niewątpliwie skutecznym narzędziem ochrony wierzyciela przed nieuczciwymi dłużnikami. Zastrzegając ją jednak w umowie, należy mieć na względzie powyższe uwagi, aby móc skorzystać z niej w najbardziej efektywny w danej sytuacji sposób.

Zobacz: Kapitał na start dla firm

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
W Sejmie petycja o zmiany zasad waloryzacji subkonta ZUS. I to od 2014 r.

Przez lata konto główne w ZUS miało wyższą waloryzacją (np. 14,41% w 2025 r.) niż subkonto ZUS (np. 9,49% w 2025 r.). Sejm zajmie się propozycją zrównania tych wartości i to wstecznie (aż od 2014 r.). To są spore pieniądze. Propozycja obywatela jest uczciwa, ale należy ocenić szanse jej przeprowadzenia przez parlament na 0%. Ta petycja obywatela będzie procedowana przez odpowiednią komisję, ale konkluzja będzie najpewniej taka „Nie ma na to pieniędzy w budżecie”.

Krótszy czas pracy w Polsce: Ministerstwo podało pierwsze dane z pilotażu

W trakcie pierwszego tygodnia od rozpoczęcia pilotażu skrócenia czasu pracy do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wpłynęło 150 kompletnych wniosków od pracodawców, którzy chcieliby wziąć udział w programie. Kolejne są w trakcie przygotowywania.

Duże zmiany w Karcie Nauczyciela od września 2025 r. M.in. godziny ponadwymiarowe, nagrody, odprawy ochrona przedemerytalna. Prezydent podpisał nowelizację

W dniu 21 sierpnia 2025 r. Prezydent RP podpisał ustawę z 25 lipca 2025 r. o zmianie ustawy – Karta nauczyciela oraz niektórych innych ustaw. Nowe przepisy mają w większości wejść w życie 1 września 2025 r. Nowelizacja ta zmienia także kilka innych ustaw - np. ustawę o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych i Prawo oświatowe.

Sprzedaż spadku z problemami. Notariusze ostrzegają przed pułapkami w nowych przepisach. Czy będą odmawiać sporządzania aktów notarialnych?

Kolejna nowelizacja ustawy o podatku od spadków i darowizn, choć w założeniu ma ograniczyć biurokrację, w praktyce może prowadzić do licznych problemów interpretacyjnych – ostrzegają notariusze z Izby Notarialnej w Poznaniu. Chodzi o ustawę z 25 lipca 2025 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn, która weszła w życie 20 sierpnia 2025 r.

REKLAMA

Poczta Polska wstrzymuje przyjmowanie paczek do USA od 25 sierpnia 2025 r. Powodem są nowe amerykańskie cła

Ze względu na wejście w życie 29 sierpnia amerykańskich ceł, Poczta Polska od poniedziałku czasowo wstrzymuje przyjmowanie przesyłek do USA zawierających towary - poinformował 22 sierpnia operator. Możliwe będzie wysyłanie m.in. korespondencji i dokumentów.

Zdolność kredytowa 2025: para (dwie średnie krajowe) z dzieckiem dostanie z banku prawie 900 tys. złotych

W ciągu ostatnich 12 miesięcy zdolność kredytowa trzyosobowej rodziny dysponującej dwiema średnimi krajowymi wzrosła o ponad 23%. Dziś takiej familii przeciętny bank skłonny jest pożyczyć na zakup mieszkania prawie 900 tysięcy złotych. To najwyższy wynik w historii. Łatwiejszemu dostępowi do kredytów sprzyjają rosnące wynagrodzenia i spadające oprocentowanie kredytów.

Sankcja kredytu darmowego - łatwy zysk kredytobiorcy kosztem banku? Adwokat wyjaśnia co naprawdę oznaczają wyroki TSUE i statystyki sądowe?

Sankcja kredytu darmowego występuje w debacie publicznej jako obietnica łatwego zysku kosztem banku. Obietnice te składają przede wszystkim parakancelarie (a więc podmioty, które nie są kancelariami adwokackimi lub radcowski) i firmy odszkodowawcze. W mediach znajdziemy wiele nagłówków sugerujących, że banki nagminnie łamały prawo, a teraz muszą oddać miliony złotych. Rzeczywistość jest jednak znacznie bardziej złożona – a dla wielu konsumentów (prawie 90 proc.) droga sądowa wcale nie kończy się happy endem.

Wypadek w pracy: ZUS wyjaśnia jakie świadczenia należą się pracownikowi. Jakie odszkodowanie za 1% uszczerbku na zdrowiu?

Wypadek w czasie wykonywania pracy może zdarzyć się każdemu pracownikowi, niezależnie od rodzaju wykonywanego zawodu czy zajmowanego stanowiska. Krystyna Michałek, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie kujawsko-pomorskim wyjaśnia jakie świadczenia należą się aktualnie pracownikom z tytułu takiego wypadku.

REKLAMA

Pies w galerii handlowej? Polacy są podzieleni, ale trend rośnie – zakupy z czworonogiem stają się codziennością

Jeszcze kilka lat temu pies w centrum handlowym budził zdziwienie, a nawet oburzenie. Dziś? Coraz częściej towarzyszy nam w butikach, kawiarniach czy na food courtach. Najnowsze ogólnopolskie badanie Posnanii, jednego z największych centrów handlowych w Polsce, przeprowadzone z firmą Inquiry pokazuje, że zakupy z pupilem to już codzienność – 60% Polaków jest na „tak”, a ponad połowie opiekunów czworonogów zdarza się zabierać je do galerii handlowych. Ale uwaga – nie wszyscy klienci witają psy z otwartymi ramionami.

Za wypalanie traw, rozniecanie ognia czy rozpalenie grilla w niedozwolonym miejscu, palenie tytoniu poza miejscami wyznaczonymi, nieostrożne obchodzenie się z ogniem: do 30 tys. zł grzywny i do 5 tys. zł mandatu

Za wypalanie traw, rozniecanie ognia, palenie tytoniu poza miejscami wyznaczonymi, nieostrożne obchodzenie się z ogniem: do 30 tys. zł grzywny i do 5 tys. zł mandatu. Dlaczego? Bo nowelizacja przepisów to odpowiedź na rosnące zagrożenie pożarowe w Polsce. Wprowadzając surowe kary finansowe, rząd ma nadzieję skuteczniej walczyć z niebezpiecznymi zachowaniami i zapobiegać tragediom.

REKLAMA