REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zastrzeżenie prawa własności sprzedanej rzeczy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Portal  Procesowy
Wydawcą portalu jest kancelaria Wardyński i Wspólnicy.

REKLAMA

Sprzedający może zabezpieczyć zapłatę ceny za rzeczy ruchome, zastrzegając ich własność w umowie sprzedaży, nawet jeżeli zostaną kupującemu wydane. Umowa taka musi być sporządzona na piśmie i opatrzona datą pewną.

Wymieniona metoda ochrony przed nieuczciwymi kontrahentami ma jednak swoje wady i zalety, których znajomość może się przydać, szczególnie w przypadku przedsiębiorców, którzy dokonują takich czynności w ramach swojej działalności gospodarczej. O czym należy pamiętać zastrzegając w umowie prawo własności rzeczy sprzedanej?

REKLAMA

Specyfika umowy sprzedaży

Przede wszystkim należy pamiętać o tym, że w przypadku wydania rzeczy nabywcy umowa sprzedaży jest sporządzana na piśmie, a zastrzeżenie własności na rzecz sprzedającego jest skuteczne wobec wierzycieli nabywcy tylko w przypadku, gdy umowa opatrzona została datą pewną. I tak, w przypadku wszczęcia egzekucji przez wierzycieli kupującego lub ogłoszenia wobec niego upadłości likwidacyjnej oznacza to, że chronieni są tylko sprzedający, którzy zastrzeżenie własności sprzedawanych rzeczy opatrzyli datą pewną.

Zobacz: Dotacje unijne 2012 - poradnik przedsiębiorcy

REKLAMA

Data pewna jest szczególną formą czynności prawnej i polega na dokonaniu przez notariusza urzędowego poświadczenia dokonania czynności na dokumencie. Także w przypadku stwierdzenia dokonania czynności prawnej w jakimkolwiek dokumencie urzędowym czynność prawna uzyskuje datę pewną − w dacie dokumentu urzędowego, zaś w razie umieszczenia na obejmującym czynność dokumencie jakiejkolwiek wzmianki przez organ państwowy, organ jednostki samorządu terytorialnego albo przez notariusza – w dacie tej wzmianki. W przypadku śmierci jednej z osób podpisanych na dokumencie za datę pewną złożenia przez tę osobę podpisu na dokumencie uważa się datę śmierci tej osoby.  

Jeżeli przeciwko kupującemu prowadzona jest egzekucja, sprzedający może skutecznie przeciwstawić się egzekucji z przedmiotów będących w majątku kupującego, co do których własność nie przeszła na kupującego wskutek niezapłacenia ceny. W przypadku zajęcia przez komornika sprzedający może w drodze powództwa żądać zwolnienia spod egzekucji należących do niego przedmiotów (art. 841 kodeksu postępowania cywilnego). Sprzedający jednak nie mógłby powołać się na zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanych nieopatrzone datą pewną, gdyż wtedy byłoby ono bezskuteczne wobec wierzycieli kupującego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Istotne znaczenie ma także zastrzeżenie daty pewnej w przypadku ogłoszenia upadłości likwidacyjnej kupującego. Zgodnie bowiem z art. 101 ust. 1 pr. upadłościowego zastrzeżone w umowie sprzedaży na rzecz sprzedawcy prawo własności nie wygasa z powodu ogłoszenia upadłości nabywcy tylko wtedy, gdy − zgodnie z art. 590 kodeksu cywilnego − jest skuteczne wobec jego wierzycieli, tj. jeżeli zastrzeżenie zostało sporządzone w formie pisemnej i opatrzone datą pewną.

Zobacz: Kara śmierci w Polsce


Problemy związane ze stosowaniem zastrzeżenia prawa własności

REKLAMA

Ponadto należy mieć na uwadze, że metoda ta może doprowadzić, szczególnie w przypadku stałych stosunków gospodarczych do pewnego rodzaju patologii polegającej na tym, że kontrahent będzie wolał zwrócić towar, niż za niego zapłacić, co nie jest korzystne z punktu widzenia sprzedającego, którego działalność gospodarcza polega właśnie na sprzedaży towarów. Oczywiście, w przypadku zwłoki z zapłatą ceny za towar, którego własność nie przeszła na kupującego, sprzedający będzie miał wybór − czy dochodzić zapłaty ceny, czy też odstąpić od umowy sprzedaży i żądać zwrotu towaru.

Zarówno roszczenie o zapłatę, jak też roszczenie o zwrot towaru − co do zasady − realizowane są w postępowaniu sądowym. Ułatwienie w dochodzeniu roszczeń o zapłatę ceny może stanowić coraz bardziej popularne zabezpieczenie przez dobrowolne poddanie się egzekucji przez kupującego, które stanowi tytuł egzekucyjny w rozumieniu art. 777 § 5 kodeksu postępowania cywilnego. Wierzyciel dysponujący takim tytułem egzekucyjnym może po uzyskaniu klauzuli wykonalności od razu przystąpić do egzekucji z majątku dłużnika. W takiej sytuacji zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej może okazać się niekoniecznie korzystne dla sprzedającego. W przypadku bowiem wszczęcia egzekucji na podstawie dobrowolnego poddania się egzekucji, wierzyciel nie będzie mógł zająć przedmiotów, które zgodnie z zastrzeżeniem własności nie przeszły jeszcze na kupującego z powodu nieuiszczenia ceny. Gdyby własność rzeczy przeszła na dłużnika, wierzyciel mógłby zaspokoić swoje roszczenie o zapłatę ceny w reżimie sprzedaży egzekucyjnej zajętych ruchomości dłużnika. Jednak w przypadku zastrzeżenia własności sprzedawanych rzeczy, wierzyciel nie będzie mógł dokonać zajęcia i sprzedaży egzekucyjnej rzeczy zajętych, a jedynie żądać ich zwrotu na drodze sądowej.

Zobacz: Znak "euro 2012" zastrzeżony

Problemy pojawiają się także w przypadku umów ramowych czy też umów dostawy, w których sprzedaż następuje dopiero w rezultacie składanych − często drogą elektroniczną − zamówień. W takiej sytuacji dostarczona partia towaru, za którą kupujący nie zapłacił, jest trudna do odróżnienia od innej partii towaru, za którą kupujący zapłacił, co powoduje, że zastrzeżenie prawa własności rzeczy sprzedanych jest w rezultacie niemożliwe do wyegzekwowania. Dotyczy to tzw. rzeczy oznaczonych co do gatunku (w przeciwieństwie do rzeczy oznaczonych co do tożsamości, z których każda posiada pewne cechy szczególne pozwalające w sposób niebudzący wątpliwości odróżnić ją od innych). Jak zatem przedsiębiorca dokonujący sprzedaży rzeczy w ramach działalności przedsiębiorstwa powinien zabezpieczyć swoje interesy? Otóż rozwiązania dostarcza orzecznictwo Sądu Najwyższego, który w ostatnich orzeczeniach potwierdził, że dowodem zastrzeżenia prawa własności może być wystawiana kupującemu faktura i to właśnie na niej powinna znaleźć się data pewna. Stanowisko to należy uznać za słuszne.

Sprzedaż z zastrzeżeniem własności a osoby trzecie

Należy również pamiętać, że sprzedaż z zastrzeżeniem własności nie zawsze będzie chronić sprzedającego przed dalszą sprzedażą rzeczy przez kupującego osobom trzecim. W takim przypadku własność rzeczy co do zasady nie powinna przejść na osobę trzecią, gdyż nie można przenieść więcej praw niż się samemu posiada. Przepisy kodeksu cywilnego chronią jednak osobę trzecią działającą w dobrej wierze, która kupuje rzecz od nieuprawnionego. Zatem zgodnie z art. 169 § 1 kodeksu cywilnego, jeżeli osoba trzecia, która nabywa rzecz od nieuprawnionego, obejmuje ją w posiadanie, będąc w dobrej wierze, nabywa własność tej rzeczy, a tym samym sprzedający własność rzeczy traci.  W takim przypadku sprzedający będzie mógł oczywiście dochodzić odszkodowania wobec kupującego, ale nie będzie mógł żądać wydania rzeczy od osoby trzeciej.

Opisana instytucja jest niewątpliwie skutecznym narzędziem ochrony wierzyciela przed nieuczciwymi dłużnikami. Zastrzegając ją jednak w umowie, należy mieć na względzie powyższe uwagi, aby móc skorzystać z niej w najbardziej efektywny w danej sytuacji sposób.

Zobacz: Kapitał na start dla firm

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
W 2025 r. 280,00 zł dla uczniów klas I-III na naukę pływania. Sprawdź zasady dofinansowania

W 2025 r. przeznaczono 280,00 zł dla uczniów klas I-III na naukę pływania. Program powszechnej nauki pływania to propozycja uczestnictwa w dodatkowych zajęciach sportowych i jest kierowany do dzieci bez selekcjonowania na mniej lub bardziej sprawnych czy uzdolnionych ruchowo.

Renta wdowia – obietnice kontra rzeczywistość. Gdzie się podziały obiecane 300 zł?

Choć rząd obiecywał wdowom i wdowcom podwyżki świadczeń sięgające średnio 300 zł, rzeczywistość wielu z nich okazuje się zupełnie inna. Po żmudnej procedurze urzędowej, część seniorów otrzymała realnie zaledwie 38 zł więcej – bo pozostałą kwotę odjęto z innych świadczeń. Czy renta wdowia to faktyczna pomoc, czy jedynie iluzja?

Polacy spożywają na potęgę. Ministerstwo Zdrowia ostrzega przed groźną bakterią

Niewinnie wyglądające lody mogą skrywać śmiertelne niebezpieczeństwo. Wysokie temperatury, brak higieny i niewłaściwe przechowywanie sprzyjają rozwojowi wyjątkowo groźnej bakterii – gronkowca złocistego. Zakażenie nim może prowadzić do poważnych chorób, a w skrajnych przypadkach nawet do sepsy. Szczególnie narażone są dzieci i kobiety w ciąży. Ministerstwo Zdrowia apeluje o ostrożność i wybieranie tylko sprawdzonych, czystych punktów sprzedaży lodów.

Ważny komunikat RCB w sprawie zagrożenia powodziowego w Polsce w dniach 7-13 lipca 2025 r. Czy grozi nam powtórka sytuacji z września 2024 r.?

W dniu 4 lipca 2025 r. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa (RCB) wydało komunikat, w którym odnosi się do pojawiających się w przestrzeni publicznej doniesień o możliwych intensywnych opadach deszczu i ryzyku powodzi w Polsce w przyszłym tygodniu (tj. w dniach 7-13 lipca 2025 r.). Czy grozi nam wytworzenie się nad Polską „niżu genueńskiego” i powtórka sytuacji z września 2024 r.?

REKLAMA

Sondaż partyjny: Prawo i Sprawiedliwość przejmie władzę po wyborach parlamentarnych w 2027 r.? Najbardziej wierzą w to młodzi

Ponad połowa młodych Polaków do 24. roku życia (52,7 proc.) uważa, że Prawo i Sprawiedliwość wróci do władzy po wyborach parlamentarnych w 2027 roku. Wśród wszystkich badanych przekonanie to podziela 49 proc. respondentów, przy czym mężczyźni wyrażają je częściej niż kobiety — wynika z sondażu SW Research dla Onetu.

Rząd naprawia emerytury czerwcowe! Koniec z niesprawiedliwością z lat 2009–2019 – znamy szczegóły projektu ustawy

Rząd szykuje rewolucję dla tysięcy emerytów i rencistów! Nowy projekt ustawy ma zlikwidować wieloletnią niesprawiedliwość wobec osób, którym przyznano emeryturę lub rentę rodzinną w czerwcu w latach 2009–2019. Zmiany mają wyrównać ich sytuację ze świadczeniobiorcami z późniejszych lat i położyć kres tzw. „sezonowości emerytalnej”. Decyzja już we wtorek.

To może być pierwsza taka sytuacja w historii Polski: Prezes NBP Adam Glapiński już ostrzega!

Historyczny moment dla polskiej gospodarki? Prezes NBP Adam Glapiński ostrzega, że już w 2026 roku dług publiczny może po raz pierwszy przekroczyć unijny próg 60 proc. PKB. Choć inflacja zbliża się do celu NBP, to fiskalna polityka rządu – najluźniejsza w całej UE poza Rumunią – może zachwiać stabilnością makroekonomiczną kraju.

Aby mieć od stycznia więcej urlopu i wyższe wypłaty, już teraz zadbaj o dokumenty. Dotyczy wszystkich pracowników

Przed nami duża zmiana dla wszystkich pracowników. Będzie dotyczyła zarówno pracowników budżetówki, jak i sektora prywatnego. Chodzi o większe pieniądze i wyższy wymiar urlopu. Żeby skorzystać, trzeba będzie mieć dowody.

REKLAMA

Za nowy trawnik z rolki zapłaci… dostawca prądu. Przełomowy wyrok NSA, na podstawie którego tysiące właścicieli nieruchomości będzie mogło bezkosztowo odtworzyć swoje ogrody

Niejeden właściciel nieruchomości zmagał się już na pewno z usuwaniem drzew (lub krzewów) z jego nieruchomości na wniosek właściciela urządzeń przesyłowych służących do doprowadzania energii elektrycznej, z tego względu, że drzewa te (lub krzewy) – z tymi urządzeniami kolidowały (a konkretniej – zagrażały funkcjonowaniu tych urządzeń). Okazuje się, że zgodnie z najnowszym wyrokiem NSA – w takim przypadku – odszkodowanie należne od przedsiębiorstwa energetycznego, obejmuje nie tylko wartość usuniętych drzew (lub krzewów), koszty ich wycinki, ponownego zalesienia i pielęgnacji, ale również koszty odtworzenia trawnika, który – na skutek powyższych działań – uległ zniszczeniu.

Planujesz zakup nieruchomości? Uważaj na finansową pułapkę – możesz ponieść dodatkowy koszt sięgający nawet 50 tys. zł

Dla wielu z nas zakup nieruchomości to jedna z najważniejszych decyzji w życiu. W związku z nowymi klimatycznymi celami Unii Europejskiej, nieruchomości ogrzewane węglem lub gazem będą musiały przejść kosztowną modernizację. W przeciwnym razie ich utrzymanie stanie się bardzo drogie.

REKLAMA