Właściwość i skład sądu

Właściwość sądu

Możemy spotkać się z trzema zasadami, które dotyczą właściwości sądu. Są to właściwości:

• rzeczowa;
• miejscowa;
• funkcjonalna.

Właściwość rzeczowa

Określa, jaki sąd właściwy jest do rozpoznawania spraw o wykroczenia. Zgodnie z kodeksem postępowania w sprawach o wykroczenia (k.p.w.) uprawnienia do rozpoznawania spraw o wykroczenia posiada sąd rejonowy lub wojskowy sąd garnizonowy.

Wojskowe sądy garnizonowe orzekają w sprawach o wykroczenia popełnione przez żołnierzy w czynnej służbie wojskowej, żołnierzy sił zbrojnych państw obcych przebywających na terytorium RP oraz członków ich personelu cywilnego, jeżeli mają związek z pełnieniem obowiązków służbowych, o ile ustawa lub umowa międzynarodowa nie stanowi inaczej.

Zobacz również: Właściwość sądu w sprawach karnych

Właściwość miejscowa

Określa, który sąd jest właściwy do rozpoznania sprawy ze względu na miejsce popełnienia wykroczenia. Właściwym sądem będzie ten, w którego okręgu doszło do popełnienia wykroczenia.

Miejscem popełnienia wykroczenia jest miejsce, w którym sprawca działał lub zaniechał działania, do jakiego był obowiązany albo, gdzie skutek nastąpił lub miał nastąpić. Dokładnie taki sam sposób określania miejsca popełnienia czynu zabronionego funkcjonuje w kodeksie karnym.

Istnieją jednak określone sytuacje, w których ustalenie właściwości miejscowej odbiega od ogólnie przyjętej zasady, dzieje się tak:

1) jeżeli wykroczenie popełniono na polskim statku wodny lub powietrznym, a właściwość sądu, w którego okręgu popełniono wykroczenie, nie może mieć zastosowania, wówczas te funkcje spełnia sąd macierzystego portu statku;
2) jeżeli wykroczenie popełniono w okręgu kilku sądów, właściwy jest ten sąd, w którego okręgu najpierw wszczęto postępowanie;
3) jeżeli nie można ustalić miejsca popełnienia wykroczenia, właściwy jest sąd, w którego okręgu:

• ujawniono wykroczenie,
• ujęto obwinionego;

4) jeżeli oskarżony przed popełnieniem wykroczenia stale mieszkał w danym miejscu lub czasowo przebywał, wtedy ustalenie właściwości miejscowej zależy od tego, gdzie najpierw wszczęto postępowanie;
5) jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej sądu według wskazanych kryteriów, wtedy sprawę rozpoznaje sąd właściwy dla dzielnicy Śródmieście gminy Warszawa-Centrum.

Podczas postępowania w sprawie o wykroczenie istnieje możliwość zmiany właściwości miejscowej sądu.