REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wyłudzenie kredytu

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Piotr Rorbach
Piotr Rorbach
Adwokat
Oszustwo kredytowe./ Fot. Fotolia
Oszustwo kredytowe./ Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Typowe wyłudzenie kredytu (inaczej i bardziej poprawnie – oszustwo kredytowe), polegające najczęściej na podrobieniu dokumentów i posłużeniu się nimi przy staraniu się o kredyt może zostać zakwalifikowane zarówno jako przestępstwo oszustwa kredytowego (w znaczeniu ścisłym) albo też jako doprowadzenie do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem (oszustwo zwykłe).

Na czym polega wyłudzenie kredytu?

REKLAMA

Zgodnie z treścią art. 297§1 Kodeksu karnego (dalej k.k.) ten, kto to, w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą na podstawie ustawy albo od organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi - kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, elektronicznego instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego, przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

REKLAMA

Natomiast przestępstwo doprowadzenia innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem poprzez wprowadzenie w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania zostało określone w art. 286§1 Kodeksu karnego. Zgodnie z wolą ustawodawcy przewidziana za nie kara to pozbawienie wolności od 6 miesięcy do 8 lat.

Sprawca wyłudzenia kredytu zwykle realizuje znamiona obu wspomnianych przepisów. Zgodnie z regulacjami kodeksowymi skutkuje to skazaniem tylko za jedno przestępstwo jednak w kwalifikacji prawnej czynu sąd przytacza wszystkie naruszone przepisy. Karę zaś wymierza się na podstawie przepisu przewidującego najsurowszą sankcję.

Zobacz również serwis: Kredyty

Przedawnienie wykonania kary

REKLAMA

Zwrócić należy też uwagę, że jeśli doszłoby do skazania za czyn zakwalifikowany z art. 286§1 k.k., to ewentualne przedawnienie wykonania kary nastąpi, zgodnie z art. 103 Kodeksu karnego, dopiero wtedy, gdy od uprawomocnienia się wyroku skazującego upłynie 30 lat. W przypadku skazania wyłącznie za czyn z art. 297§1 kk. Przedawnienie wykonania kary wynosi „jedynie” 15 lat. Przedawnienie natomiast „karalności” tzn. ścigania za dane przestępstwo w przypadku czynów z art. 297§1 kk. i z art. 286§1 k.k. wynosi lat 15.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W art. 297 k.k. poza spenalizowaniem wspomnianego oszustwa bankowego ustawodawca przewidział także klauzulę niepodlegania sprawcy karze (§3) zgodnie z którą ten, kto przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnie zapobiegł wykorzystaniu wsparcia finansowego lub instrumentu płatniczego, określonych w § 1, zrezygnował z dotacji lub zamówienia publicznego albo zaspokoił roszczenia pokrzywdzonego.

Przedmiotem ochrony art. 297§1 k.k. jest w ogólności rzetelność obrotu gospodarczego a w szczególności instytucje takie jak: kredyt, pożyczka pieniężna, poręczenie, gwarancja, akredytywa, dotacja, subwencja, potwierdzenie przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, elektroniczny instrument płatniczy oraz zamówienie publiczne.

Zobacz również: Jaka kara grozi osobie pomagającej w dokonaniu przestępstwa?


Strona przedmiotowa omawianego występku polega na przedłożeniu przez sprawcę - działającego w celu uzyskania dla siebie lub dla kogoś innego określonych w przepisie świadczeń - podrobionego, przerobionego, poświadczającego nieprawdę albo nierzetelnego dokumentu, albo nierzetelnego pisemnego oświadczenia dotyczącego okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego finansowania, instrumentu płatniczego lub zamówienia.

Czy z art. 297§1 k.k. przestępstwem formalnym. Oznacza to, że aby go dokonać, nie jest potrzebne wystąpienie jakiegokolwiek skutku. Zachowanie sprawcy może polegać tylko na działaniu tj. wspomnianym „przedkładaniu”. 

Wyłudzenie kredytu w praktyce

W praktyce osobie której przedstawiono zarzut z art. 297§1 k.k. niekoniecznie jednocześnie równocześnie stawia się zarzut z art. 286 k.k. Ten ostatni czyn ma miejsce wówczas gdy kredytobiorca zaciąga kredyt już ze z góry powziętym zamiarem niespłacenia tegoż kredytu. Jedną z przesłanek kluczowych dla decyzji o przedstawieniu lub nieprzedstawieniu zarzutu wyłudzenia z art. 286 k.k. jest ocena sytuacji majątkowej kredytobiorcy. Ten bowiem, kto zaciąga kredyt nie posiadając żadnego źródła dochodów ani majątku albo znajdując się w krytycznej sytuacji finansowej na skutek utraty płynności finansowej, najczęściej wie, że kredytu nie spłaci. Sądy, zgodnie z powszechnie aprobowaną linią orzeczniczą uznają, że „jeżeli w trakcie starań o kredyt sprawca miał możliwość spłacenia go, a w przyszłości nastąpiły zdarzenia obiektywne, które załamały rentowność kredytowanego przedsiębiorstwa, to może to być wskazówka, że brak spłaty kredytu nastąpił bez wcześniejszego złego zamiaru sprawcy”

Zobacz również: Kiedy zapłacisz za zakupy dokonane skradzioną kartą?

Sam fakt posłużenia się podrobionym dokumentem przez sprawcę, zwłaszcza sprawcę posiadającego majątek, nie może oznaczać więc niejako „automatycznie” zamiaru niespłacenia wierzytelności ale jedynie to na przykład, że osobie tej pilnie potrzebny był „szybki” kredyt, bez związanych z jego uzyskaniem czasochłonnych formalności, albo też że posiada wierzytelności u innych podmiotów co może wpływać na ocenę jego wiarygodności jako kredytobiorcy itp. Takie więc zachowanie stanowić więc będzie omawiany występek z art. 297§1 kk.
Zgodnie z definicją ustawową zawartą w art. 115 § 14 dokument to każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym jest związane określone prawo albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne.

Dokument podrobiony to taki, który nie pochodzi od tej osoby, w której imieniu został sporządzony. Dokumentem przerobionym jest dokument autentyczny w którym w sposób nieuprawniony wprowadzono zmiany polegające na usunięcie fragmentu tekstu pierwotnego i zastąpienie go innym, uczynienie w dokumencie autentycznym skreśleń lub uzupełnień, dokonano zmiany jego kształtu lub wielkości.

Zobacz również serwis: Sprawy karne


Dokument poświadczający nieprawdę to taki, który zawiera nieprawdziwe informacje a został wystawiony przez funkcjonariusza publicznego lub inną uprawnioną osobę. Dokument nierzetelny to dokument, którego treść zawiera nieprawdziwe informacje lub mogące wprowadzać w błąd przemilczenia.

Pojęcie „oświadczenia” powinno być rozumiane zgodnie ze znaczeniem znanym z języka potocznego. Jest to więc wypowiedź osoby, która oświadcza coś we własnym imieniu. Oświadczenie nierzetelne to nie tylko oświadczenie wprost kłamliwe, lecz także oświadczenie niepełne lub mogące wprowadzić w błąd.

W przypadku czynu z art. 297§1 kk. karalna jest wyłącznie forma pisemna takiego oświadczenia. Jeżeli jednak na skutek nierzetelnego oświadczenia ustnego dojdzie np. do przyznania kredytu, to możliwa będzie odpowiedzialność sprawcy za oszustwo na podstawie art. 286§1 k.k.

Charakterystyka świadczeń podlegających ochronie prawno – karnej z art. 297§1 k.k.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz.665 z późn. zm.) „przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.”

Gwarancja bankowa (art. 81 Prawa bankowego) to jednostronne zobowiązanie banku - gwaranta, że po spełnieniu przez podmiot uprawniony (beneficjenta gwarancji) określonych warunków zapłaty, bank udzielający gwarancji wykona świadczenie pieniężne na rzecz beneficjenta gwarancji – bezpośrednio albo za pośrednictwem innego banku.

Pożyczką zgodnie z art. 720 kodeksu cywilnego jest to umowa, na mocy której jedna ze stron zobowiązuje się przenieść na własność drugiej strony umowy określoną sumę pieniędzy lub innych rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a strona biorąca pożyczkę zobowiązuje się do ich zwrotu.

Dotacje oraz subwencje to bezzwrotne wydatki z budżetu (państwa, samorządu, instytucji międzynarodowej) na określony cel.

Zobacz również: Kredyt i pożyczka to nie to samo


Zamówieniem publicznym – zgodnie z art. 2 pkt 13 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2004 r. nr 19 poz.177 z późn. zm.). są umowy odpłatne zawierane miedzy zamawiającym a wykonawcą, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane finansowane z środków publicznych.

Warto wspomnieć też, że zdaniem doktryny i orzecznictwa „na zaistnienie przestępstwa oszustwa kredytowego wystarczy, że starający się o kredyt przedstawi choć jeden fałszywy lub stwierdzający nieprawdę dokument, choć jedno nierzetelne oświadczenie. Podmiotem przestępstwa o którym mowa może być również osoba udzielająca poręczenia. Zatajone bądź zniekształcone informacje o sytuacji majątkowo – osobistej oskarżonych miały istotne znaczenie przy podejmowaniu decyzji kredytowej, stanowiąc jedną z istotnych przesłanek przyznania świadczenia, o którym mowa, a biorąc pod uwagę, ze przestępstwo miało charakter formalny –nawet zaistnienie rzeczywistej szkody dla jej zaistnienia nie stanowi warunku odpowiedzialności karnej”. Poza tym „w przypadku przedłożenia nierzetelnych dokumentów w imieniu organu kolegialnego, np. zarządu spółki, odpowiedzialność z art. 297 1k.k. ponosić będzie nie tylko osoba podpisująca dokument, ale również wszyscy członkowie zarządu spółki, którzy podjęli uchwałę np. o przekazaniu bankowi nierzetelnych danych o kondycji finansowej spółki ”. Co ważne: „ za przestępstwo z art. 297 1 k.k. odpowiada nie tylko sam starający się o kredyt dla siebie, który przedkłada bankowi stwierdzający nieprawdę dokument w celu uzyskania tego kredytu, ale także inna osoba, w tym i taka, która z mocy odrębnej umowy zawiera, jak sprzedawca towaru zbywalnego w systemie sprzedaży ratalnej, umowę kredytową z nabywcą tego towaru, jeżeli przedkłada ona następnie bankowi dokument stwierdzający nieprawdę lub podobne oświadczenie pisemne bez którego ów kredyt, według stosunku łączącego sprzedawcę z bankiem, nie zostałby udzielony, choćby sama umowa kredytowa została sporządzona prawidłowo, a dokumenty przedkładane przez nabywcę towaru, niezbędne do jej zawarcia, były rzetelne”.

Zobacz również: Czy bank może sprzedać kredyt bez zgody kredytobiorcy?

Obowiązek zawiadomienia

Kodeks karny w art. 297§2 przewiduje jednocześnie odpowiedzialność osoby, która wbrew obowiązkowi, który na tej osobie ciąży – nie powiadomiła właściwego organu lub instytucji o powstaniu okoliczności mogących mieć wpływ na wstrzymanie lub ograniczenie wysokości kredytu, pożyczki bankowej, gwarancji kredytowej, dotacji subwencji lub zamówienia publicznego. Przez „właściwy organ lub instytucję” rozumie się  podmiot, który przyznał finasowanie. Obowiązek taki obejmuje  pracownika tego podmiotu , wynikając z wiążących go regulacji prawnych, służbowych,  regulaminowych. Obowiązek ten dotyczyć może osoby niezatrudnionej – ale zainteresowanej w uzyskaniu zamówienia publicznego, wynikając z dokumentów przedstawionych mu do wypełnienia.

Ja wyżej wspomniano, w art. 297§3 k.k. ustawodawca zawarł klauzulę niekaralności wobec sprawcy, który po popełnieniu przestępstwa a przed wszczęciem postępowania karnego w tej sprawie dobrowolnie zapobiegł wykorzystaniu wsparcia finansowego lub instrumentu płatniczego (kredytu, gwarancji kredytowej), zrezygnował z zamówienia publicznego lub dotacji, albo zaspokoił roszczenia pokrzywdzonego. Określenie „zapobiegł wykorzystaniu” oznaczać może przykładowo: niepodjęcie wykorzystanego kredytu lub jego zwrot przed wykorzystaniem, niewykorzystanie udzielonej gwarancji kredytowej dotacji lub subwencji, rezygnację z realizacji przyznanego zamówienia publicznego. Dla skorzystania z dobrodziejstwa tego przepisu nie jest natomiast konieczne powiadomienie o fakcie popełnienia przestępstwa organów ścigania.

Zobacz również serwis: Prawo karne

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Prawne ryzyka używania AI przez pracowników. Odpowiedzialność pracodawcy wobec osób trzecich. Prawo pracy, prawo autorskie, ochrona danych poufnych i osobowych

Sztuczna inteligencja (AI) stanowi dużą pomoc w pracy, ułatwiając ją i przyspieszając w znacznym stopniu. Zdają sobie z tego sprawę zarówno pracodawcy, jak i pracownicy. Tak jednak ze strony pracodawców lub potencjalnych pracodawców wobec pracowników lub kandydatów, jak po ze strony pracowników, nieodpowiedzialne korzystania z AI może rodzić określone ryzyka prawne, które możemy ocenić przez pryzmat prawa pracy. Świadomość tych ryzyk jest ważna pod kątem znalezienia rozwiązań przed nimi zabezpieczających w sytuacji w której prawo powszechne takiego zabezpieczenia nie przewiduje.

Zmiana miejsca głosowania. Wybory 2025. Jak zagłosować w innym obwodzie?

Zmiana miejsca głosowania w wyborach na Prezydenta RP w dniu 18 maja 2025 r. jest możliwa. Co zrobić, aby zagłosować w obwodzie poza stałym miejscem zamieszkania? Niezbędne jest zaświadczenie o zmianie miejsca głosowania.

Ostatni dzień na rozliczenie PIT 2024 Sprawdź, co musisz zrobić, zanim system zamknie dostęp

Ministerstwo Finansów przypomina: 30 kwietnia mija termin składania zeznań podatkowych za 2024 rok. Ponad 8 milionów Polaków skorzystało już z usługi Twój e-PIT. Sprawdź, co zrobić, by nie zapłacić kary, jak uniknąć błędów i co grozi za brak reakcji.

Specustawa o przeliczeniu emerytur: Bez wniosku, bez wyrównania i bez waloryzacji. I dopiero od połowy 2026 r.

Specustawa: ZUS załatwi sam ponowne przeliczenie emerytur. Bez wniosku, bez wyrównania i bez waloryzacji. I niestety dopiero od połowy 2026 r.

REKLAMA

Artur Bartoszewicz – partia, program, wiek, zawód, wykształcenie [Kandydat na Prezydenta RP 2025]

Artur Bartoszewicz – czy należy do partii politycznej? Przedstawiamy program wyborczy kandydata na Prezydenta RP w 2025 roku, wiek, zawód oraz wykształcenie. Sprawdź pełną listę kandydatów w wyborach 2025 r. i wyniki najnowszego sondażu.

Kamery nasobne dla ratowników medycznych a RODO [Ochrona danych osobowych]

Z pewnością zgodzicie się że ratownicy medyczni są bardzo często narażeni na brutalne ataki ze strony agresywnych pacjentów. Coraz głośniej mówi się o wprowadzeniu kamer nasobnych dla ratowników medycznych. Co na to przepisy RODO i Konstytucja?

Koniec z wypłacaniem przez pracodawcę 140 zł, za okulary które kosztowały 900 zł i limitowaniem częstotliwości refundacji? Nareszcie jest decyzja A. Dziemianowicz-Bąk

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, przedstawiło swoje stanowisko w sprawie uregulowania minimalnej kwoty refundacji okularów (lub soczewek kontaktowych) korygujących wzrok dla osób pracujących przy komputerze oraz częstotliwości przysługiwania tegoż dofinansowania od pracodawcy. Wynika ono z odpowiedzi na interpelację poselską nr 4813 posłanki Marta Stożek, z dnia 12 września 2024 r.

Praca w majówkę. Czy należy się dodatek?

Zbliżają się 3 ważne dni w roku 2025: 1 maja, 2 maja, 3 maja. Niektórzy w tym czasie pracują. Czy zatem za pracę w majówkę należy się dodatek pieniężny czy inna rekompensata?

REKLAMA

Kto nowym papieżem? Media kreują „papabile”, a Kościół przygotowuje się do konklawe 2025

7 maja rozpoczyna się konklawe, które wybierze nowego papieża. Papież Franciszek niestety już nie żyje, a świat katolicki z napięciem śledzi możliwych następców. Media już teraz lansują swoich faworytów – tzw. papabili. Kim są kandydaci na nowego papieża? Jakie poglądy reprezentują? Czy Kościół czeka kontynuacja, czy radykalna zmiana?

Będą zmiany w kodach recept: S – przyznawanych osobom 65+ oraz DZ – dla osób poniżej 18. roku życia, co do odbioru bezpłatnych leków bądź innych produktów medycznych

Trwają konsultacje w zakresie zmian prawa co do wydawania i realizacji recept. Projekt przewiduje umożliwienie farmaceucie lub personelowi wydającemu uzupełnienia recepty o ten kod. Dzięki temu, pacjent otrzyma produkt bezpłatnie, po uzupełnieniu recepty w aptece, bez konieczności ponownego kontaktu z lekarzem czy dodatkowych wizyt u świadczeniodawcy. Przypominamy też o trwającym w wielu gminach w Polsce tzw. PROGRAMIE LEK. W maju 2025 r. też będą dopłaty do leków, nawet do 300 zł.

REKLAMA