REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Prawo do obrony w procesie karnym

Aleksandra Pajewska
Prawo do obrony w procesie karnym/ fot. Fotolia
Prawo do obrony w procesie karnym/ fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Prawo do obrony w procesie karnym zagwarantowane jest na mocy przepisów rangi międzynarodowej, konstytucyjnej oraz ustawowej. Dotychczas obrońcą w postępowaniu karnym mógł być tylko adwokat. Od 1 lipca 2015 prawo do obrony oskarżonego będzie mogło być realizowane także przez współpracę z radcą prawnym.

Prawo do obrońcy w postępowaniu karnym

Kompetencje zarówno adwokata jak i radcy prawnego są, co do zasady, takie same. Przedstawiciele obydwu samorządów zawodowych mają te same uprawnienie do prowadzenia spraw. Zrównanie ich kompetencji nastąpiło na mocy ustawy z dnia 30 sierpnia 2013 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja doprowadziła do zrównania uprawnień do obrony także w sprawach karnych. W dotychczasowym stanie prawnym monopol do stawania po stronie oskarżonego w sprawach karnych należał do adwokatów. Radcowie w postępowaniach karnych występowali jedynie w charakterze pełnomocników pokrzywdzonych oraz oskarżycieli posiłkowych.

REKLAMA

Zadaj pytanie na FORUM

Zmiana w zakresie rozszerzenia kompetencji radców prawnych także o obronę w sprawach karnych, a tym samym zrównanie ich pozycji procesowej z adwokatami wchodzi w życie 1 lipca 2015 roku.

Obrońca – adwokat lub radca prawny

REKLAMA

Znowelizowana treść art. 82 kpk brzmi: obrońcą może być osoba uprawniona do obrony według przepisów o adwokaturze lub ustawy o radcach prawnych (dotychczas - obrońcą może być jedynie osoba uprawniona do obrony według przepisów o ustroju adwokatury).

Poziom wiedzy i wykształcenia adwokatów i radców prawnych jest tożsamy. Aplikacje adwokackie i radcowskie kształcą w zakresie prawa i postępowania karnego. Zatem każdy radca prawny jest przygotowany merytorycznie do obrony oskarżonego w postępowaniu karnym. Potwierdzeniem powyższego jest fakt, że każdy radca prawny jest uprawniony do wpisania się na listę adwokatów (i na odwrót). Jest to możliwe bez konieczności zdawania jakichkolwiek dodatkowych egzaminów. W obecnym stanie prawnym możliwe więc było, by radca prawny był obrońcą w sprawie karnej. Uprzednio musiał jednak uzyskać wpis na listę adwokatów.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Obrońca w procesie karnym

Obrońca a stosunek pracy

Nowelizacja procedury karnej wymogła także zmiany w ustawie o radcach prawnych. Ustawodawca zastrzegł, że obrońcą w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe może być wyłącznie radca prawny, który nie pozostaje w stosunku pracy z innymi podmiotami (wyjątkiem są pracownicy naukowi i naukowo-dydaktyczni). Oznacza to, że radca prawny może występować w charakterze obrońcy w ramach umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w określonej przez ustawę spółce.

Warto pamiętać, że radca prawny pozostający w stosunku pracy nadal nie będzie mógł  reprezentować oskarżonego w sprawie karnej.

Polecamy serwis: Sprawy karne

Podstawową różnicą pomiędzy adwokatem a radcą prawnym jest forma zatrudnienia. Radca prawny może bowiem świadczyć swoje usługi na podstawie zatrudnienia opartego o  umowę o pracę. Adwokat zaś zmuszony jest do samozatrudnienia, czyli prowadzenia własnej działalności gospodarczej.

Adwokat nie może zostać zatrudniony na podstawie umowy o pracę.

Pokrzywdzony i świadek lepiej chronieni w procesie karnym

Przymus adwokacko-radcowski

REKLAMA

Uprawnienie adwokata i radcy prawnego zostały zrównane również w zakresie uprawnień do wnoszenia określonych pism procesowych – głównie apelacji i kasacji. Jeżeli apelacja lub kasacja nie pochodzi od prokuratora, wówczas powinna być sporządzona i podpisana przez adwokata lub radcę prawnego. W odniesieniu do tych pism obowiązuje bowiem przymus adwokacko-radcowski.

Adwokat a także radca prawny jest osobą posiadającą wykształcenie wyższe prawnicze. Ponadto wymaga się od niej ukończenia trzyletniego szkolenia aplikanckiego, ukończenia (z wynikiem pozytywnym) egzaminu adwokackiego, uzyskania wpisu na listę samorządu zawodowego (adwokackiego lub radcowskiego) i złożenia ślubowania zawodowego.

Nowelizacja umożliwia bycie obrońcą w procesie karnym, nie będąc jednocześnie adwokatem.

Prawo do obrony

Prawo do obrony jest standardem wynikającym bezpośrednio z ustawy zasadniczej. Zgodnie z art. 42, ust. 2 - każdy, przeciw komu prowadzone jest postępowanie karne, ma prawo do obrony we wszystkich stadiach postępowania. Może on w szczególności wybrać obrońcę lub na zasadach określonych w ustawie korzystać z obrońcy z urzędu. Prawo do obrony rozpatrywane jest w dwóch aspektach. Po pierwsze definiowane jest jako możliwość osobistego uczestnictwa w rozprawie i osobistego udziału w całym procesie poprzez m.in.: składanie wyjaśnień i wniosków dowodowych, zadawania pytań osobom przesłuchiwanym (aspekt materialny). Jego treść obejmuje także kompetencję oskarżonego do adwokata/ obrońcy z urzędu (aspekt formalny). Prawo do obrony – osobiste uprawnienie każdego obywatela – do skutecznego udowodnienia swojej niewinności – stanowi jeden z przejawów ustroju demokratycznego.

Minimalne gwarancje prawa do obrony zostały zapewnione na poziomie międzynarodowym. W Międzynarodowym Pakcie Praw Osobistych i Politycznych (art. 14) wskazano podstawowe uprawnienia oskarżonego, do których należą:

  • prawo otrzymania szczegółowej informacji w języku dla niego zrozumiałym o rodzaju i przyczynie oskarżenia,
  • prawo do dysponowania odpowiednim czasem i możliwościami w celu przygotowania się do obrony i porozumienia się z obrońcą przez siebie wybranym,
  • prawo do obecności na rozprawie, bronienia się osobiście lub przez obrońcę,
  • prawo do przesłuchania lub spowodowania przesłuchania świadków oskarżenia oraz zapewnienia obecności i przesłuchania świadków obrony,
  • prawo do nieprzymuszania do zeznawania przeciwko sobie lub przyznania się do winy.

Zobacz również: Zmiany w polityce karnej

Obrona obligatoryjna

Ustawodawca przewiduje także instytucje obrony obligatoryjnej, czyli obowiązek posiadania profesjonalnego obrońcy w niektórych kategoriach spraw. Jako przykład wskazać można sytuację, gdy oskarżony jest głuchy, niemy lub niewidomy albo gdy istnieje wątpliwość co do jego poczytalności, musi posiadać obrońcę. Obecność obrońcy jest obowiązkowa w postępowaniu toczącym się przed sądem wojewódzkim (jako sądem I instancji), jeśli ten rozpoznaje oskarżenie o ciężkie przestępstwo, np. zabójstwo.

Kontakt oskarżonego z obrońcą w areszcie

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (Dz.U. 1982 nr 16 poz. 124 z późn. zm.).

Ustawa z 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz.U. 1982 nr 19 poz. 145 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz.U. 1997 nr 89 poz. 555 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 30 sierpnia 2013 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 1247).

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Sąd Apelacyjny: Rolnik musi zapłacić ok. 120 tys. zł sąsiadom za smród z chlewni. Minister rolnictwa: to podważa sens rolnictwa, konieczne nowe przepisy

Rolnik, hodowca trzody chlewnej z Grodziska k. Łodzi ma zapłacić ok. 120 tys. zł sąsiadom, którzy przed sądem poskarżyli się na przykre zapachy docierające do ich posesji z jego chlewni. Taki wyrok wydał we wrześniu br. Sąd Apelacyjny w Łodzi, o czym pierwszy poinformował portal farmer.pl. Wieś jest miejscem produkcji rolnej i rolnik, który hoduje zwierzęta, nie może płacić odszkodowania za nieprzyjemne zapachy - ocenił minister rolnictwa Czesław Siekierski komentując ten wyrok. Zapowiedział przygotowanie przepisów prawnych "na szczeblu krajowym", które zapobiegną takim sytuacjom w przyszłości.

Sejm: Bez wniosku osoby niepełnosprawnej. Od 30 września tylko z zaświadczeniem. Zasiłek pielęgnacyjny (215,84 zł) [Przedłużanie orzeczeń o niepełnosprawności]

Posłowie koalicji rządowej złożyli projekt nowelizacji przepisów o przedłużaniu ważności orzeczeń o niepełnosprawności. Głównym celem nowelizacji jest umożliwienie osobom niepełnosprawnym w wieku do 16-lat przedłużenie ważności orzeczeń. Ale równie ważna jest nowa zasada, że osoba niepełnosprawna starając się o przedłużenie prawa do np. zasiłku pielęgnacyjnego nie musi składać żadnego wniosku. Sprawa jest wszczynana z urzędu na podstawie zaświadczenia przedstawionego przez osobę niepełnosprawną.

Wynagrodzenie chorobowe a zasiłek chorobowy 2024 - różnice: wysokość, terminy, składki, podatek, podstawa wymiaru

Wynagrodzenie chorobowe jak i zasiłek chorobowy to świadczenia pieniężne, które przysługują ubezpieczonemu za czas niezdolności do pracy spowodowanych:
- chorobą, 
- odosobnieniem w związku z chorobą zakaźną, 
- wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy, 
- chorobą przypadającą w czasie ciąży,
- poddaniem się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek, narządów oraz poddaniem się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów.

Świadczenia te różnią się przede wszystkim okresem niezdolności do pracy ale również stroną je finansującą oraz oskładkowaniem i opodatkowaniem danego świadczenia.

Czy oskładkowanie umów cywilnoprawnych da wyższe emerytury w przyszłości? Polacy w to nie wierzą, chcą renegocjacji KPO

Aż 71,5% Polaków nie wierzy, że przyszła państwowa emerytura pozwoli im na godne życie, wynika z najnowszych badań dla Useme.com. Za to coraz więcej rodaków zaczyna oszczędzać na emeryturę poza systemem ZUS. Co więcej, Polacy oczekują od rządu renegocjacji z Komisją Europejską kamienia milowego KPO dot. oskładkowania umów cywilnoprawnych.

REKLAMA

12 rat dla powodzian. Rząd pomoże spłacić kredyt hipoteczny, ale szykuje też ulgi dla powodzian w spłatach innych zobowiązań

Rząd zapowiedział możliwości wsparcia dla kredytobiorców poszkodowanych w wyniku powodzi. Rozwiązanie zakłada, że Fundusz Wsparcia Kredytobiorców spłaci 12 rat kredytu hipotecznego dla powodzian. Rząd pracuje też nad wprowadzeniem ulg dla powodzian w spłatach także innych zobowiązań – nie tylko tych hipotecznych.

Zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko. Do 60 dni w roku. ZUS przypomina, który rodzic może dostać te pieniądze. Sprawdź zasady

Zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko. Do 60 dni w roku. ZUS przypomina, że każdy może dostać te pieniądze. Jest to informacja szczególnie istotna dla osób z terenów dotkniętych powodzią, na których zajęcia w przedszkolach i szkołach zostały zawieszone.

ZUS: Świadczenia na zalanych terenach wypłacane są na bieżąco

Rzecznik Prasowy ZUS Paweł Żebrowski poinformował, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych na bieżąco wypłaca świadczenia na terenach dotkniętych powodzią, w tym 14 emerytury. Obecnie około 85 proc. emerytów w ZUS otrzymuje emeryturę bezpośrednio na rachunek bankowy

MON: Ubrać szpiega - kwoty na zakup cywilnego ubrania przez funkcjonariuszy Służby Wywiadu Wojskowego

Zmieni się wysokość równoważnika pieniężnego i kwota na zakup ubrania typu cywilnego w zamian za umundurowanie przyznawanego funkcjonariuszom Służby Wywiadu Wojskowego. W Ministerstwie Obrony Narodowej trwają prace nad nowelizacją przepisów.

REKLAMA

Rewolucja w szkołach! Czy biologia, chemia i geografia znikną ze szkół podstawowych? MEN stawia sprawę jasno

Rewolucja w szkołach! Czy biologia, chemia i geografia znikną ze szkół podstawowych? Ministerstwo Edukacji Narodowej stawia sprawę jasno. Założenia dotyczące profilu absolwenta przedszkola i szkoły podstawowej są już przygotowane.

Lex Kamilek: Niespójne przepisy powodują problemy organizacyjne w szkołach. Środowisko pedagogiczne skupia się na biurokracji

Ustawa Kamilka, lub inaczej lex Kamilek, wywołała pewne zamieszanie w kręgach m.in. nauczycieli i dyrektorów szkół. Ich wątpliwości budzi m. in. przepis o konieczności przedstawienia zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego. Ten fragment ustawy pozostawia szerokie pole do interpretacji.

REKLAMA