Prawo do obrony jako ochrona własnych interesów pokrzywdzonego

Co więcej, jeżeli to Ty złożyłeś zawiadomienie o popełnionym przestępstwie, to w razie niepoinformowania Cię w ciągu 6 tygodni o wszczęciu postępowania przygotowawczego (lub odmowie wszczęcia), możesz wnieść zażalenie na tę okoliczność do prokuratora nadrzędnego albo do prokuratora powołanego do nadzoru nad organem, któremu złożyłeś zawiadomienie (por. art. 306 § 3 Kodeks postępowania karnego).

Zarówno w trakcie postępowania przygotowawczego, jak i podczas procesu sądowego, osoba pokrzywdzona może korzystać z pomocy pełnomocnika w celu ochrony i reprezentowania swoich interesów (por. art. 87 i 88 Kodeks postępowania karnego).

Aby zachować w postępowaniu przed sądem uprawnienia, jakie miałeś w postępowaniu przygotowawczym, musisz zostać oskarżycielem posiłkowym lub powodem cywilnym.

Zobacz: Odpowiedzialność za wypadek komunikacyjny

W sprawach o przestępstwa z oskarżenia prywatnego, wnosząc swój własny akt oskarżenia do sądu stajesz się oskarżycielem prywatnym, któremu przysługują wszystkie prawa strony. W pozostałych sprawach o przestępstwa po wniesieniu aktu oskarżenia przez prokuratora, aż do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej, możesz złożyć oświadczenie, że chcesz działać w charakterze oskarżyciela posiłkowego (por. art. 53 i por. art. 54 Kodeks postępowania karnego). Dopiero od tego momentu przysługują Ci wszystkie uprawnienia strony w postępowaniu przed sądem.

W postępowaniu w sprawach o wykroczenia również możesz wystąpić w charakterze oskarżyciela posiłkowego.

W ciągu 7 dni od przesłania Ci zawiadomienia o wniesieniu przez właściwy organ wniosku o ukaranie sprawcy do sądu możesz oświadczyć (przesyłając oświadczenie na piśmie do sądu), że chcesz działać w postępowaniu w roli oskarżyciela posiłkowego (por. art. 25 § 4, por. art. 26 Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia).

W postępowaniu przygotowawczym lub w postępowaniu głównym przed sądem, w sprawie o przestępstwo, aż do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej możesz wytoczyć przeciwko oskarżonemu powództwo cywilne (złożyć pozew) i przyjąć rolę procesową powoda cywilnego (por. art. 62 Kodeks postępowania karnego), dzięki czemu staniesz się stroną postępowania przed sądem. W postępowaniu w sprawach o wykroczenia nie możesz wystąpić w takiej roli.

Zobacz: Postępowanie karne

Tekst pochodzi z poradnika wydanego przez Ministerstwo Sprawiedliwości: "Obywatel w postępowaniu karnym" współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.