Obowiązek alimentacyjny - od kogo można żądać alimentów?

Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych oraz rodzeństwo w następującej kolejności:

1. wstępni (np. rodzice, dziadkowie),
2. następnie zstępni (a więc dzieci, wnuki…),
3. rodzeństwo.

Jeżeli wstępnych lub zstępnych jest kilku środki utrzymania zapewniają bliżej spokrewnieni a dopiero ewentualnie dalsi. Jeśli jest kilku krewnych w tym samym stopniu obowiązek alimentacyjny obciąża ich w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym.

Obowiązek alimentacyjny krewnych wymienionych w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy gdy osoba zobowiązana przed nią nie istnieje lub zmarła albo gdy osoba ta nie jest w stanie spełnić tego obowiązku lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami (dzieje się tak w przypadku problemów finansowych danej osoby np. gdy jest bezrobotna).

Po rozwodzie, separacji lub unieważnieniu małżeństwa obowiązek alimentacyjny jednego małżonka względem drugiego wyprzedza obowiązek dostarczenia utrzymania przez krewnych tego małżonka.

Warto wiedzieć, że osoba, która płaci alimenty nie będąc do tego zobowiązana albo będąc zobowiązana z tego powodu, że uzyskanie na czas świadczeń alimentacyjnych od osoby zobowiązanej w bliższej lub tej samej kolejności byłoby dla uprawnionego niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami, może żądać zwrotu od osoby, która powinna była te świadczenia spełnić.

POLECAMY: E - wydanie Dziennika Gazety Prawnej

Czy można uchylić się od obowiązku alimentacyjnego?

Do świadczeń alimentacyjnych uprawnione są tylko osoby, które znajdują się w niedostatku oraz dzieci, które nie są jeszcze w stanie samodzielnie się utrzymać. W przypadku dorosłych dzieci rodzice nie mają jednak obowiązku wspierać ich finansowo jeżeli nie dokładają one starań, aby móc się samodzielnie utrzymać, a także jeśli wiąże się to dla nich z za dużym uszczerbkiem.

W stosunku do rodzeństwa zobowiązany może uchylić się od świadczeń alimentacyjnych, jeżeli są one połączone z nadmiernym uszczerbkiem dla niego lub dla jego najbliższej rodziny.

Zgodnie z art. 135 § 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na „osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego”.

Alimentów nie muszą płacić spadkobiercy zobowiązanego – obowiązek ten na nich nie przechodzi.

Zobacz serwis: Sprawy rodzinne

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. 2017 poz. 682)