REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Przymusowa rozdzielność majątkowa

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Natalia Atamanenko
Wspólnicy. Malecha Krzemiński Noga Kancelaria Prawnicza sp. j.
Ekspert w takich dziedzinach jak: prawo restrukturyzacyjne, prawo upadłościowe, upadłość konsumencka, upadłość firmy, restrukturyzacja i uproszczona restrukturyzacja firm
Przymusowa rozdzielność majątkowa/Fot. Shutterstock
Przymusowa rozdzielność majątkowa/Fot. Shutterstock
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Przymusowa rozdzielność majątkowa może powstać na skutek orzeczenia sądu. Kto i kiedy może żądać ustanowienia rozdzielności majątkowej?

Czym jest małżeński ustrój majątkowy?

Małżeński ustrój majątkowy to określony przepisami prawa system stosunków prawnych istniejących pomiędzy małżonkami, regulujący stosunki majątkowe pomiędzy nimi oraz innymi podmiotami prawa. Wśród ustrojów majątkowych można wyróżnić ustrój ustawowy, który powstaje z mocy prawa między małżonkami w chwili zawarcia małżeństwa, w przypadku braku zawarcia jednej z umów małżeńskich wymienionych w art. 47 k.r.o., potocznie zwanymi „intercyzami” (łac. intercisa 'rozstrzygnięcie') .

REKLAMA

Przymusowy ustrój majątkowy

Poza powyższymi w art. 52-54 k.r.o. wyróżniono także przymusowy ustrój majątkowy. Jak z samej nazwy wynika, ustrój ten powstaje niezależnie od woli małżonków oraz w wyniku innego zdarzenia niż zawarcie małżeństwa. Przymusowy ustrój majątkowy może powstać na skutek orzeczenia zapadłego w wyniku uwzględnienia przez sąd żądania jednego z małżonków lub uwzględnienia żądania wierzyciela jednego z małżonków. W przypadku ubezwłasnowolnienia, ogłoszenia upadłości jednego z małżonków bądź orzeczenia separacji ustrój przymusowy powstaje z mocy prawa oraz trwa tak długo, jak istnieje przyczyna jego powstania, a nadto nie może być zmieniony w drodze umowy majątkowej małżeńskiej. Przymusowy ustrój majątkowy zastępuję istniejący wcześniej ustrój miedzy małżonkami.

Kto i kiedy może żądać ustanowienia rozdzielności majątkowej?

Ustanowienia rozdzielności majątkowej przez sąd może żądać każdy z małżonków dowolnym momencie trwania małżeństwa, w przypadku gdy dalsze funkcjonowanie w ustroju wspólności majątkowej jest niewskazane. Okoliczność taka ma miejsce, gdy nie wystąpił rozkład pożycia uzasadniający orzeczenie rozwodu bądź separacji, czy mimo rozkładu pożycia małżonkowie nie zamierzają wystąpić o rozwód czy separację, bądź ustanowienie rozdzielności jest konieczne dla zabezpieczenia rodziny w toku postępowania rozwodowego. Warty uwagi jest fakt, iż żądanie ustanowienia rozdzielności majątkowej może zostać zgłoszone przez małżonka, czyli osobę pozostającą w związku małżeńskim. W przypadku zgłoszenia powyższego żądania po uprawomocnieniu się wyroku orzekającego rozwód czy unieważnienie małżeństwa rozdzielność majątkowa nie może zostać ustanowiona, nawet z datą wsteczną, wcześniejszą od dnia orzeczenia rozwodu lub unieważnienia małżeństwa, co za tym idzie – nie można ustanowić rozdzielności majątkowej w sytuacji, gdy małżeństwo już nie istnieje.

Powody, przesłanki ustanowienia rozdzielności majątkowej

REKLAMA

Przesłanką ustanowienia rozdzielności majątkowej przez sąd są wymienione w art. 52 § 1 k.r.o. są „ważne powody”. Orzecznictwo przy dokonywaniu wykładni powyższego pojęcia wskazuję, iż składa się ono z elementów majątkowych i niemajątkowych. Jak wskazał Sąd Najwyższy „W orzecznictwie także najogólniej wskazuje się, że ważne powody występują, gdy istniejąca sytuacja prowadzi do naruszenia lub poważnego zagrożenia interesów majątkowych jednego z małżonków, a z reguły także dobra rodziny, jak również wówczas, gdy nieporozumienia między małżonkami uniemożliwiają lub znacznie utrudniają zarząd majątkiem wspólnym (tak wyrok SN z 7 grudnia 2000 r., II CKN 401/2000, Lexis.pl nr 2440302, oraz wyrok SN z 31 stycznia 2003 r., IV CKN 1710/2000, Lexis.pl nr 377918).”.

Jednym z ważnych powodów w rozumieniu art. 52 § 1 k.r.o. może być długotrwała separacja faktyczna małżonków, która uniemożliwia lub znacznie utrudnia współdziałanie w zarządzie ich majątkiem wspólnym. Kolejną przesłankę stanowi poważne zagrożenie interesu majątkowego małżonków. Sytuacja taka będzie miała miejsce wówczas, gdy jedno z małżonków będzie trwoniło majątek wspólny, uchylało się od pomnażania bądź utrzymania majątku wspólnego, czy dokonywało czynności prowadzących do jego uszczerbku. Jednocześnie należy wskazać, iż mogą powstać sytuację, gdy wystąpią ważne powody uzasadniające ustanowienie rozdzielności, pomimo braku cechy naganności - przykładowo zaginięcie małżonka bądź długotrwały brak kontaktu. Przyczyną ustanowienia ustroju przymusowego nie może być zaś trudna sytuacja finansowa małżonków czy też jednego z małżonków.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Sąd rozpoznający sprawę o ustanowienie rozdzielności majątkowej powinien poczynić ustalenia dotyczące wielkości majątku wspólnego, istnienia zadłużenia, jego rozmiarów oraz okoliczności powstania, wielkości majątku osobistego małżonka – dłużnika i sposobu wykonywania zobowiązania, a ponadto kwestii dotyczących utrzymania i wychowywania małoletnich dzieci stron. Warto zauważyć, iż w przypadku tego rodzaju postępowania sąd nie bada, które z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia.

Uprawnienia wierzyciela względem małżonka-dłużnika

Z żądaniem ustanowienia rozdzielności majątkowej przez sąd może także wystąpić wierzyciel jednego z małżonków. Wierzyciel, aby wystąpić z żądaniem musi dysponować tytułem wykonawczym przeciwko małżonkowi, a nadto wystarczy uprawdopodobnić, iż zaspokojenie wierzytelności wymaga dokonania podziału majątku wspólnego. Oznacza to, że w powyższej sytuacji wierzyciel nie ma obowiązku przestrzegania rygorów proceduralnych postępowania dowodowego, nadto ustawa nie wskazuje, aby prawdopodobieństwo wystąpiło w wysokim stopniu. Do uprawdopodobnienia wystarczy pisemne oświadczenie wierzyciela, w którym wskaże na okoliczności dotyczące charakteru wierzytelności, uzasadniające przypuszczenie, że korzystniejsze dla wierzyciela będzie zaspokojenie się z części majątku wspólnego która przypadnie dla małżonka – dłużnika.

Termin ustanowienia rozdzielności majątkowej oraz skutki

REKLAMA

Rozdzielność majątkowa powstaje między małżonkami z dniem oznaczonym w wyroku. Przepis 52 § 2 k.r.o. należy rozumieć jako nałożenie na sąd orzekający obowiązku oznaczenia daty powstania rozdzielności majątkowej. W wyjątkowych sytuacjach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z datą wcześniejszą niż wytoczenie powództwa. Ocena musi być dokonana z uwzględnieniem wszystkich okoliczności konkretnej sprawy. Szczególną przesłanką w tym wypadku jest fakt, iż małżonkowie żyli przez dłuższy czas w rozłączeniu – tzw. separacji faktycznej.

Wyrok ustanawiający rozdzielność majątkową ma charakter konstytutywny i z chwilą uprawomocnienia staje się skuteczny wobec osób trzecich, inaczej niż przy ustroju umownym, gdzie skuteczność umowy względem osób trzecich zależna jest od ich wiedzy o obowiązywaniu oraz rodzaju zawartej umowy. Ponadto w przypadku rozdzielności ustanowionej przez sąd skutki mogą zostać rozciągnięte w czasie na okres poprzedzający wyrok sądu, gdy zostanie on wydany z datą wsteczną.

Rozdzielność majątkowa, a umowa małżeńska

Ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej małżeńskiej nie wyłącza prawa małżonków do zawarcia umowy majątkowej małżeńskiej. Wynika to między innymi ze zmian okoliczności powodujących ustanie ważnych powodów. Małżonkowie pozostający w ustroju rozdzielności ustanowionej przez sąd mogą umową majątkową wprowadzić ustrój wspólności majątkowej rozszerzonej lub ograniczonej albo ustrój rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków. Nie ma natomiast możliwości zawarcia umowy przywracającej ustawową wspólność majątkową.

Natalia Atamanenko - aplikant adwokacki

Wspólnicy. Malecha Krzemiński Noga Kancelaria Prawnicza sp. j.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wysokość alimentów w 2025 r. według nowej tablicy alimentacyjnej [Przykład]

Ministerstwo Sprawiedliwości zaprezentowało nową tablicę alimentacyjną. Co istotne, nie ma ona charakteru wiążącego. Jak podkreśla resort, tabele będą narzędziem pomocowym dla sędziów i uczestników postępowania.

Polacy chcą szybko na emeryturę, ale nie chcą przestać żyć aktywnie. Tylko nieliczni pracują po 60-tce

Choć prawo pozwala łączyć emeryturę z pracą, robi to zaledwie 11,6 proc. Polaków w wieku 50–74 lat. Ponad połowa osób zbliżających się do wieku emerytalnego nie wyobraża sobie dalszej aktywności zawodowej. Eksperci ostrzegają: bez zachęt do pracy po 60. roku życia system emerytalny może się nie utrzymać.

Nowe prawo planistyczne 2026: Co oznacza dla właścicieli gruntów rolnych? Ekspert wyjaśnia

Najistotniejszą zmianą wydaje się fakt, iż „dla właścicieli gruntów rolnych tych najlepszych klas bonitacyjnych, położonych poza granicami miast zasadniczo do czasu uchwalenia planu ogólnego nie będzie możliwe uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy, a więc i faktyczne odrolnienie nieruchomości.” – mówi Barbara Pancer w wywiadzie z ekspertem INFOR, [Radca prawny, local partner w warszawskiej praktyce nieruchomości kancelarii Greenberg Traurig].

Rekonstrukcja rządu stała się faktem. Premier Donald Tusk ogłosił: mniej ministrów, więcej odpowiedzialności, nowa jakość zarządzania państwem

Rekonstrukcja rządu: „Porządek, bezpieczeństwo i przyszłość” – to trzy filary, które mają kierować nowym gabinetem Donalda Tuska. Premier ogłosił zmniejszenie liczby ministrów konstytucyjnych z 26 do 21, utworzenie nowych superministerstw, powołanie kontrolingu pracy ministrów i całkowicie nowe podejście do energetyki, finansów i relacji międzynarodowych.

REKLAMA

Niższa renta: dla jednych tak a dla drugich nie. RPO interweniuje

Niższa renta: dla jednych tak a dla drugich nie. RPO interweniuje - dlaczego? Chodzi o osiemnaste urodziny i rentę rodzinną. Mówi się, że 18-stka to symboliczny próg dorosłości, czas nowych praw, ale też i obowiązków. Chociaż dla większości młodych ludzi to radosny moment, to istnieje jednak grupa, dla której ten dzień, zamiast otwierać nowe możliwości, przynosi pewne bolesne finansowe rozczarowanie. Chodzi o rentę rodzinną, która dla niektórych nie jest już tak wysoka, jak przed ukończeniem 18. roku życia.

Rewolucja technologiczna bez kobiet? Sztuczna inteligencja może pogłębić nierówności

Rewolucja technologiczna bez kobiet? Sztuczna inteligencja może pogłębić nierówności, chociaż sektor sztucznej inteligencji woła o nowych specjalistów, ale kobiet wciąż jest w nim jak na lekarstwo. Choć to one częściej niż mężczyźni kończą studia wyższe, rzadziej wybierają karierę w branży technologicznej. Jaki będzie miało to wpływ na sytuację kobiet na rynku pracy?

Koniec z ulgami na dzieci. Rodzice lawinowo tracą wsparcie: paradoksalnie za sprawą dzieci i wzrostu płac

Koniec z ulgami na dzieci. Rodzice lawinowo tracą wsparcie: paradoksalnie za sprawą dzieci i wzrostu płac. Jak to możliwe? A no tak, że dzieci często dorabiają w wakacje a ich zarobki mają wpływ na sytuację finansową rodziców i przekroczenie pewnych progów podatkowych, które wpływają na utratę różnych ulg.

Rekonstrukcja rządu. 23 lipca 2025 r. premier przedstawi nową Radę Ministrów

Premier ogłosi skład nowej Rady Ministrów w środę o godz. 10:00. Zgodnie z deklaracjami rządu celem rekonstrukcji ma być efektywniejsza i skuteczniejsza praca Rady Ministrów.

REKLAMA

Hołownia chce badać posłów alkomatem. Projekt ustawy po incydentach w Sejmie

Marszałek Sejmu Szymon Hołownia przygotował projekt ustawy, który umożliwi marszałkowi zlecenie badania alkomatem posła podejrzewanego o nietrzeźwość w czasie obrad. "Kończymy tolerowanie pijanych posłów" – zapowiedział. Projekt ma być odpowiedzią na incydenty, do których dochodziło już kilkukrotnie.

Jak wspierać naukę i zaangażowanie pracowników?

Dla 70 proc. pracowników z pokolenia Z cotygodniowe zdobywanie nowych umiejętności jest jednym z podstawowych oczekiwań wobec pracodawcy. Młode pokolenie coraz częściej poszukuje w pracy sensu, wyzwań i realnych możliwości rozwoju. Dlatego firmy oferują coraz więcej różnorodnych inicjatyw wspierających naukę i zaangażowanie.

REKLAMA