REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Przymusowa rozdzielność majątkowa

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Natalia Atamanenko
Wspólnicy. Malecha Krzemiński Noga Kancelaria Prawnicza sp. j.
Ekspert w takich dziedzinach jak: prawo restrukturyzacyjne, prawo upadłościowe, upadłość konsumencka, upadłość firmy, restrukturyzacja i uproszczona restrukturyzacja firm
Przymusowa rozdzielność majątkowa/Fot. Shutterstock
Przymusowa rozdzielność majątkowa/Fot. Shutterstock
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Przymusowa rozdzielność majątkowa może powstać na skutek orzeczenia sądu. Kto i kiedy może żądać ustanowienia rozdzielności majątkowej?

Czym jest małżeński ustrój majątkowy?

Małżeński ustrój majątkowy to określony przepisami prawa system stosunków prawnych istniejących pomiędzy małżonkami, regulujący stosunki majątkowe pomiędzy nimi oraz innymi podmiotami prawa. Wśród ustrojów majątkowych można wyróżnić ustrój ustawowy, który powstaje z mocy prawa między małżonkami w chwili zawarcia małżeństwa, w przypadku braku zawarcia jednej z umów małżeńskich wymienionych w art. 47 k.r.o., potocznie zwanymi „intercyzami” (łac. intercisa 'rozstrzygnięcie') .

REKLAMA

REKLAMA

Przymusowy ustrój majątkowy

Poza powyższymi w art. 52-54 k.r.o. wyróżniono także przymusowy ustrój majątkowy. Jak z samej nazwy wynika, ustrój ten powstaje niezależnie od woli małżonków oraz w wyniku innego zdarzenia niż zawarcie małżeństwa. Przymusowy ustrój majątkowy może powstać na skutek orzeczenia zapadłego w wyniku uwzględnienia przez sąd żądania jednego z małżonków lub uwzględnienia żądania wierzyciela jednego z małżonków. W przypadku ubezwłasnowolnienia, ogłoszenia upadłości jednego z małżonków bądź orzeczenia separacji ustrój przymusowy powstaje z mocy prawa oraz trwa tak długo, jak istnieje przyczyna jego powstania, a nadto nie może być zmieniony w drodze umowy majątkowej małżeńskiej. Przymusowy ustrój majątkowy zastępuję istniejący wcześniej ustrój miedzy małżonkami.

Kto i kiedy może żądać ustanowienia rozdzielności majątkowej?

Ustanowienia rozdzielności majątkowej przez sąd może żądać każdy z małżonków dowolnym momencie trwania małżeństwa, w przypadku gdy dalsze funkcjonowanie w ustroju wspólności majątkowej jest niewskazane. Okoliczność taka ma miejsce, gdy nie wystąpił rozkład pożycia uzasadniający orzeczenie rozwodu bądź separacji, czy mimo rozkładu pożycia małżonkowie nie zamierzają wystąpić o rozwód czy separację, bądź ustanowienie rozdzielności jest konieczne dla zabezpieczenia rodziny w toku postępowania rozwodowego. Warty uwagi jest fakt, iż żądanie ustanowienia rozdzielności majątkowej może zostać zgłoszone przez małżonka, czyli osobę pozostającą w związku małżeńskim. W przypadku zgłoszenia powyższego żądania po uprawomocnieniu się wyroku orzekającego rozwód czy unieważnienie małżeństwa rozdzielność majątkowa nie może zostać ustanowiona, nawet z datą wsteczną, wcześniejszą od dnia orzeczenia rozwodu lub unieważnienia małżeństwa, co za tym idzie – nie można ustanowić rozdzielności majątkowej w sytuacji, gdy małżeństwo już nie istnieje.

Powody, przesłanki ustanowienia rozdzielności majątkowej

Przesłanką ustanowienia rozdzielności majątkowej przez sąd są wymienione w art. 52 § 1 k.r.o. są „ważne powody”. Orzecznictwo przy dokonywaniu wykładni powyższego pojęcia wskazuję, iż składa się ono z elementów majątkowych i niemajątkowych. Jak wskazał Sąd Najwyższy „W orzecznictwie także najogólniej wskazuje się, że ważne powody występują, gdy istniejąca sytuacja prowadzi do naruszenia lub poważnego zagrożenia interesów majątkowych jednego z małżonków, a z reguły także dobra rodziny, jak również wówczas, gdy nieporozumienia między małżonkami uniemożliwiają lub znacznie utrudniają zarząd majątkiem wspólnym (tak wyrok SN z 7 grudnia 2000 r., II CKN 401/2000, Lexis.pl nr 2440302, oraz wyrok SN z 31 stycznia 2003 r., IV CKN 1710/2000, Lexis.pl nr 377918).”.

REKLAMA

Jednym z ważnych powodów w rozumieniu art. 52 § 1 k.r.o. może być długotrwała separacja faktyczna małżonków, która uniemożliwia lub znacznie utrudnia współdziałanie w zarządzie ich majątkiem wspólnym. Kolejną przesłankę stanowi poważne zagrożenie interesu majątkowego małżonków. Sytuacja taka będzie miała miejsce wówczas, gdy jedno z małżonków będzie trwoniło majątek wspólny, uchylało się od pomnażania bądź utrzymania majątku wspólnego, czy dokonywało czynności prowadzących do jego uszczerbku. Jednocześnie należy wskazać, iż mogą powstać sytuację, gdy wystąpią ważne powody uzasadniające ustanowienie rozdzielności, pomimo braku cechy naganności - przykładowo zaginięcie małżonka bądź długotrwały brak kontaktu. Przyczyną ustanowienia ustroju przymusowego nie może być zaś trudna sytuacja finansowa małżonków czy też jednego z małżonków.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Sąd rozpoznający sprawę o ustanowienie rozdzielności majątkowej powinien poczynić ustalenia dotyczące wielkości majątku wspólnego, istnienia zadłużenia, jego rozmiarów oraz okoliczności powstania, wielkości majątku osobistego małżonka – dłużnika i sposobu wykonywania zobowiązania, a ponadto kwestii dotyczących utrzymania i wychowywania małoletnich dzieci stron. Warto zauważyć, iż w przypadku tego rodzaju postępowania sąd nie bada, które z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia.

Uprawnienia wierzyciela względem małżonka-dłużnika

Z żądaniem ustanowienia rozdzielności majątkowej przez sąd może także wystąpić wierzyciel jednego z małżonków. Wierzyciel, aby wystąpić z żądaniem musi dysponować tytułem wykonawczym przeciwko małżonkowi, a nadto wystarczy uprawdopodobnić, iż zaspokojenie wierzytelności wymaga dokonania podziału majątku wspólnego. Oznacza to, że w powyższej sytuacji wierzyciel nie ma obowiązku przestrzegania rygorów proceduralnych postępowania dowodowego, nadto ustawa nie wskazuje, aby prawdopodobieństwo wystąpiło w wysokim stopniu. Do uprawdopodobnienia wystarczy pisemne oświadczenie wierzyciela, w którym wskaże na okoliczności dotyczące charakteru wierzytelności, uzasadniające przypuszczenie, że korzystniejsze dla wierzyciela będzie zaspokojenie się z części majątku wspólnego która przypadnie dla małżonka – dłużnika.

Termin ustanowienia rozdzielności majątkowej oraz skutki

Rozdzielność majątkowa powstaje między małżonkami z dniem oznaczonym w wyroku. Przepis 52 § 2 k.r.o. należy rozumieć jako nałożenie na sąd orzekający obowiązku oznaczenia daty powstania rozdzielności majątkowej. W wyjątkowych sytuacjach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z datą wcześniejszą niż wytoczenie powództwa. Ocena musi być dokonana z uwzględnieniem wszystkich okoliczności konkretnej sprawy. Szczególną przesłanką w tym wypadku jest fakt, iż małżonkowie żyli przez dłuższy czas w rozłączeniu – tzw. separacji faktycznej.

Wyrok ustanawiający rozdzielność majątkową ma charakter konstytutywny i z chwilą uprawomocnienia staje się skuteczny wobec osób trzecich, inaczej niż przy ustroju umownym, gdzie skuteczność umowy względem osób trzecich zależna jest od ich wiedzy o obowiązywaniu oraz rodzaju zawartej umowy. Ponadto w przypadku rozdzielności ustanowionej przez sąd skutki mogą zostać rozciągnięte w czasie na okres poprzedzający wyrok sądu, gdy zostanie on wydany z datą wsteczną.

Rozdzielność majątkowa, a umowa małżeńska

Ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej małżeńskiej nie wyłącza prawa małżonków do zawarcia umowy majątkowej małżeńskiej. Wynika to między innymi ze zmian okoliczności powodujących ustanie ważnych powodów. Małżonkowie pozostający w ustroju rozdzielności ustanowionej przez sąd mogą umową majątkową wprowadzić ustrój wspólności majątkowej rozszerzonej lub ograniczonej albo ustrój rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków. Nie ma natomiast możliwości zawarcia umowy przywracającej ustawową wspólność majątkową.

Natalia Atamanenko - aplikant adwokacki

Wspólnicy. Malecha Krzemiński Noga Kancelaria Prawnicza sp. j.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zakaz trzymania psów na łańcuchach coraz bliżej! Posłowie wprowadzają rewolucyjne zmiany – co czeka właścicieli czworonogów?

Polscy posłowie szykują prawdziwą rewolucję w traktowaniu czworonogów – Sejm pracuje nad ustawą, która zakaże trzymania psów na łańcuchach. Nowe przepisy przewidują liczne wyjątki, szczegółowe regulacje dotyczące kojców i obowiązek codziennego ruchu dla pupili.

Unia Europejska wprowadza zmiany w przepisach. Chodzi o piece na gaz

Zgodnie z opublikowanymi przez Komisję Europejską wytycznymi dotyczącymi dyrektywy EPBD, sprecyzowano, co oznacza "kocioł na paliwa kopalne" oraz "budynek o zerowej emisji". Celem tych wyjaśnień jest pomoc państwom członkowskim w interpretacji przepisów. Komisja wyjaśnia również, co oznaczają te regulacje w kontekście ewentualnego zakazu stosowania pieców gazowych.

Sejm na żywo: 24 września 2025 [Transmisja online]

W środę, 24 września rozpocznie się trzydniowe posiedzenie Sejmu. Początek obrad zaplanowany został na godzinę 10:00.

Zamknięcie granicy z Białorusią na 14 dni – konsekwencje dla gospodarki i biznesu

Jutro, w czwartek o godz. 0.01 w nocy, zostaną ponownie otwarte przejścia graniczne z Białorusią. Dwutygodniowy okres zamknięcia tej granicy to poważny wstrząs dla polskiej i europejskiej gospodarki. Zatrzymanie transportu na jednym z kluczowych korytarzy handlowych Unii Europejskiej – Jedwabnym Szlaku – powoduje straty liczone w setkach milionów euro, a skutki odczuwają nie tylko przedsiębiorstwa, lecz także konsumenci i lokalne społeczności.

REKLAMA

66 000 osób odeszło z WZON i ZUS bez choć jednej złotówki ze świadczenia wspierającego

120 000 osób niepełnosprawnych otrzymuje świadczenie wspierające (dane ZUS z marca 2025 r.) w tym około 54 000 osób niepełnosprawnych ma to świadczenie w najwyższej wysokości (po zaokrągleniu 4134 zł miesięcznie). Jednocześnie aż 66 000 osób niepełnosprawnych nie otrzymało od WZON nawet 70 punktów. W konsekwencji nie otrzymają choćby symbolicznej złotówki ze świadczenia wspierającego. Rząd często podnosi w Sejmie argument, że brak podwyżki zasiłku pielęgnacyjnego (tylko 215,84 zł) wynika z tego, że osoby mające ten zasiłek mogą otrzymać świadczenie wspierające. Jest tu argument "Tak, zasiłek pielęgnacyjny jest bardzo niski, ale nie podwyższamy go bo beneficjenci zasiłku pielęgnacyjnego mogą go uzupełnić świadczeniem wspierającym.

Świadczenie wspierające 2025: zasady, punktacja. Jak złożyć wniosek? ZUS: Nie płać pośrednikowi, nie podpisuj podejrzanych pełnomocnictw!

ZUS przypomina, że nie trzeba płacić kancelariom ani pośrednikom za pomoc w uzyskaniu świadczenia wspierającego. Wniosek można złożyć samodzielnie przez stronę internetową ZUS-u lub bezpośrednio w placówkach Zakładu.

Trzymiesięczny urlop bezpłatny dla każdego – bez ograniczeń stażowych. Co musisz wiedzieć?

Pracownicy zatrudnieni na umowie o pracę mają prawo do różnego rodzaju urlopów gwarantowanych przez Kodeks pracy. Jednym z nich jest urlop bezpłatny, który zawiesza prawa i obowiązki obu stron - zarówno pracownika, jak i pracodawcy. Kiedy pracownik może z niego skorzystać i czy w trakcie takiego urlopu otrzymuje wynagrodzenie? Oto szczegóły.

Liczne zmiany przepisów dla spółdzielni mieszkaniowych i ich członków w 2026 roku. Co się zmieni?

W dniu 19 września 2025 r. opublikowano założenia projektu nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz ustawy - Prawo spółdzielcze. Nowelizacja ta ma trzy zasadnicze cele: (1) przywrócenie członkostwa w spółdzielni osobom, które je utraciły na skutek wejścia w życie art. 4 nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z 20 lipca 2017 r., (2) wprowadzenie rozwiązań prawnych skłaniających spółdzielnie do podejmowania inwestycji mających na celu ustanawianie lokatorskich praw do lokali. Ponadto (3) nowelizacja ma wprowadzić liczne przepisy wzmacniające pozycję prawną członków spółdzielni mieszkaniowych, usprawniające funkcjonowanie tych spółdzielni mieszkaniowych i zwiększające transparentność ich funkcjonowania.

REKLAMA

W tym roku, zmiana czasu letniego na zimowy, zaskoczy nas szybciej niż w roku ubiegłym. Czy tym razem, zegarki przestawimy po raz ostatni i jak wpłynie to na wynagrodzenie osób, które pracują w noc zmiany czasu? [czas zimowy 2025]

Już niebawem czeka nas kolejna zmiana czasu – tym razem z letniego, na zimowy W tym roku, przypada ona szybciej, niż w roku ubiegłym. W noc zmiany czasu, będziemy spali godzinę dłużej, tym samym jednak – po przestawieniu zegarków, zmrok będzie zapadał wcześniej. W związku z trwającą od kilku lat (zarówno na szczeblu krajowym, jak i UE) ożywioną dyskusją na temat likwidacji dwukrotnych zmian czasu w ciągu roku – wiele osób zadaje sobie pytanie, czy to tym razem, przestawimy zegarki po raz ostatni? Zmiana czasu letniego na zimowy, nie bez znaczenia pozostaje również dla wynagrodzenia osób pracujących w momencie, kiedy jest ona dokonywana.

Nowe przepisy ważne dla wspólnot mieszkaniowych od 2026 r. Podwyższanie zaliczek, balkony, liczniki, kontrola zarządu, udostępnienie lokalu, definicja wspólnoty i inne zmiany

W dniu 19 września 2025 r. opublikowano założenia nowelizacji ustawy o własności lokali oraz ustawy - Prawo budowlane. Podstawowym celem tej nowelizacji jest dostosowanie działalności wspólnot mieszkaniowych do zmian, jakie zaszły na rynku zarządzania wspólnotami na przestrzeni minionych 30 lat, tj. od wejścia w życie tej ustawy. Jak wyjaśnia Minister Finansów i Gospodarki (odpowiedzialny za przygotowanie projektu zmian przepisów), zmiany te są podsumowaniem zapadłego na tym tle orzecznictwa, praktyki zarządców nieruchomości, rozwoju technologii budownictwa wielorodzinnego oraz zmian w innych aktach prawnych dotyczących działalności wspólnot. Poniżej prześledzimy najważniejsze zmiany jakie przynieść ma ta nowelizacja.

REKLAMA