REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Podział majątku a prawa autorskie

Subskrybuj nas na Youtube
Podział majątku a prawa autorskie
Podział majątku a prawa autorskie
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

W dzisiejszym świecie wiele osób zajmuje się szeroko rozumianą działalnością twórczą, której rezultatem są różnego rodzaju utwory, chronione przez prawo autorskie. Jeżeli zatem jesteś grafikiem komputerowym czy fotografem, albo to Twój małżonek/małżonka jest architektem bądź muzykiem, warto zapoznać się z najważniejszymi zagadnieniami związanymi z prawem autorskim, które są niezwykle istotne również w sytuacji rozstania.

Podział majątku a prawa autorskie

REKLAMA

W pierwszej kolejności musisz odpowiedzieć sobie na pytanie jaki ustrój małżeński was dotyczy. Jeżeli podpisaliście tzw. intercyzę, to wasza sytuacja jest stosunkowo prosta. Jednakże, większość z małżeństw w Polsce objęta jest ustawową wspólnością majątkową i w tym przypadku trzeba pomyśleć o podziale majątku. Przede wszystkim warto wiedzieć co podlega podziałowi (tym kwestiom również został poświęcony artykuł: Wspólność ustawowa). W skrócie – podziałowi podlega majątek wspólny, w skład którego wchodzą wszystkie przedmioty, które zostały nabyte w czasie trwania małżeństwa. Małżonkowie dysponują też majątkiem osobistym, co do którego zachowują samodzielność.

REKLAMA

Jednakże, w przypadku praw autorskich rozróżnienie na majątek wspólny i osobisty jest szczególnie trudne. Co do zasady prawa autorskie wchodzą w skład majątku osobistego, a jednocześnie dochód z tytułu wykonania utworu czy przeniesienia praw autorskich zalicza się do majątku wspólnego małżonków.

O czym zatem warto pamiętać, jeżeli jeden z małżonków jest twórcą w rozumieniu prawa autorskiego? Z tego artykułu dowiesz się co to jest utwór, czym różnią się autorskie prawa osobiste od autorskich praw majątkowych oraz o co warto wiedzieć w sytuacji rozstania, gdy sami jesteśmy autorami lub gdy twórcą jest nasz małżonek.

Utwór – przedmiot prawa autorskiego

Prawna definicja utworu różni się od tego, jak to pojęcie rozumiane jest w języku potocznym. Według polskiego i europejskiego prawa, status utworu posiadają tylko takie przedmioty które jednocześnie są rezultatem twórczej działalności człowieka, mają indywidualny charakter oraz zostały ustalone w jakiejkolwiek formie. Co to w praktyce oznacza?

Twórcza działalność

Utwór powinien przede wszystkim być nowy i oryginalny, a więc nie może być wynikiem schematycznej, rutynowej pracy. Ponadto, celem autora powinno być stworzenie nowego utworu, a nie jedynie wtórne odtworzenie jakiegoś stanu czy schematu działania.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Tak: fotografie

Nie: pomniki nagrobne

Indywidualny charakter

Pojęcie indywidualności odnosi się do tego, czy istnieje podobny utwór lub czy jest szansa, aby podobny wytwór powstał w przyszłości.

Tak: felieton w czasopiśmie

Nie: liczniki kalorii

Ustalenie w formie

Poprzez ustalenie utworu należy rozumieć przybranie przez ten utwór jakiejś postaci – chociażby krótkotrwałej. Innymi słowy, utwór musi istnieć i być możliwy do odbioru, czyli istnieć poza świadomością autora.

Tak: napisanie piosenki

Nie: nieutrwalony nigdzie pomysł, wynalazek czy koncepcja

Prawa autorskie – co oznacza to pojęcie?

REKLAMA

Twórcy przysługują dwa rodzaje praw: autorskie prawa majątkowe oraz autorskie prawa osobiste, które w założeniu chronią różne interesy autora. Prawa autorskie osobiste, to przede wszystkim prawo do oznaczenia swojego autorstwa i decydowania o publikacji utworu. Z kolei autorskie prawa majątkowe to m.in. prawo do korzystania z utworu, rozporządzania, jak i pobierania wynagrodzenia.

Rozróżnienie na prawa autorskie majątkowe i osobiste jest o tyle ważne, że dochód z praw majątkowych wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków (analogicznie do wynagrodzenie za pracę). Trudno sobie bowiem wyobrazić sytuację, że wynagrodzenie uzyskane przez męża-copywritera będzie stanowić jego majątek osobisty, podczas gdy wypłata żony-pielęgniarki będzie wspólna.

Co jeszcze odróżnia autorskie prawa osobiste od majątkowych?

Autorskie prawa osobiste

Autorskie prawa majątkowe chronią więź twórcy z utworem. Są niezbywalne (czyli autor nie może ich np. sprzedać lub zrzec się tych praw) oraz bezterminowe. W szczególności chronione jest prawo do autorstwa utworu (tzn. oznaczenie utworu nazwiskiem), prawo do nienaruszalności treści i formy utworu (tzw. prawo do integralności utworu), prawo do udostępnienia utworu publiczności (tylko autor może zadecydować czy, kiedy i w jaki sposób podzieli się swoim utworem podzieli).

Na potrzeby rozstania i podziału majątku warto przede wszystkim pamiętać, że autorskie prawa osobiste świadczą o bliskim związku autora z utworem, w związku z czym nie można ich przenieść na małżonka.

Autorskie prawa majątkowe

Autorskie prawa majątkowe mają charakter ekonomiczny. Świadczy o tym fakt, że w przeciwieństwie do praw osobistych, prawa majątkowe do utworu można przenieść na inne osoby. W rezultacie, jeżeli małżonek przeniesie prawa do utworu za wynagrodzenie, to korzyść majątkowa wchodzi do majątku wspólnego. 

Innymi słowy, do majątku wspólnego wchodzi dochód (np. środki pieniężne z tantiem), ale też przedmioty nabyte w zamian za wynagrodzenie uzyskane z tytułu praw autorskich (np. samochód zakupiony za wynagrodzenie autora).

O czym warto pamiętać, w sytuacji, gdy…

  • jest się autorem/autorką

Prawa autorskie chronią twoją – osobistą – działalność twórczą. Jak wspomniano wyżej, przysługują ci prawa dwojakiego rodzaju – autorskie prawa osobiste i majątkowe. Praw osobistych nikt nie może cię pozbawić, są bezwzględne i niezbywalne. W pewnym uproszczeniu – zawsze pozostaniesz autorem/autorką swojego utworu i z tego tytułu przysługuje ci ochrona. Możesz też bez zgody współmałżonka zarządzać swoimi prawami autorskimi, tj. sprzedawać, udzielać licencji czy prawa do korzystania bez konsultacji z małżonkiem.

 Zachowujesz również autorskie prawa majątkowe, natomiast musisz liczyć się z tym, że dochód, jakie przyniosły twoje utwory w czasie trwania małżeństwa, wchodzi do majątku wspólnego i podlega podziałowi.                        

  • autorem/autorką jest małżonek/małżonka

Jeżeli jesteś małżonkiem autora, który w trakcie trwania związku małżeńskiego otrzymywał z tego tytułu dochody pamiętaj, że wchodzą do majątku wspólnego i w związku z tym są przedmiotem sprawy o podział majątku.

Wynika to z faktu, że wynagrodzenie otrzymane w zamian za majątkowe prawa autorskie do utworu przynoszą taki sam dochód jak np. wynagrodzenie z tytułu pracy – warto pamiętać o tym dokonując podziału majątku.

  • małżonkowie są współautorami

Z inną sytuacją mamy do czynienia w sytuacji, gdy małżonkowie są jednocześnie współautorami (wspólnie napisali książkę, stworzyli projekt architektoniczny). W takim przypadku małżonkowie dysponują wspólnymi prawami autorskimi, które to jednocześnie (uwaga!) nie należą do wspólnego majątku małżeńskiego. Pamiętaj zatem, że obejmuje was osobny reżim majątkowy, jeśli chodzi o wasz wspólny utwór.

  • małżonkowie w trakcie trwania związku nabyli prawa autorskie od osób trzecich

W przypadku, gdy któryś z małżonków, w trakcie trwania małżeństwa z ustrojem wspólności majątkowej, nabędzie majątkowe prawo autorskie, wtedy prawa te wejdą do majątku wspólnego.

Uwaga!
Jeżeli małżonek nabył prawa autorskie w drodze darowizny, dziedziczenia lub za środki pochodzące z majątku osobistego, wtedy prawa autorskie wejdą do majątku osobistego.

Podział majątku – procedura i koszty

Podzielić majątek można w różnym czasie – przed, po lub w trakcie sprawy o rozwód. W tym celu, należy złożyć stosowny wniosek do sądu.

Na wniosek jednego z małżonków, w wyroku rozwodowym sąd może podzielić majątek wspólny, jednakże z uwagi na skomplikowany charakter tych spraw, zazwyczaj do podziału majątku dochodzi później, w odrębnym postępowaniu sądowym o podział majątku. Podział majątku podlega opłacie sądowej w wysokości 1000 zł, jednakże łączny koszt sprawy (uwzględniając na przykład koszty opinii biegłego) może być znacznie wyższy.

Uwaga!
Wniosek o podział majątku, który zawiera wspólny projekt podziału, wynosi 300 zł. Jeżeli jest możliwe porozumienie pomiędzy małżonkami to podziału majątku można również dokonać w drodze umowy przed notariuszem.

Czy przyda się pomoc adwokata?

Bezwzględnie tak! Ten artykuł, chociaż miał na celu wyjaśnić najważniejsze kwestie, wykazał jednocześnie, że kwestie związane z prawami autorskimi w kontekście podziału majątku są niezwykle zawiłe i z pewnością warto zgłosić się do wykwalifikowanego adwokata, z prośbą o fachową – i sprawną – pomoc.

Co więcej, niekiedy bardzo trudno rozróżnić co wchodzi w skład majątku wspólnego. Wątpliwości mogą dotyczyć takich kwestii jak np. odszkodowania czy zadośćuczynienia za naruszenie majątkowych praw autorskich. Z całą pewnością te kwestie należy indywidualnie rozważyć ze swoim pełnomocnikiem.

Aby wybrać adwokata skorzystaj z rejestru adwokatów. Jeżeli nie posiadasz wystarczających środków finansowych, możesz złożyć wniosek w sądzie rejonowym (właściwym dla miejsca zamieszkania) o przyznanie adwokata z urzędu.

Karolina Mendecka, Adwokat, dr (UŁ), LLM (UniLund), asystent w Instytucie Badań Prawnoporównawczych i Interdyscyplinarnych, WPiA UŁ

***

Konkurs Kancelaria Przyjazna Dziecku

Zapraszamy środowisko adwokatów i radców prawnych do włączenia się w akcję propagowania i stosowania zasad, mających na celu zminimalizowanie negatywnych emocji, jakie towarzyszą dziecku podczas procedur prawnych związanych z rozstaniem rodziców. Konkurs organizowany jest przez Komitet Ochrony Praw Dziecka w ramach projektu „Standardy pomocy dziecku w sytuacji rozstania rodziców”. Patronat nad konkursem objął portal Infor.pl.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Tablica alimentacyjna wycofana. Rozwiązanie będzie jeszcze konsultowane

Ministerstwo Sprawiedliwości wycofało się z zaproponowanych we środę tablic alimentacyjnych. Rozwiązanie zostanie jeszcze raz skonsultowane - poinformował rzecznik rządu Adam Szłapka po piątkowym posiedzeniu Rady Ministrów.

Sprzedała dom z babcią w środku. Prawo na to pozwala – ale senior zostaje sam

Pani Jadwiga przekazała wnuczce dom w zamian za opiekę. Ta go sprzedała – razem z zamieszkującą seniorką. Niewielu wie, że to możliwe. Co wtedy z obowiązkami? Czy nowy właściciel musi zapewnić opiekę? Prawniczka wyjaśnia, jak działa prawo dożywocia i czego się wystrzegać.

Sejm podejmie decyzje we wrześniu: Emerytury stażowe i asystencja osobista na agendzie posiedzenia

We wrześniu 2025 roku Sejm rozpatrzy kluczowe projekty dotyczące emerytur stażowych oraz asystencji osobistej dla osób z niepełnosprawnościami - zapowiedziała przewodnicząca sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, Katarzyna Ueberhan z Lewicy.

Ponad 6 milionów Polaków z prawem do dłuższego urlopu, wyższych dodatków do wynagrodzenia i nagród od 1 stycznia 2026 r. Sejm zdecydował

Podczas posiedzenia Sejmu w dniu 22 lipca 2025 r., odbyło się pierwsze czytanie przygotowanej przez MRPiPS nowelizacji kodeksu pracy i kilku innych ustaw, która zakłada, że do stażu pracy, od którego zależy szereg uprawnień pracowniczych (m.in. prawo do dłuższego urlopu wypoczynkowego, wyższej odprawy, stażowych dodatków do wynagrodzenia i nagród jubileuszowych), mają zostać zaliczone m.in. okresy zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych oraz wykonywania własnej działalności gospodarczej. Zmiany będą miały wpływ na uprawnienia pracownicze ponad 6 mln Polaków.

REKLAMA

Tablica alimentacyjna. Pytania i odpowiedzi MS

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało odpowiedzi na najważniejsze pytania dotyczące tablicy alimentacyjnej. Mają one pomóc w lepszym zrozumieniu zasad działania tablicy i jej praktycznego zastosowania. Jednocześnie resort podkreśla, iż tablica alimentacyjna nie ma mocy wiążącej.

Czego nie wolno robić na plaży? Lista 9 przykładów!

Upalny czas letni sprzyja odpoczynkowi nad wodą. Niektóre zachowania na plaży mogą wydawać się z pozoru niewinne, ale w praktyce mogą skutkować odpowiedzialnością karną.

Drastyczne pogorszenie sytuacji prawnej i życiowej obywateli Ukrainy - co dalej z ustawą?

Nowelizacja ustawy pomocowej dla obywateli Ukrainy może drastycznie pogorszyć ich sytuację prawną i życiową - wskazuje RPO w swoich uwagach do projektu zmian przepisów. O co dokładnie chodzi? Przedstawiamy kluczowe problemy i ich potencjalne skutki.

Jest decyzja w sprawie parkomatów i opłat za postój. Szykują się zmiany: ma być lepiej dla seniorów i osób z niepełnosprawnościami

Jest decyzja w sprawie parkomatów i opłat za postój. Sprawą zajął się sam Rzecznik Praw Obywatelskich co sprawiło, że Ministerstwo Infrastruktury zajęło oficjalne stanowisko w sprawie. Wydaje się, że szykują się zmiany, bo ma być lepiej dla seniorów i osób z niepełnosprawnościami - które dotychczas mogą mieć utrudniony dostęp do płatnego postoju.

REKLAMA

Gotówka w strefie płatnego parkowania: RPO interweniuje, rząd przyznaje rację kierowcom

Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek zwrócił się do ministra infrastruktury w sprawie skarg kierowców, którzy zostali obciążeni opłatami dodatkowymi, ponieważ nie mieli możliwości zapłaty za parkowanie gotówką. Problem dotyczy stref, w których zlikwidowano tradycyjne parkomaty, pozostawiając jedynie urządzenia obsługujące płatności bezgotówkowe. Ministerstwo Infrastruktury przyznaje, że każdemu kierowcy należy zapewnić realną możliwość uiszczenia opłaty w formie gotówkowej – co może oznaczać konieczność zmiany przepisów ustawy o drogach publicznych.

Koniec ze swobodnym obrotem gotówką: zgłoszenie obowiązkowe, odbiór tylko osobiście. Jakiej kwoty już nie wypłacisz bez formalności?

Coraz bardziej restrykcyjne stają się ograniczenia w obrocie gotówką – zarówno dla firm, jak i osób fizycznych. W Polsce przedsiębiorstwa już nie mogą realizować transakcji między sobą za więcej niż 15 000 zł gotówką, a od 2027 r. w całej Unii będą obowiązywały limity na maks. 10 000 € (z możliwością obniżenia do 3 000 €) . Co więcej, poza już obowiązującymi lub dopiero nadchodzącymi limitami, wprowadzane są nowe – niespotykane wcześniej rozwiązania. Wszystko „w trosce o walkę z finansowaniem terroryzmu".

REKLAMA