REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Niemal nikt nie wie o tych przepisach: do 60 tys. zł kompensaty od państwa dla ofiar niektórych przestępstw lub ich najbliższych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
 e-file sp. z o.o.
Producent aplikacji i rozwiązań pomocnych w biznesie oraz w kontaktach z urzędami
kompensata
Maksymalna kwota kompensaty wynosi 25 000 zł, a gdy ofiara poniosła śmierć - 60 000 zł.
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych czynów zabronionych po 10 latach obowiązywania została istotnie znowelizowana w roku 2015. Maksymalna kwota kompensaty wynosi 25 000 zł, a gdy ofiara poniosła śmierć - 60 000 zł. Nadal jednak mechanizmy w niej ustanowione są mało znane i rzadko stosowane w praktyce. Według danych NIK kompensatę otrzymuje zaledwie około 30 osób rocznie. Brak efektywności tego rozwiązania wzmaga postulaty o potrzebie przeprowadzenia jego gruntownej reformy.

Komu należy się kompensata od państwa

Kompensatą nazywane jest świadczenie pieniężne ze środków budżetu państwa przyznawane osobie uprawnionej, którą może być:
- bezpośrednia ofiara czynu zabronionego, która doznała ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia, trwających dłużej niż 7 dni,
- osoba najbliższa ofiary czynu zabronionego, która poniosła śmierć.

Przez osobę najbliższą rozumie się małżonka lub osobę pozostającą z ofiarą we wspólnym pożyciu, wstępnego lub zstępnego ofiary oraz osobę pozostającą z ofiarą w stosunku przysposobienia.

Ważne jest to, że czyn zabroniony musi zostać popełniony na terytorium Polski na szkodę osoby mającej miejsce stałego pobytu w Polsce lub na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

REKLAMA

REKLAMA

Co może podlegać kompensacie?

Kompensata może być przyznana wyłącznie na pokrycie:
1) utraconych zarobków lub innych środków utrzymania,
2) kosztów związanych z leczeniem i rehabilitacją,
3) kosztów pogrzebu
- będących skutkiem danego czynu zabronionego.

Ponadto kompensata przysługuje jedynie wówczas i w takiej wysokości, w jakiej osoba uprawniona nie może uzyskać pokrycia powyższego uszczerbku majątkowego od sprawcy lub sprawców czynu zabronionego, z tytułu ubezpieczenia lub ze środków pomocy społecznej, niezależnie od tego, czy sprawca lub sprawcy czynu zabronionego zostali ustaleni.

Ważne

Maksymalna kwota kompensaty wynosi 25 000 zł, a gdy ofiara poniosła śmierć - 60 000 zł.

Kompensaty z kolei nie przyznaje się, gdy:
1) ofiara przyczyniła się do popełnienia czynu zabronionego*,
2) ofiara była współsprawcą czynu zabronionego, z którego skutku wywodzi swoje prawo do kompensaty,
3) ofiara godziła się na ryzyko doznania skutków czynu zabronionego (np. ryzyko sportowe przy nielegalny walkach lub wyścigach),
4) czynu nie popełniono,
5) brak jest danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia czynu zabronionego,
6) czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego.

*Ewentualnie w razie przyczynienia się ofiary do popełnienia czynu zabronionego możliwe jest przyznanie kompensaty w zmniejszonej wysokości, proporcjonalnie do stopnia tego przyczynienia.

Wniosek o przyznanie kompensaty

Wzór formularza wniosku o przyznanie kompensaty określony został w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 września 2005 r. w sprawie wniosku o przyznanie kompensaty. Do wniosku o kompensatę należy dołączyć:
- odpis zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa,
- odpisy orzeczeń wydanych w postępowaniu karnym,
- odpisy zaświadczeń lekarskich lub opinii biegłych dotyczących doznania przez ofiarę uszczerbku na zdrowiu oraz
- inne dokumenty potwierdzające informacje zawarte we wniosku,
- a jeżeli o kompensatę ubiega się osoba najbliższa - dokumenty potwierdzające fakt pozostawania osobą najbliższą ofiary, która poniosła śmierć, lub, złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej, oświadczenie o pozostawaniu z nią we wspólnym pożyciu.

W uchwale z dnia 26 lipca 2006 r. (III CZP 57/06) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że wniosek o przyznanie państwowej kompensaty podlega opłacie stałej. Aktualnie opłata ta wynosi 100 zł.

W przypadku dochodzenia kompensaty na pokrycie niezbędnych kosztów leczenia, rehabilitacji lub pogrzebu warto zamieścić we wniosku dodatkową prośbę o udzielenie zabezpieczenia roszczenia, które polegać będzie na wypłacie uprawnionemu określonej sumy pieniężnej niejako zaliczkowo. W tego typu sprawach - zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego - podstawą zabezpieczenia jest bowiem samo uprawdopodobnienie (a nie pełne udowodnienie) istnienia roszczenia.

Organem pomocniczym, który udostępnia wzór formularza wniosku o przyznanie kompensaty oraz udziela ogólnej pomocy i informacji co do sposobu wypełnienia wniosku jest:
- prokurator prowadzący postępowanie przygotowawcze w sprawie o dany czyn zabroniony popełniony w Polsce,
- prokurator okręgowy, w którego okręgu osoba uprawniona ma miejsce stałego pobytu, jeśli czyn zabroniony popełniony został na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, a ofiara posiada miejsce stałego pobytu w Polsce.

Wniosek o kompensatę pochodzić musi albo od osoby uprawnionej, albo od prokuratora. Ewentualnie jeżeli osobą uprawnioną jest osoba nieporadna, w szczególności ze względu na wiek lub stan zdrowia, jej prawa może wykonywać osoba, pod której pieczą osoba uprawniona pozostaje.

REKLAMA

Postępowanie cywilne o przyznanie kompensaty

Wniosek o przyznanie kompensaty składa się w sądzie rejonowym właściwym ze względu na miejsce stałego pobytu osoby uprawnionej. Uczestnikami takiego postępowania nieprocesowego są tylko i wyłącznie osoba uprawniona i prokurator.
Od ewentualnego niekorzystnego orzeczenia wydanego przez referendarza sądowego można wnieść skargę do tego samego sądu. Skarga podlega opłacie 100 zł i musi zawierać oznaczenie sądu, imię i nazwisko osoby uprawnionej, sygnaturę akt sprawy, oświadczenie o zaskarżeniu orzeczenia referendarza w całości lub części oraz wniosek o jego uchylenie lub zmianę wraz z uzasadnieniem. W przypadku powoływania nowych dowodów na poparcie podnoszonych w skardze okoliczności konieczne jest również wskazanie tych dowodów z jednoczesnym wyszczególnieniem na jaką okoliczność dowody te są powoływane. Do skargi należy dołączyć jej odpis i odpisy ewentualnych załączników dla doręczenia ich prokuratorowi.

Dalszy ciąg materiału pod wideo
Ważne

Termin na złożenie wniosku o kompensatę

Termin na złożenie wniosku o kompensatę wynosi 3 lata od dnia ujawnienia się skutków czynu zabronionego, nie później jednak niż w terminie 5 lat od dnia jego popełnienia. Po tym czasie uprawnienie do żądania kompensaty wygasa.

Kompensata wypłacana jest przez sąd rejonowy, który wydał orzeczenie o przyznaniu kompensaty, w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia. Należy pamiętać, że osoba, której przyznano kompensatę z naruszeniem przepisów ustawy, jest obowiązana ją zwrócić.

Projekt nowej ustawy o państwowej kompensacie dla ofiar umyślnych czynów zabronionych popełnionych z użyciem przemocy

W 2025 r. Fundacja Pomocy Ofiarom Przestępstw zaproponowała projekt zupełnie nowej ustawy zmieniającej - na wzór większości państw europejskich - tryb postępowania o przyznanie kompensaty z cywilnego nieprocesowego przed sądem rejonowym na administracyjny przed starostą właściwym według miejsca zamieszkania bądź pobytu osoby uprawnionej. Wniosek o przyznanie kompensaty miałby być bezpłatny. Od decyzji starosty odwołanie przysługiwałoby do samorządowego kolegium odwoławczego. Dalszą drogą kontroli legalności rozstrzygnięć jest w tym przypadku postępowanie przed sądami administracyjnymi.

Według projektu podstawą kompensaty byłby umyślny czyn zabroniony popełniony z użyciem przemocy, w wyniku którego ofiara poniosła uszczerbek na życiu lub zdrowiu, niezależnie od jego charakteru czy rozmiaru. Co więcej, istotnego znaczenia nabierałoby doznanie również psychicznego, a nie wyłącznie fizycznego, uszczerbku na zdrowiu. Katalog ofiar pośrednich rozszerzono przykładowo o rodzeństwo i powinowatych. Samą kompensatę podzielono na trzy rodzaj: wstępną, podstawową i uzupełniającą. Warunkiem przyznania kompensaty wstępnej miałoby być uprawdopodobnienie popełnienia czynu zabronionego - jeszcze przed prawomocnym zakończeniem postępowania karnego. Do postępowania w sprawie o przyznanie kompensaty wstępnej zastosowanie znajdowałyby przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego o postępowaniu uproszczonym. Wniosek o przyznanie kompensaty uzupełniającej mógłby być złożony nie później niż w ciągu roku od doręczenia ostatecznej decyzji w przedmiocie kompensaty podstawowej. Z katalogu przesłanek negatywnych wyeliminowano przyczynienie się ofiary do popełnienia czynu, współsprawstwo czynu przez ofiarę oraz zgodę ofiary na ryzyko doznania skutków czynu zabronionego.

Zgodnie z projektem ustawy uszczegółowiono przykładowe koszty leczenia i rehabilitacji, na pokrycie których miałaby być przyznawana kompensata. Rozszerzono ten katalog o koszty przekwalifikowania zawodowego oraz koszty podróży związanej z leczeniem, rehabilitacją i przekwalifikowaniem. Z kolei warunek niemożności pokrycia uszczerbku majątkowego z innych źródeł zawężono w zakresie ubezpieczeń wyłącznie do ubezpieczeń obowiązkowych. Maksymalną wysokość kompensaty odniesiono do 30-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dniu wydania decyzji. Jeżeli ofiarą jest małoletni lub czyn zabroniony został popełniony ze szczególnym okrucieństwem wówczas limit ten zwiększa się do 60-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę. Ponadto zależnie od stopnia poniesionego uszczerbku na zdrowiu (lekki, średni, ciężki, śmiertelny) przewiduje się przyznawanie określonej części procentowej rekompensaty podstawowej.

Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych czynów zabronionych,
- art. 753(1) § 1 pkt 9 i § 3 w zw. z art. 753 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego.

Źródła:
- https://fpop.org.pl/kompensata-panstwowa/
- Informacja NIK o wynikach kontroli KPB.430.001.2017, Nr ewid. 200/2017/P/17/038/KPB.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy NBP oprócz rezerw złota utworzy rezerwę bitcoina?

Narodowy Bank Polski zgromadził już blisko 520 ton złota, co plasuje nasz kraj w czołówce największych posiadaczy kruszcu na świecie. W obliczu globalnych zmian pojawia się jednak pytanie: czy złoto wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo finansowe kraju i kiedy Polska zdecyduje się sięgnąć także po bitcoina? Eksperci podpowiadają kiedy i jak tego dokonać!

Nowe uprawnienia PIP od 1 stycznia 2026 r. - decyzje zamiast sądu, wyższe kary i kontrole zdalne

Od początku 2026 roku wejdą w życie przepisy znacząco rozszerzające kompetencje Państwowej Inspekcji Pracy (PIP). Zmiany te w istotny sposób wpłyną na relacje między pracodawcami, zleceniobiorcami i osobami współpracującymi w modelu B2B. Nowe regulacje mają zwiększyć skuteczność kontroli i ograniczyć nadużycia w zatrudnieniu, ale mogą też oznaczać poważne wyzwania dla firm. W artykule omawiamy najważniejsze założenia nowelizacji oraz jej praktyczne konsekwencje dla przedsiębiorców.

Chcesz mieć byle jaką emeryturę? Wypłacaj pieniądze z PPK na bieżące wydatki

Polska się starzeje, a pracowników ubywa. Co to oznacza dla przyszłych emerytów? Raport GUS nie pozostawia złudzeń - obciążenie systemu emerytalnego będzie coraz większe. W obliczu tych wyzwań Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) stają się kluczem do finansowej stabilności na jesień życia. Tomasz Orlik, Członek Zarządu ds. Operacyjnych, PFR TFI wyjaśnia dlaczego PPK to nie tylko oszczędności, ale i inwestycja w Twoją przyszłość, którą warto potraktować długoterminowo.

PZON: Nie ma okulisty (komisja orzeka o niepełnosprawności oka). Nie ma też ortopedy (komisja orzeka o nogach). Pedagog pyta: Czy możesz sam się ubrać i najeść? Czy masz kolegów?

Kolejny list do Infor.pl o tym samym schemacie przebiegu komisji ustalania stopnia i zakresu niepełnosprawności wobec dziecka. Komisje w sprawie niepełnosprawności oceniają niepełnosprawność przy pomocy trzech pytań. W przypadku dzieci autystycznych i mających zespół Aspergera są to pytania o 1) imię i nazwisko 2) wiek i 3) ulubione zajęcia. Jeszcze inne pytania są w odniesieniu do dzieci okaleczonych na poziomie wzroku, sprawności nóg albo rąk. W tym wypadku mama takiego dziecka relacjonuje nam, że w badaniu dziecka z niepełnosprawnością na poziomie wzroku i ortopedii kluczowe staje się pytanie pedagoga: 1) czy chłopiec może sam się ubrać, 2) sam się najeść, czy 3) ma kolegów. Matka wyciąga z tego wniosek, że zamiast badania medycznego pod kątem stopnia niepełnosprawności jej rodzina przeszła jakiś rodzaj testu na samodzielność jej dziecka (jeżeli dziecko się samo ubierze, to nie jest niepełnosprawne).

REKLAMA

Nieobowiązkowe prace domowe - krzywda liczona w miliardach złotych. Kto poniesie odpowiedzialność za decyzje w edukacji?

Jeśli każde dziecko w Polsce straciło jeden rok edukacji przez wadliwe decyzje resortu, to nie mówimy o reformie, lecz o krzywdzie narodowej – wartej ponad 15 miliardów złotych. Waldemar Żurek zapowiada pozwy wobec sędziów, którzy – jego zdaniem – „nie są sędziami” i powinni odpowiadać własnym majątkiem. Wreszcie ktoś głośno mówi o osobistej odpowiedzialności za decyzje publiczne. Problem w tym, że pan Żurek patrzy jedynie tam, gdzie politycznie wygodnie. Jeśli naprawdę chcemy rozmawiać o odpowiedzialności za wyrządzanie krzywdy, to nie w sądach, lecz w Ministerstwie Edukacji trzeba jej szukać - pisze adwokat Grzegorz Prigan.

Jest limit kontroli – mogą trwać tyle i ani dnia dłużej. NSA potwierdza – wtedy można kazać kontrolerom pocałować klamkę

Przedsiębiorcy, także działający w formie jednoosobowych działalności gospodarczych, mogą być kontrolowani przez szereg państwowych instytucji. Czas trwania kontroli to nie tylko stres co do tego, czy kontroler nie będzie dokonywał innej, mniej korzystnej interpretacji przepisów, niż przedsiębiorca stosował, ale też uciążliwość. W toku kontroli urzędnicy żądają masy dokumentów, a także wyjaśnień, odpowiedzi na pytania. Jednak czas kontroli jest limitowany.

Wniosek o zasiłek pogrzebowy – duże zmiany od 2026 roku

Od 1 stycznia 2026 r. zmienią się zasady składania wniosku o zasiłek pogrzebowy. Wynika to zarówno z nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jak i zmienionych przepisów rozporządzenia w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno–rentowe. Gotowy jest już projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w tej sprawie. Przypomnijmy, że od przyszłego roku wzrośnie też kwota zasiłku pogrzebowego z 4000 zł do 7000 zł.

Odpowiedzialność solidarna przy delegowaniu pracowników do Niemiec. Obowiązki pracodawcy i pracodawcy użytkownika

W przypadku delegowania pracowników do Niemiec - zarówno w modelu pracy tymczasowej, jak i świadczenia usług - szczególnego znaczenia nabiera zagadnienie odpowiedzialności solidarnej. Choć temat ten nie zawsze znajduje się w centrum uwagi przedsiębiorców, jego praktyczne skutki mogą być bardzo poważne. W razie stwierdzenia nieprawidłowości przez instytucje kontrolne, zarówno agencja delegująca pracowników do Niemiec, jak i klient końcowy mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności - również finansowej.Podstawą prawną dla agencji pracy jest Arbeitnehmerüberlassungsgesetz (AÜG) – niemiecka ustawa o zatrudnieniu tymczasowym, natomiast w przypadku firm podwykonawczych zastosowanie ma § 631 niemieckiego Kodeksu cywilnego (BGB). W artykule eksperckim przygotowanym przez Euro-lohn odpowiadamy na pytania: Kto odpowiada za wynagrodzenie, składki i podatki - pracodawca czy użytkownik? Jaka jest rola dokumentów: PIT-4, PIT-28, Lohnsteuerbeschanigung, o czym należy wiedzieć podczas rozliczeń podatkowych i jakie są obowiązki księgowe przy delegowaniu pracowników do Niemiec.

REKLAMA

Długi weekend i wysyp wolnego na szybko. Co zrobi pracownik, gdy coś nie pójdzie zgodnie z planem? Pracodawcy się tego obawiają

Dzień Wszystkich Świętych zajmuje szczególne miejsce w sercach Polaków. Wielu z nich w czasie zbliżającego się weekendu wyjedzie w rodzinne strony. Nie tylko odwiedzą cmentarze, ale i spotkają się z rodziną. Pracodawcy mogą się wiec spodziewać, że 3 listopada nie każdy stawi się do pracy zgodnie z planem.

Listopad to ostatni miesiąc na skorzystanie z tego uprawnienia. Aby zaoszczędzić w grudniu, trzeba szybko złożyć wniosek

Aby skorzystać z wakacji składkowych w grudniu 2025 roku, trzeba złożyć wniosek w listopadzie. Oznacza to, że czas na porządki na koncie ubezpieczonego i zawnioskowanie o ulgę, dobiega końca. Zainteresowani przedsiębiorcy powinni więc przystąpić do działania.

REKLAMA