Jak przebiega procedura orzekania o chorobie zawodowej?

Choroba zawodowa

Choroba zawodowa to choroba wymieniona w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych "narażeniem zawodowym".

Z powyższego wynika, że choroba zawodowa cechuje się tym, że:

1. odpowiada chorobom wymienionym w wykazie chorób zawodowych;
2. jest spowodowana czynnikami szkodliwymi dla zdrowia występującymi na stanowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy.

Kto musi zgłosić podejrzenie choroby zawodowej?

W razie podejrzenia wystąpienia choroby zawodowej u pracownika, obowiązek zgłoszenia tego faktu do właściwego państwowego inspektora sanitarnego i właściwego okręgowego inspektora pracy (właściwość wg. miejsca wykonywania pracy, względnie wg. krajowej siedziby pracodawcy) ma:

1. pracodawca zatrudniający pracownika, u którego podejrzewa się chorobę zawodową;
2. lekarz podmiotu właściwego do rozpoznania choroby zawodowej – gdy poweźmie podejrzenie istnienia choroby zawodowej, kieruje na badania w celu wydania orzeczenia o rozpoznaniu lub braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej;
3. lekarz dentysta, który podczas wykonywania zawodu powziął takie podejrzenie u pacjenta - gdy podejrzewa u pacjenta chorobę zawodową, kieruje go na badania w celu wydania orzeczenia o rozpoznaniu lub braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej.

Polecamy: Kodeks pracy 2019. Praktyczny komentarz z przykładami + PDF.

Możliwość zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej ma również sam pracownik (także i eks-pracownik), który podejrzewa, że występujące u niego objawy mogące wskazywać na taką chorobę.Pracownik aktualnie zatrudniony zgłasza swoje podejrzenie za pośrednictwem lekarza sprawującego nad nim profilaktyczną opiekę zdrowotną.

Wszystkie niezbędne i aktualne formularze (np. zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej, skierowania na badanie lekarskie) znajdziesz TUTAJ.

Kiedy można stwierdzić chorobę zawodową?

Rozpoznanie choroby zawodowej u pracownika lub byłego pracownika może nastąpić nie tylko w okresie zatrudnienia w narażeniu zawodowym, ale także po zakończeniu pracy. Należy jednak zaznaczyć, że stwierdzenie choroby zawodowej po ustaniu zatrudnienia wymaga udokumentowania objawów chorobowych, w okresie ustalonym w wykazie chorób zawodowych.

Procedura

Właściwy państwowy inspektor sanitarny, który otrzymał zgłoszenie podejrzenia choroby zawodowej, wszczyna postępowanie. W pierwszej kolejności kieruje pracownika lub byłego pracownika, którego dotyczy podejrzenie, na badanie w celu wydania orzeczenia o rozpoznaniu choroby zawodowej albo o braku podstaw do jej rozpoznania, do jednostki orzeczniczej I stopnia.

Autopromocja

Kodeks pracy 2025. Praktyczny komentarz z przykładami

Sprawdź

Jednostkami orzeczniczymi I stopnia są:

• poradnie chorób zawodowych wojewódzkich ośrodków medycyny pracy;
• kliniki i poradnie chorób zawodowych uniwersytetów medycznych (akademii medycznych);
• poradnie chorób zakaźnych wojewódzkich ośrodków medycyny pracy albo przychodnie i oddziały chorób zakaźnych poziomu wojewódzkiego - w zakresie chorób zawodowych zakaźnych i pasożytniczych;
• podmioty lecznicze, w których nastąpiła hospitalizacja - w zakresie rozpoznawania chorób zawodowych u pracowników hospitalizowanych z powodu wystąpienia ostrych objawów choroby.

Jednostka orzecznicza I stopnia, a konkretnie lekarz medycyny pracy zatrudniony w tej jednostce, wydaje stosowne orzeczenie lekarskie o stwierdzeniu (bądź nie stwierdzeniu) choroby zawodowej. Orzeczenie to jest przesyłane jest pracownikowi, osobie zgłaszającej podejrzenie oraz właściwemu państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu.

Od orzeczenia jednostki orzeczniczej I stopnia, zainteresowany pracownik może się odwołać do jednostki orzeczniczej II stopnia. W tym celu pracownik (lub eks-pracownik), w ciągu 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia, składa wniosek do jednostki badawczo-rozwojowej w dziedzinie medycyny pracy, o przeprowadzenie ponownego badania, za pośrednictwem lekarza, który wydał to orzeczenie.

Również i od decyzji jednostki II stopnia można się odwołać – pracownik może złożyć skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w ciągu 30 dni od dnia otrzymania orzeczenia jednostki II stopnia.

Obowiązki pracodawcy

Po oficjalnym stwierdzeniu u pracownika choroby zawodowej pracodawca zobowiązany jest m.in. do:

1. ustalenia przyczyn jej powstania oraz charakteru i rozmiaru zagrożenia tą chorobą (w porozumieniu z państwowym inspektorem sanitarnym);
2. niezwłocznego usunięcia czynników powodujących powstanie choroby zawodowej i zastosowania innych niezbędnych środków zapobiegawczych;
3. zapewnienia realizacji zaleceń lekarskich;
4. prowadzenia rejestru chorób zawodowych oraz podejrzeń z nimi związanych.

Opracowano na podstawie:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 917)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 1367