Jakie zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców w 2025? Ustawa z podpisem Prezydenta RP

• Pełna elektronizacja procedur związanych z uzyskaniem zezwolenia na pracę cudzoziemców
• Wysokie kary za nielegalną pracę
• Kontrole Straży Granicznej i Państwowej Inspekcji Pracy w zakresie pracy cudzoziemców
• Koniec: testu rynku pracy. Powiaty będą regulowały czy i jeśli tak, to ilu cudzoziemców zatrudnić
• Nowopowstały podmiot nie powierzy na długo pracy cudzoziemcowi
• Kopia umowy z cudzoziemcem - obowiązek wysłania

Ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium RP reguluje zasady zatrudniania cudzoziemców w Polsce. Dotychczas te kwestie były uregulowane w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, która w całości zostanie uchylona i zastąpiona ustawą o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium RP oraz ustawą o rynku pracy i służbach zatrudnienia.

Pełna elektronizacja procedur związanych z uzyskaniem zezwolenia na pracę cudzoziemców

W celu rzeczywistego skrócenia terminów wydawania zezwoleń na pracę oraz usprawnienia procesu rozpatrywania spraw w tym zakresie ustaw przewiduje pełną elektronizację procedury wydawania zezwoleń na pracę cudzoziemców, począwszy od złożenia wniosku aż po odbiór decyzji w tych sprawach. Także postępowanie odwoławcze będzie prowadzone elektronicznie. Będzie to realizowane przez system teleinformatyczny, którego funkcjonalności pozwolą na szybki dostęp do potrzebnych informacji bez angażowania wnioskodawcy lub niektórych instytucji. Sprawi to szybszy kontakt pomiędzy pracodawcą i urzędem - przyspieszy składanie wyjaśnień oraz dosyłanie brakujących dokumentów. Obecnie stosuje się korespondencje listowną.

• Pracodawca, jak i cudzoziemiec będzie mógł na bieżąco sprawdzić na jakim etapie jest postępowanie za pośrednictwem indywidualnego konta.
• W przypadku osób nieposiadających dostępu do internetu w urzędach stworzone będą punkty, w których zainteresowane osoby otrzymają pomoc w celu złożenia potrzebnych wniosków.

Wysokie kary za nielegalną pracę

Na gruncie nowej ustawy ma miejsce zaostrzenie kar za nielegalną pracę cudzoziemców. Ma to w założeniu odstraszyć przed naruszaniem prawa. Ma też miejsce zmiana przepisów dot. przeprowadzania kontroli zatrudnienia. Nowy wymiar kary grzywny za nielegalne powierzenie pracy cudzoziemcowi będzie wynosił od 3.000 do 50.000 zł (obecnie 1.000 zł do 30.000 zł.).

Doszło też do wprowadzenia zasady, że wysokość kary grzywny będzie wymierzana proporcjonalna do liczby cudzoziemców, którym podmiot powierzył nielegalnie pracę (np. kara za trzech cudzoziemców będzie wynosiła 3x3000 zł). Obecnie kara grzywny, nakładana na pracodawcę przez instytucje kontrolne lub sądy za wykroczenia nielegalnego powierzenia pracy cudzoziemcom nie uwzględnia liczby cudzoziemców, którym podmiot powierzył pracę niezgodnie z przepisami. Po zmianach wymiar kary grzywny będzie zależny od skali naruszeń, a więc będzie bardziej sprawiedliwy.

Kontrole Straży Granicznej i Państwowej Inspekcji Pracy w zakresie pracy cudzoziemców

Nowe przepisy wdrażają regulacje umożliwiające przeprowadzanie skutecznych kontroli Straży Granicznej i Państwowej Inspekcji Pracy. Kontrole u podmiotów powierzających pracę cudzoziemcom będą mogły być przeprowadzane bez zapowiedzi, która ułatwia przygotowanie się podmiotu do kontroli. Nie będzie także przeszkód aby prowadzone były jednocześnie kontrole w zakresie legalności zatrudnienia cudzoziemców i a także w innym zakresie przez dwie instytucje kontrolne.

Koniec: testu rynku pracy. Powiaty będą regulowały czy i jeśli tak, to ilu cudzoziemców zatrudnić

Jak podaje Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w swoim komunikacje wyjaśniającym nowe zasady zatrudniania cudzoziemców, będzie miało miejsce zastąpienie starego tzw. „testu rynku pracy” nowym instrumentem gwarantującym bezpieczeństwo rynku pracy. Obecny tzw. test rynku pracy polega na sprawdzaniu czy na miejsce pracy, które ma zająć cudzoziemiec, jest możliwość zatrudnienia osoby bezrobotnej zarejestrowanej w urzędzie pracy. Ze względu na niskie bezrobocie i mało chętnych bezrobotnych do pracy procedura jest uciążliwa i nieefektywna (urząd podejmuje szereg czynności – sprawdza w rejestrze, kieruje do pracodawcy - ale nie prowadzi to do zatrudnienia bezrobotnego). Ustawa przewiduje elastyczną procedurę, która pozwoli poszczególnym powiatom zdecydować w jakich branżach ograniczyć możliwość powierzania pracy cudzoziemcom na terenie tego powiatu i w jakim okresie.

Nowopowstały podmiot nie powierzy na długo pracy cudzoziemcowi

Podmiot nowopowstały (działający krócej niż rok) oraz podmiot, który powierza pracę cudzoziemcowi w wymiarze nie większym niż ½ pełnego czasu pracy nie będzie mógł uzyskać zezwolenia na pracę na okres dłuższy niż 1 rok (maksymalny termin na jaki może zostać wydane zezwolenie w standardowych przypadkach wynosi 3 lata);

Kopia umowy z cudzoziemcem - obowiązek wysłania

Ustawa reguluje przepisy wprowadzające obowiązek przesłania wojewodzie lub staroście kopii umowy zawartej z cudzoziemcem po wydaniu zezwolenia na pracę lub po rejestracji oświadczenia – co umożliwi kontrolę warunków wykonywania pracy przez cudzoziemców, umowy nie będą wtedy na szybko dorabiane przez pracodawców tuż przed kontrola co często teraz ma miejsce. Jak podaje resort pracy: w celu ograniczenia nadużyć ustawa przewiduje wyłączenie prawa do świadczenia pracy przez cudzoziemców lub wykonywania usług, w zamian za akcje prostej spółki akcyjnej (plus inne typy spółek). Wykup takich akcji i udziałów w rzeczywistości służy cudzoziemcom do wykonywania pracy z pominięciem obowiązku uzyskania zezwolenia na pracę oraz obowiązków dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i podatków wymaganych w związku z wykonywaniem pracy.