REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy umowa o pracę jest korzystniejsza niż zlecenie?

Subskrybuj nas na Youtube
Czy umowa o pracę jest korzystniejsza niż zlecenie? /Fot. Fotolia
Czy umowa o pracę jest korzystniejsza niż zlecenie? /Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Przez wiele lat, gdy w Polsce z powodu sytuacji gospodarczej wiele osób borykało się z problemem bezrobocia, forma zatrudnienia była narzucana przez podmioty zatrudniające. Obecnie wraz z poprawą sytuacji na rynku pracy, który stał się w wielu branżach „rynkiem pracownika”, a nie pracodawcy, już aplikując o stanowisko często negocjujemy zasady współpracy. Czym tak naprawdę różni się umowa o pracę od umowy zlecenia, czy umowy o dzieło? Która jest najkorzystniejsza? - tłumaczy dr hab. Monika Lewandowicz-Machnikowska, prof. Uniwersytetu SWPS, dziekan Wydziału Prawa i Komunikacji Społecznej w Filii we Wrocławiu Uniwersytetu SWPS.

Nie ma jednej dobrej odpowiedzi na to pytanie. Wbrew pozorom umowa o pracę, która powszechnie uważana jest za najlepszą podstawę zatrudnienia, może być niewygodna. Lektor języka obcego czy prawnik, zwłaszcza gdy nie lubi pracować w narzuconych z góry, stałych godzinach i ceni sobie możliwość samodzielnego decydowania o sposobie realizacji powierzonego mu zadania, może nie zdecydować się na ten rodzaj umowy. W zależności od wykonywanego zawodu, indywidualnych predyspozycji i potrzeb należy wybrać podstawę zatrudnienia dostosowaną do sposobu wykonywania pracy. Warto zwrócić uwagę nie tylko na wysokość wynagrodzenia, ale i na zakres swobody w wykonywaniu zadań, możliwość korzystania z urlopu, odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonywanie obowiązków, a także objęcie ubezpieczeniem społecznym.

REKLAMA

Zawarcie umowy o pracę powoduje powstanie stosunku pracy, do którego zastosowanie mają przepisy kodeksu pracy. Umowy cywilnoprawne, to znaczy umowa zlecenia (art. 734 k.c.), a częściej umowa o świadczenie usług podobna do umowy zlecenia (art. 750 k.c.) czy umowa o dzieło (art. 627 k.c.), to dokumenty regulowane przez kodeks cywilny. Wybierając rodzaj porozumienia decydujemy o tym, które przepisy będą kształtowały nasze obowiązki, a w konsekwencji – jaki zakres swobody będzie przysługiwał stronom w zakresie kształtowania wzajemnych praw i powinności.

Nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie jej warunków i płacy wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika (art. 11 k.p.). Pracownik zobowiązuje się do wykonywania określonych zadań na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie, które zostaną przez niego wyznaczone. Natomiast pracodawca gwarantuje zatrudnienie pracownika i płatność wynagrodzenia w terminie określonym w umowie.

Polecamy: Kodeks pracy 2019. Praktyczny komentarz z przykładami + PDF.

W ramach umowy o pracę, pracownik wykonuje pracę osobiście bez możliwości powierzenia swoich zadań innej osobie. Zleceniobiorca czy wykonawca dzieła mogą poszukać dla siebie zastępstwa, jeśli w umowie nie ma zastrzeżenia, że wykonawcą może być jedynie osoba podpisująca umowę.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Pracownik etatowy nie odpowiada za rezultat, jaki osiągnie wykonując zadania określone w umowie. Na mocy prawa jest jedynie zobowiązany do podjęcia wskazanych przez pracodawcę czynności i sumiennego ich wypełnienia. Podobnie zleceniobiorca. Natomiast wykonawca dzieła jest odpowiedzialny za ostateczny efekt, co oznacza, że zobowiązuje się do osiągnięcia określonego rezultatu. Z tego względu dzieło będące przedmiotem umowy powinno zostać wykonane zgodnie ze szczegółowym opisem zawartym w dokumencie, w wyznaczonym czasie oraz stanowić samoistny przedmiot istniejący poza osobą swojego twórcy.

Ważnym elementem, na który należy zwrócić uwagę wybierając rodzaj umowy jest kwestia odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków. W stosunku pracy, co do zasady, za szkody wyrządzone przez pracownika osobom trzecim przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych odpowiada tylko pracodawca, a nie sam pracownik (art. 120 k.p.). Po naprawieniu szkody pracodawca może domagać się zwrotu poniesionych kosztów tylko do wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia pracownika. Takie ograniczenia odpowiedzialności nie stosują się do osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych, odpowiadają oni za wyrządzone szkody na zasadach wynikających z kodeksu cywilnego.

Zobacz serwis: Praca

Warto również pamiętać, że to pracodawca zatrudniający pracownika ponosi związane z tym ryzyko ekonomiczne (np. osiągnięcie celu gospodarczego), techniczne (np. awaria urządzeń), osobowe (np. wybór osoby nieposiadającej określonych umiejętności) i socjalne (np. choroba pracownika). Oznacza to, że okoliczności związane z tymi zagrożeniami nie pozbawiają pracownika prawa do wynagrodzenia.

Zatrudnienie na podstawie umowy o pracę oznacza, że pełnienie zadań na danym stanowisku zawsze będzie miało charakter odpłatny. Pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia za pracę ani przenieść tego prawa na inną osobę. Ma również gwarancję minimalnego wynagrodzenia za pracę. Zleceniobiorcy i osoby wykonujące usługi korzystają z takiej ochrony tylko częściowo, od kiedy wprowadzono minimalną stawkę godzinową z tytułu wykonywania umowy zlecenia i umów o świadczenie usług.

Pracownik etatowy jest podporządkowany pracodawcy. Wykonuje pracę pod kierownictwem przełożonego, w określony sposób we wskazanym miejscu, czasie. Z przepisów regulujących umowy cywilnoprawne wynika, że między stronami nie ma zależności czy podporządkowania. Wykonawca dzieła określa samodzielnie czas, miejsce i sposób jego wykonywania, nie podlega kierownictwu zamawiającego ani nie jest związany jego poleceniami. Przyjmujący zlecenie również sam rozstrzyga o czasie i miejscu jego wykonania. Powinien stosować się do wskazówek zleceniodawcy co do sposobu wykonywania zlecenia, ale w pewnych okolicznościach może od nich odstąpić (art. 737 k.c.).

Ważne w przypadku umowy o pracę jest ubezpieczenie społeczne. Pracownik ma zapewnione ubezpieczenie emerytalne, rentowne, chorobowe i wypadkowe. W pozostałych rodzajach umów jest to dobrowolne. Osoby wykonujące umowę o dzieło nie podlegają w ogóle ubezpieczeniu społecznemu z wyjątkiem sytuacji, gdy osoba taka zawarła umowę o dzieło ze swoim pracodawcą lub wykonuje usługę na rzecz swojego pracodawcy.

Zawierając umowę warto pamiętać o tym, że to nie nazwa decyduje o jej kwalifikacji prawnej. Zatrudnienie, które faktycznie jest realizowane w warunkach określonych w kodeksie pracy jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Osoba wykonująca pracę, jak również na przykład ZUS, mogą wykazywać, że umowa nazwana przez strony umową zlecenia czy umową o dzieło jest w rzeczywistości umową o pracę. Przykładowo mimo innej nazwy umowy można mieć do czynienia z podporządkowaniem pracowniczym osoby wykonującej zlecenie lub dzieło. Ustalenie, przez ZUS w drodze decyzji lub przez sąd w orzeczeniu, że między stronami umowy cywilnoprawnej w rzeczywistości istniał stosunek pracy może powodować dotkliwe konsekwencje finansowe, wynikające z zastosowania do nich obowiązków z zakresu prawa pracy i prawa ubezpieczeń społecznych. W szczególności pracodawca będzie musiał zapłacić składki na ubezpieczenie społeczne od stosunku pracy, a niekiedy wypłacić świadczenia ze stosunku pracy, np. nieprzedawnione wynagrodzenie za godziny nadliczbowe. Pracodawca może również zostać ukarany grzywną (art. 281 k.p.).

Autor: dr hab. Monika Lewandowicz-Machnikowska, prof. Uniwersytetu SWPS, dziekan Wydziału Prawa i Komunikacji Społecznej w Filii we Wrocławiu Uniwersytetu SWPS

Zobacz: Wskaźniki i stawki

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Empatia zamiast strachu? Apel w sprawie małoletnich pasażerów

Kontrolerzy powinni być świadomi emocji dzieci i podchodzić do nich z empatią stosowną do ich wieku - podkreśla Rzeczniczka Praw Dziecka Monika Horna-Cieślak. Do biura RPD wpływa wiele zgłoszeń dotyczących łamania praw dziecka w środkach transportu publicznego.

Czym jest świadczenie urlopowe, ile wynosi w 2025 roku i czym różni się od tzw. wczasów pod gruszą. Podatki i składki ZUS

W sezonie wakacyjnym wielu pracowników zadaje sobie pytanie: czy oprócz wynagrodzenia za urlop przysługuje mi jakieś dodatkowe świadczenie? Odpowiedź brzmi: tak, jeśli spełnione są odpowiednie warunki — możesz otrzymać tzw. świadczenie urlopowe lub „wczasy pod gruszą”. Co to dokładnie oznacza? Wyjaśniamy!

Upoważnienie do opieki nad dzieckiem: do pobrania na wyjazd w wakacje [WZÓR]

Wakacje to okres częstych wyjazdów dzieci, czasami również z innymi osobami niż rodzice. Dzieci, które wyjeżdżają z babcią, dziadkiem, ciocią, wujkiem czy innymi osobami, muszą mieć ze sobą upoważnienie. Rodzice przygotowują takie pismo i najlepiej, aby podpisali je wspólnie.

Więcej i lepiej dla Ukraińców? Jest projekt zmian ustawy [dot. pobytu, 800 plus, świadczeń, zakwaterowania, pracy]

Więcej i lepiej dla Ukraińców? Jest projekt zmian ustawy w zakresie pobytu, świadczeń, zakwaterowania i pracy Ukraińców na terytorium Polski. Najważniejszym uprawnieniem jest przedłużenie tymczasowej ochrony i związanych z nią uprawnień dla uchodźców do 4 marca 2026 roku. Jednocześnie planowane są zmiany w procedurach pobytowych, rejestracji PESEL, a także w funkcjonowaniu ośrodków zbiorowego zakwaterowania.

REKLAMA

Jednorazowo 7000 zł z ZUS: łatwiej, szybciej, bez decyzji

Jednorazowo 7000 zł z ZUS: łatwiej, szybciej, bez decyzji. A wszystko to za sprawą rozporządzenia, które ma się zmienić, aby ułatwić świadczeniobiorcom sprawne uzyskanie pieniędzy i uniknięcie zbędnych procedur i biurokracji. Co zatem się zmieni?

Wygrana bez rekompensaty: Firma pokonała ZUS na całej linii, ale kosztów nie odzyskała

Firma pokonała ZUS, ale nie uzyskała rekompensaty. „Ponad 871 decyzji ZUS, 150 tys. stron dokumentacji, tysiące godzin pracy. Wszystkie sprawy wygrane przez przedsiębiorcę przed sądami w I i II instancji. W teorii - spektakularny sukces. W praktyce ekonomiczna porażka" - pisze dzisiejszy „Dziennik Gazeta Prawna".

Alarmujący raport NIK o sytuacji niepełnosprawnych. Jest źle, potrzebne są zmiany

Alarmujący raport NIK o sytuacji niepełnosprawnych. Jest źle, potrzebne są zmiany. Co to są warsztaty terapii zajęciowej (WTZ)? Kto organizuje i po co są warsztaty terapii zajęciowej (WTZ)? Co się dzieje z pieniędzmi z PFRON i jakie nadużycie wykryto - wszystko to wynika z najnowszego raportu NIK.

Abonament RTV: drożej w 2026 roku. Jakie zniżki za zapłatę z góry? Jakie kary za niepłacenie abonamentu i brak rejestracji odbiornika?

W 2026 roku obowiązywać będą wyższe stawki abonamentu RTV niż w 2025 roku. Tak wynika z rozporządzenia Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z 27 czerwca 2025 r. w sprawie wysokości opłat abonamentowych za używanie odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych oraz zniżek za ich uiszczanie z góry za okres dłuższy niż jeden miesiąc w 2026 r. 

REKLAMA

22 lipca 2025 r.: rekonstrukcja rządu

Rekonstrukcja rządu odbędzie się we wtorek 22 lipca 2025 roku. Została opóźniona o tydzień na wniosek marszałka Sejmu Szymona Hołowni. Czym zostało podyktowane opóźnienie zmian w rządzie?

Co daje niepełnosprawność sprzężona?

Co daje niepełnosprawność sprzężona? Chociaż większość osób, które cierpi na różnego rodzaju zaburzenia powiedziałoby raczej: co odbiera niepełnosprawność sprzężona? (sic!). Odbiera zdrowie i jakość życia, a czasami nawet samo życie. W artykule skupimy się omówieniu podstawowych pojęć i uprawnień, szczególnie dla dzieci, związanych z niepełnosprawnością sprzężoną. Zatem: co to jest niepełnosprawność sprzężona? Jakie to są niepełnosprawności sprzężone? Czy autyzm to niepełnosprawność sprzężoną? Kto orzeka o niepełnosprawności sprzężonej?

REKLAMA