Czy odszkodowania wypłacone w wyniku ugody należy opodatkować i oskładkować?

Zarówno odszkodowanie wynikające z ugody sądowej zawartej z pracownikiem, jak i odszkodowanie przyznane na podstawie postanowień zawartych w Państwa regulaminie wynagradzania jest zwolnione z podatku dochodowego oraz nie podlega składkom na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, gdyż jego wysokość oraz zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw (w tym przypadku Kodek­su pracy) lub zakładowych źródeł prawa pracy (regulaminów wynagradzania).

Zwolnione z podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub z przepisów wykonaw­czych wydanych na podstawie tych ustaw lub jeżeli ich zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów. Wyjątek w tym zakresie stanowią (podlegają opodatkowaniu):

• określone w prawie pracy odprawy i odszkodowania z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
• odprawy pieniężne wypłacane na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
• odprawy i odszkodowania z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
• odszkodowania przyznane na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
• odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związane z prowadzoną działalnością go­spodarczą,
• odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów spe­cjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali lub jak dochody z poza­rolniczej działalności lub działów specjalnych produkcji rolnej,
• odszkodowania wynikające z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe (art. 21 ust. 1 pkt 3 usta­wy o pdof).

Zobacz serwis: Zarobki

Wypłacone przez Państwa świadczenia (zarówno odszkodowanie z ugody sądowej, jak i odszkodowa­nie wynikające z regulaminu wynagradzania) są zwolnione ze składek na ubezpieczenia społeczne i zdro­wotne. Składek na te ubezpieczenia nie należy bowiem opłacać m.in. od wszelkiego rodzaju świadczeń odszkodowawczych związanych z rozwiązaniem umowy o pracę, tj. odpraw, odszkodowań i rekompen­sat wypłacanych pracownikom z powodu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, tj. z tytułu:

• rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy,
• nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę bądź rozwiązania jej bez wypowiedzenia,
• niezgodnego z prawem skrócenia wypowiedzenia umowy o pracę,
• niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy (§ 2 pkt 3 rozporządzenia w spra­wie szczegółowych zasad wymiaru składek).

Warunkiem niezbędnym do zastosowania zwolnienia składkowego jest wyłącznie faktyczne rozwią­zanie umowy o pracę we wskazanym trybie i wypłacenie pracownikowi odszkodowania przysługującego w związku z takim rozwiązaniem.

Zobacz serwis: Pracodawca

Pracownik nabył prawo do odszkodowania gwarantowanego przez regulamin wynagradzania w wy­sokości 1-miesięcznego wynagrodzenia w przypadku, gdy umowę wypowiada pracodawca. Odszko­dowanie z przepisów zakładowych jest zwolnione z podatku i ze składek ZUS. Pracownik jest wyna­gradzany stawką miesięczną 3300 zł. Wypłata odszkodowania w wysokości 3300 zł nastąpiła razem z wypłatą ostatniego wynagrodzenia należnego pracownikowi za styczeń 2015 r. Pracownik złożył PIT-2 i ma prawo do podstawowych kup. Rozliczenie wynagrodzenia i odszkodowania powinno wy­glądać następująco:

Lista płac za styczeń 2015 r.
1. Autopromocja Kodeks pracy 2024. Praktyczny komentarz z przykładami Sprawdź	Wynagrodzenie zasadnicze	3300,00 zł
2.	Odszkodowanie z regulaminu wynagradzania	3300,00 zł
3.	Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe	3300,00 zł
4.	Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe	3300,00 zł
5.	Składka na ubezpieczenie emerytalne - 9,76% (pracownik) (poz. 3 x 9,76%)	322,08 zł
6.	Składka na ubezpieczenia rentowe - 1,5% (pracownik) (poz. 3 x 1,5%)	49,50 zł
7.	Składka na ubezpieczenie chorobowe - 2,45% (pracownik) (poz. 4 x 2,45%)	80,85 zł
8.	Razem ZUS - 13,71% (pracownik)	452,43 zł
9.	Przychód (poz. 1 + poz. 2)	6600,00 zł
10.	Koszty uzyskania przychodu	111,25 zł
11.	Ulga podatkowa	46,33 zł
12.	Podstawa opodatkowania (po zaokrągleniu) (poz. 1- poz. 8 - poz. 10)	2736,00 zł
13.	Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (poz. 3 - poz. 8)	2847,57 zł
14.	Składka na ubezpieczenie zdrowotne - 7,75% (do odliczenia od podatku) (poz. 13 x 7,75%)	220,69 zł
15.	Składka na ubezpieczenie zdrowotne - 9% (do przekazania do ZUS) (poz. 13 x x 9%)	256,28 zł
16.	Podatek do US (po zaokrągleniu) (poz. 12 x 18% - poz. 11 - poz. 14)	225,00 zł
17.	Do wypłaty (poz. 1 + poz. 2 - poz. 8 - poz. 15 - poz. 16)	5666,29 zł

Podstawa prawna:

• art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2012 r., poz. 361, ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1863
• § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad usta­lania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - Dz.U. Nr 161, poz. 1106; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1967
• art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - j.t. Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 1831
• art. 45 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 1502; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1662