REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czym jest zabójstwo eutanatyczne w polskim prawie?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kamil Lorek
Radca prawny, wykładowca akademicki różnych przedmiotów prawniczych, prelegent na konferencjach naukowych, absolwent Uniwersytetu Marii Curie – Skłodowskiej w Lublinie oraz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Czym jest zabójstwo eutanatyczne w polskim prawie?
Czym jest zabójstwo eutanatyczne w polskim prawie?
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Zabójstwo człowieka jest niewątpliwie czymś bardzo złym. Niezależnie od wyznawanego światopoglądu, religii jest to czyn naganny. Niektórzy wyrażają poglądy, zgodnie z którymi w niektórych uzasadnionych sytuacjach dopuszczalna powinna być eutanazja. Uważają, że tak naprawdę nie jest ona zabójstwem, ale ulgą w cierpieniach. Polskie prawo karne zabrania jednak dokonywania eutanazji.

Pojęcie eutanazji 

Eutanazja jest bardzo kontrowersyjnym zagadnieniem. Ma ona swoich przeciwników oraz zwolenników. Na wstępie warto wyjaśnić to pojęcie. Najogólniej ujmując ten termin, odnosi się on do skrócenia życia osoby chorej, cierpiącej na żądanie tej osoby lub jej rodziny. Wyróżniamy różne rodzaje eutanazji, przede wszystkim:

REKLAMA

  • eutanazję bierną (ortotanazję) – polegającą na podjęciu decyzji o zaprzestaniu dalszego leczenia osoby chorej, która jest w bardzo ciężkim stanie (dotyczy to wyłącznie takiego leczenia, które nie zmierza do wyleczenia, ale tylko do podtrzymywania życia chorego);
  • eutanazję czynną – polegającą na tym, że na żądanie ciężko chorej osoby lekarz podaje specjalne leki, które powodują jej przedwczesną śmierć. Jest ona nazywana też „zabójstwem z litości” , ponieważ ma na celu skrócenie cierpień chorego. 

REKLAMA

Zwolennicy eutanazji uzasadniają swoje stanowisko między innymi tym, że w niektórych przypadkach gdy śmierć jest pewna to można ją przyspieszyć, żeby skrócić ogromne cierpienia chorego człowieka. Twierdzą, że każdy ma prawo do godnej śmierci, która nie jest związana z wieloma cierpieniami, mękami. Z kolei przeciwnicy uważają, że życie człowieka jest wielką, nadrzędną wartością i powinno być chronione aż do samego końca, którym jest naturalna śmierć organizmu. Często argumenty te są wzmacniane odwołaniem się do norm religijnych. 

Warto nadmienić, iż eutanazja jest prawnie dopuszczalna, a więc legalna w niektórych państwach. Jest ona dozwolona między innymi w Belgii, Holandii. W tym drugim kraju decyzja o eutanazji jest analizowana przez specjalną Komisję składającą się z trzech prawników, trzech lekarzy, trzech etyków. Jej zadaniem jest dokładne zbadanie czy zostały spełnione wszystkie wymogi do przeprowadzenia eutanazji, między innymi dobrowolność prośby, ciężki stan pacjenta. 

Zabójstwo eutanatyczne w polskim prawie karnym

Odnosząc się do polskiego prawa karnego należy przytoczyć przepis art. 150 Kodeksu karnego, który brzmi:

§  1. Kto zabija człowieka na jego żądanie i pod wpływem współczucia dla niego, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§  2. W wyjątkowych wypadkach sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.

Ważne

Jak więc można dostrzec powyżej zabójstwo eutanatyczne jest czynem zabronionym. Za jego popełnienie grozi surowa kara pozbawienia wolności do 5 lat. Należy zaznaczyć, że powyższy przepis będzie mieć zastosowanie tylko wtedy gdy zostaną spełnione łącznie dwie przesłanki:

  • formułowane przez ofiarę żądanie pozbawienia jej życia;
  • współczucie sprawcy dla osoby, która prosi o eutanazję.

REKLAMA

Jeżeli nie zostanie spełniony choćby jeden z tych powyższych warunków to nie będziemy mieć do czynienia z zabójstwem eutanatycznym i przepis art. 150 k.k. nie będzie mieć zastosowania. W takim przypadku w zależności od szczegółowych okoliczności danej sprawy stosowany będzie inny przepis prawa karnego, na przykład art. 148 k.k., który przewiduje karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 10 albo karę dożywotniego pozbawienia wolności. Jest to więc znacznie bardziej surowa sankcja niż ta, o której mowa w art. 150 k.k. 

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Na marginesie warto podkreślić, że ewentualne samo współczucie choremu bez jego żądania pozbawienia życia, może być potraktowane przez sąd jako okoliczność łagodzącą karę z art. 148 k.k. 

W tym miejscu warto przytoczyć wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 06 sierpnia 2013 roku, II Aka 118/13. W orzeczeniu tym sąd stwierdził, że „współczucie, o jakim mowa w przepisie art. 150 kk, jest stanem, który musi się wykształcić, gdy sprawca zda sobie sprawę z ogromu cierpień przyszłej ofiary i nieodwracalności sytuacji, w jakiej się znalazł. Nie można uznać, że taki emocjonalny stan sprawcy istniał, gdy podejmuje on działania pod wpływem chwili, impulsu. Nie każda wyrażona przez ofiarę wola śmierci, może być uznana za żądanie, w rozumieniu art. 150 kk. Nie jest takim żądaniem chwilowa reakcja, wywołana gwałtownym bólem”. 

Tak zatem nie każde współczucie będzie tym, o którym mowa w przepisie art. 150 k.k. Nie będzie nim chwilowa emocjonalna reakcja współczucia, ale stan, który wykształcił się po dłuższym, racjonalnym przeanalizowaniu sytuacji chorego. 

W przytoczonym wyżej orzeczeniu jest mowa także i o tym, że „wyrażone przez ofiarę zabójstwa eutanatycznego żądanie pozbawienia jej życia ma być w pełni świadomym, niewątpliwym, bezwarunkowym aktem nieprzymuszonej woli, pochodzącym od poczytalnej osoby dorosłej i jest dla sprawcy zewnętrznym bodźcem do popełnienia czynu...” 

W treści wspomnianego wyroku Sądu Apelacyjnego można wyczytać również, że „Nie można mówić o zabójstwie eutanatycznym wówczas, gdy współczucie wywołane jest cierpieniami psychicznymi człowieka takimi jak: straty materialne, wieloletnie kalectwo, zawód miłosny, ani też wtedy, gdy dotyczy innej osoby lub osób, niż ofiara.” Tak zatem nie każde cierpienie człowieka, nawet dożywotnie, będzie uzasadniało zastosowanie przepisu art. 150 k.k.. Warto jednak nadmienić, iż w tym samym wyroku sąd stwierdził, że „Nie można wiązać owych ważkich powodów wyłącznie z przypadkami medycznymi.” Jak więc można wnioskować przepis art. 150 k.k. może mieć zastosowanie nie tylko w przypadkach ciężkiej i nieuleczalnej choroby. 

Nadzwyczajne złagodzenie kary lub odstąpienie od jej wymierzenia

Dokonanie eutanazji jest zabronione pod groźbą surowej kary w polskim prawie. Z drugiej jednak strony warto zwrócić uwagę, że dokonanie kwalifikacji czynu zabójstwo jako zabójstwa eutanatycznego z art. 150 k.k, a nie jako zabójstwa z art. 148 k.k. skutkuje znacznie mniejszą karą. Prawodawca traktuje więc okoliczności współczucia oraz związanego z tym żądania ofiary niejako jako okoliczności łagodzące odpowiedzialność za popełnienie czynu pozbawienia kogoś życia. Ponadto, koniecznym jest także odniesienie się do art. 150 § 2 k.k, na podstawie którego sąd może w wyjątkowych przypadkach nadzwyczajnie złagodzić karę lub nawet odstąpić od jej wymierzenia. Prawodawca nie precyzuje jednak kiedy te wyjątkowe przypadki zachodzą ani na czym mogą polegać. Wydaje się, że chodzi tutaj przede wszystkim o skrajne przypadki (bardzo mocnego cierpienia ofiary i ogromnego współczucia sprawcy) związane z bardzo bliską więzią rodzinną tych osób (np. ojciec – syn). Tak zatem prawodawca w wyjątkowych sytuacjach dopuszcza możliwość odstąpienia od karania osoby, która popełniła zabójstwo eutanatyczne.

Podsumowanie

Eutanazja jest bardzo kontrowersyjnym tematem. Ma ona swoich zwolenników oraz przeciwników. Jest ona przedmiotem interdyscyplinarnej dyskusji różnych dziedzin nauki: prawa, etyki, medycyny. Niektórzy uważają ją za zabójstwo, a inni za ulgę w cierpieniach. W niektórych państwach europejskich jest ona legalna. 

W Polsce eutanazja jest zabroniona, a jej popełnienie zagrożone jest surową karą. Z drugiej jednak strony wymiar tej kary jest mniejszy jak przy klasycznym zabójstwie, a w wyjątkowych sytuacjach sąd może nawet odstąpić od jej wymierzenia. 

Radca prawny dr Kamil Lorek 

Bibliografia

  1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, Dz. U. 1997 Nr 88 poz. 553, tj. Dz. U. 2024 r. poz 17.
  2. Stefański R. A.(red.), Kodeks karny. Komentarz,Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2023 r. 
  3. Grześkowiak A., Wiak K.(red.) , Prawo karne, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2023 r. 
  4. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 06 sierpnia 2013 roku, II Aka 118/13.
  5. Pawlak M., Eutanazja – definicja kontrowersje, rodzaj, sedacja, kwestie prawne, z dnia 04.09.2020 r., [konsultacja merytoryczna lek. A. Witkowska], [https://www.medonet.pl/zdrowie/zdrowie-dla-kazdego,eutanazja---definicja--kontrowersje--rodzaj--sedacja--kwestie-prawne,artykul,80759595.html], [dostęp w dniu 17.07.2024 r.]. 
oprac. Wioleta Matela-Marszałek
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Renta wdowia – od kiedy? ZUS podał harmonogram wypłat

Już od 1 lipca 2025 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpocznie wypłaty rent wdowich – nowego świadczenia, na które czekało setki tysięcy uprawnionych. ZUS podał oficjalny harmonogram, z którego wynika, że świadczenia będą wypłacane w dotychczasowych terminach wypłat emerytur i rent: 1., 6., 10., 15., 20. oraz 25. dnia każdego miesiąca.

W Sejmie: Wypłaty ZUS do 21. dnia miesiąca? Wcześniej między 5. a 10. dniem? [Zasiłki i świadczenia]

W Sejmie poseł Michał Moskal zwrócił się do rządu (MRPiPS) z prośbą o potwierdzenie albo zaprzeczenie informacji, jakie otrzymał w swoim biurze poselskim. Wyborcy interweniowali u posła domagając się załatwienia przez niego, aby ZUS wypłacał świadczenia między 5. a 10. dniem każdego miesiąca (tak kiedyś), a nie bliżej 21-ego (tak dziś). Dotyczyć ta sytuacja ma dużej liczby świadczeń - zasiłków chorobowych, macierzyńskich, opiekuńczych, a także świadczenia pielęgnacyjnego.

Kiedy pierwsza wypłata renty wdowiej?

Z danych ZUS wynika, że do 11 czerwca 2025 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wpłynęło 898,7 tys. wniosków. Większość wniosków o rentę wdowią złożyły kobiety. Kiedy pierwsza wypłata renty wdowiej? Gdzie złożono najwięcej wniosków?

Bez edukacji nie ma kaucji – klucz do sukcesu systemu kaucyjnego leży w świadomości społecznej

Choć Polacy popierają wprowadzenie systemu kaucyjnego, brak wiedzy o jego działaniu może zagrozić skuteczności reformy. Edukacja i przemyślana komunikacja to fundamenty, bez których nawet najlepsza technologia nie spełni swojej roli.

REKLAMA

Wrzutka na ostatniej prostej prezydentury. Deregulacja dla przedsiębiorców, pracowników, konsumentów, bo 29 w 1: dotkliwe zmiany w aż 29. ustawach na skutek podpisu Prezydenta z 5 czerwca 2025 r.

Na ostatniej prostej swojej prezydentury - Prezydent Andrzej Duda podpisał istotną ustawę, w szczególności dla przedsiębiorców, ale nowe regulacje odczują też pracownicy czy konsumenci. Można powiedzieć, że jest to 29 w 1: bo dotkliwe zmiany są w aż 29. ustawach na skutek tej jednej ustawy i podpisu Prezydenta w dniu 5 czerwca 2025 r.

WZON. Tylko 78 punkty. Czy tata doczeka? Tyle za brak nerki, przebyty zawał, rak, zawał mózgu, RZS

Kolejny list czytelnika Infor.pl o nieprawidłowościach (jego zdaniem) w procesie przyznawania punktów przez WZON, od których zależy wysokość świadczenia wspierającego albo w ogóle jego przyznanie. Publikowaliśmy wcześniej listy np.: 1) osoby niewidomej, która otrzymała 61 punktów oraz osoby sparaliżowanej od pasa w dół z ... 43 punktami. Obie osoby to niepełnosprawność w stopniu znacznym, orzeczenia o niepełnosprawności stałe.

Karol Nawrocki odebrał uchwałę PKW o wyborze na urząd prezydenta

Karol Nawrocki odebrał uchwałę PKW w sprawie stwierdzenia wyniku wyboru prezydenta RP, którą podczas uroczystości na Zamku Królewskim wręczył mu szef PKW Sylwester Marciniak.

Co dalej z paktem migracyjnym? UE wciąż czeka na ruch dwóch krajów, w tym Polski

Już 25 krajów UE przekazało swoje plany wdrażania paktu migracyjnego, nie zrobiły tego Węgry i Polska - wynika z opublikowanego w środę 11 czerwca raportu Komisji Europejskiej. KE wezwała w nim spóźnione państwa do przyspieszenia działań w tej sprawie.

REKLAMA

Nawet 30 tys. zł kary za podpalenia, w tym za wypalanie traw i rozniecanie ognia w lasach, na łąkach i torfowiskach

Zostaną wprowadzone wyższe kary za podpalenia, w tym za wypalanie traw i rozniecanie ognia w lasach, na łąkach i torfowiskach. Tak zakłada projekt autorstwa Ministerstwa Sprawiedliwości. Zgodnie z propozycją górna granica grzywny za sprowadzenie zagrożenia pożarowego wzrośnie z 5 do 30 tys. zł; mandaty za wykroczenia wzrosną z 500 zł do 5 tys. zł.

Trzynastki za 2025 r. pewne już jesienią? Pracownicy kultury mogą składać propozycje zmian do tego projektu do 15 czerwca 2025 r.

W maju 2025 r. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego poinformowało o rozpoczęciu prac nad nowelizacją ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. Pracownicy kultury mogą składać propozycje zmian do tego projektu 15 czerwca 2025 r.

REKLAMA