REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zorganizowana grupa przestępcza a mafia

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kamil Lorek
Radca prawny, wykładowca akademicki różnych przedmiotów prawniczych, prelegent na konferencjach naukowych, absolwent Uniwersytetu Marii Curie – Skłodowskiej w Lublinie oraz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Zorganizowana grupa przestępcza a mafia
Zorganizowana grupa przestępcza a mafia
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Sformułowanie zorganizowana grupa przestępcza można usłyszeć w różnych filmach, serialach kryminalnych, a czasami także w mediach. W potocznym rozumieniu kojarzy się ono z działalnością gangów, mafią. Jest ono zawarte w polskim prawie karnym, w ustawie Kodeks karny.

Przynależność do zorganizowanej grupy przestępczej

Kodeks karny nie zawiera prawnej definicji tego pojęcia. Wyjaśnia je zatem orzecznictwo sądowe oraz doktryna prawnicza. Natomiast w Kodeksie karnym jest zawarte unormowanie, które określa sankcje za udział w takiej grupie, a mianowicie przepis art. 258 k.k. Zgodnie z jego treścią: 

REKLAMA

REKLAMA

§ 1.Kto bierze udział w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Jak więc można dostrzec powyżej czyn ten jest zagrożony surową karą. W kolejnych paragrafach przytoczonego przepisu są zawarte jeszcze większe sankcje w przypadkach, kiedy grupa ta ma charakter zbrojny lub terrorystyczny. 

Ważne

Należy nadmienić, iż karalny jest tylko taki udział w grupie lub związku, które mają na celu popełnienie przestępstwo lub przestępstwa skarbowego. Nie ma tutaj wymienionych ani wykroczeń, ani wykroczeń skarbowych. 

Przykład

Z drugiej strony warto też podkreślić, iż przytoczony przepis nie wskazuje jakich konkretnie przepstępstw dotyczy, a więc może obejmować wiele różnych czynów zabronionych kwalifikowanych jako przestępstwo albo przestępstwo skarbowe. Nie musi to być więc wyłącznie działalność gangsterska w potocznym jej rozumieniu (np. kradzieże, zabójstwa, pobicia, handel środkami zabronionymi). Zarzut udziału w zorganizowanej grupie przestępczej może bowiem dotyczyć różnych przedsięwzięć np. występujących w biznesie (np. w przypadku podejrzenia o wyłudzanie podatku VAT).   

Zorganizowana grupa przestępcza – rozumienie pojęcia 

Jak zostało wyżej zaznaczone pojęcie zorganizowanej grupy wyjaśnia doktryna prawnicza oraz orzecznictwo sądowe. Według wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 30 lipca 2015 roku, II Aka 168/15:

„Zorganizowaną grupę przestępczą określa się jako ugrupowanie co najmniej trzech osób, mające na celu popełnienie przestępstw, które nie musi posiadać trwałej, rozwiniętej struktury oraz długofalowego programu działania jak związek przestępczy, jednakże charakteryzuje się elementami zorganizowania, w tym określonym podziałem ról.” 

REKLAMA

Postawić zarzut działalności w zorganizowanej grupie przestępczej można zatem tylko jeżeli są co najmniej trzy osoby, które są zorganizowane. Muszą oni także postępować w celu popełnienia przestępstwa. Grupa ta nie musi jednak długo funkcjonować. Nawet krótki okres jej istnienia wystarczy do popełnienia czynu z art. 258 kk. 

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Warto przytoczyć także wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 29 grudnia 2015 roku, II Aka 179/15, w myśl którego „Nawet najmniejszy stopień zorganizowania przestępczej działalności, między innymi bez stałych ról biorących w niej udział osób, nie wyklucza istnienia zorganizowanej grupy przestępczej.” Tak zatem grupa ta wcale nie musi być jakoś mocno, specjalistycznie zorganizowana. 

Należy również podkreślić, iż zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2012 roku, IV KK 114/12 czyn zabroniony z art. 258 kk ma charakter formalny, a więc może zostać popełniony już poprzez sam tylko udział w tej grupie, nawet bez wykonania znamion przestępstwa. 

Od grupy przestępczej należy odróżnić związek przestępczy. Według wyroku Sadu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 października 1999 roku, II Aka 221/99: „Cechami związku są trwałe formy organizacyjne, określona dyscyplina członków, związana z sankcjami na wypadek   niewykonania poleceń, oraz oznaczone kierownictwo… Zobowiązanie do wypełniania poleceń z określonymi konsekwencjami odmowy w tym zakresie”. Można więc stwierdzić, iż związek jest bardziej zorganizowany od grupy. 

Mafia

Zorganizowana grupa przestępcza w języku potocznym często kojarzona jest ze słowem mafia. Występuje ono dość często w różnych filmach, serialach kryminalnych. Pojawia się także w masowych mediach np. poprzez określenia takie jak „mafia vat-owska”, „lawendowa mafia”, „mafia narkotykowa”. 

Tymczasem jak podkreśla prokurator Mariusz Marciniak mafia występuje dopiero wtedy gdy zorganizowana forma przestępcza ma wpływ na politykę i polityków. Może się to odbywać poprzez wywieranie wpływu na uchwalane prawo by było jak najbardziej korzystne dla tych nieuczciwych ludzi i/albo oddziaływanie na obsadzanie konkretnymi osobami określonych stanowisk w urzędach. Jeżeli związek jest bardzo dobrze zorganizowany i niebezpieczny, ale nie ma   wpływu na polityków to zdaniem tego prokuratora nie jest on mafią. Oczywiście, nadal ma on charakter przestępczy i jego członkom grożą surowe kary, ale nie można mu przypisać rangi mafii. 

Z drugiej jednak strony są oficjalne artykuły, wypowiedzi (również służb państwowych), w których używane jest słowo mafia np. „mafia narkotykowa” i nie ma tam żadnych informacji o tym, że grupy te mogły mieć wpływ na jakichkolwiek polityków. Tak zatem pojęcie mafii nie jest jednoznacznie rozumiane w systemie prawnym. 

Podsumowanie 

Zorganizowana przestępczość jest surowo karana w polskim prawie karnym. Za uczestnictwo w niej grozi bowiem kara pozbawienia wolności. Do ukarania niekiedy wystarczy już  tylko sam bierny udział w tej grupie. Do zaistnienia odpowiedzialności karnej z tego tytułu grupa musi być zorganizowana, ale nie musi ono mieć dużego stopnia. Zorganizowana przestępczość może dotyczyć wielu różnych przestępstw, przestępstw skarbowych i nie muszą to być tylko takie czyny, które kojarzone są z działalnością klasycznych gangsterów, którzy zabijają, kradną, handlują narkotykami. 

Pojęcie mafii jest różnie rozumiane. Według niektórych możemy o niej mówić dopiero wtedy gdy ma ona realny wpływ na polityków. Natomiast nierzadko słowo to jest używane (także przez służby państwowe) na określenie zorganizowanych związków, które nie mają żadnego wpływu na polityków. 

Radca prawny dr Kamil Lorek 

Bibliografia:

  1. Ustawa z dnia 06 czerwca 1997 roku kodeks karny, Dz. U. 1997 Nr 88 poz. 553, tj. Dz. U. 2024 r. poz. 17;
  2. Stefański R. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa 2023 r.;
  3. Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 30 lipca 2015 roku, II Aka 168/15;
  4.  Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 29 grudnia 2015 roku, II Aka 179/15;
  5. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2012 roku, IV KK 114/12;
  6. Wyrok Sadu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 października 1999 roku, II Aka 221/99;
  7. Ruszczyk A., Mafia to więcej niż zorganizowana przestępczość, z dnia 17.10.2015 r., [https://gazetasledcza.pl/2015/10/mafia-to-wiecej-niz-przestepczosc/], [dostęp w dniu 06.08.2024 r.];
  8. Opolscy śledczy rozbili mafię narkotykową – kryminalni zatrzymali 6 osób, z dnia 07.06. 2024 r., [https://policja.pl/pol/aktualnosci/246231,Opolscy-sledczy-rozbili-mafie-narkotykowa-kryminalni-zatrzymali-6-osob.html], [dostęp w dniu 06.08.2024 r.].
oprac. Wioleta Matela-Marszałek
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy można zignorować system kaucyjny i dalej wyrzucać puszki, plastikowe i szklane butelki do odpadów segregowanych tak jak dotychczas? Czy grożą za to kary?

O systemie kaucyjnym, polegającym na selektywnym recyklingu butelek szklanych, plastikowych oraz puszek aluminiowych o określonej pojemności w ostatnim czasie było głośno i napisano już prawie wszystko. Co jednak w przypadku, gdy ktoś nie chce lub nie ma możliwości i warunków, aby kolekcjonować niezgniecione butelki i puszki oraz oddawać je w punktach zbiorczych (np. automatach lub zobowiązanych do tego sklepach)? Czy zgodne z przepisami będzie wyrzucanie takich opakowań jak dotąd do odpadów segregowanych, to jest butelki szklane do zielonych, a butelki plastikowe oraz puszki aluminiowe do żółtych pojemników?

Prawa samotnego rodzica. Zasiłki, ulgi, alimenty i uprawnienia pracownicze. Oto, co Ci się należy!

Samotne rodzicielstwo stawia przed rodzicami wiele wyzwań, zarówno emocjonalnych, jak i finansowych. W Polsce system prawny oferuje szereg narzędzi i wsparcia, które mają ułatwić funkcjonowanie samotnego rodzica. Wiedza na temat przysługujących uprawnień jest kluczowa, aby w pełni korzystać z ochrony, jaką zapewniają przepisy. Dotyczy to zarówno aspektów socjalnych, jak i kwestii zatrudnienia.

Wyłączenie od dziedziczenia a wydziedziczenie. Co z zachowkiem?

Chociaż nazwy te brzmią podobnie, to w praktyce wyłączenie od dziedziczenia i wydziedziczenie są różnymi instytucjami prawa spadkowego. Na czym polega wyłączenie od dziedziczenia? Czy testament negatywny pozbawi niedoszłego spadkobiercę zachowku? Kiedy wydziedziczenie jest skuteczne?

Opłata Śmieciowa 2026. Nowe zasady i podwyżki w segregacji bioodpadów

Właściciele domów i mieszkań muszą przygotować się na kolejne obciążenie budżetu. W 2026 roku opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w wielu miastach i gminach wzrosną, a jednocześnie wejdą w życie nowe, bardziej restrykcyjne zasady segregacji, zwłaszcza w zakresie bioodpadów i systemu kaucyjnego.

REKLAMA

Budżet państwa zapłaci składki za nianię (np. za babcię). Dla emerytki to szansa na wyższą emeryturę. Trzeba tylko podpisać tę umowę

Znalezienie odpowiedzialnej osoby, która z troską zajmie się dzieckiem, to dla wielu rodziców ogromne wyzwanie. Nianią może być zarówno młoda osoba wchodząca na rynek pracy, jak i babcia, która chce dorobić do emerytury. ZUS informuje, że zatrudnienie opiekunki (także np. babci) na podstawie umowy uaktywniającej to rozwiązanie proste, bezpieczne i korzystne finansowo dla obu stron.

Tyle dla emerytów, tyle dla rodziców. Sejm bierze się za budżet na 2026 rok

Sejm rozpoczął prace nad budżetem państwa na 2026 rok, który przewiduje zarówno rekordowe wydatki na obronę i ochronę zdrowia, jak i konkretne wsparcie dla emerytów, rencistów oraz rodziców. Projekt ustawy kładzie nacisk na stabilność finansów państwa, rozwój infrastruktury, inwestycje strategiczne i politykę prorodzinną, a jednocześnie przewiduje kontynuację popularnych programów społecznych, takich jak 13. i 14. emerytura czy „Rodzina 800+”.

Polski sąd pyta TSUE o WIBOR w umowach kredytu sprzed 2018 roku. Czy to będzie „orzecznicza bomba”?

Zapamiętajmy datę 25 września 2025 roku, gdyż może ona być jedynym z kamieni milowych spraw dotyczących kredytów ze zmienną stopą procentową opartą na WIBOR. Tego dnia Sąd Okręgowy w Warszawie, rozpoznający sprawę o sygn. akt XXVIII C 22943/22, postanowił zadać Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej pytania prejudycjalne, które mogą okazać się przełomowe dla kredytobiorców, którzy zawarli umowy przed 1 stycznia 2018 roku.

Czy to koniec z promocjami skłaniającymi klientów do kupowania dużej ilości piwa, np. 5 puszek + 5 gratis? Trwają prace nad projektem nowelizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi

Wszystko zaczęło się od alkotubek, a teraz całkiem możliwe, że już w 2026 r. będzie koniec z promocjami skłaniającymi klientów do kupowania dużej ilości piwa, np. 5 puszek + 5 gratis. Nie wiadomo natomiast co ze sprzedażą alkoholu na stacjach benzynowych. Wciąż trwają prace nad projektem nowelizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi - propozycji jest dużo, stanowiska są zróżnicowane a resort zdrowia próbuje wypracować najbardziej optymalne rozwiązanie dla konsumentów ale i przedsiębiorców.

REKLAMA

Wiek emerytalny kobiety w górę? To tylko pierwszy krok do koniecznych zmian!

Wyrównanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn jest raczej nieuniknione, a w przyszłości może czekać nas jego dalsze podnoszenie. To jest efekt zmian demograficznych oraz wyzwań ekonomicznych, z którymi musi zmierzyć się system emerytalny w Polsce. Co nas czeka?

Ustawa o asystencji osobistej wchodzi w życie. Co czeka osoby z niepełnosprawnościami i ich opiekunów?

Projekt ustawy o asystencji osobistej to ogromny krok w kierunku niezależnego życia osób z niepełnosprawnościami. Ma zastąpić niestabilne programy (jak AOON) systemową regulacją. Nowa ustawa, przyjęta przez Stały Komitet Rady Ministrów we wrześniu 2025 r., wprowadza pełną indywidualizację wsparcia, którego wymiar może sięgnąć nawet 240 godzin miesięcznie. Sprawdź, co ta rewolucja oznacza dla Ciebie i Twoich bliskich.

REKLAMA