REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zorganizowana grupa przestępcza a mafia

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kamil Lorek
Radca prawny, wykładowca akademicki różnych przedmiotów prawniczych, prelegent na konferencjach naukowych, absolwent Uniwersytetu Marii Curie – Skłodowskiej w Lublinie oraz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Zorganizowana grupa przestępcza a mafia
Zorganizowana grupa przestępcza a mafia
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Sformułowanie zorganizowana grupa przestępcza można usłyszeć w różnych filmach, serialach kryminalnych, a czasami także w mediach. W potocznym rozumieniu kojarzy się ono z działalnością gangów, mafią. Jest ono zawarte w polskim prawie karnym, w ustawie Kodeks karny.

Przynależność do zorganizowanej grupy przestępczej

Kodeks karny nie zawiera prawnej definicji tego pojęcia. Wyjaśnia je zatem orzecznictwo sądowe oraz doktryna prawnicza. Natomiast w Kodeksie karnym jest zawarte unormowanie, które określa sankcje za udział w takiej grupie, a mianowicie przepis art. 258 k.k. Zgodnie z jego treścią: 

REKLAMA

REKLAMA

§ 1.Kto bierze udział w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Jak więc można dostrzec powyżej czyn ten jest zagrożony surową karą. W kolejnych paragrafach przytoczonego przepisu są zawarte jeszcze większe sankcje w przypadkach, kiedy grupa ta ma charakter zbrojny lub terrorystyczny. 

Ważne

Należy nadmienić, iż karalny jest tylko taki udział w grupie lub związku, które mają na celu popełnienie przestępstwo lub przestępstwa skarbowego. Nie ma tutaj wymienionych ani wykroczeń, ani wykroczeń skarbowych. 

Przykład

Z drugiej strony warto też podkreślić, iż przytoczony przepis nie wskazuje jakich konkretnie przepstępstw dotyczy, a więc może obejmować wiele różnych czynów zabronionych kwalifikowanych jako przestępstwo albo przestępstwo skarbowe. Nie musi to być więc wyłącznie działalność gangsterska w potocznym jej rozumieniu (np. kradzieże, zabójstwa, pobicia, handel środkami zabronionymi). Zarzut udziału w zorganizowanej grupie przestępczej może bowiem dotyczyć różnych przedsięwzięć np. występujących w biznesie (np. w przypadku podejrzenia o wyłudzanie podatku VAT).   

Zorganizowana grupa przestępcza – rozumienie pojęcia 

Jak zostało wyżej zaznaczone pojęcie zorganizowanej grupy wyjaśnia doktryna prawnicza oraz orzecznictwo sądowe. Według wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 30 lipca 2015 roku, II Aka 168/15:

„Zorganizowaną grupę przestępczą określa się jako ugrupowanie co najmniej trzech osób, mające na celu popełnienie przestępstw, które nie musi posiadać trwałej, rozwiniętej struktury oraz długofalowego programu działania jak związek przestępczy, jednakże charakteryzuje się elementami zorganizowania, w tym określonym podziałem ról.” 

REKLAMA

Postawić zarzut działalności w zorganizowanej grupie przestępczej można zatem tylko jeżeli są co najmniej trzy osoby, które są zorganizowane. Muszą oni także postępować w celu popełnienia przestępstwa. Grupa ta nie musi jednak długo funkcjonować. Nawet krótki okres jej istnienia wystarczy do popełnienia czynu z art. 258 kk. 

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Warto przytoczyć także wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 29 grudnia 2015 roku, II Aka 179/15, w myśl którego „Nawet najmniejszy stopień zorganizowania przestępczej działalności, między innymi bez stałych ról biorących w niej udział osób, nie wyklucza istnienia zorganizowanej grupy przestępczej.” Tak zatem grupa ta wcale nie musi być jakoś mocno, specjalistycznie zorganizowana. 

Należy również podkreślić, iż zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2012 roku, IV KK 114/12 czyn zabroniony z art. 258 kk ma charakter formalny, a więc może zostać popełniony już poprzez sam tylko udział w tej grupie, nawet bez wykonania znamion przestępstwa. 

Od grupy przestępczej należy odróżnić związek przestępczy. Według wyroku Sadu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 października 1999 roku, II Aka 221/99: „Cechami związku są trwałe formy organizacyjne, określona dyscyplina członków, związana z sankcjami na wypadek   niewykonania poleceń, oraz oznaczone kierownictwo… Zobowiązanie do wypełniania poleceń z określonymi konsekwencjami odmowy w tym zakresie”. Można więc stwierdzić, iż związek jest bardziej zorganizowany od grupy. 

Mafia

Zorganizowana grupa przestępcza w języku potocznym często kojarzona jest ze słowem mafia. Występuje ono dość często w różnych filmach, serialach kryminalnych. Pojawia się także w masowych mediach np. poprzez określenia takie jak „mafia vat-owska”, „lawendowa mafia”, „mafia narkotykowa”. 

Tymczasem jak podkreśla prokurator Mariusz Marciniak mafia występuje dopiero wtedy gdy zorganizowana forma przestępcza ma wpływ na politykę i polityków. Może się to odbywać poprzez wywieranie wpływu na uchwalane prawo by było jak najbardziej korzystne dla tych nieuczciwych ludzi i/albo oddziaływanie na obsadzanie konkretnymi osobami określonych stanowisk w urzędach. Jeżeli związek jest bardzo dobrze zorganizowany i niebezpieczny, ale nie ma   wpływu na polityków to zdaniem tego prokuratora nie jest on mafią. Oczywiście, nadal ma on charakter przestępczy i jego członkom grożą surowe kary, ale nie można mu przypisać rangi mafii. 

Z drugiej jednak strony są oficjalne artykuły, wypowiedzi (również służb państwowych), w których używane jest słowo mafia np. „mafia narkotykowa” i nie ma tam żadnych informacji o tym, że grupy te mogły mieć wpływ na jakichkolwiek polityków. Tak zatem pojęcie mafii nie jest jednoznacznie rozumiane w systemie prawnym. 

Podsumowanie 

Zorganizowana przestępczość jest surowo karana w polskim prawie karnym. Za uczestnictwo w niej grozi bowiem kara pozbawienia wolności. Do ukarania niekiedy wystarczy już  tylko sam bierny udział w tej grupie. Do zaistnienia odpowiedzialności karnej z tego tytułu grupa musi być zorganizowana, ale nie musi ono mieć dużego stopnia. Zorganizowana przestępczość może dotyczyć wielu różnych przestępstw, przestępstw skarbowych i nie muszą to być tylko takie czyny, które kojarzone są z działalnością klasycznych gangsterów, którzy zabijają, kradną, handlują narkotykami. 

Pojęcie mafii jest różnie rozumiane. Według niektórych możemy o niej mówić dopiero wtedy gdy ma ona realny wpływ na polityków. Natomiast nierzadko słowo to jest używane (także przez służby państwowe) na określenie zorganizowanych związków, które nie mają żadnego wpływu na polityków. 

Radca prawny dr Kamil Lorek 

Bibliografia:

  1. Ustawa z dnia 06 czerwca 1997 roku kodeks karny, Dz. U. 1997 Nr 88 poz. 553, tj. Dz. U. 2024 r. poz. 17;
  2. Stefański R. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa 2023 r.;
  3. Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 30 lipca 2015 roku, II Aka 168/15;
  4.  Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 29 grudnia 2015 roku, II Aka 179/15;
  5. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2012 roku, IV KK 114/12;
  6. Wyrok Sadu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 października 1999 roku, II Aka 221/99;
  7. Ruszczyk A., Mafia to więcej niż zorganizowana przestępczość, z dnia 17.10.2015 r., [https://gazetasledcza.pl/2015/10/mafia-to-wiecej-niz-przestepczosc/], [dostęp w dniu 06.08.2024 r.];
  8. Opolscy śledczy rozbili mafię narkotykową – kryminalni zatrzymali 6 osób, z dnia 07.06. 2024 r., [https://policja.pl/pol/aktualnosci/246231,Opolscy-sledczy-rozbili-mafie-narkotykowa-kryminalni-zatrzymali-6-osob.html], [dostęp w dniu 06.08.2024 r.].
oprac. Wioleta Matela-Marszałek
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
W 2026 roku pracownik z najniższym wynagrodzeniem dostanie ponad 14 tys. zł za rozwiązanie umowy. Skąd ta kwota?

Na co mogą liczyć najniżej wynagradzani pracownicy w przypadku niespodziewanej utraty pracy? Obowiązujące przepisy jasno regulują ich prawa i obowiązki pracodawców. Jednym z nich jest wypłata odprawy pieniężnej. Ale czy będzie należała się każdemu?

Umiarkowany stopień niepełnosprawności. Co przysługuje [LISTA 2026]

Osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności nierzadko zastanawiają się nad tym, na jakiego rodzaju wsparcie mogą liczyć. Co daje orzeczenie? Jakie są przywileje w pracy? Czy w 2026 r. wzrosną kwoty dostępnych świadczeń i zasiłków? Co z kryteriami dochodowymi? Kto może dostać świadczenie wspierające z ZUS? Prezentujemy najważniejsze zasady w MOPS, PFRON i nie tylko.

Sąd unieważnił kredyt hipoteczny z WIBOR-em. W umowie zabrakło tych ważnych informacji. Co to oznacza dla innych kredytobiorców?

W dniu 23 października 2025 r. Sąd Okręgowy w Suwałkach, I Wydział Cywilny sygn. akt I C 600/23 unieważnił umowę kredytu hipotecznego opartego na stawce referencyjnej WIBOR, zawartą w 2021 r. z BNP Paribas Bank Polski S.A. To ważny sygnał dla rynku - sądy coraz uważniej przyglądają się przejrzystości umów kredytowych i temu, czy konsument ma realną szansę zrozumieć mechanizm oprocentowania.

Urlop regeneracyjny dla wszystkich. Aż 3 miesiące płatnego wolnego po spełnieniu prostych warunków. Od kiedy będzie można korzystać?

Czy już niedługo każdy pracownik będzie mógł skorzystać aż z 3 miesięcy płatnego wolnego co 7 lat? Jedynym warunkiem, który trzeba by spełnić, byłoby odpowiednio długie świadczenie pracy na rzecz jednego pracodawcy. Problemy zdrowotne nie byłyby warunkiem udzielenia wolnego.

REKLAMA

Choroba się przedłuża i kończy się zasiłek chorobowy? ZUS: bez obaw – jest jeszcze świadczenie rehabilitacyjne. Jak je uzyskać?

Świadczenie rehabilitacyjne może dostać osoba, która po wyczerpaniu zasiłku chorobowego nadal jest chora, a dalsze leczenie lub rehabilitacja dają jej szanse na odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie nie jest przyznawane z urzędu, tylko trzeba złożyć wniosek. O stanie zdrowia i konieczności przyznania świadczenia rehabilitacyjnego orzeka lekarz orzecznik ZUS - wyjaśnia Beata Kopczyńska, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa śląskiego.

Zasiłek z MOPS na pogrzeb. Od 1 stycznia 2026 r. nowe zasady

Zasiłki celowe na pogrzeb gminy będą wypłacały bez limitu kwotowego i dochodowego. Nie każdy jednak będzie mógł takie świadczenie uzyskać. Nowe przepisy są w tym zakresie restrykcyjne i w zasadzie dają prawo do wsparcia w sytuacjach wyjątkowych. Jakie są nowe zasady na 2026 rok?

Ile weźmiesz trzynastki w 2026 - nowa wysokość świadczenia

Nie czekaj na oficjalne informacje! Już teraz możemy z dużą dokładnością przewidzieć, ile wyniesie trzynastka w 2026 roku. Nasze wyliczenia oparte są na danych z GUS i aktualnych przepisach. Sprawdź w naszym artykule szczegółowe kalkulacje i dowiedz się, ile możesz otrzymać.

Rozliczasz się ze znajomymi blikiem? Uważaj na skarbówkę. Urzędy śledzą operacje, których dokonujemy, a relacje towarzyskie ich nie obchodzą

Rozliczenia między rodziną i znajomymi nigdy wcześniej nie były tak nieskomplikowane od strony technicznej, jak obecnie. Wystarczy kilka sekund by oddać dług, pokryć część rachunku za kolację, czy zrobić zrzutkę na prezent. Warto jednak pamiętać o tym, że z perspektywy urzędu skarbowego dokonywane przelewy mogą wyglądać inaczej, niż z naszej.

REKLAMA

Czy NBP oprócz rezerw złota utworzy rezerwę bitcoina?

Narodowy Bank Polski zgromadził już blisko 520 ton złota, co plasuje nasz kraj w czołówce największych posiadaczy kruszcu na świecie. W obliczu globalnych zmian pojawia się jednak pytanie: czy złoto wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo finansowe kraju i kiedy Polska zdecyduje się sięgnąć także po bitcoina? Eksperci podpowiadają kiedy i jak tego dokonać!

Nowe uprawnienia PIP od 1 stycznia 2026 r. - decyzje zamiast sądu, wyższe kary i kontrole zdalne. Co jeszcze się zmieni?

Od początku 2026 roku najprawdopodobniej wejdą w życie przepisy znacząco rozszerzające kompetencje Państwowej Inspekcji Pracy (PIP). Zmiany te w istotny sposób wpłyną na relacje między pracodawcami, zleceniobiorcami i osobami współpracującymi w modelu B2B. Nowe regulacje mają zwiększyć skuteczność kontroli i ograniczyć nadużycia w zatrudnieniu, ale mogą też oznaczać poważne wyzwania dla firm. W artykule omawiamy najważniejsze założenia projektu nowelizacji ustawy o PIP oraz jej praktyczne konsekwencje dla przedsiębiorców. Warto zaznaczyć na wstępie, że projekt ten na dzień 30 października 2025 r. nie został jeszcze przyjęty przez Radę Ministrów i skierowany do Sejmu.

REKLAMA