REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zorganizowana grupa przestępcza a mafia

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kamil Lorek
Radca prawny, wykładowca akademicki różnych przedmiotów prawniczych, prelegent na konferencjach naukowych, absolwent Uniwersytetu Marii Curie – Skłodowskiej w Lublinie oraz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Zorganizowana grupa przestępcza a mafia
Zorganizowana grupa przestępcza a mafia
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Sformułowanie zorganizowana grupa przestępcza można usłyszeć w różnych filmach, serialach kryminalnych, a czasami także w mediach. W potocznym rozumieniu kojarzy się ono z działalnością gangów, mafią. Jest ono zawarte w polskim prawie karnym, w ustawie Kodeks karny.

Przynależność do zorganizowanej grupy przestępczej

Kodeks karny nie zawiera prawnej definicji tego pojęcia. Wyjaśnia je zatem orzecznictwo sądowe oraz doktryna prawnicza. Natomiast w Kodeksie karnym jest zawarte unormowanie, które określa sankcje za udział w takiej grupie, a mianowicie przepis art. 258 k.k. Zgodnie z jego treścią: 

REKLAMA

§ 1.Kto bierze udział w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Jak więc można dostrzec powyżej czyn ten jest zagrożony surową karą. W kolejnych paragrafach przytoczonego przepisu są zawarte jeszcze większe sankcje w przypadkach, kiedy grupa ta ma charakter zbrojny lub terrorystyczny. 

Ważne

Należy nadmienić, iż karalny jest tylko taki udział w grupie lub związku, które mają na celu popełnienie przestępstwo lub przestępstwa skarbowego. Nie ma tutaj wymienionych ani wykroczeń, ani wykroczeń skarbowych. 

Przykład

Z drugiej strony warto też podkreślić, iż przytoczony przepis nie wskazuje jakich konkretnie przepstępstw dotyczy, a więc może obejmować wiele różnych czynów zabronionych kwalifikowanych jako przestępstwo albo przestępstwo skarbowe. Nie musi to być więc wyłącznie działalność gangsterska w potocznym jej rozumieniu (np. kradzieże, zabójstwa, pobicia, handel środkami zabronionymi). Zarzut udziału w zorganizowanej grupie przestępczej może bowiem dotyczyć różnych przedsięwzięć np. występujących w biznesie (np. w przypadku podejrzenia o wyłudzanie podatku VAT).   

Zorganizowana grupa przestępcza – rozumienie pojęcia 

Jak zostało wyżej zaznaczone pojęcie zorganizowanej grupy wyjaśnia doktryna prawnicza oraz orzecznictwo sądowe. Według wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 30 lipca 2015 roku, II Aka 168/15:

REKLAMA

„Zorganizowaną grupę przestępczą określa się jako ugrupowanie co najmniej trzech osób, mające na celu popełnienie przestępstw, które nie musi posiadać trwałej, rozwiniętej struktury oraz długofalowego programu działania jak związek przestępczy, jednakże charakteryzuje się elementami zorganizowania, w tym określonym podziałem ról.” 

Postawić zarzut działalności w zorganizowanej grupie przestępczej można zatem tylko jeżeli są co najmniej trzy osoby, które są zorganizowane. Muszą oni także postępować w celu popełnienia przestępstwa. Grupa ta nie musi jednak długo funkcjonować. Nawet krótki okres jej istnienia wystarczy do popełnienia czynu z art. 258 kk. 

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Warto przytoczyć także wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 29 grudnia 2015 roku, II Aka 179/15, w myśl którego „Nawet najmniejszy stopień zorganizowania przestępczej działalności, między innymi bez stałych ról biorących w niej udział osób, nie wyklucza istnienia zorganizowanej grupy przestępczej.” Tak zatem grupa ta wcale nie musi być jakoś mocno, specjalistycznie zorganizowana. 

REKLAMA

Należy również podkreślić, iż zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2012 roku, IV KK 114/12 czyn zabroniony z art. 258 kk ma charakter formalny, a więc może zostać popełniony już poprzez sam tylko udział w tej grupie, nawet bez wykonania znamion przestępstwa. 

Od grupy przestępczej należy odróżnić związek przestępczy. Według wyroku Sadu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 października 1999 roku, II Aka 221/99: „Cechami związku są trwałe formy organizacyjne, określona dyscyplina członków, związana z sankcjami na wypadek   niewykonania poleceń, oraz oznaczone kierownictwo… Zobowiązanie do wypełniania poleceń z określonymi konsekwencjami odmowy w tym zakresie”. Można więc stwierdzić, iż związek jest bardziej zorganizowany od grupy. 

Mafia

Zorganizowana grupa przestępcza w języku potocznym często kojarzona jest ze słowem mafia. Występuje ono dość często w różnych filmach, serialach kryminalnych. Pojawia się także w masowych mediach np. poprzez określenia takie jak „mafia vat-owska”, „lawendowa mafia”, „mafia narkotykowa”. 

Tymczasem jak podkreśla prokurator Mariusz Marciniak mafia występuje dopiero wtedy gdy zorganizowana forma przestępcza ma wpływ na politykę i polityków. Może się to odbywać poprzez wywieranie wpływu na uchwalane prawo by było jak najbardziej korzystne dla tych nieuczciwych ludzi i/albo oddziaływanie na obsadzanie konkretnymi osobami określonych stanowisk w urzędach. Jeżeli związek jest bardzo dobrze zorganizowany i niebezpieczny, ale nie ma   wpływu na polityków to zdaniem tego prokuratora nie jest on mafią. Oczywiście, nadal ma on charakter przestępczy i jego członkom grożą surowe kary, ale nie można mu przypisać rangi mafii. 

Z drugiej jednak strony są oficjalne artykuły, wypowiedzi (również służb państwowych), w których używane jest słowo mafia np. „mafia narkotykowa” i nie ma tam żadnych informacji o tym, że grupy te mogły mieć wpływ na jakichkolwiek polityków. Tak zatem pojęcie mafii nie jest jednoznacznie rozumiane w systemie prawnym. 

Podsumowanie 

Zorganizowana przestępczość jest surowo karana w polskim prawie karnym. Za uczestnictwo w niej grozi bowiem kara pozbawienia wolności. Do ukarania niekiedy wystarczy już  tylko sam bierny udział w tej grupie. Do zaistnienia odpowiedzialności karnej z tego tytułu grupa musi być zorganizowana, ale nie musi ono mieć dużego stopnia. Zorganizowana przestępczość może dotyczyć wielu różnych przestępstw, przestępstw skarbowych i nie muszą to być tylko takie czyny, które kojarzone są z działalnością klasycznych gangsterów, którzy zabijają, kradną, handlują narkotykami. 

Pojęcie mafii jest różnie rozumiane. Według niektórych możemy o niej mówić dopiero wtedy gdy ma ona realny wpływ na polityków. Natomiast nierzadko słowo to jest używane (także przez służby państwowe) na określenie zorganizowanych związków, które nie mają żadnego wpływu na polityków. 

Radca prawny dr Kamil Lorek 

Bibliografia:

  1. Ustawa z dnia 06 czerwca 1997 roku kodeks karny, Dz. U. 1997 Nr 88 poz. 553, tj. Dz. U. 2024 r. poz. 17;
  2. Stefański R. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa 2023 r.;
  3. Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 30 lipca 2015 roku, II Aka 168/15;
  4.  Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 29 grudnia 2015 roku, II Aka 179/15;
  5. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2012 roku, IV KK 114/12;
  6. Wyrok Sadu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 października 1999 roku, II Aka 221/99;
  7. Ruszczyk A., Mafia to więcej niż zorganizowana przestępczość, z dnia 17.10.2015 r., [https://gazetasledcza.pl/2015/10/mafia-to-wiecej-niz-przestepczosc/], [dostęp w dniu 06.08.2024 r.];
  8. Opolscy śledczy rozbili mafię narkotykową – kryminalni zatrzymali 6 osób, z dnia 07.06. 2024 r., [https://policja.pl/pol/aktualnosci/246231,Opolscy-sledczy-rozbili-mafie-narkotykowa-kryminalni-zatrzymali-6-osob.html], [dostęp w dniu 06.08.2024 r.].
oprac. Wioleta Matela-Marszałek
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Dwie składki emerytalne. Ale jedna emerytura. Nie tylko mundurowi, ale i KRUS

Do redakcji stale napływają listy od emerytów mundurowych, którzy płacą składki do ZUS (jako emeryci mundurowi), ale nie mają szansy na 1) otrzymanie drugiej emerytury (cywilnej obok wojskowej) albo 2)

Pomniejszył emeryturę o 2603,30 zł przez 60.526,60 zł. Nierówne traktowanie emerytów. Nie będzie nowelizacji [Emerytury mundurowe]

Do biura poselskiego zgłosili się emerytowani żołnierze, którzy wskazują na trudności wynikające z obecnych regulacji. Jednym z przykładów jest przypadek emeryta wojskowego, który w ciągu roku osiągnął dodatkowy dochód w wysokości 60 526,60 zł. Maksymalna kwota miesięcznego przychodu niepowodująca zmniejszenia świadczenia wynosiła 57 923,30 zł, przez co jego świadczenie emerytalne zostało pomniejszone o 2 603,30 zł.

Poczta Polska nie wygrała przetargu na dostarczanie przesyłek w sądownictwie i prokuraturze, mimo, że była jedynym oferentem. Ministerstwo Sprawiedliwości wyjaśnia dlaczego

Przetarg na świadczenie usług pocztowych w sądownictwie i prokuraturze został unieważniony. Jedyną ofertę w jego ramach złożyła Poczta Polska S.A., jednak jej cena była zbyt wysoka. Wiceminister sprawiedliwości Arkadiusz Myrcha zapewnił PAP, że nie dojdzie do przerwy w doręczeniach przesyłek.

Cena energii elektrycznej w 2026 roku. Minister finansów i gospodarki prognozuje obniżkę

Resort finansów oczekuje, że w przyszłym roku taryfa na energię dla gospodarstw domowych znajdzie się poniżej 500 zł/MWh - poinformował 2 września 2025 r. PAP Biznes minister finansów i gospodarki Andrzej Domański.

REKLAMA

Od 10 września 2025 r. zmiany w OC po zakupie auta. Kara za błąd nawet 9330 zł

Od 10 września 2025 r. zmieniają się przepisy dotyczące OC po zakupie auta. Nabywca używanego pojazdu będzie mógł wskazać konkretną datę zakończenia polisy poprzedniego właściciela, ale tylko pod warunkiem zachowania ciągłości ubezpieczenia. Brak choćby jednego dnia ochrony oznacza wysoką karę pieniężną. To nie wszystko, nowe zasady obejmą też rolników i ubezpieczenia budynków. Sprawdź, co musisz zrobić, żeby nie płacić.

Wielka reforma Centrów Usług Społecznych: Nowe prawo zmieni dostępność i jakość wsparcia w gminach – co planuje Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej?

Centra Usług Społecznych mają przejść długo wyczekiwaną reformę. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt ustawy, który zmienia zasady ich funkcjonowania. Nowe przepisy mają zwiększyć dostępność i jakość usług, ułatwić gminom tworzenie CUS i dopasować wsparcie do realnych potrzeb mieszkańców. Co konkretnie się zmieni i dlaczego ta reforma jest tak istotna?

Choroby zakaźne i aktualna sytuacja epidemiologiczna w Polsce [RAPORT]

W odpowiedzi na rosnącą potrzebę dostępu do rzetelnych informacji o stanie zdrowia publicznego, Centrum e-Zdrowia – we współpracy z Ministerstwem Zdrowia oraz Głównym Inspektoratem Sanitarnym – opracowało nowoczesny, interaktywny raport poświęcony chorobom zakaźnym. To innowacyjne źródło danych, dostępne zarówno w języku polskim, jak i angielskim. Raport stanowi aktualny przegląd sytuacji epidemiologicznej w Polsce.

Asystencja osobista coraz bliżej. Kto dostanie darmowego asystenta i na jak długo?

Projekt ustawy o asystencji osobistej nabiera tempa i zbliża się do finalnych prac legislacyjnych. Rząd planuje objąć bezpłatnym wsparciem osoby z niepełnosprawnościami w wieku od 13 do 65 lat, zapewniając im pomoc asystenta finansowaną z budżetu państwa. Jeżeli ustawa zostanie uchwalona, część beneficjentów będzie mogła liczyć nawet na 240 godzin indywidualnej pomocy miesięcznie, w domu, pracy i w codziennym życiu.

REKLAMA

Za co rowerzysta może dostać mandat? ABC jazdy rowerem poza jezdnią: chodniki, ciągi pieszo-rowerowe, ścieżki rowerowe, pasy, użycie dzwonka, parkowanie

Jakie są aktualne zasady jazdy rowerem poza jezdnią (chodniki, droga dla pieszych i rowerów, ścieżki i pasy rowerowe) i pieszo ścieżką rowerową przedstawia radca prawny Mirosław Siwiński. Autor wyjaśnia m.in. za co rowerzysta może otrzymać mandat, czy może używać dzwonka jadąc chodnikiem i z jaką prędkością może się poruszać.

Trzeba będzie mieć certyfikat cyberbezpieczeństwa żeby wykazać cyberodporność. Nowe przepisy od 28 sierpnia 2025 r.

Kilka dni temu w życie weszły nowe, ważne przepisy dotyczące certyfikacji cyberbezpieczeństwa. Nowe przepisy pozwolą na wydawanie europejskich i krajowych certyfikatów bezpieczeństwa dla produktów, usług, systemów i procesów związanych z technologiami informacyjno-komunikacyjnymi (ICT). Będzie to potwierdzenie, że dany produkt, usługa lub proces spełnia określone standardy ochrony danych i odporności na cyberataki. Jest to też ważny dokument w przetargach publicznych.

REKLAMA