REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zorganizowana grupa przestępcza a mafia

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kamil Lorek
Radca prawny, wykładowca akademicki różnych przedmiotów prawniczych, prelegent na konferencjach naukowych, absolwent Uniwersytetu Marii Curie – Skłodowskiej w Lublinie oraz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Zorganizowana grupa przestępcza a mafia
Zorganizowana grupa przestępcza a mafia
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Sformułowanie zorganizowana grupa przestępcza można usłyszeć w różnych filmach, serialach kryminalnych, a czasami także w mediach. W potocznym rozumieniu kojarzy się ono z działalnością gangów, mafią. Jest ono zawarte w polskim prawie karnym, w ustawie Kodeks karny.

Przynależność do zorganizowanej grupy przestępczej

Kodeks karny nie zawiera prawnej definicji tego pojęcia. Wyjaśnia je zatem orzecznictwo sądowe oraz doktryna prawnicza. Natomiast w Kodeksie karnym jest zawarte unormowanie, które określa sankcje za udział w takiej grupie, a mianowicie przepis art. 258 k.k. Zgodnie z jego treścią: 

REKLAMA

§ 1.Kto bierze udział w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Jak więc można dostrzec powyżej czyn ten jest zagrożony surową karą. W kolejnych paragrafach przytoczonego przepisu są zawarte jeszcze większe sankcje w przypadkach, kiedy grupa ta ma charakter zbrojny lub terrorystyczny. 

Ważne

Należy nadmienić, iż karalny jest tylko taki udział w grupie lub związku, które mają na celu popełnienie przestępstwo lub przestępstwa skarbowego. Nie ma tutaj wymienionych ani wykroczeń, ani wykroczeń skarbowych. 

Przykład

Z drugiej strony warto też podkreślić, iż przytoczony przepis nie wskazuje jakich konkretnie przepstępstw dotyczy, a więc może obejmować wiele różnych czynów zabronionych kwalifikowanych jako przestępstwo albo przestępstwo skarbowe. Nie musi to być więc wyłącznie działalność gangsterska w potocznym jej rozumieniu (np. kradzieże, zabójstwa, pobicia, handel środkami zabronionymi). Zarzut udziału w zorganizowanej grupie przestępczej może bowiem dotyczyć różnych przedsięwzięć np. występujących w biznesie (np. w przypadku podejrzenia o wyłudzanie podatku VAT).   

Zorganizowana grupa przestępcza – rozumienie pojęcia 

Jak zostało wyżej zaznaczone pojęcie zorganizowanej grupy wyjaśnia doktryna prawnicza oraz orzecznictwo sądowe. Według wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 30 lipca 2015 roku, II Aka 168/15:

REKLAMA

„Zorganizowaną grupę przestępczą określa się jako ugrupowanie co najmniej trzech osób, mające na celu popełnienie przestępstw, które nie musi posiadać trwałej, rozwiniętej struktury oraz długofalowego programu działania jak związek przestępczy, jednakże charakteryzuje się elementami zorganizowania, w tym określonym podziałem ról.” 

Postawić zarzut działalności w zorganizowanej grupie przestępczej można zatem tylko jeżeli są co najmniej trzy osoby, które są zorganizowane. Muszą oni także postępować w celu popełnienia przestępstwa. Grupa ta nie musi jednak długo funkcjonować. Nawet krótki okres jej istnienia wystarczy do popełnienia czynu z art. 258 kk. 

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Warto przytoczyć także wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 29 grudnia 2015 roku, II Aka 179/15, w myśl którego „Nawet najmniejszy stopień zorganizowania przestępczej działalności, między innymi bez stałych ról biorących w niej udział osób, nie wyklucza istnienia zorganizowanej grupy przestępczej.” Tak zatem grupa ta wcale nie musi być jakoś mocno, specjalistycznie zorganizowana. 

REKLAMA

Należy również podkreślić, iż zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2012 roku, IV KK 114/12 czyn zabroniony z art. 258 kk ma charakter formalny, a więc może zostać popełniony już poprzez sam tylko udział w tej grupie, nawet bez wykonania znamion przestępstwa. 

Od grupy przestępczej należy odróżnić związek przestępczy. Według wyroku Sadu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 października 1999 roku, II Aka 221/99: „Cechami związku są trwałe formy organizacyjne, określona dyscyplina członków, związana z sankcjami na wypadek   niewykonania poleceń, oraz oznaczone kierownictwo… Zobowiązanie do wypełniania poleceń z określonymi konsekwencjami odmowy w tym zakresie”. Można więc stwierdzić, iż związek jest bardziej zorganizowany od grupy. 

Mafia

Zorganizowana grupa przestępcza w języku potocznym często kojarzona jest ze słowem mafia. Występuje ono dość często w różnych filmach, serialach kryminalnych. Pojawia się także w masowych mediach np. poprzez określenia takie jak „mafia vat-owska”, „lawendowa mafia”, „mafia narkotykowa”. 

Tymczasem jak podkreśla prokurator Mariusz Marciniak mafia występuje dopiero wtedy gdy zorganizowana forma przestępcza ma wpływ na politykę i polityków. Może się to odbywać poprzez wywieranie wpływu na uchwalane prawo by było jak najbardziej korzystne dla tych nieuczciwych ludzi i/albo oddziaływanie na obsadzanie konkretnymi osobami określonych stanowisk w urzędach. Jeżeli związek jest bardzo dobrze zorganizowany i niebezpieczny, ale nie ma   wpływu na polityków to zdaniem tego prokuratora nie jest on mafią. Oczywiście, nadal ma on charakter przestępczy i jego członkom grożą surowe kary, ale nie można mu przypisać rangi mafii. 

Z drugiej jednak strony są oficjalne artykuły, wypowiedzi (również służb państwowych), w których używane jest słowo mafia np. „mafia narkotykowa” i nie ma tam żadnych informacji o tym, że grupy te mogły mieć wpływ na jakichkolwiek polityków. Tak zatem pojęcie mafii nie jest jednoznacznie rozumiane w systemie prawnym. 

Podsumowanie 

Zorganizowana przestępczość jest surowo karana w polskim prawie karnym. Za uczestnictwo w niej grozi bowiem kara pozbawienia wolności. Do ukarania niekiedy wystarczy już  tylko sam bierny udział w tej grupie. Do zaistnienia odpowiedzialności karnej z tego tytułu grupa musi być zorganizowana, ale nie musi ono mieć dużego stopnia. Zorganizowana przestępczość może dotyczyć wielu różnych przestępstw, przestępstw skarbowych i nie muszą to być tylko takie czyny, które kojarzone są z działalnością klasycznych gangsterów, którzy zabijają, kradną, handlują narkotykami. 

Pojęcie mafii jest różnie rozumiane. Według niektórych możemy o niej mówić dopiero wtedy gdy ma ona realny wpływ na polityków. Natomiast nierzadko słowo to jest używane (także przez służby państwowe) na określenie zorganizowanych związków, które nie mają żadnego wpływu na polityków. 

Radca prawny dr Kamil Lorek 

Bibliografia:

  1. Ustawa z dnia 06 czerwca 1997 roku kodeks karny, Dz. U. 1997 Nr 88 poz. 553, tj. Dz. U. 2024 r. poz. 17;
  2. Stefański R. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa 2023 r.;
  3. Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 30 lipca 2015 roku, II Aka 168/15;
  4.  Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 29 grudnia 2015 roku, II Aka 179/15;
  5. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2012 roku, IV KK 114/12;
  6. Wyrok Sadu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 października 1999 roku, II Aka 221/99;
  7. Ruszczyk A., Mafia to więcej niż zorganizowana przestępczość, z dnia 17.10.2015 r., [https://gazetasledcza.pl/2015/10/mafia-to-wiecej-niz-przestepczosc/], [dostęp w dniu 06.08.2024 r.];
  8. Opolscy śledczy rozbili mafię narkotykową – kryminalni zatrzymali 6 osób, z dnia 07.06. 2024 r., [https://policja.pl/pol/aktualnosci/246231,Opolscy-sledczy-rozbili-mafie-narkotykowa-kryminalni-zatrzymali-6-osob.html], [dostęp w dniu 06.08.2024 r.].
oprac. Wioleta Matela-Marszałek
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Polacy chcą szybko na emeryturę, ale nie chcą przestać żyć aktywnie. Tylko nieliczni pracują po 60-tce

Choć prawo pozwala łączyć emeryturę z pracą, robi to zaledwie 11,6 proc. Polaków w wieku 50–74 lat. Ponad połowa osób zbliżających się do wieku emerytalnego nie wyobraża sobie dalszej aktywności zawodowej. Eksperci ostrzegają: bez zachęt do pracy po 60. roku życia system emerytalny może się nie utrzymać.

Nowe prawo planistyczne 2026: Co oznacza dla właścicieli gruntów rolnych? Ekspert wyjaśnia

Najistotniejszą zmianą wydaje się fakt, iż „dla właścicieli gruntów rolnych tych najlepszych klas bonitacyjnych, położonych poza granicami miast zasadniczo do czasu uchwalenia planu ogólnego nie będzie możliwe uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy, a więc i faktyczne odrolnienie nieruchomości.” – mówi Barbara Pancer w wywiadzie z ekspertem INFOR, [Radca prawny, local partner w warszawskiej praktyce nieruchomości kancelarii Greenberg Traurig].

Wielka zmiana w polskiej polityce! Premier Donald Tusk ogłosił nowy rząd: mniej ministrów, więcej odpowiedzialności, nowa jakość zarządzania państwem

„Porządek, bezpieczeństwo i przyszłość” – to trzy filary, które mają kierować nowym gabinetem Donalda Tuska. Premier ogłosił zmniejszenie liczby ministrów konstytucyjnych z 26 do 21, utworzenie nowych superministerstw, powołanie kontrolingu pracy ministrów i całkowicie nowe podejście do energetyki, finansów i relacji międzynarodowych.

Niższa renta: dla jednych tak a dla drugich nie. RPO interweniuje

Niższa renta: dla jednych tak a dla drugich nie. RPO interweniuje - dlaczego? Chodzi o osiemnaste urodziny i rentę rodzinną. Mówi się, że 18-stka to symboliczny próg dorosłości, czas nowych praw, ale też i obowiązków. Chociaż dla większości młodych ludzi to radosny moment, to istnieje jednak grupa, dla której ten dzień, zamiast otwierać nowe możliwości, przynosi pewne bolesne finansowe rozczarowanie. Chodzi o rentę rodzinną, która dla niektórych nie jest już tak wysoka, jak przed ukończeniem 18. roku życia.

REKLAMA

Rewolucja technologiczna bez kobiet? Sztuczna inteligencja może pogłębić nierówności

Rewolucja technologiczna bez kobiet? Sztuczna inteligencja może pogłębić nierówności, chociaż sektor sztucznej inteligencji woła o nowych specjalistów, ale kobiet wciąż jest w nim jak na lekarstwo. Choć to one częściej niż mężczyźni kończą studia wyższe, rzadziej wybierają karierę w branży technologicznej. Jaki będzie miało to wpływ na sytuację kobiet na rynku pracy?

Koniec z ulgami na dzieci. Rodzice lawinowo tracą wsparcie: paradoksalnie za sprawą dzieci i wzrostu płac

Koniec z ulgami na dzieci. Rodzice lawinowo tracą wsparcie: paradoksalnie za sprawą dzieci i wzrostu płac. Jak to możliwe? A no tak, że dzieci często dorabiają w wakacje a ich zarobki mają wpływ na sytuację finansową rodziców i przekroczenie pewnych progów podatkowych, które wpływają na utratę różnych ulg.

Rekonstrukcja rządu. 23 lipca 2025 r. premier przedstawi nową Radę Ministrów

Premier ogłosi skład nowej Rady Ministrów w środę o godz. 10:00. Zgodnie z deklaracjami rządu celem rekonstrukcji ma być efektywniejsza i skuteczniejsza praca Rady Ministrów.

Hołownia chce badać posłów alkomatem. Projekt ustawy po incydentach w Sejmie

Marszałek Sejmu Szymon Hołownia przygotował projekt ustawy, który umożliwi marszałkowi zlecenie badania alkomatem posła podejrzewanego o nietrzeźwość w czasie obrad. "Kończymy tolerowanie pijanych posłów" – zapowiedział. Projekt ma być odpowiedzią na incydenty, do których dochodziło już kilkukrotnie.

REKLAMA

Jak wspierać naukę i zaangażowanie pracowników?

Dla 70 proc. pracowników z pokolenia Z cotygodniowe zdobywanie nowych umiejętności jest jednym z podstawowych oczekiwań wobec pracodawcy. Młode pokolenie coraz częściej poszukuje w pracy sensu, wyzwań i realnych możliwości rozwoju. Dlatego firmy oferują coraz więcej różnorodnych inicjatyw wspierających naukę i zaangażowanie.

Szybciej, łatwiej, taniej: rozwód pozasądowy. Opinia RPO do projektu

Szybciej, łatwiej, taniej: rozwody pozasądowe. Być może tak - jest projekt, a RPO właśnie wydał o nim opinię. Główne założenie jest takie, że ma dojść do stworzenia alternatywnej, szybszej i mniej sformalizowanej ścieżki do rozwiązania małżeństwa, omijającej sale sądowe. Ma to być odpowiedź na potrzeby tych par, które rozstają się w pełnej zgodzie i nie chcą przechodzić przez często długotrwały i stresujący proces sądowy. A wszystko to za sprawą projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (nr UDER24, wersja z 17 czerwca 2025 r.).

REKLAMA