Nieważnie zawarte małżeństwo według prawa kanonicznego

Jaka niedojrzałość czyni małżeństwo nieważnie zawartym?

Dojrzałość jest wymaganym atrybutem, którym powinny charakteryzować się osoby dorosłe. W myśleniu potocznym za osobę dojrzałą uważa się kogoś, kto ukończył 18 rok życia. Rzeczywistość jednak pokazuje, że opinii takiej nie można uznać za miarodajną. Kanoniści w związku z procesami o nieważność ślubu kościelnego odnoszą się do kryteriów rozpoznania osobowości niedojrzałej, które określa współczesna psychologia.

Przy rozpatrywaniu niezdolności do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich z przyczyn natury psychicznej, ważne jest zagadnienie niedojrzałości emocjonalnej i społecznej.

Niedojrzałość emocjonalna wyraża się cechami takimi jak:

- nieadekwatność i słabo zróżnicowane reakcje emocjonalne,

- egocentryzm,

- brak równowagi emocjonalnej w sytuacjach trudnych.

Niedojrzałość społeczna dotyczy natomiast problematyki:

- niskiego poziomu aktywności społecznej,

- małej samodzielności,

- nadmiernych wymagań stawianych otoczeniu,

- nieodpowiedzialności za podejmowane działania,

- wycofywania się w obliczu niepowodzeń.

Działanie osoby niedojrzałej podyktowane jest potrzebą chwili, zachcianką, popędem, własnym interesem. Nic więc dziwnego, że dojrzałość emocjonalna partnera w małżeństwie ma fundamentalne znaczenie dla istnienia prawidłowej wspólnoty małżeńskiej.

Wobec powyższego wypada więc postawić pytanie:

Skąd bierze się owa niedojrzałość, która czyni małżeństwo nieważnym?

Jej podstawową przyczyną są złe wzorce występujące w rodzinie np. alkoholizm ojca, matki, albo obojga rodziców, liczne zdrady, czy innego rodzaju niemoralne prowadzenie się małżonków, które wpływa na kształtowanie osobowości dziecka. Inną przyczyną źle ukształtowanej osobowości może być wychowanie w rodzinie niepełnej lub tzw. wychowanie wadliwe, oznaczające np. uleganie i pobłażanie dziecku, uzależnienie dziecka od rodzica, rozpieszczanie dziecka, ale również występowanie chorób psychicznych w rodzinie pochodzenia. Wychowanie w nieprawidłowo funkcjonujących rodzinach często przyczynia się do zahamowania procesu dojrzewania, jest bowiem źródłem toksycznych doświadczeń w dzieciństwie. Ważne potrzeby, niezaspokojone we wcześniejszych okresach życia, mimo upływu lat nadal koncentrują uwagę i energię danej osoby oraz skłaniają dorosłego już człowieka do odtwarzania dziecięcych zachowań i postaw.