„Unieważnienie małżeństwa kościelnego”- apelacja

Zeznania stron i świadków

Zeznania stron i świadków są składane indywidualnie w obecności sędziego audytora i notariusza (niekiedy wobec samego audytora). Strony składają zasadniczo jedno zeznanie. O przebiegu procesu strony powiadamiane są na bieżąco lub informacje o procesie otrzymuje adwokat stron. Jeśli w I instancji zostanie orzeczony wyrok stwierdzający ważność małżeństwa, stronie procesowej, która nie zgadza się z wyrokiem przysługuje prawo apelacji.

Apelacja jest wnioskiem o nowe rozpatrzenie sprawy. W przypadku procesów o stwierdzenie nieważności małżeństwa, apelacja jest środkiem procesowym obowiązkowym, aby uzyskać wyrok prawomocny.

W sprawach małżeńskich zasadą jest, że wymagane są dwa wyroki zgodne, aby wyrok był ostateczny i obowiązujący. Ale gdy w I instancji zostanie orzeczony wyrok stwierdzający nieważność małżeństwa, to sprawa automatycznie kierowana jest do II instancji. Dalsze procedowanie umożliwia kolejnemu niezależnemu zespołowi sędziowskiemu jeszcze raz zbadać sprawę. Postępowanie dotyczy sakramentu, dlatego też wyrok z I instancji jest kolejny raz weryfikowany, aby w tak ważnej dla strony sprawie nie został popełniony błąd. Trybunał Apelacyjny zatwierdzi wyrok z I instancji dekretem, jeżeli skład sędziowski jest jednoznaczny w swej decyzji z pierwszą instancją.

Zobacz również: "Rozwód kościelny" - czy można odwołać się od wyroku?

Sąd apelacyjny może zdecydować również, że sprawę należy przyjąć do zwyczajnego rozpatrywania. Taka sytuacja ma miejsce w momencie, kiedy sędziowie mają jakieś wątpliwości, co do słuszności wydania pierwszego wyroku. W trybunale drugiej instancji może nastąpić więc nowy proces, który zakończy się wyrokiem. Jeśli ten wyrok potwierdza sentencję pierwszej instancji, czyli np. stwierdza nieważność małżeństwa, to rodzi te same skutki, jak dekret potwierdzający wyrok. Natomiast, jeśli wyrok jest za ważnością małżeństwa i nie potwierdza wyroku z I instancji, wówczas istnieje możliwość złożenia apelacji do III instancji. 

Strony obawiają się, że jeśli sąd orzeknie nieważność z tytułu przeszkody czy wady zgody po ich stronie to będzie określeniem ich winy. Tymczasem sąd nie orzeka o winie stron, lecz o nieważności małżeństwa.

Orzeczenie sądu

Nie da się ukryć, że w zeznaniach często osoby, muszą wyznać także swoje winy ujawniając sytuacje problematyczne ze swojego życia. Nie znaczy to jednak, że wyrok będzie miał charakter moralny, czyli orzekanie o godziwości życia stron. Orzeczenie sądu ma charakter kanoniczny, czyli wskazuje na wynik rozeznania sędziów co do nieważności małżeństwa.

Gdy strony otrzymają potwierdzenie z sądu II instancji o uzasadnieniu wyroku, trybunał powiadamia proboszczów parafii chrztu i parafii zawarcia małżeństwa, którzy zapiszą w księgach parafialnych adnotację o stwierdzeniu nieważności małżeństwa. Jeśli przyczyną nieważności małżeństwa była choroba psychiczna, zaburzenia osobowości lub działanie w złej wierze. Sąd może zakazać takiej osobie w przyszłości zawarcia związku małżeńskiego, by uchronić współmałżonka przed kolejnym nieważnym związkiem.

Zobacz również serwis: Rozwód kościelny