REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Skład sądu w procesie kościelnym

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
dr Arletta Bolesta
Adwokat kościelny
Skład sądu w procesie kościelnym / fot. Fotolia
Skład sądu w procesie kościelnym / fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Pisma kierowane do stron postępowania nierzadko zawierają określenie osobowego składu sądu, który będzie prowadził ich proces. Różni się on znacznie od sądów powszechnych, gdyż w składzie sądu znajdują się zarówno osoby świeckie, jak i duchowne.

Na czele Kościelnego Sądu (chodzi zarówno o Sąd pierwszej jak i drugiej Instancji: kan. 1441 KPK) stoi Oficjał (zwany także wikariuszem sądowym). Oficjałem może być jedynie osoba duchowna, posiadająca odpowiednie kwalifikacje (m. in. kierunkowe wykształcenie). Od wymogu w postaci zaleconego wykształcenia w stopniu doktora może być wyjątek, bowiem Kodeks Prawa Kanonicznego posiada regulacje dla Kościoła katolickiego na całym świecie, zatem przez wyjątki uwzględnia się ową specyfikę. Nie zawsze bowiem są okoliczności sprzyjające zdobyciu zalecanego stopnia. Dodatkowym wymogiem, dosyć charakterystycznym dla kodeksowych przepisów, jest wymóg w postaci tzw. nienaruszonej sławy, ale także odpowiedni wiek. Ten ostatni wymóg nie jest też obcy na forum świeckim, nie należy interpretować jego jako swoistego rodzaju anachronizm czy pozostałość po starych regulacjach, ale bardziej jako przepis, który ma pozostać na służbie jak najsprawniej działającego Oficjalatu, a w praktyce – najsprawniej przebiegającego procesu. Pomocnikiem Oficjała jest Wiceoficjał (zwany też pomocniczym wikariuszem sądowym), względem którego są podobne wymogi (na Ich temat dokładnie w kan. 1420 KPK).

REKLAMA

REKLAMA

Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!

Duchowni i osoby świeckie w składzie sądu

W Oficjalacie są nadto Sędziowie. W Polsce przyzwyczajeni jesteśmy, iż stanowisko to spełniane jest wyłącznie przez osoby duchowne. Tymczasem nic bardziej mylnego, bowiem może one być realizowane również przez osobę świecką. Gdy jednak do danej sprawy przydzielony zostaje Sędzia jako osoba świecka, to pozostali dwaj Sędziowie winni być osobami duchownymi. Wymóg w postaci wykształcenia jest analogiczny jak przy Oficjale czy Wiceoficjale, to samo dotyczy moralności, nie ma natomiast jakiegoś wymogu odnośnie wieku (nt. w kan. 1421 KPK). Przyzwyczajeni jesteśmy do sytuacji, gdy w składzie zasiada trzech Sędziów. Tymczasem, gdy mamy do czynienia z tzw. procesem dokumentalnym, tj. opartym na dokumentach, wówczas wyrok może być wydany już przez jednego Sędziego. Wynika to poniekąd z tego, iż dowód z dokumentu ma wyższy walor aniżeli z zeznań świadków. Owszem nie można zbagatelizować sfałszowania jakiegoś dokumentu, jednakże zeznaniom świadków również nieobce może być zamataczenie. Nadto ich zeznania mogą być częściowe, z racji wyporu pewnych faktów z pamięci, jak i mogą być już zinterpretowane z dozą emocjonalnego czynnika. Przy tej możliwości, tj. przy wydaniu wyroku już przez jednego Sędziego, jest jeden warunek: zaleca się w takiej sytuacji, aby w Trybunale drugiej Instancji powyższa sytuacja nie miała już miejsca. Chodzi o to, aby mimo wszystko uniknąć jak najbardziej możliwego błędu (kan. 1441 KPK).

Zobacz: Zagadnienia dyskusyjne w kościelnym procesie małżeńskim

REKLAMA

Obrońca węzła małżeńskiego

Oprócz wyżej wymienionych osób trzeba wspomnieć o Obrońcy węzła małżeńskiego. I po raz kolejny nie ma wymogu obsadzenia tegoż stanowiska jedynie przez osobę duchowną, może zatem nim zostać także świecki, także i tym razem wymóg w postaci wykształcenia jest analogiczny jak powyżej, to samo dotyczy moralności (kan. 1435 KPK).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Notariusz i audytor

Wreszcie na uwagę zasługuje osoba Notariusza (duchowna bądź świecka). Dzięki tej osobie dokumenty, jak precyzuje prawodawca, cieszą się wiarygodnością (na jego temat w kan. 1437 KPK).

Strony mogą też spotkać się z takimi osobami, jak Audytor -  Audytor to zwykle Sędzia przesłuchujący strony, świadków, zbierający dowody (kan. 1428 §1 oraz §3 KPK), oraz jak Ponens (zwany inaczej Relatorem) - to z kolei Sędzia odpowiedzialny za redakcję wyroku (kan. 1429 KPK).             

Promotor sprawiedliwości i biskup

Na końcu warto też wspomnieć o stanowisku Promotora sprawiedliwości (zwanego inaczej Rzecznikiem sprawiedliwości), który w kościelnym prawie małżeńskim, również obok samych stron ma prawo do zainicjowania procesu. Niemniej taka sytuacja ma miejsce stosunkowo sporadycznie. Wymogi są takie same jak przy obrońcy węzła (kan. 1430 KPK, kan. 1435 KPK, kan. 1674 pkt. 2 KPK).

Skoro Biskup jest tym, który posiada m. in. władzę sądowniczą (kan. 1419 KPK), to nietrudno o przejście do kolejnego wniosku o odpowiedzialności powyższych osób właśnie przed Biskupem, jak i ustanawianiu, bądź zatwierdzaniu przez Niego w/w Osób (kan. 1420 §1 KPK, kan. 1421 §1 KPK, kan. 1428 §1 oraz §2 KPK, kan. 1435 KPK). Jego sądowniczą władzę widać dosyć dokładnie na przykładzie kierowania prośby właśnie do Biskupa o dyspensę dotyczącą rozwiązania węzła małżeńskiego zawartego ale niedopełnionego (kan. 1699 §1 KPK).

W niniejszym artykule pomijam funkcję Adwokata, o którym już poruszono zostało przy okazji innych tematów. Warto tylko zwrócić uwagę, iż, jak niektóre stanowiska mogą być przekazane świeckim. Tak samo i funkcja adwokata kościelnego może być sprawowana przez osobę duchowną, wszak nie chodzi o tzw. „rozwód kościelny” a o stwierdzenie (orzeczenie) nieważności małżeństwa, zatem nie ma w procesie nic, co przeciwstawiałoby się wierze czy moralności.

Dlaczego poruszona została ta tematyka – nie tylko z przyczyny podanej powyżej, aby mniej więcej mieć obraz kościelnego Sądu, ale także w tym celu, aby wiedzieć: z kim należy bezpośrednio rozmawiać, gdy chodzi o własną sprawę. Nie do rzadkości należy bowiem sytuacja, iż właśnie przykładowo sędzia orzekający w danej sprawie już po otrzymaniu wyroku może służyć dalszą radą dla stron.

Zobacz też: Adwokat kościelny - jakie powinien mieć cechy?

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
W 2026 roku pracownik z najniższym wynagrodzeniem dostanie ponad 14 tys. zł za rozwiązanie umowy. Skąd ta kwota?

Na co mogą liczyć najniżej wynagradzani pracownicy w przypadku niespodziewanej utraty pracy? Obowiązujące przepisy jasno regulują ich prawa i obowiązki pracodawców. Jednym z nich jest wypłata odprawy pieniężnej. Ale czy będzie należała się każdemu?

Umiarkowany stopień niepełnosprawności. Co przysługuje [LISTA 2026]

Osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności nierzadko zastanawiają się nad tym, na jakiego rodzaju wsparcie mogą liczyć. Co daje orzeczenie? Jakie są przywileje w pracy? Czy w 2026 r. wzrosną kwoty dostępnych świadczeń i zasiłków? Co z kryteriami dochodowymi? Kto może dostać świadczenie wspierające z ZUS? Prezentujemy najważniejsze zasady w MOPS, PFRON i nie tylko.

Sąd unieważnił kredyt hipoteczny z WIBOR-em. W umowie zabrakło tych ważnych informacji. Co to oznacza dla innych kredytobiorców?

W dniu 23 października 2025 r. Sąd Okręgowy w Suwałkach, I Wydział Cywilny sygn. akt I C 600/23 unieważnił umowę kredytu hipotecznego opartego na stawce referencyjnej WIBOR, zawartą w 2021 r. z BNP Paribas Bank Polski S.A. To ważny sygnał dla rynku - sądy coraz uważniej przyglądają się przejrzystości umów kredytowych i temu, czy konsument ma realną szansę zrozumieć mechanizm oprocentowania.

Urlop regeneracyjny dla wszystkich. Aż 3 miesiące płatnego wolnego po spełnieniu prostych warunków. Od kiedy będzie można korzystać?

Czy już niedługo każdy pracownik będzie mógł skorzystać aż z 3 miesięcy płatnego wolnego co 7 lat? Jedynym warunkiem, który trzeba by spełnić, byłoby odpowiednio długie świadczenie pracy na rzecz jednego pracodawcy. Problemy zdrowotne nie byłyby warunkiem udzielenia wolnego.

REKLAMA

Choroba się przedłuża i kończy się zasiłek chorobowy? ZUS: bez obaw – jest jeszcze świadczenie rehabilitacyjne. Jak je uzyskać?

Świadczenie rehabilitacyjne może dostać osoba, która po wyczerpaniu zasiłku chorobowego nadal jest chora, a dalsze leczenie lub rehabilitacja dają jej szanse na odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie nie jest przyznawane z urzędu, tylko trzeba złożyć wniosek. O stanie zdrowia i konieczności przyznania świadczenia rehabilitacyjnego orzeka lekarz orzecznik ZUS - wyjaśnia Beata Kopczyńska, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa śląskiego.

Zasiłek z MOPS na pogrzeb. Od 1 stycznia 2026 r. nowe zasady

Zasiłki celowe na pogrzeb gminy będą wypłacały bez limitu kwotowego i dochodowego. Nie każdy jednak będzie mógł takie świadczenie uzyskać. Nowe przepisy są w tym zakresie restrykcyjne i w zasadzie dają prawo do wsparcia w sytuacjach wyjątkowych. Jakie są nowe zasady na 2026 rok?

Ile weźmiesz trzynastki w 2026 - nowa wysokość świadczenia

Nie czekaj na oficjalne informacje! Już teraz możemy z dużą dokładnością przewidzieć, ile wyniesie trzynastka w 2026 roku. Nasze wyliczenia oparte są na danych z GUS i aktualnych przepisach. Sprawdź w naszym artykule szczegółowe kalkulacje i dowiedz się, ile możesz otrzymać.

Rozliczasz się ze znajomymi blikiem? Uważaj na skarbówkę. Urzędy śledzą operacje, których dokonujemy, a relacje towarzyskie ich nie obchodzą

Rozliczenia między rodziną i znajomymi nigdy wcześniej nie były tak nieskomplikowane od strony technicznej, jak obecnie. Wystarczy kilka sekund by oddać dług, pokryć część rachunku za kolację, czy zrobić zrzutkę na prezent. Warto jednak pamiętać o tym, że z perspektywy urzędu skarbowego dokonywane przelewy mogą wyglądać inaczej, niż z naszej.

REKLAMA

Czy NBP oprócz rezerw złota utworzy rezerwę bitcoina?

Narodowy Bank Polski zgromadził już blisko 520 ton złota, co plasuje nasz kraj w czołówce największych posiadaczy kruszcu na świecie. W obliczu globalnych zmian pojawia się jednak pytanie: czy złoto wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo finansowe kraju i kiedy Polska zdecyduje się sięgnąć także po bitcoina? Eksperci podpowiadają kiedy i jak tego dokonać!

Nowe uprawnienia PIP od 1 stycznia 2026 r. - decyzje zamiast sądu, wyższe kary i kontrole zdalne. Co jeszcze się zmieni?

Od początku 2026 roku najprawdopodobniej wejdą w życie przepisy znacząco rozszerzające kompetencje Państwowej Inspekcji Pracy (PIP). Zmiany te w istotny sposób wpłyną na relacje między pracodawcami, zleceniobiorcami i osobami współpracującymi w modelu B2B. Nowe regulacje mają zwiększyć skuteczność kontroli i ograniczyć nadużycia w zatrudnieniu, ale mogą też oznaczać poważne wyzwania dla firm. W artykule omawiamy najważniejsze założenia projektu nowelizacji ustawy o PIP oraz jej praktyczne konsekwencje dla przedsiębiorców. Warto zaznaczyć na wstępie, że projekt ten na dzień 30 października 2025 r. nie został jeszcze przyjęty przez Radę Ministrów i skierowany do Sejmu.

REKLAMA