Kiedy można żądać orzeczenia separacji?

Przesłanki orzeczenia separacji uregulowane są w artykule 61¹ Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Art. 61¹

§ 1. Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd orzekł separację.

§ 2. Jednakże mimo zupełnego rozkładu pożycia orzeczenie separacji nie jest dopuszczalne, jeżeli wskutek niej miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

§ 3. Jeżeli małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci, sąd może orzec separację na podstawie zgodnego żądania małżonków.

Polecamy: Jak przygotować się do zmian 2019. Podatki, rachunkowość, prawo pracy i ZUS

Orzeczenie separacji jest zatem możliwe, gdy zaistnieje przesłanka pozytywna:

• zupełny rozkład pożycia

oraz nie wystąpią przesłanki negatywne:

• sprzeczność rozwodu z dobrem wspólnych małoletnich dzieci,
• sprzeczność z zasadami współżycia społecznego.

W pozwie o separację należy wykazać, że nastąpił zupełny rozkład pożycia. Tę przesłankę sąd będzie badał jako pierwszą. Trzeba zatem w uzasadnieniu pozwu opisać okoliczności, które będą wskazywały na rozkład pożycia.

Kiedy jednak mamy do czynienia z zupełnym rozkładem pożycia?

Pożycie małżeńskie jest sumą współistniejących elementów wspólnoty duchowej, fizycznej oraz gospodarczej. Więzi te tworzą istotę związku małżeńskiego. Ustanie któregokolwiek z elementów tej wspólnoty można uznać za objaw rozkładu pożycia, jednak ustanie jednej z więzi nie będzie uzasadniało orzeczenia separacji.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22.10.1999 r., sygnatura III CKN 386/98 wskazał, że rozkład pożycia jest zupełny dopiero wtedy, gdy zerwaniu uległy wszystkie więzi łączące małżonków (więź duchowa, fizyczna, gospodarcza). Rozkład, o którym mowa, jest przy tym procesem rozciągniętym w czasie a nie zdarzeniem jednorazowym.

Może zdarzyć się sytuacja, że jeden z małżonków będzie żądał orzeczenia separacji, a drugi orzeczenia rozwodu. Jeśli przeprowadzone postępowanie dowodowe wykaże, że rozkład pożycia ma charakter zupełny i trwały to sąd orzeknie rozwód. Jeżeli jednak orzeczenie rozwodu nie będzie dopuszczalne, a żądanie orzeczenia separacji jest uzasadnione, to sąd orzeknie separację.

Separacja na zgodny wniosek małżonków

Małżonkowie mogą skierować do sądu zgodny wniosek o orzeczenie separacji. Taki wniosek musi być podpisany przez oboje z małżonków. Postępowanie toczy się wtedy w trybie nieprocesowym i sąd po rozpoznaniu sprawy wydaje postanowienie. Orzekając separację na podstawie zgodnego żądania małżonków, sąd nie orzeka który z małżonków jest winny rozkładu pożycia.

Separacja, podobnie jak rozwód jest z wielu względów zjawiskiem niepożądanym społecznie, jednakże w wielu przypadkach, jeszcze gorsze byłoby sztuczne utrzymywanie małżeństwa, w sytuacji ustania więzi między małżonkami.

Polecamy serwis: Separacja