REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy pracownik ma prawo do sprawowania płatnej opieki

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego przysługuje pracownikowi nie tylko w przypadku zachorowania, ale także wówczas gdy musi zaopiekować się dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny.
Pracownik może znaleźć się w sytuacjach życiowych, w których wykonywanie pracy okaże się niemożliwe. W niektórych z nich może liczyć na rekompensatę zarobków w postaci świadczenia z ubezpieczenia społecznego. Dzieje się tak wtedy, gdy zmuszony jest zaopiekować się dzieckiem lub innym członkiem rodziny.
W takich sytuacjach ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa przewiduje prawo do zasiłku opiekuńczego. Świadczenie to przysługuje pod pewnymi warunkami i nie zawsze, gdy pojawi się potrzeba opieki w rodzinie.
Prawo do płatnej opieki dotyczy zasadniczo trzech przypadków: konieczności opieki nad chorym dzieckiem do lat 14 lub w razie choroby innego członka rodziny oraz potrzeby sprawowania opieki nad dzieckiem do lat 8 w przypadku zaistnienia szczególnych sytuacji życiowych.

Tylko w trakcie ubezpieczenia

Zasiłek opiekuńczy przysługuje osobie zwolnionej od wykonywania pracy z powodu konieczności sprawowania opieki nad członkiem rodziny, która podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu. W odróżnieniu od zasiłku chorobowego, który można otrzymywać także po ustaniu tytułu ubezpieczenia, zasiłek opiekuńczy przysługuje wyłącznie w okresie trwania ubezpieczenia chorobowego.
Oznacza to, że po ustaniu obowiązkowego tytułu ubezpieczenia, osoba niepozostająca w stosunku pracy, traci prawo do zasiłku opiekuńczego. Inną kwestią jest to, że przysługuje o­n bez tzw. okresu wyczekiwania, o którym mowa w art. 4 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, a który warunkuje nabycie prawa do zasiłku chorobowego. Wymóg wyczekiwania nie dotyczy bowiem zasiłku opiekuńczego (przykład 1 i 2).

PRZYKŁAD 1

Pracownik został zatrudniony na podstawie umowy okresowej od 15 maja do 31 sierpnia 2006 r. Z uwagi na chorobę żony i konieczność sprawowania nad nią opieki od 25 maja nie wykonywał o­n pracy. Pracownik nabędzie prawo do zasiłku opiekuńczego od pierwszego dnia zwolnienia od pracy z powodu konieczności sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny, czyli od 25 maja, niezależnie od tego, jaki okres przepracował do tej daty.

PRZYKŁAD 2

Umowa o pracę została zawarta z pracownicą na czas określony od 3 kwietnia do 31 maja 2006 r. W połowie maja poważnie zachorowała 10-letnia córka pracownicy. Z tego powodu od 17 maja do końca trwania umowy nie wykonywała o­na pracy. Córka wymagać będzie jednak opieki co najmniej do połowy czerwca. Z uwagi na to, że zasiłek opiekuńczy przysługuje jedynie w okresie trwania ubezpieczenia chorobowego, pracownica otrzyma go za czas zwolnienia od pracy, tj. od 17 do 31 maja. Po ustaniu zatrudnienia nie będzie już miała do niego prawa, mimo że stan zdrowia dziecka nadal wymagać będzie jej opieki. Dalsza wypłata zasiłku opiekuńczego byłaby możliwa, gdyby od 1 czerwca z pracownicą nawiązano nowy stosunek pracy, z tytułu którego zostałaby objęta obowiązkowym ubezpieczeniem chorobowym.

Na opiekę nad dzieckiem

Jedną z okoliczności uzasadniających wypłatę zasiłku opiekuńczego jest konieczność sprawowania opieki nad dzieckiem z powodu jego choroby. Należy się o­n pracownikowi z tytułu opieki nad dzieckiem własnym, dzieckiem małżonka, przysposobionym, obcym przyjętym na wychowanie i utrzymanie oraz wychowywanym w ramach rodziny zastępczej. Płatne zwolnienie na opiekę nad chorym dzieckiem przysługuje matce i ojcu dziecka, a wypłaca się go tylko jednemu z rodziców, temu, który wystąpi z wnioskiem o wypłatę. Z zasiłku może skorzystać pracownik także wówczas, gdy zaistnieje konieczność osobistej opieki nad dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat z powodu:
• nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza,
• porodu lub choroby małżonka, stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia mu sprawowanie opieki,
• pobytu małżonka stale opiekującego się dzieckiem, w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej.

Na innych członków rodziny

Zasiłek opiekuńczy przysługuje także z tytułu sprawowania opieki nad innym chorym członkiem rodziny. Do kręgu osób uznanych za członków rodziny zalicza się małżonka, rodziców, teściów, dziadków, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku powyżej 14 lat. Warunkiem jest jednak, by osoby te pozostawały z pracownikiem we wspólnym gospodarstwie domowym w okresie sprawowania opieki.
Płatne zwolnienie z tytułu opieki nad innym chorym członkiem rodziny jest limitowane czasowo. Przysługuje przez okres 14 dni w roku kalendarzowym, niezależnie od liczby osób uprawnionych do zasiłku opiekuńczego, jak i bez względu na liczbę dzieci i innych członków rodziny wymagających opieki. Łącznie zwolnienie z powodu opieki nad dziećmi i innymi członkami rodziny z różnych przyczyn nie może przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym (przykład 3).

PRZYKŁAD 3

Po porodzie żona pracownika zachorowała. Jej choroba nie wymaga opieki trzeciej osoby, ale uniemożliwia sprawowanie opieki nad nowo narodzonym dzieckiem. Jeżeli lekarz nie uznał, że choroba żony wymaga osobistej opieki innej osoby, to pracownik nie będzie mógł skorzystać z płatnego zwolnienia na chorego członka rodziny. Choroba może jednak uniemożliwiać tej osobie sprawowanie opieki nad dzieckiem. W takim przypadku pracownik może skorzystać z prawa do zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad zdrowym dzieckiem. Warunkiem jest jednak, by żona była uznana za stale opiekującą się dzieckiem, a jej choroba musi uniemożliwiać sprawowanie tej opieki.

Gdy nie ma innej opieki

Nie zawsze, gdy pojawi się potrzeba opieki w rodzinie, pracownik ma prawo do zasiłku opiekuńczego. Warunkiem jest bowiem brak innych domowników mogących zapewnić opiekę choremu członkowi rodziny. Wyjątkiem jest opieka nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat. Wówczas zasiłek przysługuje nawet wtedy, gdy są inne osoby mogące zapewnić opiekę.
W przypadku chorego członka rodziny, warunkiem skorzystania przez pracownika z płatnego zwolnienia jest pozostawanie z nim we wspólnym gospodarstwie domowym. Warunek ten uważa się za spełniony, gdy pracownik pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z członkiem rodziny tylko przez okres choroby. W sytuacji gdy we wspólnym gospodarstwie domowym z pracownikiem pozostaje osoba niezobowiązana do opieki, przyjmuje się, że może być o­na uznana za domownika mogącego zapewnić opiekę dziecku tylko wówczas, gdy wyrazi na to zgodę.

Niezbędne dokumenty

Podstawą wypłaty zasiłku opiekuńczego jest zaświadczenie lekarskie wydane na formularzu ZUS ZLA przez lekarza, stwierdzające konieczność opieki nad chorym dzieckiem lub innym członkiem rodziny. Pracownik występujący o wypłatę zasiłku składa również wniosek o uzyskanie tego zasiłku na druku ZUS Z-15. Składa w nim oświadczenie o braku innych osób mogących sprawować opiekę nad chorym oraz o pozostawaniu z nim we wspólnym gospodarstwie domowym w czasie sprawowania opieki. Dokumentem wymaganym do wypłaty zasiłku z powodu konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem do lat 8 są:
• oświadczenie pracownika – w przypadku nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły,
• decyzja inspektora sanitarnego zarządzającego izolację – w przypadku izolacji dziecka z powodu podejrzenia o nosicielstwo zarazków choroby zakaźnej,
• zaświadczenie lekarskie na zwykłym blankiecie – w razie porodu, choroby lub pobytu małżonka stale opiekującego się dzieckiem w stacjonarnym
ZOZ.

Zasiłek nie zawsze przysługuje

Miesięczny zasiłek opiekuńczy wynosi 80 proc. wynagrodzenia stanowiącego podstawę jego wymiaru. Podstawę wymiaru zasiłku wylicza się w oparciu o przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających zwolnienie od pracy z powodu opieki.
Zasiłek przysługuje za każdy dzień zwolnienia spowodowanego koniecznością sprawowania opieki, nie wyłączając dni wolnych od pracy. Świadczenie to nie należy się za okresy niezdolności do pracy, w których pracownik na podstawie przepisów o wynagradzaniu zachowuje prawo do wynagrodzenia. Zasiłek opiekuńczy nie jest wypłacany za czas urlopu bezpłatnego, urlopu wychowawczego oraz tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności. Pracownik traci także prawo do zasiłku opiekuńczego za okres, na który został zwolniony od pracy, jeżeli zwolnienie to wykorzystuje dla innych celów niż opieka.

Podstawa prawna
• Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267).
• Rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie określenia dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. nr 65, poz. 742 z późn. zm.).

Danuta Klucz
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
RPO: "Wykorzystanie osób z niepełnosprawnościami, by w ich imieniu dochodzić świadczeń pielęgnacyjnych z pobraniem prowizji. Wygrany proces z udziałem RPO"

Sprawa dotyczy mechanizmu, w którym spółka z o.o. oferowała osobom z niepełnosprawnościami lub ich opiekunom "pomoc" w uzyskaniu świadczenia pielęgnacyjnego. W zamian za prowadzenie spraw w postępowaniu administracyjnym i sądowoadministracyjnym, firma zastrzegała sobie wynagrodzenie w wysokości aż trzykrotności miesięcznego świadczenia. Czy takie praktyki były legalne? Okazuje się, że w sprawie kluczowa jest zasada: nemo plus iuris.

Dopłaty dla rolników a susza, gradobicia i inne zdarzenia pogodowe. MRiRW i ARiMR wyjaśniają zasady

Utratą plonów, ale też brakiem niektórych dopłat martwią się rolnicy poszkodowani przez podtopienia, gradobicia, ulewne deszcze czy suszę. Dlatego Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi uspokaja i przypomina: zdarzenia pogodowe nie muszą oznaczać utraty prawa do płatności bezpośrednich ani kar za niewypełnienie zobowiązań.

ZUS: Niższe limity dorabiania dla wcześniejszych emerytów i rencistów od 1 września 2025 r. Spadło przeciętne wynagrodzenie

Od 1 września 2025 r. pracujący wcześniejsi emeryci i renciści będą mogli dorobić mniej niż dotychczas. Powodem jest spadek przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, na podstawie którego ustala się kwoty graniczne przychodów.

Kredyty frankowe. Walka o narrację w sprawie TSUE Lubreczlik

W mitologii greckiej przedstawiana jest postać Prokrustesa, który rozciągał lub obcinał nogi swoim gościom, tak aby dopasować ich do długości swojego łoża. Kiedy więc czytam opinie prawników sektora bankowego na temat ich autorskiej interpretacji wyroku wydanego przez TSUE w sprawie Lubreczlik, to nie mogę się oprzeć nieodpartemu wrażeniu, że mamy tu przykład iście uwspółcześnionego „prokrustowego łoża” – tj. kreowania takiej narracji, która nie odpowiada zastanej rzeczywistości prawnej.

REKLAMA

„Ochrona polskiej wsi” – Prezydent Nawrocki podpisuje, wieś komentuje

„Ochrona polskiej wsi” – Prezydent Nawrocki podpisuje projekt ustawy a wieś komentuje. Projekt ustawy ma na celu wzmocnienie ochrony rodzimego rolnictwa i wprowadzenie istotnych zmian w dwóch kluczowych aktach prawnych, które mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie gospodarstw rolnych i obrót ziemią rolną. Inicjatywa Prezydenta Nawrockiego spotkała się z mieszanymi reakcjami. Dla jednych to długo oczekiwany gest wsparcia, dla innych – kolejna deklaracja bez pokrycia. Jedno jest pewne: polska wieś znów znalazła się w centrum debaty publicznej. Jednak czy Sejm i Senat uchwalą ustawę w takiej wersji?

Urlop dla poratowania zdrowia – jak uzyskać. Kiedy dyrektor szkoły może odwołać nauczyciela z tego urlopu?

Tematykę udzielania nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia wyjaśniła ekspertka Państwowej Inspekcji Pracy Marta Żelazowska. Wskazała również, na podstawie jakich przesłanek dyrektor szkoły może zakwestionować prawo do urlopu zdrowotnego lub odwołać nauczyciela z urlopu już udzielonego.

Oszustwo "na świadczenie wspierające". ZUS ostrzega: nie płać za złożenie wniosku, nie podpisuj dokumentu bez przeczytania!

Zakład Ubezpieczeń Społecznych ostrzega: osoby z niepełnosprawnością nie muszą płacić kancelariom prawnym ani pośrednikom, aby otrzymać świadczenie wspierające. Wniosek można złożyć wyłącznie w formie elektronicznej – samodzielnie lub z bezpłatną pomocą pracowników ZUS, zarówno w placówkach, jak i przez infolinię.

Nowe przepisy o badaniach technicznych od września 2025. Wyższe opłaty, zdjęcia pojazdu i surowsze kryteria

Od września 2025 roku kierowców czeka rewolucja w przeglądach technicznych. Stawki wzrosną, pojawi się obowiązkowa dokumentacja fotograficzna, a kryteria oceny stanu pojazdu będą surowsze niż dotąd. Sprawdź, jak przygotować auto, aby uniknąć mandatu i dodatkowych kosztów oraz co dokładnie zmieni się w procedurze badania.

REKLAMA

Pilotaż skróconego czasu pracy - nabór wniosków od 14 sierpnia do 15 września. Kto może wziąć udział i co wynika z regulaminu? 50 mln złotych dla pracodawców

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej poinformowało w komunikacie, że od 14 sierpnia 2025 r. do 15 września 2025 r. pracodawcy z całej Polski – zarówno z sektora publicznego, jak i prywatnego – mogą składać wnioski do pilotażu skróconego czasu pracy. To pierwszy tego typu program w tej części Europy. Autorem pilotażu jest Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Na testowanie nowych modeli organizacji pracy w latach 2025-2027 trafi 50 mln zł. Lista projektów rekomendowanych do realizacji zostanie opublikowana nie później niż 15 października 2025 r.

EMFA już obowiązuje. Czego dotyczy Akt o wolności mediów?

EMFA czyli Akt o wolności mediów wszedł w życie 8 sierpnia 2025 roku. Zwiększa ochronę mediów, dziennikarzy i ich źródeł, zapewnia przejrzystość w zakresie własności mediów i przydziału reklamy państwowej, wzmacnia niezależność mediów publicznych.

REKLAMA