e-wydanie Dziennika Gazety Prawnej
KPA. Komentarz do zmian
Multipakiet RODO 2018 dla firm i biur rachunkowychPracownik może znaleźć się w sytuacjach życiowych, w których wykonywanie pracy okaże się niemożliwe. W niektórych z nich może liczyć na rekompensatę zarobków w postaci świadczenia z ubezpieczenia społecznego. Dzieje się tak wtedy, gdy zmuszony jest zaopiekować się dzieckiem lub innym członkiem rodziny.
W takich sytuacjach ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa przewiduje prawo do zasiłku opiekuńczego. Świadczenie to przysługuje pod pewnymi warunkami i nie zawsze, gdy pojawi się potrzeba opieki w rodzinie.
Prawo do płatnej opieki dotyczy zasadniczo trzech przypadków: konieczności opieki nad chorym dzieckiem do lat 14 lub w razie choroby innego członka rodziny oraz potrzeby sprawowania opieki nad dzieckiem do lat 8 w przypadku zaistnienia szczególnych sytuacji życiowych.
Tylko w trakcie ubezpieczenia
Zasiłek opiekuńczy przysługuje osobie zwolnionej od wykonywania pracy z powodu konieczności sprawowania opieki nad członkiem rodziny, która podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu. W odróżnieniu od zasiłku chorobowego, który można otrzymywać także po ustaniu tytułu ubezpieczenia, zasiłek opiekuńczy przysługuje wyłącznie w okresie trwania ubezpieczenia chorobowego.
Oznacza to, że po ustaniu obowiązkowego tytułu ubezpieczenia, osoba niepozostająca w stosunku pracy, traci prawo do zasiłku opiekuńczego. Inną kwestią jest to, że przysługuje on bez tzw. okresu wyczekiwania, o którym mowa w art. 4 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, a który warunkuje nabycie prawa do zasiłku chorobowego. Wymóg wyczekiwania nie dotyczy bowiem zasiłku opiekuńczego (przykład 1 i 2).
PRZYKŁAD 1
Pracownik został zatrudniony na podstawie umowy okresowej od 15 maja do 31 sierpnia 2006 r. Z uwagi na chorobę żony i konieczność sprawowania nad nią opieki od 25 maja nie wykonywał on pracy. Pracownik nabędzie prawo do zasiłku opiekuńczego od pierwszego dnia zwolnienia od pracy z powodu konieczności sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny, czyli od 25 maja, niezależnie od tego, jaki okres przepracował do tej daty.
PRZYKŁAD 2
Umowa o pracę została zawarta z pracownicą na czas określony od 3 kwietnia do 31 maja 2006 r. W połowie maja poważnie zachorowała 10-letnia córka pracownicy. Z tego powodu od 17 maja do końca trwania umowy nie wykonywała ona pracy. Córka wymagać będzie jednak opieki co najmniej do połowy czerwca. Z uwagi na to, że zasiłek opiekuńczy przysługuje jedynie w okresie trwania ubezpieczenia chorobowego, pracownica otrzyma go za czas zwolnienia od pracy, tj. od 17 do 31 maja. Po ustaniu zatrudnienia nie będzie już miała do niego prawa, mimo że stan zdrowia dziecka nadal wymagać będzie jej opieki. Dalsza wypłata zasiłku opiekuńczego byłaby możliwa, gdyby od 1 czerwca z pracownicą nawiązano nowy stosunek pracy, z tytułu którego zostałaby objęta obowiązkowym ubezpieczeniem chorobowym.
