Emerytura, Trzynastka

Specjalne świadczenie przysługujące najstarszym seniorom posiadającym polskie obywatelstwo zostało znowelizowane. Od stycznia 2025 roku jego wysokość została wyrównana, a od marca 2025 roku, zgodnie z prognozą, wzrośnie o 363,52 zł.

Emeryci nie doczekali się w od września 2024 roku drugiej waloryzacji, choć inflacja od lipca mocno przyspieszyła i w październiku nawet sięgnęła 5 procent. Skutki ponownego szybkiego wzrostu cen po części zrekompensuje im dopiero roczna waloryzacja emerytur od 1 marca. Wiadomo, że nie będzie ona tak wysoka jak w ostatnich latach, zwłaszcza w 2023 roku.

W dniu 26 listopada 2024 r., Sąd Najwyższy wydał wyrok (o sygn. akt III USKP 86/24), który może okazać się istotny dla wielu emerytów, którzy we wniosku o przyznanie emerytury (mając do wyboru kilka „wariantów” świadczenia) – posłużyli się sformułowaniem „wariant najkorzystniejszy”, wnosząc do organu rentowego o przyznanie świadczenia w takim „wariancie”, na którym w „ostatecznym rozrachunku” (i to również w dłuższej perspektywie czasu) nie będą oni stratni. 

Dodatkowe wynagrodzenie roczne, czyli tzw. trzynastka, przysługuje pracownikom budżetówki. Świadczenie to wypłaca się nie później niż w ciągu pierwszych 3 miesięcy roku kalendarzowego następującego po roku, za który trzynastka przysługuje.

Od 1 stycznia 2025 r. ZUS przyjmuje wnioski o rentę wdowią. W praktyce nie jest to nowe świadczenie, ale zbieg dwóch różnych świadczeń. Osoby uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym małżonku oraz innego świadczenia emerytalno-rentowego będą mogły łączyć te obydwa świadczenia od 1 lipca 2025 r., o ile spełniają określone kryteria. Jednym z nich jest wiek wdowy lub wdowca.

Od 1 stycznia 2025 r. ZUS przyjmuje wnioski o rentę wdowią. Osoby uprawnione mogą składać wnioski, ale prawo do tego świadczenia zostanie im przyznane od miesiąca, w którym złożyły wniosek, jednak nie wcześniej niż od 1 lipca 2025 r.

Renta wdowia to połączenie wypłaty renty rodzinnej z innym świadczeniem (np. emeryturą). Wnioski o rentę wdowią będzie można składać od początku przyszłego roku. ZUS przygotował ankietę, która umożliwia seniorom sprawdzenie, czy będą mogli pobierać połączone świadczenia.

Dzietność spada, a przyszłe emerytury są zagrożone. Rządzący szukają więc nowych sposobów na zachęcenie Polaków do posiadania potomstwa. W ostatnim czasie w przestrzeni publicznej wspomniano o pomyśle uzależnienia wysokości emerytury od liczby posiadanych dzieci.

W artykule analiza wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 3 lipca 2024 r. sygn. akt VI U 528/24 oraz wyrok Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej z dnia 15 października 2024 r. sygn. akt VI U 1016/24 w zakresie przyznanego emerytowi wyrównania. Autor dr Andrzej Hańderek radca prawny.

Dlaczego w 2025 r. nie każdy dostanie 13-stą pensję w budżetówce? Dodatkowe roczne wynagrodzenie przysługuje w ściśle określonych sytuacjach. Wielu może być zdziwionych w lutym czy marcu 2025 r., kiedy to mają być wypłaty 13-stki.

Upubliczniany niedawno projekt pod nazwą Emerytura Plus polegający na wypłacie trzynastych emerytur za wszystkie lata zwłoki z przejściem na emeryturę po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego – jako zachęty do podejmowania takich decyzji przez seniorów większość ekspertów uważa za niedostateczny.  A sami zainteresowani – nawet jako niepoważny.

Każdy kto otrzymuje emeryturę z ZUS może być uprawniony, by oprócz podstawowego świadczenia wyliczonego przez ZUS przy składaniu wniosku o przyznanie emerytury dostawać dodatek lub ekwiwalent. Ich lista jest dość długa, a zasady korzystania - zazwyczaj zupełnie różne. Część dodatkowych pieniędzy, jak np. dodatek pielęgnacyjny po ukończeniu 75.roku życia ZUS dopłaca do emerytury automatycznie.

Do emerytur wypłacanych przez ZUS trzeba z budżetu państwa dokładać rocznie 40 miliardów złotych. Nie licząc wydatków na dodatkowe świadczenia: trzynastą i czternastą emeryturę. Szukając oszczędności w ramach procedury nadmiernego deficytu z pewnością rząd będzie kalkulował ograniczenie tych wydatków. Podwyższenie wieku emerytalnego jest jednym ze sposobów.

Po głośnym wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 r., sygn. akt SK 140/20, na podstawie którego niemal 200 tys. emerytów może otrzymać od ZUS wyrównanie, w związku z pomniejszeniem ich emerytury na podstawie art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – sądy powszechne, zaczynają już orzekać na korzyść emerytów. Nie warto więc zwlekać na „ruch” ze strony ustawodawcy i już dziś złożyć do ZUS wniosek o wznowienie postępowania, w następstwie którego będzie można odwołać się do sądu powszechnego.

Ochrona przedemerytalna pracownika przed zwolnieniem z pracy nie zawsze działa. Skąd więc brak środki finansowe na utrzymanie, jeśli wynagrodzenia za pracę już nie ma, a na emeryturę za wcześnie, bo do osiągnięcia ustawowego wieku emerytalnego sporo brakuje?

Wiele osób czeka na osiągnięcie wieku emerytalnego by natychmiast złożyć wniosek o emeryturę i wynagrodzenie za pracę zamienić na świadczenie z ZUS.zy takie rozwiązanie jest najlepszym z możliwych, jaką ma alternatywę.

Nie można pójść do ZUS (a potem do sądu) z wnioskiem o ponowne przeliczenie emerytury tylko na podstawie argumentu "Bo zmieniła się kwota bazowa". Emeryci starają się wtedy powoływać na art. 114 ustawy omówionej w tekście. Ale przepis ten wymaga zaistnienie nowych okoliczności, które były znane przed przyznaniem emerytury. Logika przepisu jest taka - zostało coś pominięte przy przyznawaniu emerytury (emeryt nie doniósł dokumentów, ZUS o nich nie wiedział). Emeryt donosi dokumenty, ZUS wylicza raz jeszcze emeryturę. Nowe tabele emerytalne, kwoty bazowe nie są podstawą do takiego przeliczenia. To nie są dokumenty, o których mowa w art. 114 ustawy emerytalnej.  

Emerytury i renty wypłacane są 1, 6, 10, 15, 20, i 25 dnia miesiąca. W przypadku jednak gdy termin płatności świadczenia przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy lub w sobotę, to świadczenie wypłacane jest wcześniej. W listopadzie będą dwa takie terminy.

Wdowa otrzyma świadczenie (np. 30 000 zł) będące udziałem w kapitale wypracowanym przez jej zmarłego męża (emeryta). Uzasadnieniem gwarantowanej wypłaty jest nieskorzystanie przed śmiercią przez męża ze swojego kapitału emerytalnego. Wypłata 30 000 zł dla wdowy (albo innych spadkobierców), to niestety wysoki podatek PIT.

ZUS zaczął w bieżącym tygodniu wysyłać emerytom i rencistom decyzje o przyznaniu tzw. czternastej emerytury. Decyzje ZUS zostaną przesłane do prawie 6,8 mln osób. Będzie można sprawdzić, czy otrzymana kwota czternastkii zgadza się z decyzją ZUS-u. Jeżeli nie, to trzeba zapytać ZUS o przyczynę tej rozbieżności.

Ryczałt energetyczny to dodatkowe świadczeniem, które przysługuje emerytom i rencistom spełniającym określone warunki. Jest on dedykowany kombatantom, osobom represjonowanym oraz ich rodzinom. Obejmuje zarówno osoby bezpośrednio dotknięte przez trudne warunki pracy w czasie wojny i w okresie powojennym, jak i wdowy oraz wdowców po takich osobach.

Dodatkowe 1500 zł dla seniorów już w październiku 2024. Niezależnie od emerytury. To może poprawić ich sytuację finansową i przyczynić się do przeliczenie podstawy składek i otrzymanie wyższego świadczenia emerytalnego. Komu przysługuje?

Pracownik, któremu do osiągnięcia ustawowego wieku emerytalnego pozostały cztery lata objęty jest szczególnymi przepisami Kodeksu pracy. Mają go one chronić przed zwolnieniem z pracy, by mógł bezpiecznie osiągnąć wiek emerytalny i przejść na emeryturę.

Czy ceną za zbyt rozrzutne wydatki z budżetu państwa na programy w Rodzina 800 plus, dodatkowe emerytury i im podobne będą kary do zapłacenia przez wszystkich Polaków? Tak stanie się jeśli Polska nie będzie kontrolować wydatków i realizować oszczędności związanych z procedurami nadmiernego deficytu.

Teraz sytuacja nie jest tak dramatyczna jak przed laty. Na rynku brakuje rąk do pracy i o zajęcie gwarantujące środki na utrzymanie łatwiej. Jednak firmy wciąż niechętnie zatrudniają osoby w wieku 50+, a już szczególnie te, którym do emerytury zostało mniej niż cztery lata. Kodeks pracy wciąż takie osoby chroni przed zwolnieniem, ale często ta ochrona nie działa, bo przepisy nie są bezwarunkowe.