REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wyższa emerytura dla tysięcy seniorów? Wyrok TK daje nadzieję, ale ZUS odmawia wypłat

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Izolda Hukałowicz
Izolda Hukałowicz
Wyższa emerytura dla tysięcy seniorów? Wyrok TK daje nadzieję, ale ZUS odmawia wypłat
Wyższa emerytura dla tysięcy seniorów? Wyrok TK daje nadzieję, ale ZUS odmawia wypłat
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Emeryci, którzy przeszli na wcześniejsze świadczenia przed czerwcem 2012 r., mogą stracić nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych przez wadliwy przepis. Trybunał Konstytucyjny uznał go za niezgodny z konstytucją, ale ZUS nie wypłaca rekompensat. Dlaczego?

rozwiń >

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. uznał pomniejszanie kapitału emerytalnego wcześniejszych emerytów za niekonstytucyjne. Mimo to ZUS odmawia wypłaty wyrównań, tłumacząc się brakiem publikacji orzeczenia w Dzienniku Ustaw. Sądy zaczynają jednak przyznawać rację emerytom. W artykule tłumaczymy, kogo dotyczy problem, ile można odzyskać i co zrobić, by zawalczyć o swoje prawa. Przyglądamy się też działaniom ustawodawcy, skutkom finansowym dla osób starszych oraz społecznemu kontekstowi całej sprawy.

REKLAMA

Zaniżone emerytury z ZUS. Kogo dotyczy wyrok TK z czerwca 2024 r.?

REKLAMA

Zgodnie z wyrokiem TK z 4 czerwca 2024 r. (sygn. SK 140/20), art. 25 ust. 1b ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (t.j. Dz.U. 2024 r. poz. 1613 ze zm.) jest niezgodny z Konstytucją RP w odniesieniu do osób, które złożyły wniosek o emeryturę przed 6 czerwca 2012 r. Problem ten dotyczy przede wszystkim kobiet z roczników 1950–1955, które jako pierwsze mogły przejść na wcześniejszą emeryturę – już po ukończeniu 55. roku życia.

Zgodnie z obowiązującym wówczas prawem, nikt nie informował ich, że kapitał emerytalny zostanie w przyszłości pomniejszony o pobrane wcześniej świadczenia. W efekcie tysiące osób otrzymuje dziś o kilkaset złotych mniej miesięcznie niż ich rówieśnicy, którzy przeszli na emeryturę później. Przykładowo, jeśli pomniejszenie wynosiło 300 zł miesięcznie, to w ciągu 10 lat emerytura została uszczuplona o 36 tys. zł.

Co orzekł Trybunał i co to oznacza w praktyce?

Trybunał Konstytucyjny uznał, że państwo nie może działać wstecz na niekorzyść obywateli – zwłaszcza wtedy, gdy decyzje były podejmowane w zaufaniu do obowiązującego prawa. Osoby przechodzące na wcześniejszą emeryturę nie miały świadomości, że w przyszłości może dojść do zmiany przepisów, która wpłynie negatywnie na wysokość ich świadczeń.

Wyrok TK nakłada na ustawodawcę obowiązek przygotowania odpowiednich regulacji, które umożliwią wyrównanie emerytur. Do czasu ich uchwalenia osoby objęte wyrokiem mogą wnioskować do ZUS o ponowne przeliczenie emerytury. Jednak ZUS konsekwentnie odrzuca wnioski, powołując się na brak publikacji orzeczenia w Dzienniku Ustaw – mimo że zgodnie z konstytucją i orzecznictwem TK brak publikacji nie unieważnia skutku wyroku.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

ZUS odmawia emerytom, ale sądy mówią: "Należy wypłacić"

REKLAMA

Choć Zakład Ubezpieczeń Społecznych ignoruje orzeczenie TK, coraz więcej emerytów decyduje się na drogę sądową i wygrywa sprawy. 1 lipca 2025 r. Sąd Okręgowy w Częstochowie przyznał rację emerytce, uznając, że wyrok TK wywołuje skutki prawne mimo braku publikacji. Wcześniejsze orzeczenia zapadły m.in. przed sądami w Szczecinie i Warszawie, a część z nich jest już prawomocna.

Zdaniem dr Katarzyny Kalaty z kancelarii specjalizującej się w prawie emerytalnym, linia orzecznicza sądów powszechnych się utrwala. Konstytucja stoi ponad ustawami, a brak publikacji nie może być pretekstem do dalszego łamania prawa. Kancelaria od czerwca 2024 r. przyjęła kilkaset podobnych spraw z całej Polski.

Niższe wcześniejsze emerytury. Ile można odzyskać i jak złożyć wniosek?

Wysokość potencjalnego wyrównania zależy od daty przejścia na emeryturę, długości pobierania świadczenia oraz kwoty pomniejszenia. Szacuje się, że osoby dotknięte wadliwym przepisem mogły stracić od 15 tys. do nawet 60 tys. zł.

Ścieżka formalna wygląda następująco:

  • złożenie wniosku do ZUS o ponowne przeliczenie świadczenia (powołując się na wyrok TK SK 140/20),
  • po odmowie – odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych,
  • dołączenie dokumentacji oraz argumentacji konstytucyjnej,
  • skorzystanie z pomocy kancelarii prawnej lub organizacji senioralnych.

Emeryci mogą również zgłaszać się do Rzecznika Praw Obywatelskich, który wielokrotnie wspierał podobne sprawy.

Czy i kiedy ustawodawca wprowadzi nowe przepisy?

Mimo wyroku TK i licznych apeli środowisk prawniczych, na dzień 7 lipca 2025 r. żaden projekt ustawy wykonawczej nie trafił do Sejmu. Brak działań ze strony Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej budzi coraz większy sprzeciw emerytów i ekspertów prawa.

ZUS twierdzi, że rozpocznie procedury przeliczenia dopiero po opublikowaniu przepisów wykonawczych. Oznacza to dalsze odsuwanie wypłat rekompensat, a dla wielu starszych osób – brak nadziei na odzyskanie należnych im pieniędzy za życia.

Historia podobnych spraw – rocznik 1953

Wyrok TK z 2019 r. dotyczący kobiet z rocznika 1953 był przełomowy – podobnie jak obecna sprawa, dotyczył retroaktywnego działania przepisów. Wtedy ustawodawca zareagował i wypłacił wyrównania dla ok. 40 tys. osób. Dziś wielu ekspertów wskazuje, że sytuacja jest analogiczna i wymaga takiego samego podejścia ustawodawcy.

Porównując obie sprawy, można mówić o nierównym traktowaniu obywateli przez państwo, w zależności od tego, czy reakcja ustawodawcy nastąpiła w odpowiednim czasie.

Zmiana ustawy o emeryturach z FUS – kontekst prawny

Art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. 2024 poz. 1613) został dodany w 2012 r. jako środek bilansujący system emerytalny, ale od początku budził kontrowersje. Wprowadzał bowiem zasadę pomniejszenia kapitału emerytalnego o pobrane świadczenia wcześniejsze – nawet jeśli decyzja o wcześniejszym przejściu na emeryturę była zgodna z obowiązującym wtedy prawem.

Brak publikacji wyroku TK – co oznacza w praktyce?

Brak publikacji orzeczenia TK w Dzienniku Ustaw jest argumentem często używanym przez ZUS. Jednak zgodnie z art. 190 Konstytucji RP wyrok TK w sprawie niekonstytucyjności przepisów wywołuje skutki materialne od momentu ogłoszenia. Opóźnianie publikacji nie zwalnia organów państwowych z obowiązku ich respektowania.

Podobne opinie wyrażają eksperci prawa konstytucyjnego oraz Biuro Analiz Sejmowych, które wskazywały, że takie działanie narusza zasadę państwa prawa i podważa autorytet TK jako instytucji kontrolującej legalność przepisów.

Emeryci z mniejszych miejscowości – grupa szczególnie narażona

Najbardziej poszkodowani są emeryci z mniejszych miejscowości, którzy rzadziej korzystają z pomocy prawnej i nie mają łatwego dostępu do informacji. Wiele z tych osób nadal nie wie, że może ubiegać się o przeliczenie świadczenia, lub z góry zakłada, że „z ZUS-em nie da się wygrać”.

Organizacje społeczne apelują o kampanię informacyjną i wsparcie prawne dla seniorów z obszarów wiejskich i małych miast, by wyrównać ich szanse w dochodzeniu swoich praw.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Andrzej Duda: podsumowanie prezydentury [Orędzie]

Andrzej Duda kończy swoją 10-letnią prezydenturę w dniu 6 sierpnia 2025 roku. W tym dniu o godzinie 10:00 odbywa się zaprzysiężenie nowego prezydenta RP Karola Nawrockiego. Jak Andrzej Duda podsumował swoją prezydenturę w orędziu?

Rodzice martwo urodzonych dzieci na kompleksowe zmiany będą jeszcze musieli poczekać

6 sierpnia w życie wchodzą dwa rozporządzenia Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, regulujące procedury administracyjne związane z ubieganiem się o zasiłek pogrzebowy i macierzyński w sytuacji utraty dziecka, którego płci nie da się określić.

Zmiany w kredycie konsumenckimi i rewolucja w ochronie klienta [koniec z lukami prawnymi i reklamami wprowadzającymi w błąd oraz zmiany w limitach i Sankcjach Kredytu Darmowego]

Wiele osób długo czekało na nowe regulacje w zakresie kredytu konsumenckiego. Wprawdzie póki co jest to projekt, ale ustawa jest tym samym coraz bliżej. Rządowe Centrum Legislacji opublikowało projekt nowelizacji ustawy o kredycie konsumenckim (nr UC82, dalej jako: projekt), który stanowi kompleksową odpowiedź na wymogi wynikające z unijnej dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE). Analizujemy co się zmieni i jaki będzie to miało wpływ na sytuację kredytobiorców.

Jeździsz quadem po lesie? Teraz możesz trafić nawet do więzienia, rząd zaostrza prawo karne

Za wjazd quadem do lasu czy kradzież gałęzi jodłowych będzie grozić nie tylko grzywna, ale i kara więzienia. Projekt nowelizacji kodeksów karnych i wykroczeń to odpowiedź na dramatyczny wzrost szkodnictwa leśnego w Polsce.

REKLAMA

System kaucyjny rusza 1 października. Sklepy i operatorzy mają niewiele czasu na przygotowania

Już za dwa miesiące w Polsce rusza system kaucyjny. Sklepy, producenci i operatorzy pracują intensywnie nad wdrożeniem infrastruktury, podpisywaniem umów i uruchomieniem punktów zbiórki. System obejmie plastik, szkło i aluminium – a konsumenci muszą wiedzieć, co z nimi robić. Kluczowe będą wrzesień i październik.

II stopień niepełnosprawności 2025 – jakie uprawnienia i ulgi

Osoby z II stopniem niepełnosprawności (umiarkowanym) w 2025 roku mogą skorzystać z licznych przywilejów, dofinansowań, zasiłków oraz wsparcia ze strony PFRON i instytucji lokalnych. Dowiedz się, co konkretnie przysługuje i jakie formalności trzeba spełnić.

Sejm na żywo: 5 sierpnia 2025 [Transmisja online]

39. posiedzenie Sejmu - dzień szósty. 5 sierpnia 2025 r. W poniedziałek, 4 sierpnia 2025 r. Sejm wznowił przerwane pod koniec lipca obrady.

Stałe orzeczenie o niepełnosprawności 2025 i 2026 – kto i jak je uzyska?

Od 11 czerwca 2025 roku obowiązują nowe przepisy, które wprowadzają minimalne okresy ważności orzeczeń o niepełnosprawności oraz ułatwiają ich wydawanie osobom z rzadkimi chorobami genetycznymi i zespołem Downa. Sprawdź, kto może liczyć na orzeczenie na stałe lub na długi okres, dlaczego zmiany są ważne i jak wpłyną na wsparcie dla osób niepełnosprawnych.

REKLAMA

Zaprzysiężenie Nawrockiego. O której godzinie? Oto szczegółowy plan uroczystości 6 sierpnia w Warszawie

6 sierpnia 2025 roku Karol Nawrocki zostanie uroczyście zaprzysiężony na Prezydenta RP. Tego samego dnia rozpocznie się seria wydarzeń państwowych, religijnych i wojskowych. Już od następnego dnia nowy prezydent wyruszy na spotkania z Polakami, prezentując pierwsze projekty ustaw.

Czym jest KRK 2050 i jaki będzie miał wpływ na nasze życie, pracę, finanse, środowisko i edukację? [RZĄD PRZYJĄŁ DOKUMENT]

Rada Ministrów przyjęła w lipcu Koncepcję Rozwoju Kraju 2050. To rządowy dokument wyznaczający długofalowe kierunki rozwoju Polski w zakresie ekonomii, gospodarki kraju, społeczeństwa, przemian technologicznych, zmian klimatycznych i wielu innych czynników, które będą miały wpływ na to jak będzie nam się żyło za 25 lat.

REKLAMA