REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wyższa emerytura dla tysięcy seniorów? Wyrok TK daje nadzieję, ale ZUS odmawia wypłat

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Izolda Hukałowicz
Izolda Hukałowicz
Wyższa emerytura dla tysięcy seniorów? Wyrok TK daje nadzieję, ale ZUS odmawia wypłat
Wyższa emerytura dla tysięcy seniorów? Wyrok TK daje nadzieję, ale ZUS odmawia wypłat
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Emeryci, którzy przeszli na wcześniejsze świadczenia przed czerwcem 2012 r., mogą stracić nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych przez wadliwy przepis. Trybunał Konstytucyjny uznał go za niezgodny z konstytucją, ale ZUS nie wypłaca rekompensat. Dlaczego?

rozwiń >

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. uznał pomniejszanie kapitału emerytalnego wcześniejszych emerytów za niekonstytucyjne. Mimo to ZUS odmawia wypłaty wyrównań, tłumacząc się brakiem publikacji orzeczenia w Dzienniku Ustaw. Sądy zaczynają jednak przyznawać rację emerytom. W artykule tłumaczymy, kogo dotyczy problem, ile można odzyskać i co zrobić, by zawalczyć o swoje prawa. Przyglądamy się też działaniom ustawodawcy, skutkom finansowym dla osób starszych oraz społecznemu kontekstowi całej sprawy.

REKLAMA

Zaniżone emerytury z ZUS. Kogo dotyczy wyrok TK z czerwca 2024 r.?

REKLAMA

Zgodnie z wyrokiem TK z 4 czerwca 2024 r. (sygn. SK 140/20), art. 25 ust. 1b ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (t.j. Dz.U. 2024 r. poz. 1613 ze zm.) jest niezgodny z Konstytucją RP w odniesieniu do osób, które złożyły wniosek o emeryturę przed 6 czerwca 2012 r. Problem ten dotyczy przede wszystkim kobiet z roczników 1950–1955, które jako pierwsze mogły przejść na wcześniejszą emeryturę – już po ukończeniu 55. roku życia.

Zgodnie z obowiązującym wówczas prawem, nikt nie informował ich, że kapitał emerytalny zostanie w przyszłości pomniejszony o pobrane wcześniej świadczenia. W efekcie tysiące osób otrzymuje dziś o kilkaset złotych mniej miesięcznie niż ich rówieśnicy, którzy przeszli na emeryturę później. Przykładowo, jeśli pomniejszenie wynosiło 300 zł miesięcznie, to w ciągu 10 lat emerytura została uszczuplona o 36 tys. zł.

Co orzekł Trybunał i co to oznacza w praktyce?

Trybunał Konstytucyjny uznał, że państwo nie może działać wstecz na niekorzyść obywateli – zwłaszcza wtedy, gdy decyzje były podejmowane w zaufaniu do obowiązującego prawa. Osoby przechodzące na wcześniejszą emeryturę nie miały świadomości, że w przyszłości może dojść do zmiany przepisów, która wpłynie negatywnie na wysokość ich świadczeń.

Wyrok TK nakłada na ustawodawcę obowiązek przygotowania odpowiednich regulacji, które umożliwią wyrównanie emerytur. Do czasu ich uchwalenia osoby objęte wyrokiem mogą wnioskować do ZUS o ponowne przeliczenie emerytury. Jednak ZUS konsekwentnie odrzuca wnioski, powołując się na brak publikacji orzeczenia w Dzienniku Ustaw – mimo że zgodnie z konstytucją i orzecznictwem TK brak publikacji nie unieważnia skutku wyroku.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

ZUS odmawia emerytom, ale sądy mówią: "Należy wypłacić"

REKLAMA

Choć Zakład Ubezpieczeń Społecznych ignoruje orzeczenie TK, coraz więcej emerytów decyduje się na drogę sądową i wygrywa sprawy. 1 lipca 2025 r. Sąd Okręgowy w Częstochowie przyznał rację emerytce, uznając, że wyrok TK wywołuje skutki prawne mimo braku publikacji. Wcześniejsze orzeczenia zapadły m.in. przed sądami w Szczecinie i Warszawie, a część z nich jest już prawomocna.

Zdaniem dr Katarzyny Kalaty z kancelarii specjalizującej się w prawie emerytalnym, linia orzecznicza sądów powszechnych się utrwala. Konstytucja stoi ponad ustawami, a brak publikacji nie może być pretekstem do dalszego łamania prawa. Kancelaria od czerwca 2024 r. przyjęła kilkaset podobnych spraw z całej Polski.

Niższe wcześniejsze emerytury. Ile można odzyskać i jak złożyć wniosek?

Wysokość potencjalnego wyrównania zależy od daty przejścia na emeryturę, długości pobierania świadczenia oraz kwoty pomniejszenia. Szacuje się, że osoby dotknięte wadliwym przepisem mogły stracić od 15 tys. do nawet 60 tys. zł.

Ścieżka formalna wygląda następująco:

  • złożenie wniosku do ZUS o ponowne przeliczenie świadczenia (powołując się na wyrok TK SK 140/20),
  • po odmowie – odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych,
  • dołączenie dokumentacji oraz argumentacji konstytucyjnej,
  • skorzystanie z pomocy kancelarii prawnej lub organizacji senioralnych.

Emeryci mogą również zgłaszać się do Rzecznika Praw Obywatelskich, który wielokrotnie wspierał podobne sprawy.

Czy i kiedy ustawodawca wprowadzi nowe przepisy?

Mimo wyroku TK i licznych apeli środowisk prawniczych, na dzień 7 lipca 2025 r. żaden projekt ustawy wykonawczej nie trafił do Sejmu. Brak działań ze strony Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej budzi coraz większy sprzeciw emerytów i ekspertów prawa.

ZUS twierdzi, że rozpocznie procedury przeliczenia dopiero po opublikowaniu przepisów wykonawczych. Oznacza to dalsze odsuwanie wypłat rekompensat, a dla wielu starszych osób – brak nadziei na odzyskanie należnych im pieniędzy za życia.

Historia podobnych spraw – rocznik 1953

Wyrok TK z 2019 r. dotyczący kobiet z rocznika 1953 był przełomowy – podobnie jak obecna sprawa, dotyczył retroaktywnego działania przepisów. Wtedy ustawodawca zareagował i wypłacił wyrównania dla ok. 40 tys. osób. Dziś wielu ekspertów wskazuje, że sytuacja jest analogiczna i wymaga takiego samego podejścia ustawodawcy.

Porównując obie sprawy, można mówić o nierównym traktowaniu obywateli przez państwo, w zależności od tego, czy reakcja ustawodawcy nastąpiła w odpowiednim czasie.

Zmiana ustawy o emeryturach z FUS – kontekst prawny

Art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. 2024 poz. 1613) został dodany w 2012 r. jako środek bilansujący system emerytalny, ale od początku budził kontrowersje. Wprowadzał bowiem zasadę pomniejszenia kapitału emerytalnego o pobrane świadczenia wcześniejsze – nawet jeśli decyzja o wcześniejszym przejściu na emeryturę była zgodna z obowiązującym wtedy prawem.

Brak publikacji wyroku TK – co oznacza w praktyce?

Brak publikacji orzeczenia TK w Dzienniku Ustaw jest argumentem często używanym przez ZUS. Jednak zgodnie z art. 190 Konstytucji RP wyrok TK w sprawie niekonstytucyjności przepisów wywołuje skutki materialne od momentu ogłoszenia. Opóźnianie publikacji nie zwalnia organów państwowych z obowiązku ich respektowania.

Podobne opinie wyrażają eksperci prawa konstytucyjnego oraz Biuro Analiz Sejmowych, które wskazywały, że takie działanie narusza zasadę państwa prawa i podważa autorytet TK jako instytucji kontrolującej legalność przepisów.

Emeryci z mniejszych miejscowości – grupa szczególnie narażona

Najbardziej poszkodowani są emeryci z mniejszych miejscowości, którzy rzadziej korzystają z pomocy prawnej i nie mają łatwego dostępu do informacji. Wiele z tych osób nadal nie wie, że może ubiegać się o przeliczenie świadczenia, lub z góry zakłada, że „z ZUS-em nie da się wygrać”.

Organizacje społeczne apelują o kampanię informacyjną i wsparcie prawne dla seniorów z obszarów wiejskich i małych miast, by wyrównać ich szanse w dochodzeniu swoich praw.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czym jest oskarżenie prywatne

Nie każde przestępstwo ścigane jest z urzędu. W polskim prawie karnym istnieje grupa czynów, w których to sam pokrzywdzony musi wystąpić w roli oskarżyciela – składając do sądu prywatny akt oskarżenia. Jakie to przestępstwa? Jak wygląda procedura?

Reklama aptek wraca? Przełomowy projekt ustawy po wyroku TSUE

Rząd planuje uchylenie całkowitego zakazu reklamy aptek. Zmiana jest konsekwencją wyroku TSUE, który uznał polskie przepisy za zbyt restrykcyjne i sprzeczne z prawem unijnym. Nowa ustawa ma pozwolić aptekom na reklamę, ale w ściśle określonych ramach i z wyższymi karami za nadużycia.

14. emerytura z KRUS - ile i dla kogo w 2025 roku. Kiedy wypłata?

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego poinformowała w komunikacie, że dodatkowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów i rencistów, potocznie zwane "czternastą emeryturą", będzie w 2025 roku wypłacone we wrześniu, podobnie jak w poprzednich dwóch latach. Kto ma prawo do tego świadczenia, ile wyniesie w tym roku?

Rachunki uśpione wreszcie dostępne dla spadkobierców! Prezydent podpisał nowelę Prawa bankowego

Prezydent Karol Nawrocki podpisał nowelizację Prawa bankowego, która umożliwia szybkie zamknięcie tzw. „rachunków uśpionych” i ułatwia spadkobiercom dostęp do środków po zmarłych. Równocześnie przyjął ustawę wydłużającą terminy na przechowywanie nawozów naturalnych w gospodarstwach rolnych, a zdecydowanie zawetował przepisy obniżające kary za przestępstwa skarbowe.

REKLAMA

Umowa szkoleniowa (tzw. „Lojalka”) – zasady, terminy, plusy i minusy. Kiedy trzeba dać pracownikowi urlop szkoleniowy?

Sfinansowanie przez pracodawcę kosztownego szkolenia czy studiów pracownika to inwestycja. W naturalny sposób rodzi się pytanie: co jeśli pracownik po zakończeniu nauki szybko odejdzie z firmy? Jednym z narzędzi, które mają chronić pracodawcę przed stratą takiej inwestycji, jest umowa szkoleniowa, potocznie nazywana lojalką.

Świadczenia alimentacyjne. MRPiPS zapowiada ważną zmianę

Wprawdzie kryterium dochodowe pozostanie, ale ma podlegać corocznej waloryzacji. Aktualnie próg dochodowy dla świadczeń z funduszu alimentacyjnego zmienia się raz na trzy lata.

Nawet 6,3 tys. zł miesięcznie dla studentów tych uczelni. MON już uszczelnia przepisy!

Studia wojskowe kuszą wysokim uposażeniem już od pierwszego roku, jednak atrakcyjny system sprzyja nadużyciom. MON wprowadza zmiany i uszczelnia przepisy, by ograniczyć rezygnacje studentów-żołnierzy oraz straty dla budżetu państwa.

Nowe świadczenie „500 plus dla małżeństw” i niezwykłe jubileusze! Czy najstarsze pary doczekają się gratyfikacji?

„500 plus dla małżeństw” – tak w skrócie określa się projekt jubileuszowej gratyfikacji, która ma nagradzać pary z wyjątkowo długim stażem. W Polsce nie brakuje małżeństw obchodzących złote, diamentowe czy brylantowe gody, a dziś znamy nawet parę, która wspólnie przeżyła 79 lat! Czy nowe świadczenie finansowe – od 5000 do 8000 zł – stanie się formą docenienia ich miłości i wytrwałości?

REKLAMA

W 2025 r. emeryci pokrzywdzeni waloryzacją 9,49% subkonta ZUS. W 2026 r. nie będzie lepiej

Przez lata konto główne w ZUS miało wyższą waloryzacją (np. 14,41% w 2025 r.) niż subkonto ZUS (np. 9,49% w 2025 r.). Sejm zajmie się propozycją zrównania tych wartości i to wstecznie (aż od 2014 r.). To są spore pieniądze. Propozycja obywatela jest uczciwa, ale należy ocenić szanse jej przeprowadzenia przez parlament na 0%. Ta petycja obywatela będzie procedowana przez odpowiednią komisję, ale konkluzja będzie najpewniej taka „Niestety, nie ma na to pieniędzy w budżecie”.

Krótszy czas pracy w Polsce. Ministerstwo ujawniło pierwsze dane z pilotażu

W trakcie pierwszego tygodnia od rozpoczęcia pilotażu skrócenia czasu pracy do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wpłynęło 150 kompletnych wniosków od pracodawców, którzy chcieliby wziąć udział w programie. Kolejne są w trakcie przygotowywania.

REKLAMA