Tematy - Unieważnienie małżeństwa, Proces - INFOR.PL

Bardzo częstym zapytaniem u zainteresowanych osób jest to, dotyczące przebiegu procesu, jego poszczególnych etapów. W niniejszym artykule zarysowane zostaną przynajmniej najważniejsze etapy kościelnego procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa przy wskazaniu wybranych kanonów oraz przy wzięciu również pod uwagę faktu, iż praktyka poszczególnych sądów kościelnych może różnić się między sobą przy zachowaniu jednak istoty.

Pojęcie takie jak „wina” strony procesowej w kościelnym procesie małżeńskim nie istnieje. Ja jednak użyłam tego sformułowania dla ukazania zasadniczej różnicy pomiędzy tytułami prawnymi, na podstawie których przebiega proces, a których istnienie nie jest niejako zawinione przez stronę a tymi powstałymi z jej „winy”.

Zgodnie z prawem kanonicznym, strony procesu kościelnego posiadają możliwość realizacji swoich praw za pomocą osób kompetentnych – biegłych w prawie kanonicznym. Skorzystanie z pomocy prawnej adwokata jest możliwe na każdym etapie procesu kościelnego, jak i od samego początku jego trwania.

W analogii do artykułu na temat rzadko spotykanych przeszkód małżeńskich w obecnym poruszymy tematykę sporadycznie spotkanych wad zgody małżeńskiej, również celem pełniejszego ich obrazu.. Wybrałam te wady, które dotyczą błędu.

Jest szereg publikacji, drobnych artykułów na temat przeszkód małżeńskich, w obecnym skoncentrujemy się na rzadko u nas spotykanych, aby mieć pełny obraz wszystkich.

Pomimo różnych tytułów, z powodu których wszczyna się proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego, strony i niekiedy świadkowie zadają w istocie podobne pytania, poruszają podobne problemy. W poniższym artykule chciałabym przedstawić je, jak i jednocześnie na nie odpowiedzieć.

Człowiek winien „dojrzeć” do podjęcia decyzji odnośnie wszczęcia kościelnego procesu o stwierdzenie nieważności jego małżeństwa. Czasami jest to podyktowane faktem, iż osoba jest emocjonalnie wyczerpana dotychczasowym, bądź wychodzi z założenia, iż nie zamierza w przyszłości wstępować w nowy związek małżeński. W niniejszym artykule spróbujemy jednak powiedzieć, dlaczego warto w miarę szybko podjąć starania o proces.

Przyczynkiem do napisania tego artykułu była przeprowadzona niedawno rozmowa: czy adwokat może przygotowywać stronę i świadków do procesu. W swoim artykule stoję na stanowisku, iż jest to jedna z czynności adwokata. Ukażę tego racje, chociaż jak widać może wzbudzać to kontrowersje.

Najczęściej spotykanym tytułem prawnym, na podstawie którego przebiegają kościelne procesy o stwierdzenie nieważności małżeństwa, jest tytuł niezdolność natury psychicznej do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich (kan. 1095 nr 3 KPK). Pod analizowaną wadę woli podpadają różnego rodzaju zaburzenia.

Na przykładzie tej wady konsensu małżeńskiego widać w pewien sposób rozwój prawa. W przeszłości bowiem jakieś zaburzenie nieznane nauce było pomijane przez prawo jako niekwalifikujące daną sprawę do wyroku pozytywnego. Z biegiem jednak czasu i wraz z rozwojem nauk zmieniało się też orzecznictwo. Myślę, iż takim jednym z bardziej wyrazistych przykładów może być kwestia zaburzenia odżywiania.

Przyspieszenie postępowań sądowych, a przede wszystkim postępowania rozpoznawczego i egzekucyjnego, dalsza informatyzacja postępowania cywilnego oraz uproszczenie niektórych czynności procesowych to jedne z najważniejszych postulatów przedstawionych w przyjętych przez rząd założeniach do projektu nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego.

Są takie tytuły, czyli przyczyny prawne, na podstawie których nie można równocześnie orzec nieważności związku małżeńskiego po tej samej stronie procesowej. Stąd tą niemożliwość nazwałam zasadą niełączenia.

Gdyby strony przed wstąpieniem w związek małżeński odpowiedziały sobie na te pytania, które sama stawiam, pisząc skargę powodową, wówczas uniknęłyby - kolokwialnie mówiąc - przykrości z nieudanego, i co więcej, nieważnego związku małżeńskiego.

Często można spotkać się z problemem, czy małżeństwo zawarte przez osobę mającą inne poglądy, co więcej naukę inną niż Kościół Katolicki jest ważnie zawarte.

Jak często dany adwokat kościelny odniósł sukces w przeprowadzonych przez siebie sprawach, innymi słowy: ile spraw ma już „wygranych”? Wielokrotnie już spotkałam się z takim zapytaniem od osób będących w trakcie, bądź mających dopiero starać się o wszczęcie kościelnego procesu małżeńskiego.

Często pary wnoszące o stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego są już po rozwodzie cywilnym. Czy ma to jakiś wpływ na kościelny proces?

Sąd może zobowiązać powoda do wniesienia kaucji na żądanie pozwanego. Kaucja ta ma stanowić zabezpieczenie kosztów procesu.

Każdy Sąd Kościelny ma własną praktykę co do skargi powodowej. Jednak istotne wymogi pozostają takie same.

Częstym, dodajmy wielokrotnie błędnym, przeświadczeniem osób starających się o orzeczenie nieważności swojego kościelnego związku jest pewność odnośnie możliwości starania się o nie już w wyniku zdrady.

Zdrada nie musi skutkować tzw. rozwodem kościelnym, czyli stwierdzeniem nieważności zawiązanego małżeństwa. Kiedy niewierność może stanowić o zasadności dla wszczęcia kościelnego procesu o nieważność małżeństwa?

Niezaangażowanie strony pozwanej, bądź jej zaangażowanie, ale zupełnie nieprawidłowe bierze się często z niezrozumienia istoty tego, czemu służy kościelny proces o orzeczenie nieważności zawiązanego węzła małżeńskiego.

Ważnym kanonem regulującym sposób wykonywania zadania przez Obrońcę węzła małżeńskiego jest kan. 1432 KPK. Warto zacytować go w tej części: „Obowiązkiem (Obrońcy) jest proponować i przedstawić wszystko, co w sposób rozumny może być przytoczone przeciw nieważności lub rozwiązaniu”.

Częstym zapytaniem osób, starających się o stwierdzenie nieważności swojego małżeńskiego związku, jest pytanie o czas trwania tego kościelnego procesu.

W większości procesów jednym z ważniejszych środków dowodowych jest zeznanie świadków. Obowiązuje generalna zasada, od której są naturalnie wyjątki, według której jeden świadek nie jest wystarczający.

Unieważnienie małżeństwa może nastąpić tylko w wypadkach, które zostały wskazane w ustawie. W zależności od przyczyny, krąg osób upoważnionych do wytoczenia powództwa jest zmienny.

Stwierdzenie nieważności ślubu kościelnego rozpoczniemy sporządzając skargę powodową. Sędzia nie może rozpoznać żadnej prośby, jeżeli nie zostanie przedstawiona przez tego, kto ma prawo zaskarżyć małżeństwo.

Niezdolność natury psychicznej jest jedną z przesłanek procesowych, która umożliwia uzyskanie orzeczenia o nieważności małżeństwa. Proces ten najczęściej rozpoczynamy powołując się na tytuł prawny : kan. 1095 n.3

Oświadczenia stron, pomimo umiejscowienia ich pośród środków dowodowych, można określić mianem dowodu posiłkowego, gdyż ich wartość uzależniona jest od wielu czynników.

Przyznanie sądowe, czyli twierdzenia strony przeciwko sobie stanowi ważny argument w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego. Psychologicznie bowiem rzecz ujmując, człowiek łatwiej kłamie w obronie siebie niż przeciwko sobie.

Proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa dostosowuje się z pewnymi zmianami do zwyczajnego procesu spornego. Dlatego też trybunały kościelne nie unieważniają ważnie zawartych małżeństw i nie wydają orzeczeń rozwodowych.

Bez względu na rodzaj, każde małżeństwo mieszane zobowiązane jest do przestrzegania wymogów związanych z prawem Bożym naturalnym i prawem Bożym pozytywnym.

Unieważnienie małżeństwa zachodzi jedynie w przypadkach określonych przez Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Sprawdź jakie są przesłanki do unieważnienia ślubu i jak złożyć pozew do sądu.

Rozwód kościelny to potoczne określenie stwierdzenia nieważności małżeństwa w Kościele. Sprawdź jakie są przesłanki unieważnienia takiego małżeństwa, czy musimy korzystać z pomocy adwokata kościelnego oraz jak przebiega proces.

Orzeczenie nieważności małżeństwa sakramentalnego (kościelnego) zgodnie z instrukcją Dignitas conubii opracowaną przez Papieską Radę Interpretacji Tekstów Prawnych możliwe jest wyłącznie na drodze sądowej, a nie np. w ramach tzw. forum wewnętrznego, tj. sumienia.

Pełnomocnik ds. równego traktowania stwierdził, że zakaz zawierania małżeństw dla osób chorych psychicznie jest dyskryminujący i w związku z tym należałoby zmienić przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Ślub konkordatowy wywołuje skutki zarówno wyznaniowe jak i prawne. Rozwód małżonków, którzy zawarli ślub konkordatowy nie różni się niczym od innych rozwodów. Należy jednak pamiętać, że rozwód nie rozwiązuje małżeństwa wyznaniowego a jedynie cywilne.

Małżeństwo potocznie nazywane konkordatowym wywołuje skutki zarówno wyznaniowe, jak i cywilne. Unieważnienie takiego małżeństwa przez polski sąd nie oznacza zatem automatycznego unieważnienia ślubu w Kościele.

Rozwiązanie małżeństwa dokonuje się jedynie przez akt władzy papieskiej w postaci dyspensy.

Stosowanie w sprawach o separację reguł pisemnego procesu spornego ma służyć przede wszystkim ochronie praw podmiotowych i legalnych interesów stron.

Z uwagi na fakt, iż to sąd prowadzi i kieruje rozprawą, jest on jednocześnie zobligowany do czuwania nad jej prawidłowym przebiegiem. Jednym z instrumentów za pomocą, którego może to robić (obok przykładowo kar porządkowych) jest instytucja uchylenia pytania strony jeśli jest nieistotne dla sprawy, sugeruje treść odpowiedzi lub które sąd z innych powodów uznaje za niestosowne.

Wraz z nowelizacją Kodeksu postępowania cywilnego osoby fizyczne uzyskały prawo do skorzystania z pomocy prawnej z urzędu.

Unieważnienie małżeństwa oznacza stwierdzenie przez sąd, że nie zostało ono ważnie zawarte.

W rozprawach dotyczących pracowników ławnikami powinny być osoby ze szczególną znajomością spraw pracowniczych. Ławnikami nie powinni być radni gminy, powiatu lub województwa – takie założenia przewiduje projekt nowelizacji ustawy o ustroju sądów powszechnych, przyjęty przez rząd.

Wyrok sądu orzekający unieważnienie małżeństwa powoduje dwa rodzaje skutków. Niektóre z nich mają skutek od daty zawarcia związku małżeńskiego, inne następują dopiero od daty uprawomocnienia się wyroku orzekającego unieważnienie małżeństwa. Skutkiem od daty zawarcia małżeństwa jest powrót małżonków do stanu cywilnego sprzed zawarcia małżeństwa oraz powrót do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa.

Osoba fizyczna może ubiegać się o ustanowienie pełnomocnika procesowego z urzędu nawet wtedy, gdy nie została zwolniona od obowiązku poniesienia kosztów sądowych. To efekt nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego z kwietnia 2010.

W przypadku, gdy osoba zaginiona zostanie uznana za zmarłą, jej małżonek może bez przeszkód zawrzeć nowe małżeństwo. Co się dzieje z małżeństwem, gdy osoba uznana za zmarłą odnajduje się?

Unieważnienie małżeństwa można nastąpić jedynie wówczas, gdy zostało ono nieważnie zawarte. Skutkiem unieważnienia jest powrót małżonków do stanu przed zawarcia związku małżeńskiego. Jako panna i kawaler niedoszli małżonkowie powracają również do swoich poprzednich nazwisk.

Pozew o unieważnienie małżeństwa wnosi się do sądu okręgowego właściwego ze względu na ostatnie wspólne miejsce zamieszkania małżonków. Opłata od pozwu jest stała i wynosi 200 złotych.

Prawo wymienia przeszkody, które uniemożliwiają zawarcie małżeństwa w pewnych okolicznościach lub przez pewne osoby. Jeżeli mimo istnienia takich przeszkód małżeństwo zostaje zawarte, wówczas można żądać jego unieważnienia.

Przypozwanie to zawiadomienie osoby trzeciej o toczącym się procesie i wezwanie jej do udziału W niektórych sytuacjach procesowych może być ono konieczne i w interesie samego wzywającego.

Unieważnienie małżeństwa, Proces

Etapy kościelnego procesu o nieważność małżeństwa

"Wina" stron w kościelnym procesie małżeńskim

Adwokat prawa kanonicznego i jego rola w procesie

Rzadko spotykane w kościelnym procesie małżeńskim wady zgody małżeńskiej

Przeszkody małżeńskie rzadko spotykane w procesie kościelnym

"Rozwód" kościelny - najczęstsze pytania i problemy

Dlaczego warto szybko rozpocząć kościelny proces małżeński?

Jak przygotować się do kościelnego procesu małżeńskiego?

Niezdolność natury psychicznej do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich - przykłady

Zaburzenia odżywiania przyczyną nieważności małżeństwa kościelnego

Rząd zapowiada przyspieszenie postępowań cywilnych

Zasada niełączenia tytułów prawnych w procesie kościelnym

Jak zawrzeć ważne kościelne małżeństwo

Poglądy niezgodne z nauką Kościoła a nieważność małżeństwa

Adwokat kościelny i jego sukces w procesie małżeńskim

Stwierdzenie nieważności małżeństwa a rozwód cywilny

Kaucja w postępowaniu grupowym

Jak napisać skargę powodową?

Stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego z powodu zdrady

Rozwód kościelny a zdrada

Stanowiska stron w kościelnym procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa

Obrońca węzła małżeńskiego w procesie kościelnym

Czas trwania procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego

Świadkowie w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego

Unieważnienie małżeństwa: przyczyny

Proces kościelny o stwierdzenie nieważności małżeństwa

Niezdolność natury psychicznej - „unieważnienie małżeństwa”

Oświadczenia stron w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa

Przyznanie sądowe w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa

Przebieg postępowania sądowego o stwierdzenie nieważności małżeństwa

Małżeństwo mieszane i jego konsekwencje

Unieważnienie małżeństwa - kompendium

Rozwód kościelny - kompendium

Nieważność małżeństwa kościelnego

Czy zakaz małżeństw osobom chorym psychicznie jest dyskryminujący?

Ślub konkordatowy a rozwód

Unieważnienie ślubu konkordatowego - jak i kiedy?

Rozwiązanie małżeństwa niedopełnionego

Jak ustanowić separację w Kościele w pisemnym procesie spornym?

Kiedy sąd może uchylić pytanie strony?

Czy osoba prawna może skorzystać z pomocy prawnej z urzędu?

Unieważnienie małżeństwa

Szykują się zmiany dotyczące ławników sądowych

O czym orzeka sąd w wyroku unieważniającym małżeństwo?

Pełnomocnik z urzędu nie tylko przy zwolnieniu od kosztów sądowych

Uznanie małżonka za zmarłego a ponowne małżeństwo

Unieważnienie małżeństwa- i co dalej

Jak wnieść powództwo o unieważnienie małżeństwa

Unieważnienie małżeństwa – kiedy możliwe

Po co i kiedy skorzystać z przypozwania?