Zasiłek pielęgnacyjny, świadczenie pielęgnacyjne

NSA wskazał na ważny niuans. Opiekun osoby niepełnosprawnej (matka) ma zasiłek stały. Podstawą dla tego zasiłku była całkowita niezdolność do pracy. Opiekun w świadczeniu pielęgnacyjnym musi być zdolny do pracy. Tylko wtedy może zrezygnować z pracy dla wykonania zadania opieki nad osobą niepełnosprawną (tu córka leżącą, stopień znaczny niepełnosprawności, pełna niesamodzielność). Pomimo zasiłku stałego (i niezdolności do pracy) matka została uznana dla świadczenia pielęgnacyjnego za osobę potencjalnie zdolną do pracy. Jak to jest możliwe? Na pozór wydaje się niemożliwe. A jednak jest możliwe.

Sądy administracyjne bronią staruszków i staruszek pozbawianych starego świadczenia pielęgnacyjnego. MOPS od 11 lat nie wykonują korzystnego wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r. Postępowanie urzędników w MOPS jest niezrozumiałe biorąc pod uwagę stanowisko WSA i NSA - sędziowie w dziesiątkach wyroków uznają moc wyroku TK z 2014 r. Wszystko staje się jasne, gdy się zrozumie, że za wykonanie wyroku TK, gmina nie otrzyma środków od wojewodów na wypłatę świadczenia pielęgnacyjnego. Dlatego MOPS muszą łamać prawo. Od 11 lat.

To zła wiadomość dla osób niepełnosprawnych oraz ich opiekunów. NSA wydał niekorzystny dla nich wyrok w sprawie roszczeń MOPS o zwrot zasiłków pielęgnacyjnych, świadczeń pielęgnacyjnych i innych świadczeń. Osoby niepełnosprawne i opiekunowie mogą stracić od 3500 zł do nawet 90 000 zł. Bo w czasie pandemii nie zanieśli nowego orzeczenia o niepełnosprawności do MOPS. Często bali się tam iść. Orzeczenia te najczęściej były kontynuacją poprzednich. Rząd przedłużył ważność "starych" orzeczeń o niepełnosprawności. Ale jeżeli ktoś jednak uzyskał "nowe" orzeczenie, to powinien je donieść do MOPS. Wyszło to dopiero teraz i dało MOPS pretekst do żądania zwrotu od opiekunów nawet 90 000 zł. Podstawa roszczenia: "Orzeczenie "nowe" było, ale w MOPS go nie okazano."

Słynny bo od 2019 r. bez podwyżki. I podwyżka ta nie grozi aż do 2028 r. 1 000 000 Polaków na zasiłku pielęgnacyjnym. To za dużo dla budżetu. Z perspektywy Ministra Finansów zasiłek pielęgnacyjny nie może być podwyższony nawet o 100 zł, a co dopiero o 200 zł albo 300 zł. Nawet z 215,84 zł do 315,84 zł taka podwyżka jest niemożliwa. Dlaczego? Zasiłek pielęgnacyjny pobiera aż 1 milion osób. Jest nas za dużo w tym zasiłku.

W dniu 21 marca 2025 r. Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych wydał nowe zalecenia dla zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności, które w przypadku udokumentowanej diagnozy jednej ze 150 chorób lub Zespołu Downa, zobowiązują je do wydawania orzeczeń o niepełnosprawności, w których obligatoryjnie powinny być „przyznawane” pkt 7 i 8 w ramach wskazań zawartych w tych orzeczeniach, a orzeczenia powinny być wydawane na maksymalny dopuszczalny okres, czyli do ukończenia przez dziecko 16 roku życia. Wytyczne te, powinny położyć kres niejednolitej praktyce zespołów orzeczniczych, które na te same schorzenia niejednokrotnie – w jednych przypadkach ustalały wskazania z pkt 7 i 8, a w innych – odmawiały „przyznania” ww. punktów, tym samym pozbawiając rodziców i opiekunów niepełnosprawnych dzieci prawa do istotnego dla nich wsparcia finansowego.

W Polsce coraz więcej osób przechodzi zawały. Mając na uwadze sposób życia w XXI w. wcale to nie dziwi. Można otrzymać 215 zł miesięcznie. Świadczenie jest także dla zawałowców i także w 2025 r. Jak ubiegać się o świadczenie, gdzie złożyć wniosek i jakie dokumenty wypełnić, podpowiadamy.

Powiązanie zasiłku pielęgnacyjnego i dodatku pielęgnacyjnego. W ten sposób podwyżka wartości zasiłku pielęgnacyjnego, który, jak wiadomo, nie jest podwyższany od 2019 r. Jego wartość wciąż wynosi 215,84 zł. Z uwagi na kłopoty budżetowe (procedura nadmiernego deficytu – UE, powódź, zbrojenia, deficyt – polski budżet) jest prawdopodobny brak podwyżki także w 2026 r. Dlaczego dodatek pielęgnacyjny miałby pomóc w podwyżce zasiłku pielęgnacyjnego?

I to nie dla każdej osoby 75+, ale takiej, która nie ma prawa do emerytury i renty. To niszowe sytuacje. Zazwyczaj osoba w wieku 75+ ma emeryturę i rentę. Otrzymuje wtedy dodatek pielęgnacyjny. Ale są osoby, które w wieku 75 lat nie mają prawa do emerytury i renty. Bardzo rzadko, ale są takie osoby. W artykule omówienie dwóch petycji dotyczących zasiłku pielęgnacyjnego i dodatku pielęgnacyjnego - pierwsza trafiła do Senatu, a druga do Sejmu.

Wielu Polaków ironicznie się uśmiecha nawet nie na wysokość zasiłku pielęgnacyjnego (215,84 zł), tylko na to, że nie było podwyżki od 2019 r. Wszyscy wiemy jak wielka jest skumulowana inflacja za okres 2019 r. - 2024 r. Nawet przy 215,84 zł koszt wszystkich zasiłków pielęgnacyjnych dla budżetu to rocznie prawie 2,6 mld zł. Zasiłek pielęgnacyjny pobiera przeszło 1 mln Polaków każdego miesiąca. Podwyżka o 100 zł do 315,84 zł wydaje się symboliczna. Ale dla budżetu, to dodatkowy roczny koszt 1,2 mld zł. Na podwyżkę 200 zł potrzebne jest 2,4 mld zł, a na 300 zł aż 3,6 mld zł. 

Od 1 stycznia 2024 r. zmieniono art. 17 ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, zmniejszając katalog świadczeń pobieranych przez osobę sprawującą opiekę, które wykluczają jednoczesne pobieranie świadczenia pielęgnacyjnego na nowych zasadach. Nadal jednak świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów. Jak zatem postąpić, aby korzystnie zamienić specjalny zasiłek opiekuńczy na świadczenie pielęgnacyjne?

Co dalej z zasiłkiem pielęgnacyjnym: czy będzie waloryzacja w 2025 r.? MRPiPS dostało zapytanie w tej sprawie. Wiadomo jedynie tyle, że dotychczas dodatek pielęgnacyjny wynosił 330,07 zł, ale od 1 marca 2025 roku wzrósł o 18,15 zł. Teraz dodatek pielęgnacyjny wynosi 348,22 zł miesięcznie, dlaczego więc też zasiłek pielęgnacyjny nie ulega waloryzacji i wynosi jedynie 215,84 zł miesięcznie?

Od 1 stycznia 2025 r., wzrosła kwota świadczenia pielęgnacyjnego – bo o nim mowa – które przysługuje aktualnie w kwocie 3 287 zł miesięcznie. O świadczenie to, mogą ubiegać się rodzice lub opiekunowie niepełnosprawnego dziecka, którzy nie muszą przy tym rezygnować z własnej aktywności zawodowej, bowiem – w ubiegłym roku, zostały zniesione wszelkie ograniczenia w tym zakresie (w tym również w zakresie osiąganych przez rodziców lub opiekunów dziecka dochodów). W przypadku dzieci legitymujących się orzeczeniem o niepełnosprawności – warunkiem otrzymania świadczenia, jest odpowiednia adnotacja w pkt 7 i 8 ww. orzeczenia, której skład orzekający, powinien dokonywać w przypadku określonych stanów chorobowych dziecka.

Sprawa jest skomplikowana. Bardzo. W 2014 r. Trybunał Konstytucyjny uznał jeden z przepisów o świadczeniu pielęgnacyjnym za niezgodny z Konstytucją (bo dyskryminacja, gdy niepełnosprawność powstała powyżej 18 roku życia). Zmiana miała poważne konsekwencje budżetowe (dziś około 5 mld zł rocznie). Sejm nie dostosował przepisu do wyroku TK i nie stosowały go (poza wyjątkami) MOPS - odmawiały świadczenia, gdy niepełnosprawność powstała później niż 18 rok życia. Ale stosowały go sądy (WSA I NSA). Jeżeli uparty (z większą siłą przebicia) opiekun poszedł do sądu po odmowie przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, to MOPS i gmina przegrywali.

Zasiłek pielęgnacyjny 2025 r. i 2026 r. Komu przysługuje? Kto nie może liczyć na zasiłek pielęgnacyjny? Ile będzie wynosił zasiłek pielęgnacyjny? Gdzie złożyć wniosek? Kiedy złożyć wniosek o zasiłek pielęgnacyjny?

Sąd porównał opiekę nad staruszkiem do opieki nad dzieckiem. To, że dziecko może wykonać samodzielnie niektóre czynności, nie oznacza, że matka może zostawić dziecko bez opieki. Podobnie jest z opieką nad nieporadną, starszą osobą. Nikt nie kwestionuje obowiązku stałej obecności matki przy małym dziecku, które umie sobie zawiązać buty, skorzystać z toalety, ubrać się, zrobić samodzielnie herbatę. Tymczasem gminy kwestionują konieczność stałej opieki nad niedołężnym staruszkiem poprzez wykazanie, że staruszek 86 lata może sam zrobić te wszystkie czynności. Nie wymaga więc pomocy uzasadniającej świadczenie.

Zasiłek pielęgnacyjny w 2025 roku przysługuje w wysokości 215,84 zł miesięcznie. Nie wszyscy jednak wiedzą o tym, że świadczenie to mogą pobierać również osoby niepełnosprawne, które zmagają się z cukrzycą typu 1.

Dożywotnia niepełnosprawność dla osoby niepełnosprawnej (stopień znaczny). Pomimo to MOPS pozbawił świadczenia pielęgnacyjnego opiekuna (Pani Anna opiekuje się ojcem). To naprawdę się zdarzyło. To historia naszej czytelniczki. O czasowo przyznanym świadczeniu pielęgnacyjnym 2119 zł (2022 r.), 2458 zł (2023 r.) i 2988 zł (2024 r.). SKO uratował sytuację.

NSA: Osoba mająca prawo do świadczenia pielęgnacyjnego i jednocześnie renty musi wybrać jedno z tych świadczeń. Nie może pobierać obu. Wydaje się to logiczne. Ale rencista postanowił, że pokona system. I będzie miał rentę i świadczenie pielęgnacyjne. Jak to chciał zrobić? I dlaczego mu się nie udało.

Zasiłek stały i zasiłek pielęgnacyjny to ważne formy wsparcia m.in. osób starszych i niepełnosprawnych. Komu przysługują te świadczenia Czy można je łączyć? Co zmieniło się w 2025 r.?

Świadczenie pielęgnacyjne w 2025 r. wzrosło aż o 299 zł. Biorąc pod uwagę zasiłki, czy świadczenia, a w zasadzie ich wysokość, nie jest to mała kwota. Osoby uprawnione do pielęgnacyjnego otrzymają więc 3287 zł. Oznacza to prawie 10 procentowy wzrost.

Wartość pomocy dla rodziny z dwójką dzieci z orzeczeniem o niepełnosprawności 2988 zł + 2988 zł = 5 976 zł. Pomoc ta w 2025 r. wyniesie 3287 zł +3287 zł = 6574 zł. Różnica między 2025 r. i 2024 r. wynosi 598 zł. I wynika z podwyżki świadczenia pielęgnacyjnego o 10%.

Od 215,84 zł do 3919 zł dla osób niepełnosprawnych w 2025 r. Które osoby niepełnosprawne mogą starać się o 215,84 zł, a które mogą liczyć na 3919 zł miesięcznie? Gdzie należy złożyć wniosek? Jakie są kryteria?

Bon senioralny to oferta zasponsorowania przez budżet do 50 godzin miesięcznie kosztu czynności opiekuńczych (ich wykaz na końcu artykułu) dla osoby 75+ (emeryt albo rencista). Ma obowiązywać od 1 stycznia 2016 r. Lista ograniczeń tego świadczenia jest tak duża, że w mojej opinii nie warto na bon czekać. Usługi senioralne są przeznaczone dla emerytów i rencistów z dochodem do 3500 zł brutto (na początek, wliczamy tu dodatek pielęgnacyjny). Autorzy ustawy w praktyce wyłączyli możliwość korzystania z bonu przez osoby ubogie (te mają usługi opiekuńcze w MOPS) oraz osoby niepełnosprawne ciężej poszkodowane przez los (te mają świadczenie wspierające).  

W sytuacji, gdy emerytura oraz świadczenie pielęgnacyjne mogą się okazać podstawowym źródłem wsparcia finansowego dla opiekunów osób z niepełnosprawnościami, pojawia się pytanie: czy możliwe jest połączenie tych dwóch form pomocy? Czy opiekunowie mogą jednocześnie korzystać z emerytury oraz świadczenia pielęgnacyjnego? 

Przez sądy przetacza się fala spraw osób niepełnosprawnych, które proszą sędziów o obronę przed MOSP. I sądy bronią. Chodzi o zwrot świadczeń wypłaconych dla osób niepełnosprawnych (i ich opiekunów). Wszystkie są związane z pandemią i mają jedną wspólną cechę. W artykule omawiamy spór o zasiłek pielęgnacyjny, a w tekście w linku o świadczenie pielęgnacyjne: