REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

800 plus - zmiany w 2024 roku, weryfikacja uprawnień obywateli Ukrainy. Postępowanie wyjaśniające przed ZUS - czego wymagają sądy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Producent aplikacji i rozwiązań pomocnych w biznesie oraz w kontaktach z urzędami
800 plus
800 plus - zmiany w 2024 roku i weryfikacja uprawnień obywateli Ukrainy. Postępowanie wyjaśniające przed ZUS - czego wymagają sądy
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Obowiązująca od 1 lipca 2024 r. zmiana ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, wprowadziła w szczególności wymóg, aby dziecko obywatela Ukrainy, na które ubiega się on o świadczenie wychowawcze (800 plus) realizowało obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązek szkolny albo obowiązek nauki. Tymczasem niedługo po jej wejściu w życie, pojawiły się wątpliwości co do zasad, na podstawie których ZUS ma przeprowadzać weryfikację legalności pobytu obywateli Ukrainy w Polsce. Wojewódzkie Sądy Administracyjne wytknęły w swoich wyrokach decyzjom ZUS wstrzymującym wypłaty 800 plus brak wszechstronnego zbadania konkretnych spraw.

800 plus i 300 plus także dla obywateli Ukrainy - warunki legalnego pobytu i realizacji obowiązku szkolnego

Prawo do świadczenia wychowawczego (800+) i świadczenia dobry start (300+) przysługuje obywatelowi Ukrainy przebywającemu na terytorium Polski, którego pobyt na terytorium naszego kraju jest uznawany za legalny, a ponadto jeżeli:

REKLAMA

800+zamieszkuje z dzieckiem na terytorium Polski oraz jeżeli dziecko, na które ubiega się o świadczenie wychowawcze lub otrzymuje świadczenie wychowawcze, realizuje odpowiednio obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązek szkolny albo obowiązek nauki (chyba że dziecko jest w wieku, w jakim obowiązki te go nie dotyczą, albo obowiązki te zostały mu odroczone). Do weryfikacji spełnienia tego drugiego używany jest System Informacji Oświatowej.
300+zamieszkuje z dzieckiem na terytorium Polski oraz jeżeli dziecko, na które ubiega się o świadczenie dobry start lub otrzymuje świadczenie dobry start uczy się w szkole, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, należącej do polskiego systemu oświaty

Pobyt obywatela Ukrainy uznaje się za legalny (do określonej daty - aktualnie do 30 września 2025 r.), jeżeli obywatel ten:

  1. przybył na terytorium Polski z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa w okresie od dnia 24 lutego 2022 r.,
  2. przybył we wskazanym okresie na terytorium Polski legalnie,
  3. deklaruje zamiar pozostania na terytorium Polski.

Za legalny uznaje się także pobyt dziecka urodzonego na terytorium Polski przez matkę, która jest osobą określoną powyżej, w okresie dotyczącym matki, o ile dziecko to nie jest obywatelem polskim ani obywatelem innego niż Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Jeżeli obywatel Ukrainy posiadający Kartę Polaka opuścił Ukrainę w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., a następnie przybył legalnie na terytorium Polski do dnia określonego w rozporządzeniu Rady Ministrów (aktualnie do 30 września 2025 r.), i deklaruje zamiar pozostania na terytorium Polski, jego pobyt na tym terytorium uznaje się za legalny do dnia 30 września 2025 r., a do członków jego najbliższej rodziny przepisy ustawy stosuje się odpowiednio.

Ważne

Wyjazd obywatela Ukrainy z terytorium Polski na okres powyżej 30 dni pozbawia go uprawnienia do uznania jego pobytu w Polsce za legalny.

Sądy: Uprawnienie Ukraińców do 800+ zależy do faktycznej legalności pobytu, a nie od dokonania odpowiedniej adnotacji w rejestrze Straży Granicznej

Komendant Główny Straży Granicznej prowadzi w systemie teleinformatycznym Straży Granicznej rejestr obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium Ukrainy oraz którzy złożyli wniosek o nadanie im numeru PESEL. Jednocześnie Komendant Główny Straży Granicznej udostępnia Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych, ustalającemu prawo do świadczeń 800+ i 300+ informację o:

  1. dacie końcowej okresu pobytu na terytorium Polski uznawanego za legalny oraz o datach wjazdów i wyjazdów z terytorium Polski,
  2. ewentualnej utracie uprawnienia do uznania pobytu w Polsce za legalny na skutek wyjazdu z terytorium Polski na okres powyżej 30 dni,
  3. posiadaniu nieprzerwanie, przez okres nie krótszy niż 365 dni, uprawnienia do uznania pobytu w Polsce za legalny.

Właśnie na kanwie udostępniania określonych danych Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych z systemu teleinformatycznego Straży Granicznej oraz rejestru PESEL (status cudzoziemca - UKR) doszło do stwierdzenia przez ZUS braku legalności pobytu w Polsce określonych obywateli Ukrainy i wstrzymania z tego tytułu wypłaty na ich rzecz świadczenia wychowawczego 800+. Sprawy te znalazły swój finał w Wojewódzkich Sądach Administracyjnych, które uchyliły decyzje ZUS (np. wyrok WSA we Wrocławiu z 12.03.2024 r., IV SA/Wr 316/23; wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 18.07.2024 r., IV SA/Wr 8/24; wyrok WSA w Kielcach z 08.08.2024 r., II SA/Ke 257/24; wyrok WSA w Gdańsku z 04.09.2024 r., II SA/Gd 304/24; wyrok WSA w Krakowie z 10.09.2024 r., III SA/Kr 974/24; wyrok WSA w Gliwicach z 10.09.2024 r., II SA/Gl 480/24). 

Sądy stanęły na stanowisku, iż sprawdzenie danych w rejestrach może nie być wystarczające i w razie wątpliwości ZUS ma obowiązek prowadzić postępowanie wyjaśniające na podstawie Kodeksu postępowania administracyjnego. Takimi uzasadnionymi wątpliwościami, jakie powinien powziąć organ, jest sytuacja, w której obywatel Ukrainy w sposób aktywny usiłuje udowodnić swój legalny pobyt, nawet gdy dane z rejestrów publicznych nie w pełni to potwierdzają. W systemie teleinformatycznym mogą bowiem wystąpić błędy wynikające w szczególności z opóźnienia synchronizacji danych w obu rejestrach (Straży Granicznej i PESEL). 

Obowiązujące przepisy uzależniają przyznanie świadczenia od legalności pobytu, a nie od dokonania odpowiedniej adnotacji w rejestrze. Zdaniem Sądów niewątpliwie rejestr Straży Granicznej stanowi dowód legalnego pobytu w Polsce, jednakże nie może prowadzić do uznania, że jest to wyłączny dopuszczalny dowód w tym zakresie - w szczególności, gdy potwierdzeniem pobytu w Polsce może być także rejestr PESEL. Na początku roku 2023 r. ustawodawca wprowadził nowelizację ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy (...) stanowiąc, iż ZUS jest zobowiązany do weryfikacji dalszego prawa do świadczenia, w szczególności na podstawie danych dostępnych z rejestrów publicznych, w tym z rejestru Komendanta Głównego Straży Granicznej i z rejestru PESEL. Przepis ten z jednej strony wskazuje, iż dane widniejące w rejestrach publicznych mają być głównym, ale nie jedynym dowodem czynionych ustaleń, a z drugiej strony - wyraźnie wskazuje na istotność danych z rejestru PESEL (obok danych z rejestru Straży Granicznej).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Postępowanie wyjaśniające przed ZUS

ZUS ma prawo do wezwania obywatela Ukrainy przebywającego na terytorium Polski, którego pobyt jest uznawany za legalny, ubiegającego się lub otrzymującego świadczenie wychowawcze, do osobistego stawiennictwa we wskazanej w wezwaniu jednostce organizacyjnej w terminie 3 dni roboczych w celu złożenia wyjaśnień niezbędnych do prawidłowego ustalenia i realizacji świadczeń. Niestawienie się we wskazanej jednostce we wskazanym czasie skutkuje pozostawieniem bez rozpatrzenia wniosku o ustalenie prawa do świadczenia bądź wstrzymaniem dalszego wypłacania świadczenia już pobieranego. Spóźnienie się i stawienie się w późniejszym terminie powoduje wypłacenie świadczenia od miesiąca następującego po miesiącu, w którym obywatel Ukrainy stawił się we wskazanej jednostce organizacyjnej (o ile spełnia warunki uprawniające do świadczenia). Wyjazd rodzica lub dziecka z terytorium Polski skutkuje automatycznie wstrzymaniem wypłaty świadczenia wychowawczego, ale ponowny wjazd na terytorium Polski powoduje wypłatę świadczenia od miesiąca, w którym wstrzymano wypłatę (o ile są spełnione warunki uprawniające do świadczenia).

Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U.2024.167).

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Polacy chcą szybko na emeryturę, ale nie chcą przestać żyć aktywnie. Tylko nieliczni pracują po 60-tce

Choć prawo pozwala łączyć emeryturę z pracą, robi to zaledwie 11,6 proc. Polaków w wieku 50–74 lat. Ponad połowa osób zbliżających się do wieku emerytalnego nie wyobraża sobie dalszej aktywności zawodowej. Eksperci ostrzegają: bez zachęt do pracy po 60. roku życia system emerytalny może się nie utrzymać.

Nowe prawo planistyczne 2026: Co oznacza dla właścicieli gruntów rolnych? Ekspert wyjaśnia

Najistotniejszą zmianą wydaje się fakt, iż „dla właścicieli gruntów rolnych tych najlepszych klas bonitacyjnych, położonych poza granicami miast zasadniczo do czasu uchwalenia planu ogólnego nie będzie możliwe uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy, a więc i faktyczne odrolnienie nieruchomości.” – mówi Barbara Pancer w wywiadzie z ekspertem INFOR, [Radca prawny, local partner w warszawskiej praktyce nieruchomości kancelarii Greenberg Traurig].

Wielka zmiana w polskiej polityce! Premier Donald Tusk ogłosił nowy rząd: mniej ministrów, więcej odpowiedzialności, nowa jakość zarządzania państwem

„Porządek, bezpieczeństwo i przyszłość” – to trzy filary, które mają kierować nowym gabinetem Donalda Tuska. Premier ogłosił zmniejszenie liczby ministrów konstytucyjnych z 26 do 21, utworzenie nowych superministerstw, powołanie kontrolingu pracy ministrów i całkowicie nowe podejście do energetyki, finansów i relacji międzynarodowych.

Niższa renta: dla jednych tak a dla drugich nie. RPO interweniuje

Niższa renta: dla jednych tak a dla drugich nie. RPO interweniuje - dlaczego? Chodzi o osiemnaste urodziny i rentę rodzinną. Mówi się, że 18-stka to symboliczny próg dorosłości, czas nowych praw, ale też i obowiązków. Chociaż dla większości młodych ludzi to radosny moment, to istnieje jednak grupa, dla której ten dzień, zamiast otwierać nowe możliwości, przynosi pewne bolesne finansowe rozczarowanie. Chodzi o rentę rodzinną, która dla niektórych nie jest już tak wysoka, jak przed ukończeniem 18. roku życia.

REKLAMA

Rewolucja technologiczna bez kobiet? Sztuczna inteligencja może pogłębić nierówności

Rewolucja technologiczna bez kobiet? Sztuczna inteligencja może pogłębić nierówności, chociaż sektor sztucznej inteligencji woła o nowych specjalistów, ale kobiet wciąż jest w nim jak na lekarstwo. Choć to one częściej niż mężczyźni kończą studia wyższe, rzadziej wybierają karierę w branży technologicznej. Jaki będzie miało to wpływ na sytuację kobiet na rynku pracy?

Koniec z ulgami na dzieci. Rodzice lawinowo tracą wsparcie: paradoksalnie za sprawą dzieci i wzrostu płac

Koniec z ulgami na dzieci. Rodzice lawinowo tracą wsparcie: paradoksalnie za sprawą dzieci i wzrostu płac. Jak to możliwe? A no tak, że dzieci często dorabiają w wakacje a ich zarobki mają wpływ na sytuację finansową rodziców i przekroczenie pewnych progów podatkowych, które wpływają na utratę różnych ulg.

Rekonstrukcja rządu. 23 lipca 2025 r. premier przedstawi nową Radę Ministrów

Premier ogłosi skład nowej Rady Ministrów w środę o godz. 10:00. Zgodnie z deklaracjami rządu celem rekonstrukcji ma być efektywniejsza i skuteczniejsza praca Rady Ministrów.

Hołownia chce badać posłów alkomatem. Projekt ustawy po incydentach w Sejmie

Marszałek Sejmu Szymon Hołownia przygotował projekt ustawy, który umożliwi marszałkowi zlecenie badania alkomatem posła podejrzewanego o nietrzeźwość w czasie obrad. "Kończymy tolerowanie pijanych posłów" – zapowiedział. Projekt ma być odpowiedzią na incydenty, do których dochodziło już kilkukrotnie.

REKLAMA

Jak wspierać naukę i zaangażowanie pracowników?

Dla 70 proc. pracowników z pokolenia Z cotygodniowe zdobywanie nowych umiejętności jest jednym z podstawowych oczekiwań wobec pracodawcy. Młode pokolenie coraz częściej poszukuje w pracy sensu, wyzwań i realnych możliwości rozwoju. Dlatego firmy oferują coraz więcej różnorodnych inicjatyw wspierających naukę i zaangażowanie.

Szybciej, łatwiej, taniej: rozwód pozasądowy. Opinia RPO do projektu

Szybciej, łatwiej, taniej: rozwody pozasądowe. Być może tak - jest projekt, a RPO właśnie wydał o nim opinię. Główne założenie jest takie, że ma dojść do stworzenia alternatywnej, szybszej i mniej sformalizowanej ścieżki do rozwiązania małżeństwa, omijającej sale sądowe. Ma to być odpowiedź na potrzeby tych par, które rozstają się w pełnej zgodzie i nie chcą przechodzić przez często długotrwały i stresujący proces sądowy. A wszystko to za sprawą projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (nr UDER24, wersja z 17 czerwca 2025 r.).

REKLAMA