Konsekwencje karne utrwalania i rozpowszechniania wizerunku nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej

Coraz popularniejsze staje się upublicznianie nagrań lub nagich zdjęć bez zgody, a nawet wiedzy osób sfotografowanych. Czasem dzieje się to  z chęci zemsty np. na byłym partnerze lub partnerce. Z kolei w przypadku „paparazzi” wykonywanie i publikowanie nagich zdjęć osób z pierwszych stron gazet jest spowodowane chęcią pozyskania pieniędzy. Nie ulega wątpliwości, że w czasach kiedy z łatwością można utrwalić czyjąś postać (w formie fotografii czy wideo) za pomocą powszechnie dostępnych przyrządów rejestrujących i rozpowszechniać wszelkie treści przy użyciu wszechobecnych środków masowej komunikacji (np. za pomocą internetu i jego narzędzi jakimi są chociażby portale społecznościowe), do zachowań uderzających w dobre imię i godność drugiej osoby dochodzi bardzo często. Tym samym uregulowanie kwestii utrwalania i rozpowszechniania wizerunku osoby nagiej lub w trakcie czynności seksualnej oraz kryminalizacja tych zachowań stały się potrzebne.

Z racji kodeksowego umiejscowienia art. 191a za dobro chronione należy uznać wolność decydowania o utrwalaniu i rozpowszechnianiu swojego wizerunku w stanie nagości lub w trakcie czynności seksualnych. Bez wątpienia należy uznać, że ochroną objęte jest także prawo do  prywatności i intymności.

Komentowany przepis określa karę za dwa różne zachowania:

1.  utrwalanie wizerunku nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej, przy użyciu wobec niej do tego celu przemocy, groźby bezprawnej lub podstępu,
2. rozpowszechnianie wizerunku nagiej osoby lub w trakcie czynności seksualnej bez jej zgody.

Przestępstwo utrwalania wizerunku nagiej osoby

Przez pojęcie rozumieć można czynność, która umożliwia zarejestrowanie czyjejś postaci na nośniku materialnym i nadanie mu trwałości, która pozwala następnie odtworzyć materiał. Utrwalić wizerunek można np. sporządzając film czy wykonując zdjęcia. Nie będzie natomiast wyczerpywać znamion tego przestępstwa utrwalanie w postaci sporządzania nagrań dźwięku lub dokonywania opisów w formie notatek. Z kolei utrwalanie przedmiotowych treści w postaci rysunków czy obrazów wykonanych odręcznie będzie wypełniać to znamię tylko gdy taki szkic lub obraz  pozwala na niewątpliwą identyfikację przedstawionej osoby.

Ochrona małoletnich przed pornografią

Pojęcia osoby nagiej i czynności seksualnej

W kontekście przestępstwa utrwalania wizerunku należy zastanowić się kim tak właściwie jest osoba naga i czym jest czynność seksualna. Nie znajdziemy kodeksowej definicji tych pojęć. Natomiast w Komentarzu do kodeksu karnego (red. Grześkowiak, 2013 r.) czytamy: „Przez osobę nagą należy rozumieć osobę fizyczną, która jest całkowicie lub przynajmniej częściowo (szczególnie w miejscach intymnych) pozbawiona ubrania (odzieży, okrycia). Nagość jest pewnym stanem człowieka, na którego istnienie wpływ ma zarówno subiektywne odczucie osoby (pewna jej wrażliwość na stopień odsłonięcia jej ciała), jak i ocena obiektywna, tj. dokonana w oparciu o zwyczajowo przyjęte w danym środowisku zasady oceny poczucia nagości. Zaskoczenie więc innej osoby bez peruki, nawet gdy jest to dla niej krępujące, nie powoduje przyjęcia obiektywnego istnienia stanu nagości”. Z kolei za czynność seksualną uznaje się nie tylko klasyczne współżycie płciowe, ale także jego surogaty (inne czynności seksualne).