Rozdzielność majątkowa w małżeństwie

Istnieją dwa rodzaje rozdzielności:

1. umowna
2. przymusowa

NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!

Rozdzielność majątkowa umowna

1.    Rozdzielność majątkowa (zwykła)

Małżonkowie mogą na mocy umowy sporządzonej w formie aktu notarialnego ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków. Każdy z małżonków oprócz majątku nabytego po zawarciu umowy, zachowuje również majątek nabyty przed zawarciem umowy. Majątek nabyty przed zawarciem umowy należy do majątku osobistego małżonka.

Do zawarcia intercyzy wymaga się:

1. aktu małżeństwa (jeśli strony są już małżeństwem),
2. pełnej zdolności do czynności prawnych obu stron,
3. zgodności stron co do ustanawianego rodzaju ustroju majątkowego.

Dla zawarcia umownej rozdzielności majątkowej nie jest konieczne jej uzasadnienie.

Zobacz również: Kiedy potrzebna intercyza?

Zmiana i rozwiązanie umowy

Umowę majątkową małżeńską można zmienić albo rozwiązać. Gdy rozwiązanie następuje w czasie trwania małżeństwa, powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że strony postanowiły inaczej.

Pełnomocnik

Co istotne, intercyzę można zawrzeć przez pełnomocnika. Niezbędne jest zastosowanie w tym celu formy aktu notarialnego. Pełnomocnictwo powinno dokładnie określać postanowienia umowy, która ma być zawarta oraz osobę, z którą ma być zawarta.

Odrębny majątek

Po podpisaniu intercyzy każdy z małżonków samodzielnie i swobodnie pomnaża swój majątek oraz nim zarządza. Małżonek nie ma prawa sprzeciwiać się rozporządzeniom w stosunku do składników majątku odrębnego dokonywanym przez drugiego z małżonków. Nie ma także obowiązku informowania drugiego małżonka o stanie majątku, ani zaciągniętych zobowiązaniach.

To dobre rozwiązanie, gdy żona i mąż pracują zawodowo i mają porównywalne zarobki. W innym przypadku jedna strona zawsze będzie poszkodowana. Jeśli w konsekwencji tradycyjnego podziału ról żona nie pracuje zawodowo, wzbogacać będzie się jedynie mąż. Co stanie się dla niej szczególnie dotkliwe po ustaniu małżeństwa.

Brak majątku wspólnego

W rozdzielności majątkowej nie ma majątku wspólnego. Występują jedynie dwa odrębne majątki małżonków. Nie oznacza to, że małżonkowie nie mogą wspólnie nabywać praw na zasadzie współwłasności. Jest to możliwe i w takich sytuacjach stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o współwłasności ułamkowej.

Polecamy: E - wydanie Dziennika Gazety Prawnej

Przed lub w trakcie trwania małżeństwa

Rozdzielność majątkowa może być ustanowiona przed zawarciem małżeństwa oraz w trakcie jego trwania. Jeśli rozdzielność powstaje w trakcie trwania małżeństwa, majątek wspólny przekształca się we współwłasność ułamkową. Natomiast udziały małżonków w majątku wspólnym zostają zaliczone na rzecz ich majątków osobistych.

Zadaj pytanie na FORUM

Umowa nie działa wstecz

Umowna rozdzielność ustawowa nie działa wstecz. Obowiązuje od chwili jej zawarcia albo od późniejszego terminu oznaczonego w umowie. Rozdzielność nie jest zatem skuteczna co do wierzytelności powstałych przed zawarciem umowy. Natomiast w stosunku do wierzytelności powstałych po jej zawarciu jest skuteczna tylko wtedy, gdy wierzyciel wiedział o jej zawarciu i rodzaju umowy.

Zgodnie z uchwałą Sadu Najwyższego nie stanowi przeszkody do nadania tytułowi egzekucyjnemu, wydanemu przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim, klauzuli wykonalności także przeciwko jej małżonkowi, z ograniczeniem jednak jego odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową (art. 787 Kodeksu postępowania cywilnego) okoliczność, że po powstaniu wierzytelności małżonkowie umownie wyłączyli wspólność ustawową. Otrzymanie przez wierzyciela wiadomości o zawarciu umowy majątkowej i jej rodzaju umożliwia małżonkom skuteczne powoływanie się względem wierzyciela na wyłączenie tą umową wspólności ustawowej (art. 47 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) wtedy, gdy otrzymał on taką wiadomość przed powstaniem wierzytelności (Uchwała SN z dnia 3 kwietnia 1980 r., sygn. III CZP 13/80).

Skuteczność umowy wobec osób trzecich

Małżonek może powoływać się względem osób trzecich na umowę tylko wtedy, gdy jej zawarcie oraz rodzaj były tym osobom wiadome. Jeśli osoby trzecie o tym nie wiedziały, przyjmuje się, że obowiązuje je stan ustawowego ustroju małżeńskiego (wspólność ustawowa).

2.    Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków

Art. 512 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przewiduje rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków.

Kiedy warto ustanowić rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków? Jeśli jedna osoba z małżonków przestała pracować zawodowo, a zajęła się domem i dziećmi, natomiast druga z nich pracuje i chce ustanowienia rozdzielności. Model ten w trakcie trwania małżeństwa nie różni się niczym od zwykłej rozdzielności. Dopiero z ustaniem małżeństwa osoba, której dorobek byłby niższy może żądać wyrównania dorobków.

Polecamy serwis: Małżeństwo