RIO: Prawie 10 000 zł opłaty od opiekunów osób niepełnosprawnych. Za pomoc w otrzymaniu świadczenia pielęgnacyjnego

Problem był nagłaśnianiu w Sejmie (interpelacje poselskie), w mediach, a teraz zajął się nim Rzecznik Praw Obywatelskich w odniesieniu do świadczenia pielęgnacyjnego. Sprawą skierował do UOKiK.

RPO: Od 3000 zł wzwyż opłaty za przyznanie przez WZON, ZUS albo MOPS świadczeń (np. wspierającego]. Opłaty od biednych albo niepełnosprawnych

RPO zajął się problemem wysokich opłat za pośredniczenie w dochodzeniu świadczeń rodzinnych. Wynagrodzenie wynosi aż 3 x przyznanego miesięcznego świadczenia pielęgnacyjnego. Klient wyrażał zgodę na wskazanie konta spółki, na które wypłaca się przyznane świadczenie pielęgnacyjne.

Świadczenie pielęgnacyjne przeznaczone jest dla opiekunów osób niepełnosprawnych.

W ocenie RPO:

1) Mechanizm pobierania wynagrodzenia nie powinien być stosowany wobec osób potrzebujących poszukujących pomocy w dostępie do świadczeń rodzinnych lub o charakterze pomocowym.

2) Nieprawna jest wysokość wynagrodzenia. Kwotę 9861 zł (3287 zł×3 miesiące RPO kwalifikuję jako wyzysk w rozumieniu art. 388 § 1 k.c. (a co dopiero opłatę liczoną jako 6 miesięcy).

W ocenie RPO wskazanie spółki jako faktycznego beneficjenta świadczenia, a nie osoby uprawnionej ustawowo, naruszało art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, zasady współżycia społecznego i dobre obyczaje. Taka konstrukcja świadczenia opiekuńczego przeczy jej funkcji, którą jest pomoc finansowa osobie sprawującej opiekę nad osobą bliską z niepełnosprawnością.

Szokujące opłaty także za świadczenie wspierające

24 804 zł to szokująca opłata zapłacona przez osobę niepełnosprawną kancelarii pośredniczącej w uzyskaniu świadczenia wspierającego. To szokujące kwoty pobrane od osób niepełnosprawnych. Jak to możliwe? System przyznawania tego świadczenia jest w ocenie osób niepełnosprawnych (w mojej także) tak patologiczny, że w naturalny sposób pojawiły się firmy pomagające osobom niepełnosprawnym w uzyskaniu świadczenia wspierającego. Osoby niepełnosprawne nie radzą sobie same. Dodatkowo są krzywdzone na poziomie WZON. No bo jak inaczej ocenić sytuację, gdy osoba niewidoma otrzymuje w WZON 61 punktów, osoba sparaliżowana od pasa w dół (20 lat na wózku) 43 punkty. To są jawne pokrzywdzenia tych osób niepełnosprawnych przez WZON. Więc pokrzywdzeni zwracają się o pomoc do prawników. A ci wystawiają wysokie rachunki.

Opłata nie jest zryczałtowana, a ruchoma. Zależy od stopnia wielokrotności świadczenia wspierającego (miesięcznego) przyjętego w umowie z kancelarią reprezentującą osobę niepełnosprawną:

• dwukrotność (2x 4134 zł) - 8 268 zł
• trzykrotność 3x 4134 zł) - 12 402 zł
• czterokrotność (4x 4134 zł) – 16 536 zł
• sześciokrotność (6 x 4134 zł) - 24 804 zł.

4134 zł to maksymalna wartość świadczenia wspierającego (dla 95–100 punktów tzw. poziomu potrzeby wsparcia - to test niesamodzielności przeprowadzony przez WZON pod kątem zdolności chodzenia, ubrania się, zrobienia posiłku, komunikacji z otoczeniem).

Trudno uwierzyć, że ktoś potrafi etycznie pobrać opłatę prawie 25 000 zł za napisanie jednego pisma odwoławczego czy pisma do sądu dla sparaliżowanej osoby niepełnosprawnej albo od osoby niewidomej. Jednak informacja o tym procederze wpłynęła do Sejmu, jest rozpatrywana przez rząd (Ministerstwo Rodziny). Pod dokumentem podpisało się wielu posłów (o czym poniżej).

Zagrożone opłatami są osoby niepełnosprawne z wysokim stopniem niepełnosprawności (orzeczenie o niepełnosprawności, stopień znaczny) - tylko od tych osób można pozyskać wysokie prowizje

Opłata jest zależna od wartości „załatwionego” świadczenia wspierającego. Kancelarie interesują się przede wszystkim osobami niepełnosprawnymi z wysokim stopniem niepełnosprawności (orzeczenie o niepełnosprawności, stopień znaczny). I obliczana np. jako sześciokrotność miesięcznej wartości świadczenia wspierającego.  Dla osób niepełnosprawnych (stopień znaczny) mających najwyższy stopień niesamodzielności (poziom potrzeby wsparcia), świadczenie wspierające to 4134 zł. Miesięcznie. Jak przemnożymy tą kwotę przez 6, to otrzymamy tytułowe 24 804 zł.

Polecamy KSeF - podręcznik

KSeF – jak wdrożyć

Kalendarz 2026 [Kalendarz księgowego]

Rząd zawiadomili o procederze wysokich opłat od osób niepełnosprawnych posłowie:

Posłowie pytają rząd:

1. Czy rząd wie o zjawisku wysokich opłat za pomoc prawną przy wnioskach o świadczenie wspierające dla osób niepełnosprawnych (zazwyczaj niepełnosprawność w stopniu znacznym bo tu jest najwyższa wartość świadczenia wspierającego)?

2. Czy będzie limit wysokości prowizji od osób niepełnosprawnych będących przecież w bardzo trudnym położeniu zdrowotnym i szerzej życiowym?

3. Czy rząd sprawdzi obieg danych osobowych osób z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności (chodzi o to jak kancelarie pozyskują numery telefonów osób niepełnosprawnych mających problemy z otrzymaniem świadczenia wspierającego, a następnie dzwonią do rodzin osób niepełnosprawnych)?

4. Czy w przyszłości dla postępowania przed WZON osoba niepełnosprawna otrzyma darmowego pełnomocnika?

Niesprawny system przyznawania świadczenia wspierającego - etap poziomu potrzeby wsparcia w WZON to często skrzywdzenie osoby niepełnosprawnej (stopień znaczny)

Praktyka pobierania tak wysokich opłat od osób niepełnosprawnych o najwyższych stopniach niepełnosprawności budzi kontrowersje. Oczywiście osoba niepełnosprawna dobrowolnie podpisała umowę z kancelarią obsługującą wnioski o świadczenia wspierające. Niemniej wysokość kwot jest nieproporcjonalna w stosunku do nakładu pracy przy reprezentowaniu osoby niepełnosprawnej przed WZON albo ZUS. O przyznaniu świadczenia wspierającego nie przesądzają umiejętności prawnicze osób sporządzających pisma do WZON albo ZUS, a w praktyce dokumentacja medyczna i okołomedyczna. Dlatego w Sejmie sprawa jest rozpatrywana w kontekście nadużycia zasad współżycia społecznego.

Świadczenie wspierające 2025 r. – jak otrzymać

Z poniższej tabeli wynika, ze osoba niepełnosprawna nie otrzyma świadczenia wspierającego w przypadku zbyt niskiej liczby punktów:

Trzeba mieć odpowiednią liczbę punktów.

Z gov.pl o świadczeniu wspierającym (Link do materiału źródłowego)

Zasada 1. Świadczenie wspierające przysługuje bez względu na dochody (brak kryterium dochodowego), a także niezależnie od innych form wsparcia otrzymywanych przez osoby z niepełnosprawnościami.

Zasada 2. Kluczem jest poziom potrzeby wsparcia, na poziomie od 70 do 100 punktów. Wniosek o wydanie takiej decyzji należy złożyć do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności (wojewoda).

Zasada 3. Wysokość świadczenia wspierającego jest skorelowana z wysokością (bieżącą) renty socjalnej na poziomach: od 40% renty socjalnej (w przypadku ustalenia poziomu potrzeby wsparcia między 70 a 74 punktów) aż do 220% renty socjalnej (ustalenie poziomu potrzeby wsparcia na poziomie od 95 do 100 punktów).

Świadczenie wspierające w 2025 r. - progi procentowe, limity

Świadczenie wspierające wynosi od 40 do 220 proc. aktualnej wysokości renty socjalnej w zależności od decyzji WZON, w której poziom potrzeby wsparcia został ustalony na uprawniającym poziomie punktów, tj.:

• 95–100 pkt. – 220 proc. renty socjalnej,
• 90–94 pkt. – 180 proc. renty socjalnej,
• 85–89 pkt. – 120 proc. renty socjalnej,
• 80–84 pkt. – 80 proc. renty socjalnej,
• 75–79 pkt. – 60 proc. renty socjalnej,
• 70–74 pkt. – 40 proc. renty socjalnej.

Kilka etapów wprowadzania świadczenia wspierającego - który etap w 2025 r.?

Trzy etapy dla świadczenia wspierającego:

• osoby, które mają od 87 do 100 pkt. (2024 r.),
• osoby, które mają od 78 do 86 pkt. (2025 r.)
• osoby, które mają od 70 do 77 pkt., mogą ubiegać się o świadczenie od 2026 r.

Kolejne przywileje dla osób odchodzących z poprzedniego systemu wsparcia osób niepełnosprawnych

Za osobę pobierającą świadczenie wspierające, jak i za jej opiekuna, który nie podejmuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, ze względu na potrzebę udzielenia wsparcia osobie pobierającej świadczenie wspierające, ZUS będzie opłacał składki na ubezpieczenie zdrowotne, od podstawy wysokości pobieranego świadczenia wspierającego.