Jak zrekompensować pracownikowi pracę nadliczbową, jeżeli czas wolny został oddany tylko za część godzin nadliczbowych

Nasz pracownik wykonywał w okresie rozliczeniowym przez 10 godzin pracę w godzinach nadliczbowych. Zdecydowaliśmy się na oddanie mu w zamian czasu wolnego w proporcji 1 do 1,5, gdyż pracownik nie złożył wniosku o odbiór tych nadgodzin w formie czasu wolnego. Do końca okresu rozliczeniowego zdążyliśmy jednak oddać pracownikowi jedynie czas wolny w proporcji 1 do 1. Co z pozostałą częścią nieoddanego czasu wolnego? Czy możemy go udzielić w kolejnym okresie rozliczeniowym, czy musimy zapłacić pracownikowi za godziny nadliczbowe, a jeśli tak, to w jakiej wysokości?

Oddając pracownikowi 10 godzin wolnego w okresie rozliczeniowym zrekompensowali Państwo w pełnym zakresie dodatek jedynie za 6 godzin pracy nadliczbowej (6 x 1,5 = 9). Zatem za pozostałe godziny nadliczbowe muszą Państwo wypłacić pracownikowi 50% lub 100% dodatku do wynagrodzenia, w zależności od tego, które godziny nadliczbowe pozostały do zrekompensowania.

Pracę w godzinach nadliczbowych pracodawca jest zobowiązany zrekompensować pracownikowi czasem wolnym lub odpowiednim wynagrodzeniem. Udzielenie czasu wolnego zwalnia pracodawcę jedynie z obowiązku wypłaty pracownikowi 50% lub 100% dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych (art. 151² § 3 Kodeksu pracy). Normalne wynagrodzenie z tytułu tej pracy nadal jest pracownikowi należne.

Udzielenie czasu wolnego może nastąpić na wniosek pracownika lub bez takiego wniosku. W przypadku gdy pracownik występuje z wnioskiem o wolne za pracę nadliczbową pracodawca może mu (nie ma obowiązku) go udzielić w tym samym wymiarze godzin, co przepracowane przez pracownika godziny nadliczbowe (art. 151² § 1 Kodeksu pracy). W zależności od woli pracodawcy i pracownika wolne z tego tytułu może być pracownikowi udzielone albo w tym samym, albo w innym okresie rozliczeniowym.

Zobacz serwis: Czas pracy

Sytuacja zmienia się, gdy pracodawca sam (bez wniosku pracownika) decyduje o udzieleniu mu czasu wolnego w zamian za pracę w godzinach nadliczbowych. Wówczas pracodawca jest zobowiązany udzielić pracownikowi wolnego w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych (za 1 godzinę nadliczbową 1,5 godziny wolnego), a ponadto musi to uczynić do końca tego samego okresu rozliczeniowego, w którym wystąpiły godziny nadliczbowe (art. 151² § 2 Kodeksu pracy). W przypadku gdy pracodawca nie zdąży z udzieleniem pracownikowi czasu wolnego za pracę nadliczbową, za pozostałe niezrekompensowane godziny musi wypłacić pracownikowi stosowny dodatek. Może tego uniknąć, jeżeli pracownik złoży wniosek przed zakończeniem okresu rozliczeniowego o udzielenie mu za pozostałe godziny nadliczbowe czasu wolnego w kolejnym okresie rozliczeniowym.

Wniosek pracownika o udzielnie czasu wolnego w zamian za pracę w godzinach nadliczbowych powoduje konieczność rekompensaty wyłącznie w proporcji 1 do 1, mimo że za część godzin nadliczbowych udzielono wolnego w proporcji 1 do 1,5.

Nie ma natomiast podstaw do przyjmowania, że pracodawca z własnej inicjatywy zrekompensuje pracownikowi pracę nadliczbową wyłącznie w proporcji 1 do 1, a za pozostałe należne pracownikowi 0,5 godziny wolnego wypłaci wynagrodzenie lub udzieli wolnego w późniejszym terminie.