Kiedy trzeba podpisać umowę o zakazie konkurencji?

Umowę o zakazie konkurencji można podpisać zarówno podczas trwania stosunku pracy, jak i po jego ustaniu. Dokument taki chroni pracodawcę nie tylko przed ujawnieniem tajemnic firmy, ale również ma na celu zabezpieczyć się przed nieuczciwymi praktykami konkurencji. Należy pamiętać, że z czasem sam pracownik może stać się konkurencją dla firmy, w której był zatrudniony.

Pracownik po podpisaniu umowy o zakazie konkurencji nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec własnego pracodawcy. Ponadto nie może świadczyć pracy (na jakiejkolwiek podstawie) na rzecz podmiotu, który prowadzi działalność konkurencyjną. W przepisach nie zapisano definicji działalności konkurencyjnej. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że konkurencyjną działalnością jest aktywność przejawiana w tym samym lub takim samym zakresie przedmiotowym i skierowana do tego samego kręgu odbiorców, pokrywająca się - chociażby częściowo - z zakresem działalności podstawowej lub ubocznej pracodawcy. W rezultacie zakazana może być taka działalność, która narusza interes pracodawcy lub zagraża mu (za: Wyrok SN z dnia 6 lutego 2014 r., sygn. I PK 179/13).

Jeżeli pracownik złamie zakaz konkurencji, a pracodawca w związku z tym poniesie szkodę, może dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody.

Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy

Po ustaniu stosunku pracy, pracownik i pracodawca mogą podpisać umowę o zakazie konkurencji. Umowę warto podpisać zwłaszcza w sytuacji, gdy pracownik miał dostęp do szczególnie ważnych danych dla funkcjonowania pracodawcy. Oczywiście są to informacje, które mogą pracodawcę narazić na szkodę. Umowa ta powinna w szczególności zawierać:

• okres obowiązywania zakazu konkurencji;
• wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy.

Odszkodowanie to może być wypłacane pracownikowi w miesięcznych ratach. Nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji (art. 101²§3 Kodeksu pracy).

Zobacz też: Kontrakt menedżerski i zakaz konkurencji mogą być opodatkowane VAT

Kiedy umowa o zakazie konkurencji przestaje obowiązywać?

Umowa o zakazie konkurencji przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki została zawarta. Warto w tym miejscu przytoczyć fragment wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2016 r. (sygn. I PK 56/15): zastrzeżenie dla pracodawcy prawa do odstąpienia od umowy bez określenia terminu jest nieważne (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2007 r., II PK 159/06, OSNP 2008 nr 7-8, poz. 104). Ponadto zdaniem Sądu Najwyższego zastrzeżone w umowie o zakazie konkurencji prawo odstąpienia od umowy musi zawierać wyraźne oznaczenie terminu, w którym może być wykonane (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2006 r., II PK 126/06, OSNP 2007 nr 19-20, poz. 277). Natomiast wyraźne oznaczenie tego terminu nie musi oznaczać, że niedopuszczalne jest jego oznaczenie poprzez odesłanie do innego postanowienia umowy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 września 2009 r., II PK 206/08, LEX nr 523529).

 Ponadto umowa przestanie obowiązywać pracownika i pracodawcę, jeżeli ustanie przyczyna uzasadniająca taki zakaz albo pracodawca nie wywiąże się z płacenia pracownikowi odszkodowania.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 Nr 24 poz. 141)