Kiedy sąd przyjmuje przyrzeczenie świadka?

Zgodnie z treścią przepisu art. 188 § 1 Kodeksu postępowania karnego sąd odbiera od świadka przyrzeczenie o następującej treści: “świadomy znaczenia moich słów i odpowiedzialności przed prawem przyrzekam uroczyście, że będę mówił szczerą prawdę, niczego nie ukrywając z tego, co jest mi wiadome”. W czasie przysięgi wszyscy włącznie z sędziami stoją.

Wskazaną przysięgę odbiera się przed rozpoczęciem przez świadka zeznań. Przysięgę tę odbiera sąd, który przedstawia świadkowi treść przyrzeczenia, a ten je powtarza na głos. Osoby głuche i nieme składają przyrzeczenie przez podpisane jego tekstu.

W przypadku gdyby świadek zeznawał w sprawie ponownie (np. był po raz drugi wezwany na przesłuchanie) sąd przypomina mu o treści już złożonej przysięgi.

Zobacz serwis: Świadek przestępstwa

Przyjęcie od świadka przyrzeczenia prawdomówności przez sąd jest jego procesowym obowiązkiem, od którego jednakże może odstąpić, jeżeli strony procesu się temu nie sprzeciwiają.

Istnieją również sytuacje, w których sąd nie może przyjąć przyrzeczenia z mocy prawa. Odnosi się to do osób:

• które nie ukończyły lat 17,

• w stosunku, do których zachodzi uzasadnione podejrzenie, że świadek z powodu zaburzeń psychicznych nie zdaje sobie sprawy z znaczenia przyrzeczenia

• które są osobami podejrzanymi o popełnienie przestępstwa będącego przedmiotem postępowania lub pozostającego w ścisłym związku z czynem stanowiącym przedmiot postępowania albo, gdy za to przestępstwo świadek był skazany

• które były skazane za składanie fałszywych zeznań lub oskarżeń

W praktyce sądowej wręcz regułą jest to, że strony godzą się na przesłuchanie świadka bez przyrzeczenia, co skutkuje małą ilością składanych uroczystych ślubowań w toku postępowania karnego. Wynika to w dużej mierze z roli tego ślubowania – jako uroczystego aktu, jednakże niepowiązanego z kwestią odpowiedzialności karnej świadka za fałszywe zeznanie. Chodzi o to, że warunkiem odpowiedzialności świadka jest nie akt przyrzeczenia, ale poprzedzające go złożenie przez sąd pouczenia. Osoba, która została pouczona o potencjalnej odpowiedzialności karnej przez sąd ponosi tę odpowiedzialność niezależnie od faktu, czy składała przyrzeczenie.

Zobacz serwis: Kodeks karny