REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odwołanie testamentu. Co zrobić, kiedy spadkodawca zmieni zdanie

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Piotr T. Szymański
Redaktor portalu Infor.pl
Odwołać testament może tylko osoba mająca – w chwili odwołania, a nie sporządzenia odwoływanego testamentu – pełną zdolność do czynności prawnych
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Testament służy temu, by rozrządzić majątkiem na wypadek śmierci. Co może zrobić spadkodawca, który po sporządzeniu testamentu dokonał zmiany swojej „ostatniej woli”? W jaki sposób anulować skutki prawne testamentu? W takiej sytuacji spadkodawca może testament odwołać.

rozwiń >

Spadkodawca ma pełną swobodę w rozrządzeniu swoim majątkiem na wypadek śmierci. W szczególności może powołać jednego lub wielu spadkobierców. Nie ma przy tym żadnych ograniczeń, co do wyboru spadkobierców: mogą to być członkowie rodziny należący do grona spadkobierców ustawowych, ale także i osoby w żaden sposób niespokrewnione ani niespowinowaconego ze spadkodawcą. Spadkodawca może testamentem dokonać innych rozrządzeń na wypadek śmierci: dokonać zapisów, ustanowić fundację itp. Rozrządzenia testamentowe mogą dotyczyć całego jego majątku, bądź też tylko jakiejś jego części. Przejawem swobody w zakresie dysponowania majątkiem na wypadek śmierci jest także ustanowiona przepisami Kodeksu cywilnego zasada odwołalności testamentu.

REKLAMA

Kiedy można odwołać testament

Spadkodawca może w każdej chwili odwołać zarówno cały testament, jak i jego poszczególne postanowienia.

Ważne

Jeżeli spadkodawca odwołał cały testament, ale nie rozrządził swoim majątkiem na wypadek śmierci nowym testamentem,  po jego śmierci następuje po nim dziedziczenie ustawowe.

Kto może odwołać testament

Odwołać testament może tylko osoba mająca – w chwili odwołania, a nie sporządzenia odwoływanego testamentu – pełną zdolność do czynności prawnych. Zdolność tę mają osoby, które są pełnoletnie, a zarazem nieubezwłasnowolnione.

REKLAMA

Pełnoletnim jest, kto ukończył lat osiemnaście. Jednakże uzyskać pełnoletność może kobieta, która po ukończeniu 16. roku życia wyszła za mąż za zgodą sądu opiekuńczego. Unieważnienie takiego małżeństwa przed ukończeniem przez kobietę 18. roku życia nie powoduje utraty przez nią pełnoletności.

Osoba ubezwłasnowolniona całkowicie albo częściowo nie może odwołać testamentu, który sporządziła przed ubezwłasnowolnieniem. Czynności zmierzające do odwołania testamentu podjęte przez taką osobę są bezwzględnie nieważne.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Testamentu nie można także odwołać (podobnie jak i sporządzić) przez przedstawiciela. W celu skutecznego odwołania testamentu spadkodawca musi działać osobiście.

Jak odwołać testament

Odwołanie testamentu może nastąpić na jeden z trzech sposobów, które określają przepisy Kodeksu cywilnego. Są to:

  • sporządzenie nowego testamentu,
  • zniszczenie testamentu lub pozbawienie go cech, od których zależy jego ważność – o ile spadkodawca działa w zamiarze odwołania testamentu,
  • dokonanie w testamencie zmian, z których wynika wola odwołania jego postanowień.

W każdym przypadku czynnościom spadkodawcy musi towarzyszyć jego zamiar odwołania testamentu. 

Odwołanie testamentu nowym testamentem

REKLAMA

Spadkodawca może odwołać testament sporządzając nowy testament. Nie jest przy tym ograniczony formą odwoływanego testamentu. Może więc odwołać np. testament notarialny testamentem własnoręcznym bądź ustnym, albo – testament zwykły testamentem szczególnym. 

Nowy testament może zawierać wyraźne oświadczenie spadkodawcy w przedmiocie odwołania poprzedniego (lub wszystkich poprzednich – którą to formułę stosuje się często w praktyce notarialnej) testamentu. Oświadczenie woli spadkodawcy może być przy tym wyrażone dowolnymi słowami (np. „odwołuję”, „anuluję”, „unieważniam”, „uchylam” itp.), byle tylko z ich znaczenia wynikała wola odwołania poprzedniego testamentu. Treść takiego testamentu odwołującego może w szczególności ograniczać się wyłącznie właśnie do odwołania testamentu w całości bądź w części, a nowy testament nie zawiera powołania spadkobiercy ani żadnych innych rozrządzeń na wypadek śmierci. Wówczas z chwilą otwarcia spadku (czyli śmierci spadkodawcy) do spadku zostaną powołani spadkobiercy ustawowi.

Oczywiście odwołanie pierwszego testamentu jest skuteczne wyłącznie w przypadku, gdy nowy testament jest ważny. 

Dorozumiane odwołanie testamentu

Jeżeli spadkodawca sporządził nowy testament nie zaznaczając w nim, że poprzedni odwołuje, ulegają odwołaniu tylko te postanowienia poprzedniego testamentu, których nie można pogodzić z treścią nowego testamentu. 

W przypadku gdy nowe rozrządzenia testamentowe w ogóle nie dają pogodzić się z treścią poprzedniego testamentu, dziedziczenie następuje na podstawie nowego testamentu. Jeśli pomiędzy tymi testamentami zachodzi sprzeczność jedynie częściowa, porządek dziedziczenia wyznaczałaby częściowo stary, a częściowo nowy testament.

Odwołanie testamentu przez jego zniszczenie

Spadkodawca może odwołać testament niszcząc go lub pozbawiając go cech, od których zależy jego ważność. W ten sposób odwołać można wyłącznie testamenty, które mają postać spisanego dokumentu. Skuteczne odwołanie następuje przy tym jedynie poprzez oddziaływanie spadkodawcy na oryginał dokumentu, a nie jego jakąkolwiek kopię. Spadkobierca ma pełną dowolność w wyborze metody zniszczenia dokumentu, byle tylko dokonał tego osobiście oraz – działając w zamiarze odwołania testamentu.

Odwołanie testamentu nie będzie wobec tego skutkiem przypadkowego zniszczenia dokumentu zawierającego rozrządzenia na wypadek śmierci. Chociaż zdarzenia tego typu prowadzą do unicestwienia materialnej postaci dokumentu , to jednak nie pozbawiają skuteczności rozrządzeń testamentowych. W razie zniszczenia lub utraty testamentu dopuszczalne jest bowiem – co wynika z utrwalonej linii orzecznictwa Sądu Najwyższego – postępowanie dowodowe zmierzające do ustalenia faktu sporządzenia testamentu własnoręcznego oraz jego treści.

Odwołanie testamentu przez zmiany w dokumencie

Spadkodawca może odwołać testament dokując w jego treści zmian, z których wynika wola jego odwołania. Mogą one polegać np. na przekreśleniu treści testamentu w całości lub części, skreśleniu wymaganych dla danego rodzaju testamentu podpisów.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Rząd odpowiada na wysokie ceny energii! Nie boi się weta prezydenta Nawrockiego

Rząd w najbliższy wtorek zajmie się ustawą, która ma zagwarantować utrzymanie cen energii na dotychczasowym poziomie – zapowiedział minister energii Miłosz Motyka. Dodał, że od stycznia 2026 r. możliwe będzie odejście od mrożenia cen energii.

Prawo jazdy kat. B od 17 roku życia, za jazdę po zatrzymaniu prawka – ponowny egzamin i obowiązkowe kaski dla rowerzystów i użytkowników hulajnóg elektrycznych. Rząd zmienia przepisy prawa o ruchu drogowym

Większa mobilność osób młodych, czyli prawo jazdy kat. B od 17 roku życia, cofnięcie uprawnień do kierowania pojazdami w przypadku prowadzenia samochodu po zatrzymaniu prawa jazdy oraz obowiązkowe kaski dla dzieci do 16 roku życia, poruszających się rowerem lub hulajnogą elektryczną. To najważniejsze założenia nowego projektu ustawy o zmianie prawa o ruchu drogowym autorstwa rządu.

Sąd w Warszawie pyta TSUE o WIBOR. Czy bank jasno informował konsumentów o ryzyku i zasadach ustalania zmiennego oprocentowania kredytu? Komentarz radcy prawnego

W dniu 30 czerwca 2025 roku, Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie wydał postanowienie w sprawie II C 1440/24, w którym sformułował pytania prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczące wskaźnika WIBOR. Uzasadnienie tego postanowienia komentuje dla infor.pl Beata Strzyżowska, radca prawny, której Kancelaria reprezentuje kredytobiorców w tej sprawie.

Młodsi i bardziej zadłużeni – multidłużnicy w Polsce

Profil polskiego multidłużnika wyraźnie się zmienia. Coraz większą część tej grupy stanowią młodsi konsumenci, a udział kobiet systematycznie maleje. W ciągu trzech lat udział osób w wieku 18–25 lat wzrósł sześciokrotnie, a w grupie 26–35 lat o ponad 7 pkt proc. Mężczyźni nie tylko stanowią większość, lecz także odpowiadają za coraz większą część zadłużenia. Szczegóły analizy poniżej.

REKLAMA

Przepada świadczenie wspierające. Umierają kolejne osoby niepełnosprawne. Co na to sądy?

Wszyscy wiemy, że przyznawanie świadczenie wspierającego obciąża przewlekłość. Okres oczekiwanie na przyznanie punktów w ramach poziomu potrzeby wsparcia wynosi w skrajnych przypadkach rok. Na punkty czekają osoby niepełnosprawne w tak poważnych stanach (i sędziwym wieku), że część z nich umiera. Ostrzegano przed takimi sytuacjami jeszcze przed wprowadzeniem świadczenia wspierającego. Niestety te obawy się spełniły. W efekcie rodziny osób zmarłych idą do sądu bo świadczenie wspierające ... przepada. Przykład takiej sytuacji poniżej.

Młodzi Polacy w trybie oszczędzania. Najczęściej od 20 do 60 proc. towarów kupują w promocjach [RAPORT]

Jak wynika z najnowszego raportu rynkowego, Polacy w wieku 18-25 lat najczęściej robią od 20% do 40% codziennych zakupów w promocjach – 32,5%. Głównie dotyczy to osób z dochodami w przedziale 3000-4999 zł, ze średnim wykształceniem i z mniejszych miejscowości. Z kolei 26,5% młodych konsumentów kupuje na co dzień od 40% do 60% podstawowych produktów w promocjach. Szczegóły poniżej wraz z omówieniem wyników raportu.

Zasiłek z MOPS? Tak, ale pamiętaj o wywiadzie środowiskowym

Osoby ubiegające się o świadczenia z pomocy społecznej często zapominają o ważnej roli, jaką odgrywa rodzinny wywiad środowiskowy. Jest to podstawowe narzędzie, które pozwala na ocenę sytuacji majątkowej i rodzinnej. Kto i gdzie przeprowadza taki wywiad? Czy jest on obowiązkowy?

MOPS od 10 lat naruszają prawo wbrew TK. Nie ma limitu 18 lat przy świadczeniu pielęgnacyjnym (starym) [osoba niepełnosprawna, stopień znaczny)

Nieufność staruszki z demencją (osoba niepełnosprawna, stopień znaczny) jest dodatkowym argumentem dla przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. Bo staruszka ufa tylko swojej córce. I nie może wykonywać czynności opiekuńczych nikt inny. To ciekawostka z omówionego w artykule wyroku sądu. Wyrok ten pokazuje jednak stały problem z MOPS - urzędnicy wiedzą o tym, że nie ma limitu wieku (18 lat dla osoby nieuczącej się) przy świadczeniu pielęgnacyjnym (jako data powstania niepełnosprawności. Ale wciąż ten limit stosują. To karygodne. Bo wynika to w mojej ocenie z obawy, że wojewoda odbierze gminom pieniądze na świadczenie pielęgnacyjne albo RIO zarzucą gminie naruszenie zasad gospodarki środkami publicznymi - bo przepisy wciąż mówią o limicie 18 lat, a to że limit nie obowiązuje wynika z wyroku TK, którego Sejm nigdy nie przełożył na nowelizację przepisów

REKLAMA

Kłopoty ze skargą na MOPS za odebrany zasiłek pielęgnacyjny 215,84 zł. Tylko ePUAP albo papierowy dokument

W przepisach jest pułapka. Jeżeli spierasz się o zasiłek pielęgnacyjny (215,84 zł) z MOPS to nie można obecnie wnosić elektronicznie pism do sądu z nowym systemem e-Doręczenia. Będzie to możliwe dopiero od 2029 r. (o czym informują przepisy przejściowe, które łatwo przegapić). Można skorzystać z ePUAP. I tak wniesioną skargę na decyzję MOPS sąd przyjmie. Przez e-Doręczenia to się nie uda. W artykule przykład utraconego w ten sposób zasiłku pielęgnacyjnego. Na dziś najbezpieczniejszym prawnie sposobem wniesienia skargi na MOPS (i SKO) w sprawie zasiłku pielęgnacyjnego jest po prosty tradycyjna "papierowa" skarga.

1,1 mln osób dostanie czternastą emeryturę wcześniej. Ale nie każdy dostanie 1558,81 zł na rękę

Zakład Ubezpieczeń Społecznych kontynuuje wypłatę czternastych emerytur. Jeszcze przed najbliższym weekendem (do piątku 5 września 2025 r.) przelew na konto i przekaz pocztowy otrzyma prawie 1 mln 136 tys. osób. To emeryci i renciści, którym ZUS ustalił termin płatności głównego świadczenia na 6 dzień miesiąca.

REKLAMA