Postępowanie cywilne dotyczy postępowania
sądowego w sprawach z zakresu prawa cywilnego (np. sprawy dot. umów,
odszkodowań), rodzinnego (sprawy małżeńskie, między rodzicami a dziećmi),
opiekuńczego (kwestie opieki, kurateli), prawa pracy, ubezpieczeń społecznych
oraz innych kategorii spraw, do których z mocy ustawy stosuje się regulacje
dotyczące tego postępowania (np. sprawy z zakresu ochrony zdrowia psychicznego,
dotyczące aktów stanu cywilnego).
Zgodnie z treścią przepisu
art. 9 § 1 Kodeksu postępowania karnego organy procesowe prowadzą postępowanie i dokonują czynności z
urzędu, chyba że ustawa uzależnia je od wniosku określonej osoby, instytucji
lub organu albo od zezwolenia władzy. Zasada ta dotyczy nie tylko postępowania
przygotowawczego, ale również niektórych czynności sądowych. Ustawodawca
przewidział jednak w art. 9 § 2 Kodeksu postępowania karnego możliwość, iż strony i inne osoby bezpośrednio
zainteresowane mogą składać wnioski o dokonanie również tych czynności, które
organ może lub ma obowiązek podejmować z urzędu. Są to właśnie tzw. wnioski o
działanie (przez dany organ) z urzędu.