REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Rzeczniczka Generalna TSUE: banki muszą precyzyjnie informować jak działa WIBOR. Otwierają się nowe możliwości dla kredytobiorców

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Paweł Stalski
Radca prawny
Rzeczniczka Generalna TSUE: banki muszą precyzyjnie informować jak działa WIBOR. Otwierają się nowe szanse dla kredytobiorców
Rzeczniczka Generalna TSUE: banki muszą precyzyjnie informować jak działa WIBOR. Otwierają się nowe szanse dla kredytobiorców
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Opinia Rzeczniczki Generalnej Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z 11 września 2025 r. w sprawie C-471/24 to ważny sygnał dla milionów Polaków spłacających kredyty hipoteczne oparte na wskaźniku WIBOR. Sprawa, zainicjowana pytaniami prejudycjalnymi Sądu Okręgowego w Częstochowie, dotyczy kluczowej kwestii: czy banki w wystarczająco przejrzysty sposób informują klientów o działaniu WIBOR i ryzyku związanym ze zmiennym oprocentowaniem. Opinia Rzeczniczki Generalnej wskazuje, że kredytobiorcy mogą mieć podstawy do kwestionowania warunków umów, jeśli banki nie wywiązały się ze swego obowiązku informacyjnego. W niniejszym artykule, zostaje omówione tło sprawy, kluczowe tezy opinii Rzeczniczki Generalnej oraz jej znaczenie dla kredytobiorców. Analizy tej dokonuje radca prawny Paweł Stalski, specjalizujący się w prawie konsumenckim i sporach procesowych z bankami.

rozwiń >

Tło sprawy: Spór o przejrzystość WIBOR

Spór rozpoczął się od kredytobiorcy, który w 2019 r. zaciągnął kredyt hipoteczny w PKO BP S.A. na z przeznaczeniem na zakup mieszkania. Oprocentowanie kredytu było zmienne, oparte na wskaźniku WIBOR 6M powiększonym o stałą marżę banku. WIBOR, czyli Warsaw Interbank Offered Rate, to stawka międzybankowa, która określa, po jakiej cenie banki pożyczają sobie pieniądze na polskim rynku. Jest to kluczowy wskaźnik referencyjny, stosowany w 98,5% kredytów hipotecznych w Polsce, co czyni go fundamentem rynku kredytowego.

Kredytobiorca zarzucił PKO BP, że nie otrzymał wystarczających informacji o sposobie ustalania WIBOR ani o ryzyku związanym ze zmiennym oprocentowaniem. Twierdził, że banki mogą wpływać na wysokość WIBOR, co prowadzi do nieprzewidzianych kosztów dla klientów, określanych jako „ukryta marża”. Jego zdaniem brak jasnych wyjaśnień uniemożliwił mu ocenę rzeczywistego kosztu kredytu, szczególnie w kontekście potencjalnego wzrostu rat. Kredytobiorca wskazał, że WIBOR w dużej mierze (98,27%) opiera się na szacunkach banków, a nie na rzeczywistych transakcjach międzybankowych, co dodatkowo komplikuje zrozumienie mechanizmu oprocentowania.

Sprawa trafiła do Sądu Okręgowego w Częstochowie, który zawiesił postępowanie i skierował do TSUE pytania prejudycjalne, by ustalić, czy warunki umowy oparte na WIBOR są zgodne z unijnym prawem ochrony konsumentów, w szczególności z dyrektywą 93/13/EWG. Choć ostateczny wyrok TSUE jeszcze przed nami, opinia Rzeczniczki Generalnej stanowi ważny krok, który może wpłynąć na sytuację kredytobiorców w Polsce.

REKLAMA

REKLAMA

Pytania prejudycjalne

Sąd w Częstochowie zadał TSUE kluczowe pytania:

Czy art. 1 ust. 2 dyrektywy 93/13 pozwala oceniać warunki umowne oparte na WIBOR pod kątem ich uczciwości, czy też są one wyłączone z tej oceny jako odzwierciedlające przepisy prawa?

Czy art. 4 ust. 2 dyrektywy 93/13 umożliwia badanie takich warunków, jeśli nie spełniają wymogu prostego i zrozumiałego języka?

Czy art. 3 ust. 1 dyrektywy 93/13 pozwala uznać zapis w umowie kredytowej o WIBOR za nieuczciwy, jeśli bank nie poinformował klienta o ryzyku zmiennego oprocentowania i nierównomiernie rozłożył to ryzyko między strony?

Kluczowe tezy opinii Rzeczniczki Generalnej

Rzeczniczka Generalna oparła swoją analizę na dwóch filarach prawa unijnego: dyrektywie 93/13/EWG, która chroni konsumentów przed nieuczciwymi zapisami w umowach, oraz rozporządzeniu (UE) 2016/1011, które reguluje kluczowe wskaźniki referencyjne, takie jak WIBOR, zapewniając ich rzetelność i przejrzystość. Poniżej przedstawiam jej odpowiedzi na pytania prejudycjalne:

Warunki umowy kredytu z WIBOR podlegają ocenie

Rzeczniczka Generalna stwierdziła, że zapisy umowy oparte na WIBOR można oceniać pod kątem uczciwości zgodnie z dyrektywą 93/13. Polski przepis (art. 29 ust. 2 ustawy o kredycie hipotecznym z 2017 r.) nie nakazuje bankom stosowania WIBOR, a jedynie określa ogólne ramy ustalania oprocentowania jako sumy wskaźnika referencyjnego i marży. Banki mają swobodę wyboru wskaźnika, np. WIRON czy POLONIA, co oznacza, że zapis o WIBOR nie jest automatycznie wyłączony z kontroli na podstawie art. 1 ust. 2 dyrektywy, który dotyczy warunków odzwierciedlających bezwzględnie obowiązujące przepisy. Fakt, że WIBOR dominuje w 98,5% kredytów hipotecznych w Polsce, wynika z praktyki rynkowej, a nie z obowiązku prawnego. To ważna konkluzja, ponieważ otwiera drzwi do badania, czy zapisy w Twojej umowie są fair.

REKLAMA

Przejrzystość to podstawa umowy kredytu

Zgodnie z art. 4 ust. 2 dyrektywy 93/13, zapis o WIBOR można ocenić pod kątem nieuczciwości, jeśli nie został sformułowany w sposób prosty i zrozumiały. Rzeczniczka Generalna wyjaśniła, że bank ma obowiązek poinformować klienta o naturze WIBOR i podmiocie odpowiedzialnym za jego ustalanie, czyli GPW Benchmark S.A, ryzyku związanym ze zmiennym oprocentowaniem, np. możliwości wzrostu rat w wyniku zmian WIBOR, sposobie obliczania WIBOR, bez pomijania istotnych informacji, które mogą wpłynąć na zrozumienie kosztów kredytu.

Kredytobiorca zarzucił PKO BP, że nie wyjaśnił, iż WIBOR w dużej mierze (98,27%) opiera się na szacunkach banków, a nie na rzeczywistych transakcjach międzybankowych. Rzeczniczka Generalna podkreśliła, że informacje od banku muszą być precyzyjne i umożliwiać przeciętnemu klientowi oszacowanie całkowitego kosztu kredytu. Bank może odesłać klienta do publicznie dostępnych danych, np. na stronie GPW Benchmark, ale informacje te nie mogą wprowadzać w błąd ani zniekształcać obrazu WIBOR. Jeśli bank nie wywiązał się z tego obowiązku, zapis o WIBOR może zostać uznany za niejasny, co daje kredytobiorcom podstawy do kwestionowania umowy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Nieuczciwość zapisu? Decyzja należy do sądu krajowego

Na trzecie pytanie Rzeczniczka Generalna odpowiedziała, że sąd krajowy powinien zbadać, czy zapis o WIBOR narusza zasadę dobrej wiary i powoduje „znaczącą nierównowagę” na niekorzyść konsumenta. Kluczowe jest ustalenie, czy bank działał uczciwie, jasno tłumacząc ryzyko zmiennego oprocentowania, i czy klient mógł świadomie zgodzić się na takie warunki. Jeśli więc bank wiedział o potencjalnych niejasnościach WIBOR, np. że opiera się na szacunkach banków, i nie poinformował o tym kredytobiorcy, to zapis może zostać uznany za nieuczciwy. Rzeczniczka Generalna zaznaczyła jednak, że sądy krajowe nie mogą kwestionować samej metody ustalania WIBOR, ponieważ jest to regulowane przez rozporządzenie 2016/1011, a wszelkie wątpliwości w tym zakresie należy zgłaszać do Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) w ramach procedury administracyjnej. Niemniej sąd może ocenić, czy bank rzetelnie poinformował klienta o ryzyku, co daje kredytobiorcom możliwość dochodzenia swoich praw.

Znaczenie dla kredytobiorców

Opinia Rzeczniczki Generalnej otwiera nowe możliwości dla osób spłacających kredyty hipoteczne oparte na WIBOR. W szczególności jeśli bank nie wyjaśnił jasno, jak działa WIBOR i jakie ryzyko niesie zmienne oprocentowanie, zapis w umowie może zostać uznany za nieuczciwy. To może prowadzić do roszczeń o zwrot nadpłaconych rat, przejścia na oprocentowanie oparte wyłącznie na marży banku, czy też nawet unieważnienia umowy kredytu. W dalszej kolejności, banki będą musiały dokładniej informować klientów o zasadach ustalania oprocentowania. Może to skłonić je do stosowania bardziej przejrzystych wskaźników, które opiera się na rzeczywistych transakcjach i są mniej podatne na zarzuty o brak przejrzystości. W końcu zaś sądy mogą badać, czy banki nie przerzuciły na klientów nadmiernego ryzyka związanego z wahaniami oprocentowania, co wzmacnia pozycję konsumentów w sporach z bankami.

Warto jednak pamiętać, że ocena konkretnych spraw będzie zależeć od sądów krajowych, które będą zobligowane przeanalizować, czy bank spełnił obowiązki informacyjne. Kredytobiorcy będą musieli wykazać, że otrzymane informacje były niejasne lub niepełne.

Co dalej?

Opinia Rzeczniczki Generalnej to dopiero wstęp do ostatecznego orzeczenia TSUE, które może potwierdzić lub zmodyfikować jej stanowisko. Kredytobiorcy z umowami opartymi na WIBOR powinni dokładnie przejrzeć swoje dokumenty i sprawdzić, jakie informacje otrzymali od banku na temat WIBOR i ryzyka zmiennego oprocentowania. Sprawa dotyczy milionów kredytów w Polsce, więc jej wynik może mieć szerokie konsekwencje dla rynku bankowego. Banki mogą zostać zmuszone do poprawy standardów informowania klientów, a w dłuższej perspektywie – do szerszego stosowania alternatywnych wskaźników.

Kontekst prawny i szersze implikacje

Opinia Rzeczniczki Generalnej wpisuje się w szerszy trend wzmacniania ochrony konsumentów w Unii Europejskiej. Dyrektywa 93/13/EWG od lat stanowi fundament ochrony przed nieuczciwymi zapisami w umowach, a orzecznictwo TSUE (np. Gómez del Moral Guasch, C-125/18, czy Banco Primus, C-421/14) konsekwentnie podkreśla, że banki muszą działać w sposób przejrzysty i uczciwy.

W przypadku WIBOR dodatkowym kontekstem jest rozporządzenie 2016/1011, które reguluje kluczowe wskaźniki referencyjne, takie jak WIBOR, i nakłada na ich administratorów (w tym przypadku GPW Benchmark) obowiązek zapewnienia rzetelności i przejrzystości. Jednak, jak wskazała Rzeczniczka Generalna, odpowiedzialność za informowanie konsumentów o konsekwencjach stosowania WIBOR spoczywa na bankach, a nie tylko na administratorze wskaźnika.

Dla polskiego sektora bankowego opinia może oznaczać konieczność przeglądu procedur informacyjnych i większej ostrożności w formułowaniu warunków umów. WIBOR, choć dominujący, nie jest jedynym dostępnym wskaźnikiem, a rosnąca popularność alternatyw, takich jak WIRON, może w przyszłości zmienić krajobraz rynku kredytowego. Kredytobiorcy, którzy czują że nie byli należycie poinformowani o ryzyku zmiennej stopy procentowej przez banki przez banki, mogą zyskać podstawy do składania pozwów, co potencjalnie doprowadzi do fali spraw sądowych.

Podsumowanie

Opinia Rzeczniczki Generalnej w sprawie C-471/24 to istotny krok w kierunku większej ochrony kredytobiorców w Polsce. Podkreśla, że banki muszą jasno informować o działaniu WIBOR i ryzyku zmiennego oprocentowania, a brak przejrzystości może prowadzić do uznania zapisów umowy za nieuczciwe. Dla osób spłacających kredyty hipoteczne to szansa na zweryfikowanie swoich umów i dochodzenie roszczeń, jeśli bank nie wywiązał się z obowiązków informacyjnych. Czekamy teraz na wyrok TSUE, który może dodatkowo wzmocnić pozycję konsumentów i wpłynąć na standardy na rynku kredytowym.

Autor: radca prawny Paweł Stalski, Kancelaria Radcy Prawnego Paweł Stalski

Źródło: Opinia Rzeczniczki Generalnej Laili Mediny przedstawiona 11 września 2025 r. - sprawa C‑471/24 (J.J. przeciwko PKO BP S.A.)

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Obowiązki pracodawcy w zakresie ochrony zdrowia pracowników – aktualne przepisy 2025

Badania okresowe, szkolenia BHP, profilaktyka i zdrowie psychiczne – to nie przywilej, lecz obowiązek pracodawcy. Zobacz, jak firmy w 2025 roku muszą dbać o bezpieczeństwo i dobrostan swoich pracowników.

Ostatnie dwa miesiące na uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy dla swojej działki – właściciele nieruchomości, którzy to przeoczą, później już tylko stracą [LISTA NAJWAŻNIEJSZYCH ZMIAN I TERMINÓW]

Decyzję o warunkach zabudowy, której uzyskanie jest niezbędne m.in. do posadowienia na swojej działce domu (o ile na danym obszarze nie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego), na „starych zasadach”, które dawały właścicielowi nieruchomości największą „wolność” w zakresie realizowanej przez niego inwestycji – będzie można uzyskać jeszcze tylko przez najbliższe dwa miesiące. Decyzje WZ wydane przez gminy po tym terminie, będą już bowiem podlegały nowym, zdecydowanie bardziej restrykcyjnym regulacjom.

Koniec z leasingiem auta na full wypas. To już nie będzie się tak opłacać

Niezły samochód za atrakcyjną cenę. Taki dobry biznes mogli do końca grudnia robić przedsiębiorcy, którzy korzystali z aut w ramach umowy leasingowej. Kiedy leasing się kończył kupowali auta do celów prywatnych, po oferowanych przez firmy, preferencyjnych stawkach. Te praktyki, które pozwalały na niepłacenie podatków zostały ukrócone trzy lata temu. Nieskutecznie? Prawna furtka pozwala na ich ominięcie. Teraz i ona zostanie zatrzaśnięta.

Przełomowy wyrok NSA - skarbówka przegrywa w sądzie, bo stosowała zawyżone stawki akcyzy dla samochodów osobowych. Takie samochody powinny być tańsze

Przełomowy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) jest faktem. NSA stwierdził, że stawki akcyzy od tysięcy aut były błędnie określane przez skarbówkę na zawyżonym poziomie. To powodowało finalnie wyższą cenę samochodu, za co płacił klient. Wszystko oczywiście przez niekorzystną dla podatników interpretację przepisów stosowaną latami.

REKLAMA

Koniec z opłatami za wjazd na cmentarz – na Wszystkich Świętych zaparkujesz za darmo. Przełomowy wyrok WSA w Olsztynie [Święto Zmarłych 2025]

Organy samorządowe nie mogą ustanawiać (a cmentarze – na tej postawie) pobierać jakichkolwiek opłat, które są niezwiązane z pochówkiem zmarłych, tj. m.in. opłat za wjazd na cmentarz i korzystanie z cmentarza – orzekł WSA w Olsztynie. W związku ze zbliżającym się Wszystkich Świętych i wzmożonym ruchem na cmentarzach – warto, aby osoby, które będą odwiedzać groby swoich bliskich, znały te zasady.

Komisja w PZON i WZON uzdrawia niepełnosprawnych ze świadczenia pielęgnacyjnego. Trzema pytaniami. Tak prostymi, że trudno wierzyć w medycynę

Jeżeli dziecko odpowie, to rodzice tracą około 40 000 zł - to przybliżona roczna wartość świadczenia pielęgnacyjnego, które po takim badaniu tracą rodzice. Badanie medyczne w postaci trzech pytań lekarze stosują wobec dzieci ze spektrum autyzmu. Jeżeli dziecko odpowie zostaje automatyczne uznane za niebędące osobą niepełnosprawną. Piszą do nas o tym rodzice dzieci, którym odbiera się w 2025 r. orzeczenia o niepełnosprawności w taki sposób, aby rodzice nie mieli świadczenia pielęgnacyjnego 3287 zł miesięcznie. Podobnie odbierane są orzeczenia dzieciom z zespołem Aspergera, Chodzi tu o dzieci, które dysponowały właściwymi (dla tego świadczenia) orzeczeniami w okresie kilku ostatnich lat. Rodzice uważają, że ich dzieci zostały cudownie "uzdrowione". Najczęściej odbywa się to poprzez tzw. punkt 7 orzeczenia. Jest to wskazanie "konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji". Jeżeli dziecko nie wymaga tego, to nie ma świadczenia pielęgnacyjnego. Z listów rodziców wynika, że usunięcie z orzeczenia pkt 7 toobecnie nie incydenty a seria orzeczeń w PZON i WZON w całej Polsce.

Osoby niepełnosprawne walczą o rozszerzenie dodatku dopełniającego. I dla socjalnej renty. I dla osób niezdolnych do pracy

Podwyżka ta podniosłaby rentę socjalną w 2026 r. do kwoty 4806 zł brutto. Nie została zrealizowana. Do redakcji Infor.pl trafiają stale listy osób niepełnosprawnych walczących o przeprowadzenie przez Sejm dwóch ustaw (albo nowelizacji istniejących) w związku z obietnicą z 2023 r. zrównania renty socjalnej i pensji minimalnej : 1) ZMIANY W RENCIE CHOROBOWEJ w postaci obiecanej ustawy wprowadzającej dodatek dopełniający w kwocie 2610,72 zł brutto miesięcznie każdemu renciście socjalnemu (dziś tylko dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji mających rentę socjalną). 2) ZMIANY W RENCIE CHOROBOWEJ. Druga ustawa dotyczy rencistów chorobowych (renta z tytułu niezdolności do pracy) i jej nowelizacji tak, aby osoby z tym świadczeniem także otrzymały odpowiednik dodatku dopełniającego. Będący w identycznej sytuacji renciści chorobowi nie mają tego dodatku. Z listów do Infor.pl wynika bezradność osób niepełnosprawnych i prośba do dziennikarzy o to, aby ich próba przekonania najważniejszych ośrodków władzy była znana społeczeństwu. Aby ich starania nie przykryło milczenie i cisza. Przykładowe prośby o wsparcie informacyjne w artykule.

ZUS dla osób z niepełnosprawnościami. Świadczenia i planowane zmiany na 2026 rok

Jakie świadczenia mogą otrzymać z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych osoby z niepełnosprawnościami? Jak uzyskać orzeczenie? Co może się zmienić w 2026 roku? Oto najważniejsze przepisy i kwoty!

REKLAMA

Resort klimatu uspokaja samorządy: system kaucyjny pomoże osiągnąć cele recyklingowe

Wdrożenie systemu kaucyjnego ma pozytywnie wpłynąć na możliwość osiągania przez gminy wymaganych poziomów recyklingu i pomóc im uniknąć kar za niezrealizowane cele – zapewniła wiceminister klimatu Anita Sowińska. Wiceszefowa resortu odniosła się w ten sposób do interpelacji posłów Prawa i Sprawiedliwości, którzy wskazali na szereg wątpliwości związanych z wdrażaniem nowego systemu.

Nowelizacja Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – nowe zasady łączenia spraw i udziału organizacji społecznych

Od 5 listopada 2025 roku wejdą w życie przepisy zmieniające procedurę przed sądami administracyjnymi. Nowelizacja Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ma usprawnić tok rozpoznawania spraw, ograniczyć przewlekłość postępowań i wprowadzić nowe uprawnienia sądów, w tym możliwość zwrócenia się do organizacji społecznych lub organów administracji publicznej o przedstawienie istotnego dla sprawy poglądu. Zmiany mają charakter systemowy i dotyczą także zasad potwierdzania umocowania przedstawicieli ustawowych.

REKLAMA