Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jurysdykcja i prawo właściwe dla transgranicznych stosunków prawnych

Beata Kielar-Tammert
Radca prawny wpisany na Listę Radców Prawnych przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych we Wrocławiu. Właścicielka Kancelarii Prawnej www.bktkancelaria.pl, autorka wielu artykułów o tematyce prawniczej publikowanych w czasopismach, na blogu oraz w mediach społecznościowych, specjalizująca się w prawie Unii Europejskiej, prawie gospodarczym i prawach cudzoziemców.
Prawo międzynarodowe Fot. Shutterstock
Prawo międzynarodowe Fot. Shutterstock
fot. Shutterstock
Jakie zasady obowiązują podczas ustalania sądu właściwego do rozpoznawania sporów z pierwiastkiem transgranicznym? Którego państwa prawo należy stosować, biorąc pod uwagę zamiary stron oraz ich obowiązki wynikające z zawartej umowy?

Rozwój gospodarczy niewątpliwie sprzyja wymianie handlowej. Wielu polskich przedsiębiorców nawiązuje współpracę z zagranicznymi podmiotami poszerzając swoje rynki zbytu i szukając nowych możliwości dla rozwoju swojego biznesu. Ekspansja poza granice kraju łączy się również z zagrożeniami związanymi z egzekwowaniem należności za sprzedany towar lub wykonaną usługę. Nieuczciwych kontrahentów znaleźć można bowiem w każdym kraju. W myśl zasady „co kraj to obyczaj”, pomimo przynależności do wspólnej Europy, każdy z krajów należących do Unii Europejskiej zachowuje swoją dawną niezależność ustawodawczą. Tylko w wybranych dziedzinach przepisy unijne mają pierwszeństwo przed ustawodawstwem krajowym. I o tych pierwszych postaram się dziś kilka słów powiedzieć, a dotyczyć one będą zasad obowiązujących podczas ustalania sądu właściwego do rozpoznawania sporów z pierwiastkiem transgranicznym. Wskażę również, którego państwa prawo należy stosować, biorąc pod uwagę zamiary stron oraz ich obowiązki wynikające z zawartej umowy.

Polecamy: Alimenty. Jak szybko dostać pieniądze na dziecko

Jurysdykcja sądu

W sprawach cywilnych pomiędzy kontrahentami z różnych krajów unijnych zastosowanie znajdzie unijne rozporządzenie z dnia 12 grudnia 2012 r. nr 1215/2012, zwane „Brukselą I bis” (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32012R1215). Celem tego rozporządzenia jest ułatwienie dostępu do szybkiego uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych wydanych w państwach członkowskich UE.

Zgodnie z ogólną zasadą:

Orzeczenia wydane w jednym państwie członkowskim są uznawane w innych państwach członkowskich bez potrzeby przeprowadzania specjalnego postępowania.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Bruksela I bis określa ponadto, sądy którego państwa członkowskiego i w jakich okolicznościach posiadają tzw. jurysdykcję.

Jurysdykcja to prawo do orzekania w konkretnym sporze pomiędzy kontrahentami. Bruksela I bis reguluje jurysdykcję w sprawach cywilnych i handlowych.

Zasada ogólna i uregulowania szczególne

Zgodnie z zasadą ogólną rozporządzenia daną osobę można pozwać w miejscu jej zamieszkania lub siedziby.

Przepisy przewidują jednak w pewnych sytuacjach uregulowania szczególne. Na ich podstawie spór można wytoczyć zgodnie z właściwością ogólną, o której wspominałam powyżej albo naprzemienną to znaczy taką, która zostanie wybrana przez stronę wszczynającą spór przed sądem.

I tak np. wśród przepisów szczególnych w tym zakresie znajdą się sprawy pracownicze. W takich sprawach spór wytoczyć można w miejscu nie tylko siedziby pracodawcy ale także w miejscu, gdzie pracownik zazwyczaj świadczył pracę. Jeżeli nie świadczył zazwyczaj pracy w żadnym państwie członkowskim, spór wytoczyć można wedle miejsca położenia oddziału pracodawcy, w którym pracownik wykonywał pracę.

Wybór sądu przez strony

Może się zatem zdarzyć, że spór będziemy prowadzić w kraju, którego przepisów nie znamy. W efekcie niezbędne będzie skorzystanie z pomocy prawnika zagranicznego, co z kolei wiązać się może z dodatkowym obciążeniem.

Rozwiązaniem tego problemu jest zawarcie w treści umowy z kontrahentem klauzuli jurysdykcyjnej. Dzięki niej możemy ustalić, że w przypadku sporu, sądem właściwym jest sąd polski. Tego rodzaju zapis pozwoli nam uniknąć niepotrzebnych problemów.

Jeżeli strony niezależnie od ich miejsca zamieszkania uzgodniły, że sąd lub sądy państwa członkowskiego powinny rozstrzygać spór już wynikły albo spór przyszły mogący wyniknąć z określonego stosunku prawnego, to sąd lub sądy tego państwa mają jurysdykcję, chyba że umowa ta jest nieważna pod względem materialnym, na mocy prawa danego państwa członkowskiego. Tak określona jurysdykcja jest jurysdykcją wyłączną, o ile strony nie uzgodniły inaczej.

Ze względów dowodowych najlepszym rozwiązaniem jest zawarcie klauzuli jurysdykcyjnej w formie pisemnej.

Wybór nie zawsze możliwy

Nie we wszystkich sytuacjach możliwy będzie wybór przez strony sądu właściwego do rozwiązywania sporów z danej czynności prawnej. Rozporządzenie wskazuje bowiem na tzw. jurysdykcję wyłączną. Co to oznacza?

Zapis ustalający właściwość sądu nie może być sprzeczny z postanowieniami Bruksela I bis dotyczącymi jurysdykcji wyłącznej. Przykładem jest tutaj np. wyłączna właściwość sądu państwa członkowskiego w którym położona jest nieruchomość, czy też na którego terytorium spółka lub osoba prawna ma swoją siedzibę w sprawach, których przedmiotem jest ważność, nieważność lub rozwiązanie spółki lub osoby prawnej albo ważność decyzji ich organów.

Prawo właściwe dla umowy transgranicznej

Jurysdykcja sądowa, o której mowa powyżej to jedno. Prawo właściwe dla danego stosunku prawnego to drugie. Jeżeli strony w umowie nie uregulowały prawa właściwego, któremu podlegać ma dany stosunek prawny np. umowa, wówczas zastosowanie mieć będzie rozporządzenie unijne:

- Rzym I, dla stosunków prawnych wynikających z umów ( https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32008R0593) lub

- Rzym II, dla stosunków prawnych wynikających ze stosunków pozaumownych (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/pl/TXT/?uri=CELEX%3A32007R0864)

Przykład

Stosownie do rozporządzenia Rzym I umowa sprzedaży rzeczy ruchomych podlega prawu państwa, w którym sprzedawca ma miejsce zwykłego pobytu.

W naszym przykładzie mamy dwóch kontrahentów:

A. producent mebli z Polski oraz

B. odbiorca mebli – sklep w Berlinie

Powyższe podmioty zawarły umowę sprzedaży mebli. W umowie producent zobowiązał się także dostarczyć towar do odbiorcy. Zgodnie z rozporządzeniem Rzym I, w sprawach z umów sprzedaży prawem właściwym, na mocy którego interpretowana będzie umowa sprzedaży pomiędzy naszymi kontrahentami będzie prawo polskie. Oczywiście w przypadku niedokonania wyboru prawa właściwego przez strony umowy. Oznacza to, że do wszelkich spraw nieuregulowanych w umowie, zastosowanie mieć będą przepisy polskie. Łącznie z ratyfikowanymi przez Polskę umowami międzynarodowymi. Nadto sam zamiar stron oraz zapisy umowy będą poddane prawu polskiemu. Jeżeli sprzedawca ma siedzibę w Polsce i strony nie dokonały wyboru prawa, to zastosowanie znajdzie prawo polskie.

Inne umowy z kontrahentami z UE

W zakresie innych umów oraz w przypadku braku wyboru prawa właściwego zgodnie z Rzym I, umowa:

- o świadczenie usług podlega prawu państwa, w którym usługodawca ma miejsce zwykłego pobytu,

- której przedmiotem jest prawo rzeczowe na nieruchomości lub prawo do korzystania z nieruchomości, podlega prawu państwa, w którym nieruchomość jest położona,

- dotycząca czasowego korzystania z nieruchomości na użytek własny, zawarta na okres nie dłuższy niż sześć kolejnych miesięcy, podlega prawu państwa, w którym oddający nieruchomość do korzystania ma miejsce zwykłego pobytu, pod warunkiem że biorący do korzystania jest osobą fizyczną i ma miejsce zwykłego pobytu w tym samym państwie,

- franczyzy podlega prawu państwa, w którym franczyzobiorca ma miejsce zwykłego pobytu,

- dystrybucji podlega prawu państwa, w którym dystrybutor ma miejsce zwykłego pobytu,

- sprzedaży towarów w drodze licytacji podlega prawu państwa, w którym odbywa się licytacja, jeżeli miejsce to można ustalić.

Jeśli zawarta umowa zawiera elementy dwóch lub więcej umów wskazanych powyżej podlega ona prawu państwa, w którym strona zobowiązana do spełnienia świadczenia ma miejsce zwykłego pobytu. Jeżeli jednak z okoliczności wynika, że umowa pozostaje w znacznie ściślejszym związku z państwem innym, niż państwo wskazane wedle powyższych rozwiązań – stosuje się prawo tego innego państwa.

Rozporządzenie Rzym I zawiera także odniesienia do innych jeszcze umów. Najważniejsze z nich to umowa przewozu, umowa o pracę czy umowy konsumenckie.

Podsumowanie

Warto zajrzeć do tego rozporządzenia, by mieć świadomość, że podpisanie umowy w Polsce wcale nie oznacza, że do tej umowy zastosowanie będzie mieć prawo polskie. Jeżeli strony umowy nie dokonają wyboru prawa właściwego, to w przypadku sporu okazać się może, że sąd rozpozna sprawę na mocy przepisów innego państwa niż Polska. Na mocy przepisów, których nie znamy i które niekoniecznie okazać się muszą dla nas łaskawsze.

Poprawna konstrukcja umów w stosunkach transgranicznych pozwala często uniknąć wielu niepotrzebnych kłopotów i ułatwić przedsiębiorcy życie. Tym samym pozostaje więcej wolnego czasu na rozwijanie przedsiębiorstwa i cieszenie się z osiąganych rezultatów.

Polecamy serwis: W sądzie

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/15
    Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
    od 1 stycznia i od 1 lipca
    od 1 stycznia i od 1 czerwca
    od 1 lutego i od 1 lipca
    Następne
    Prawo
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    TSUE: reforma polskiego wymiaru sprawiedliwości z 2019 roku narusza prawo UE

    W dniu 5 czerwca 2023 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł w wyroku, że reforma polskiego wymiaru sprawiedliwości z grudnia 2019 r. narusza prawo Unii Europejskiej. W ten sposób TSUE uwzględnił skargę Komisji Europejskiej wniesioną w kwietniu 2021 roku. Część zarzutów TSUE jest już nieaktualna - powiedział minister ds. UE Szymon Szynkowski vel Sęk. Nie znajdują się w nim tezy, które sprawiałyby, że musielibyśmy myśleć o nowelizacji ustawowej - dodał.

    Zasiłek chorobowy dla pracownika po 50. roku życia

    Zasiłek chorobowy dla pracownika po 50. roku życia – od którego dnia może go otrzymać? Pracownik 50+ zachowuje prawo do wynagrodzenia chorobowego przez okres 14 dni w roku kalendarzowym. Od 15. dnia niezdolności do pracy przysługuje mu zasiłek chorobowy. 

    Komisja ds. badania wpływów rosyjskich. 14-dniowy termin złożenia wniosku do TK zostanie dochowany

    14-dniowy termin złożenia wniosku do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie ustawy powołującej komisję ds. badania wpływów rosyjskich zostanie dochowany - zapewniał w poniedziałek w TVP 1 prezydencki minister Andrzej Dera.

    Jak wymieniać złotówki na inne waluty podczas wakacji? Wakacyjny poradnik

    Gdzie wymienić złotówki na inną walutę, żeby później nie żałować? Oto porady na wakacje!

    Udział w marszu 4 czerwca. Co myślą Polacy? SONDAŻ

    54 proc. ankietowanych wątpi w to, że marsz organizowany 4 czerwca przez opozycję będzie sukcesem - wynika z sondażu Instytutu Badań Pollster wykonanego na zlecenie "Super Expressu”. Przeciwnego zdania jest 46 proc. badanych.

    Ministerstwo Sprawiedliwości zaostrza kary dla pijanych kierowców

    Ochrona bezpieczeństwa na drogach i zwalczanie groźnych zachowań nieodpowiedzialnych kierowców. To cel, który Ministerstwo Sprawiedliwości konsekwentnie realizuje, zaostrzając kary dla przestępców drogowych - informuje Ministerstwo Sprawiedliwości.

    Wiadomo, kiedy będą wypłaty 800 plus

    800 plus. Od 1 stycznia 2024 r. wysokość świadczenia wychowawczego wzrośnie z kwoty 500 zł do 800 zł - zakłada opublikowany w piątek projekt nowelizacji ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Zmiana wysokości świadczenia nastąpi z urzędu, bez konieczności składania dodatkowego wniosku.

    Rodzicu, pamiętaj o złożeniu wniosku na nowe 500+

    Pierwsze 600 mln zł zostało przelanych na konta rodziców. 1 czerwca rozpoczął się kolejny roczny okres wypłaty świadczenia Rodzina 500+. Tak, jak dotychczas w każdym miesiącu będzie dziesięć terminów wypłat. Zdecydowana większość rodziców i opiekunów zachowała dotychczasowy termin wypłat, co ułatwia planowanie domowego budżetu. 

    Wyzwania nefrologii dziecięcej. Jest dobrze, ale mogłoby być lepiej

    Wyzwania nefrologii dziecięcej – co stanowi problem? W Polsce jest jedynie 120 lekarzy ze specjalizacją nefrologii dziecięcej. Największą bolączką w tej dziedzinie jest dostęp do świadczeń w lecznictwie otwartym, zwłaszcza poza ośrodkami akademickimi. 

    Marsz 4 czerwca. Gdzie i o której? Trasa i utrudnienia [MAPA]

    4 czerwca 2023 roku w 34. rocznicę pierwszych, częściowo wolnych wyborów w Warszawie odbędzie Wielki Marsz, tzw. marsz 4 czerwca. O której się rozpocznie? Którędy będzie przebiegała trasa? Mamy dla was najważniejsze informacje na temat Marszu 4 czerwca.

    Niedrożność porażenna jelit - przyczyny, objawy i pilna konieczność interwencji medycznej

    Niedrożność porażenna jelit, znana również jako niedrożność paraliżująca, to stan, w którym mięśnie jelit tracą zdolność do skurczów i prawidłowego poruszania pokarmem. Jest to poważny problem, który prowadzi do zahamowania ruchów perystaltycznych jelit, co uniemożliwia przemieszczanie się pokarmu wzdłuż przewodu pokarmowego.

    800+ od 2024 roku - ruszyły konsultacje projektu ustawy. Kto dostanie wyższe świadczenie wychowawcze?

    1 czerwca 2023 r. w przedszkolu w Żabiej Woli Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki ogłosił rozpoczęcie konsultacji dotyczących ustawy, która zwiększa świadczenie „Rodzina 500+” do 800 zł miesięcznie.

    „Dyrektywa plastikowa” od 1 lipca 2024 r. Zniknie wiele produktów jednorazowych!

    Polska wdraża „dyrektywę plastikową”. Z półek zniknie wiele produktów jednorazowych. Zmiany od 1 lipca 2024 roku.

    Umył psa w myjni samochodowej. Stanie przed sądem

    Zarzut znęcania się nad zwierzęciem usłyszał 45-letni oświęcimianin, który umył psa w myjni samochodowej przy użyciu znajdujących się tam detergentów i lancy z wodą pod ciśnieniem – podała w środę oświęcimska policja. Zatrzymany stanie przed sądem.

    500 plus 2023 - wniosek, terminy, wypłata. Kiedy złożyć wniosek i jakich błędów nie można popełnić?

    Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, że gdy rodzic złoży wniosek o 500 plus do 31 maja 2023 r., otrzyma prawo do świadczenia od 1 czerwca 2023 r. do 31 maja 2024 roku. Błędów we wnioskach jest mniej niż w ubiegłym roku, ale wciąż zdarzają się sytuacje, kiedy dwoje rodziców wnioskuje na to samo dziecko – wskazuje rzecznik ZUS Paweł Żebrowski.

    Dzień Dziecka. Roduś nauczy dzieci chronić dane osobowe

    Z Rodusiem chronimy dane osobowe – to tytuł e-lekcji, na którą uczniów klas 1–3 zaprosił Urząd Ochrony Danych Osobowych. Lekcja ma na celu m.in. nauczenie dzieci ochrony swoich danych osobowych. Wydarzenie odbędzie się w Dzień Dziecka.

    1 czerwca - XXIX sesja Sejmu Dzieci i Młodzieży

    W Międzynarodowym Dniu Dziecka uczniowie będą obradować na XXIX sesji Sejmu Dzieci i Młodzieży. Temat tegorocznej sesji związany jest z 80. rocznicą wybuchu powstania w getcie warszawskim, dotyczy walki zbrojnej żydowskich organizacji bojowych.

    Rynek pracy - czym jest i jakie stoją przed nim wyzwania?

    Rynek pracy jest często używanym pojęciem w kontekście poszukiwania pracy. Jak można go zdefiniować? Jakim wyzwaniom obecnie podlega?

    Zachowek po zmianach w 2023 r.

    Czym jest zachowek i komu przysługuje? Jakie zmiany weszły w życie 22 maja 2023 r.? Oto najważniejsze informacje.

    Jak podróżować z dzieckiem po Unii Europejskiej?

    O czym warto pamiętać, gdy podróżujemy z dzieckiem samolotem, autem lub pociągiem? Jakie dokumenty są niezbędne? Na co zwrócić uwagę, wybierając hotel?

    Wszystko zaczyna się od fundatora, czyli o roli założyciela fundacji rodzinnej

    Jaka jest rola fundatora w fundacji rodzinnej? Jakie możliwości i kompetencje daje fundatorowi konstrukcja prawna fundacji rodzinnej? 

    Dzień Dziecka 2023. 10 pomysłów na wspólne spędzenie czasu

    Dzień Dziecka coraz bliżej, a to doskonała okazja na prezent w postaci wspólnie spędzonego czasu. Oto 10 propozycji, z których każdy znajdzie coś dla siebie. 

    Czy urzędnicy otrzymają wynagrodzenie za nadgodziny?

    Obecne regulacje sprawiają, że zatrudnieni w służbie cywilnej otrzymują za nadgodziny czas wolny, a nie wynagrodzenie. Jednak planowane zmiany w prawie zakładają większą elastyczność w tym zakresie i umożliwienie zapłaty za nadgodziny dla urzędników.

    Stan klęski żywiołowej

    Stan klęski żywiołowej – stan nadzwyczajny, który może zostać wprowadzony w celu zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia.

    Stan wyjątkowy

    Stan wyjątkowy – stan nadzwyczajny, który może zostać wprowadzony w sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające, w razie zagrożenia konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego.