REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Obniżenie alimentów – przesłanki, pozew, opłaty

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
dr Daniela Wybrańczyk
radca prawny, mediator, adiunkt w Uniwersytecie SWPS
Obniżenie alimentów – przesłanki, pozew, opłaty
Obniżenie alimentów – przesłanki, pozew, opłaty

REKLAMA

REKLAMA

Podstawą prawną do obniżenia alimentów jest art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej KRO). Przepis ten stanowi, że w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Co oznacza „zmiana stosunków”?

Przez pojęcie „stosunków” należy rozumieć okoliczności istotne z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego i jego zakresu, czyli zmianę w zakresie potrzeb uprawnionego (najczęściej dziecka) do świadczeń alimentacyjnych oraz możliwości zarobkowych i majątkowych stron (najczęściej rodziców). W skład tych ostatnich wchodzą nie tylko zarobki i dochody rzeczywiście uzyskiwane, lecz także zarobki i dochody, które rodzic może i powinien uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności i przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki, stosownie do swoich sił umysłowych i fizycznych. Przyjmuje się bowiem, że możliwości zarobkowe zobowiązanego (rodzica) nie mogą być utożsamiane jedynie z faktycznie osiąganymi zarobkami. W uzasadnionych przypadkach obejmują one także zarobki, które zobowiązany (rodzic) jest w stanie uzyskać, lecz ich nie osiąga z przyczyn, które nie zasługują na usprawiedliwienie (zob. uchwałę Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1987 r., sygn. III CZP 91/86).

REKLAMA

Co oznacza „zmiana orzeczenia”?

Zmiana orzeczenia może polegać na: uchyleniu obowiązku alimentacyjnego, jego podwyższeniu lub obniżeniu.

Uchylenie obowiązku alimentacyjnego następuje wówczas, gdy uprawniony (dziecko) uzyskał zdolność do samodzielnego utrzymania się, np. w wyniku podjęcia zatrudnienia.

Ważne!
Trzeba przy tym pamiętać, że obowiązek alimentacyjny nie wygasa automatycznie w razie uzyskania przez dziecko pełnoletności. Z chwilą uzyskania przez uprawnionego pełnoletności alimenty należy świadczyć do jego rąk.

O podwyższeniu alimentów mowa jest np. w sytuacji zwiększenia się potrzeb uprawnionego dziecka lub możliwości zarobkowo-majątkowych zobowiązanego rodzica.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jeśli chodzi o obniżenie alimentów, to następuje ono np. w sytuacji zmniejszenia się potrzeb dziecka lub możliwości zarobkowo-majątkowych rodzica.

Co istotne, zmiana musi wystąpić po wydaniu wyroku, w którym orzeczono o alimentach lub po zawarciu ugody dotyczącej alimentów. Chodzi o to, aby zmiana stosunków nie nastąpiła wcześniej niż po uprawomocnieniu się wyroku zasądzającego alimenty (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 25 maja 1999 r., sygn. I CKN 274/99). Zmiana ta powinna być istotna i trwała. Tymczasowa przerwa w zatrudnieniu rodzica, krótka choroba, chwilowe zaprzestanie uczęszczania przez dziecko na zajęcia dodatkowe nie uzasadniają obniżenia alimentów.

Podstawy faktyczne obniżenia alimentów

Przyczyną obniżenia alimentów może być w szczególności:

- uzyskanie przez dziecko majątku (np. w drodze darowizny lub spadku);

- otrzymanie przez uprawnionego (dziecko) stypendium lub podjęcie przez niego zatrudnienia (nie tylko na podstawie umowy o pracę);

- obniżenie się kosztów związanych z utrzymaniem dziecka (np. z uwagi na zaprzestanie korzystania z zajęć dodatkowych, rezygnację z pomocy opiekunki, zakończenie leczenia, rehabilitacji, terapii);

- zawarcie przez dziecko związku małżeńskiego;

W wyroku z 10 listopada 1998 r., sygn. III CKN 565/98, Sąd Najwyższy przyjął, że zawarcie przez córkę związku małżeńskiego, powodujące wyprzedzenie obowiązku alimentacyjnego jej ojca przez obowiązek alimentacyjny jej męża, stanowi zmianę stosunków uzasadniającą skuteczność powództwa z art. 138 KRO.

- urodzenie się kolejnego dziecka rodzica zobowiązanego do alimentacji;

Sam fakt urodzenia się kolejnego dziecka nie pociąga za sobą automatycznie ustania obowiązku alimentacyjnego w stosunku do pozostałych dzieci. Może on ewentualnie wpłynąć na rozmiar istniejącego obowiązku (wysokość rat alimentacyjnych). Tak wyrok Sądu Najwyższego z 14 maja 2002 r., sygn. V CKN 1032/00.

- wzrost wkładu rodzica w osobiste starania o utrzymanie i wychowanie dziecka (np. w wyniku częstszych kontaktów z małoletnim);

- długotrwałe leczenie zobowiązanego spowodowane wypadkiem lub chorobą (w tym konieczność ponoszenia przez niego kosztów leczenia/rehabilitacji);

- utrata źródeł dochodu (lub ich zmniejszenie) przez rodzica zobowiązanego do uiszczania alimentów (w tym przejście na emeryturę).

REKLAMA

Przyjmuje się również, że istnienie ważnego powodu do zmiany zatrudnienia na mniej zyskowne, powodujące zmniejszenie się zarobków zobowiązanego do alimentacji, może stanowić podstawę do żądania obniżenia alimentów na podstawie art. 138 KRO (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 12 marca 1973 r., sygn. III CRN 6/73).

Domaganie się obniżenia alimentów nie wymaga równoczesnego wystąpienia zmiany w zakresie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości zobowiązanego. Wystarczy, że zmiana nastąpiła w jednym z tych obszarów. Nie mniej jednak nie każda zmiana uzasadnia obniżenie alimentów. Sąd ocenia bowiem okoliczności konkretnego przypadku. Należy również pamiętać, że jeżeli w ciągu ostatnich trzech lat przed sądowym dochodzeniem świadczeń alimentacyjnych osoba, która była już do tych świadczeń zobowiązana, bez ważnego powodu zrzekła się prawa majątkowego lub w inny sposób dopuściła do jego utraty albo jeżeli zrzekła się zatrudnienia lub zmieniła je na mniej zyskowne, nie uwzględnia się wynikłej stąd zmiany przy ustalaniu zakresu świadczeń alimentacyjnych (art. 136 KRO). Oznacza to, że:

masz szansę na obniżenie alimentów, jeśli zostałeś/zostałaś zwolniony/a z dobrze płatnej pracy (np. spowodowanej redukcją etatów, likwidacją pracodawcy) i nie jesteś w stanie zdobyć zatrudnienia zapewniającego porównywalne dochody.
Jeśli jednak zostałeś/zostałaś zwolniony/a dyscyplinarnie z przyczyn zależnych od Ciebie, sąd może oddalić powództwo o obniżenie alimentów.

COVID-19 a obniżenie alimentów

REKLAMA

Wobec tego, że zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego (art. 135 KRO), utrata pracy spowodowana pandemią Covid-19 może być jedną z podstaw do obniżenia alimentów dla małoletniego. Rozpoznając pozew o obniżenie alimentów, sąd musi jednak wziąć pod uwagę, czy w tym samym okresie nie wzrosły koszty utrzymania małoletniego, np. w związku z powszechnym wzrostem cen produktów żywnościowych. Ponadto sąd musi ocenić, czy pewne koszty utrzymania dziecka nie uległy obniżeniu. Może to dotyczyć np. kosztów zajęć dodatkowych, które w czasie pandemii Covid-19 często się nie odbywają, kosztów rozrywek (wyjść do kina, na basen) lub kosztów obiadów w placówkach edukacyjnych. W istocie zatem, od oceny przypadku zależeć będzie, czy sąd obniży kwotę należnych małoletniemu alimentów, czy też powództwo o obniżenie alimentów oddali.

Należy także pamiętać, że potrzeby dziecka uprawnionego do alimentów wzrastają z wiekiem, dlatego nie zawsze przedstawienie wyżej wskazanych podstaw do obniżenia alimentów spowoduje uwzględnienie powództwa. Sąd może przyjąć, że możliwości majątkowo-zarobkowe zobowiązanego się zmniejszyły, ale jednocześnie wzrosły potrzeby uprawnionego, a w efekcie pozostawić alimenty na dotychczasowym poziomie.

Obniżenie wysokości alimentów nie może też prowadzić do sytuacji, w której osoba uprawniona do ich otrzymania nie będzie miała zaspokojonych usprawiedliwionych potrzeb. W konsekwencji na uwzględnienie powództwa nie powinny liczyć osoby, które są zobowiązane do łożenia alimentów nieprzekraczających kilkuset złotych.

Ponadto trzeba pamiętać, że pandemia Covid-19 nie powoduje automatycznego obniżenia wysokości należnych dziecku alimentów.

Co powinien zawierać pozew o obniżenie alimentów?

W pozwie o obniżenie alimentów, poza spełnieniem wymogów pisma procesowego (zob. art. 126 i art. 187 Kodeksu postępowania cywilnego, dalej KPC), należy dokładnie opisać sytuację majątkowo-zarobkową, w tym na czym konkretnie polega obniżenie możliwości zobowiązanego do realizacji świadczeń alimentacyjnych lub poprawa sytuacji uprawnionego.

Do pozwu warto dołączyć dokumenty, które potwierdzają np. fakt utraty pracy, utraty płynności finansowej, zawieszenia działalności gospodarczej, czy obniżenia zarobków.

Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne (art. 6 Kodeksu cywilnego). Strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 232 KPC).

Trzeba pamiętać, że kryzys gospodarczy dotyka każdego w różnym stopniu, a od wykazania tego stopnia zależy to, czy pozew o obniżenie alimentów zostanie uwzględniony.

W celu zmiany wysokości świadczeń alimentacyjnych należy porównać stan istniejący w chwili orzekania o obowiązku alimentacyjnym ze stanem istniejącym w chwili orzekania o obniżeniu alimentów.

Pozew wraz z odpisem dla strony przeciwnej wnosi się do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania uprawnionego do otrzymywania alimentów. Od wyroku przysługuje apelacja do sądu okręgowego.

W pozwie należy wskazać wysokość dotychczasowych alimentów. Ponadto trzeba zaznaczyć, czy obowiązek alimentacyjny wynika z orzeczenia sądu, czy też z umowy/ugody zawartej z uprawnionym. Konieczne jest również określenie wartości przedmiotu sporu (tzw. WPS).

Wartość przedmiotu sporu w sprawie o obniżenie alimentów to różnica między kwotą alimentów zasądzoną uprzednio a żądaną obecnie, za okres 12 miesięcy.

Przykład:
Zobowiązany rodzic łoży na uprawnione dziecko alimenty w kwocie po 1 000,00 zł miesięcznie. Domaga się obniżenia alimentów do kwoty po 700,00 zł miesięcznie. Wartość przedmiotu sporu w sprawie o obniżenie alimentów wynosi 3 600,00 zł (1 000,00 zł – 700,00 zł = 300,00 zł x 12 miesięcy = 3 600,00 zł).

W pozwie trzeba również zamieścić informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia.

Pozew może zawierać wniosek o zabezpieczenie powództwa. W pozwie można też domagać się obniżenia alimentów z datą wsteczną.

Ile kosztuje pozew o obniżenie alimentów?

Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych od pisma pobiera się opłatę stałą ustaloną według wartości przedmiotu sporu wynoszącej:

1) do 500 złotych – w kwocie 30 złotych;

2) ponad 500 złotych do 1500 złotych – w kwocie 100 złotych;

3) ponad 1500 złotych do 4000 złotych – w kwocie 200 złotych;

4) ponad 4000 złotych do 7500 złotych – w kwocie 400 złotych;

5) ponad 7500 złotych do 10 000 złotych – w kwocie 500 złotych;

6) ponad 10 000 złotych do 15 000 złotych – w kwocie 750 złotych;

7) ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych – w kwocie 1000 złotych.

Jednakże przy wartości przedmiotu sporu ponad 20 000 złotych pobiera się opłatę stosunkową wynoszącą 5% tej wartości, nie więcej jednak niż 200 000 złotych.

Oznacza to, że w podanym wyżej przykładzie opłata od pozwu o obniżenie alimentów (jeśli powód nie uzyska zwolnienia od kosztów sądowych) będzie wynosiła 200,00 zł.

dr Daniela Wybrańczyk

***

Konkurs Kancelaria Przyjazna Dziecku

Zapraszamy środowisko adwokatów i radców prawnych do włączenia się w akcję propagowania i stosowania zasad, mających na celu zminimalizowanie negatywnych emocji, jakie towarzyszą dziecku podczas procedur prawnych związanych z rozstaniem rodziców. Konkurs organizowany jest przez Komitet Ochrony Praw Dziecka w ramach projektu „Standardy pomocy dziecku w sytuacji rozstania rodziców”. Patronat nad konkursem objął portal Infor.pl.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Co z polskim PKB? Prognoza jest jednoznaczna

Polska gospodarka ma się nieźle – według analityków wzrost PKB wyniesie 3,5 proc. w 2025 roku i 3,4 proc. w 2026. Eksperci podkreślają, że nasz kraj pozostaje jednym z liderów wzrostu w UE. Wsparciem będą spadająca inflacja i rosnące realne dochody. Nie brakuje jednak wyzwań – słaby eksport, niedobór siły roboczej i napięcia handlowe z USA mogą osłabić ten pozytywny trend.

Kobiety głosują na Trzaskowskiego, a mężczyźni na Nawrockiego [SONDAŻ]

Sondaż Opinia24 dla 2 tury wyborów przeprowadzony na zlecenie RMF FM: kto lepiej zadba o interesy na arenie międzynarodowej. Jakie są wyniki badania? Oprócz odpowiedzi na pytanie sondażowe widać m.in., że kobiety głosują na Trzaskowskiego, a mężczyźni na Nawrockiego.

Końskie: debata jednoosobowa. Trzaskowski w Kaliszu

Końskie: 28 maja o godz. 20:00 odbyła się debata jednoosobowa. Rafał Trzaskowski, zgodnie z zapowiedziami, nie przyszedł na debatę. Był na wiecu wyborczym w Kaliszu. Jakie były wyniki pierwszej tury wyborów w Końskich?

Dodatek emerytalno-rentowy dla ojców nie tylko dla matek. Wielki przełom w interpretacji przepisów [wyrok TSUE]

Jakiś czas temu opisywaliśmy dodatki do emerytury czy renty dla kobiet, jak i świadczenie MAMA 4+. Teraz przyszedł czas na analizę bardzo aktualnego wyroku TSUE bo z 15 maja 2025 r. dotyczącego dodatku emerytalno-rentowy dla ojców, nie tylko dla matek mających jedno lub większą liczbę dzieci biologicznych lub przysposobionych. To wielki przełom w interpretacji przepisów. Czas więc zająć się bardziej szczegółowo zagadnieniami w sprawie stopniowego wprowadzania w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego.

REKLAMA

Debata w Końskich: Gdzie obejrzeć? Transmisja na żywo

Dzisiaj na miejskim rynku w Końskich Telewizja Republika organizuje "debatę kandydatów na prezydenta". Według zapowiedzi, ma w niej wziąć udział kandydat popierany przez PiS Karol Nawrocki, nie będzie natomiast kandydata KO Rafała Trzaskowskiego.

W Sejmie wciąż o drugim dodatku do renty. Pierwszy właśnie zaczyna być wypłacany [Przykład] [Tabela]

Pierwszy dodatek dla rencistów, to dodatek dopełniający. Jego wypłaty są z wyrównaniem od stycznia 2025 r. (wyrównanie uwzględnia też marcową waloryzację.) Natomiast gorzej wygląda sprawa drugiego dodatku – tym razem dla rencistów z tytułu niezdolności do pracy (tzw. renta chorobowa). Wciąż nie mamy upublicznionego projektu nowelizacji przepisów. Wszystko się prawdopodobnie rozbija o stan budżetu oraz zgodę Ministra Finansów. 

Co dalej z urlopem stażowym? Stały Komitet Rady Ministrów zatwierdził 22 maja 2025 r. projekt MRPiPS w sprawie zaliczania okresów różnych prac do stażu. Czy miliony Polaków zyskają dodatkowy urlop?

Urlop stażowy to temat, który stał się teraz jeszcze bardziej aktualny - za sprawą zmian w zaliczaniu do stażu pracy okresów wykonywanych czynności m.in. na podstawie JDG czy umów cywilnoprawnych. Stały Komitet Rady Ministrów zatwierdził 22 maja 2025 r. projekt Ministerstwa Pracy, w którym przewidziano, że do stażu pracy będą zaliczane okresy działalności jednoosobowej działalności gospodarczej oraz praca wykonywana na podstawie umowy zlecenia. Generalnie koncepcja wydłużania urlopu wypoczynkowego w zależności od stażu pracy wzbudza duże zainteresowanie, ponieważ niesie za sobą obietnicę większego odpoczynku i lepszej ochrony zdrowia pracowników. Pracownicy z krótszym stażem (do 10 lat) nadal mieliby 20 dni urlopu, ale po osiągnięciu 10 lat pracy przysługiwałoby już 30 dni. Co więcej, po każdym kolejnym pięcioletnim etapie okres wypoczynku miałby rosnąć o dodatkowe 5 dni, aż do maksymalnie 40 dni dla osób pracujących co najmniej 20 lat. Czy taka propozycja wejdzie w życie?

Druga tura wyborów: Na kogo zagłosują kobiety? [sondaż]

Kobiety mogą odegrać istotną rolę w nadchodzących wyborach prezydenckich. Najnowszy sondaż Opinia24 dla Radia ZET pokazuje wyraźne różnice w preferencjach wyborczych między płciami – zarówno Rafał Trzaskowski, jak i Karol Nawrocki cieszą się dużym poparciem wśród kobiet.

REKLAMA

Jak głosować w drugiej turze wyborów prezydenckich? [FAQ]

Kiedy odbędzie się druga tura wyborów prezydenckich? W jakich dniach obowiązuje cisza wyborcza? Na kogo możemy głosować? Kiedy głos będzie nieważny? Prezentujemy odpowiedzi na często zadawane pytania!

Badania techniczne pojazdów - Komisja Europejska zapowiada nowe standardy i zmianę przepisów

Komisja Europejska planuje modernizację obowiązujących przepisów dotyczących okresowych badań technicznych i kontroli drogowej pojazdów użytkowych. Celem tzw. „roadworthiness package” jest poprawa bezpieczeństwa na drogach, ograniczenie emisji szkodliwych spalin do środowiska oraz cyfryzacja dokumentacji pojazdów (zob. European Commission, Updated rules for safer roads, less air pollution and digital vehicle documents, kwiecień 2025.) Choć projekt dotyczy szerokiego spektrum środków transportu, to szczególnie istotne zmiany szykują się dla przewoźników drogowych. Jakie są nowe przepisy w zakresie badań technicznych pojazdów i ich weryfikacji na drodze? Co zmiany oznaczają dla branży TSL?

REKLAMA