REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Alimenty na pełnoletnie dziecko - czy można uchylić się od płacenia?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Bartosz Michalski
Bartosz Michalski
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
W celu uchylenia alimentów należy założyć sprawę w sądzie./Fot. Shutterstock
W celu uchylenia alimentów należy założyć sprawę w sądzie./Fot. Shutterstock
fot. Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. Czy każda zmiana sytuacji majątkowej rodzica będzie uzasadniała uchylenie się od świadczenia alimentacyjnego? Kiedy dochodzi do usamodzielnienia się dziecka?

Kiedy można uchylić się od płacenia alimentów na pełnoletnie dziecko

Wielu osobom wydaje się, że obowiązek alimentacyjny automatycznie wygasa wraz z uzyskaniem przez dziecko pełnoletności. Nic bardziej mylnego. Skończenie przez potomstwo 18. roku życia może natomiast umożliwić uchylenie się od świadczenia alimentacyjnego. Konieczna będzie jednak zmiana stosunków, jak również wniesienie odpowiedniego pozwu.

REKLAMA

Polecamy: Alimenty. Jak szybko dostać pieniądze na dziecko

Zasadą jest, iż rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Ustawodawca przewidział jednak sytuacje, w których możliwe będzie uchylenie od świadczeń alimentacyjnych na dorosłe dziecko. Są one związane ze zmianą sytuacji majątkowej obowiązanego, jak również brakiem podjęcia stosownej inicjatywy zmierzającej do usamodzielnienia się przez uprawnionego.

Nadmierny uszczerbek dla rodziców

REKLAMA

Zgodnie z treścią art. 133 par. 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

- Choć obowiązek dostarczania środków finansowych dziecku, które nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać jest niezwykle ważny, to pamiętajmy o tym, że życie pisze różne scenariusze. Rodzic bowiem może z przyczyn niezależnych od siebie popaść w niedostatek. – wskazuje Adam Walas, prezes Fundacji Smart Law.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Dodaje, że uchylenie się od obowiązku takiego świadczenia możliwe jest np. wtedy, gdy zobowiązany rodzic wykaże, że po opłacaniu zasądzonych alimentów, nie zostanie mu pieniędzy na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych takich jak jedzenie czy leki – kwituje Adam Walas.

REKLAMA

Czy każda zmiana sytuacji majątkowej rodzica będzie uzasadniała uchylenie się od świadczenia alimentacyjnego? Otóż nie. Warto w tym miejscu przytoczyć treść uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2000 r. (I CKN 1538/99), w którym wskazał, że „trudna sytuacja materialna rodziców nie zwalnia ich od obowiązku świadczenia na potrzeby dzieci. Zmuszeni są oni dzielić się z dziećmi nawet bardzo szczupłymi dochodami, chyba że takiej możliwości są pozbawieni w ogóle. W sytuacjach skrajnych, zwłaszcza o charakterze przejściowym, sprostanie obowiązkowi alimentacyjnemu wymagać nawet będzie poświęcenia części składników majątkowych.”.

Konieczne jest zatem porównanie wysokości alimentów z wysokością dochodów osiąganych przez rodziców oraz ustalenie, czy spełnienie obowiązku zakłóci zaspokojenie podstawowych potrzeb rodziców. Sąd powinien ustalić kwotę, jaka pozostaje rodzicom po pokryciu stałych kosztów utrzymania i uiszczeniu raty alimentacyjnej. Nie można na rodziców nakładać obowiązku alimentacyjnego względem pełnoletnich dzieci kosztem zdrowia czy też popadnięcia w ubóstwo.

Brak starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się

Drugą przesłanką uzasadniającą uchylenie się od świadczenia alimentacyjnego jest niedokładanie przez dziecko starań w celu możności samodzielnego utrzymania się.

- Dziecko może zachłysnąć się dorosłością, przez co jego zaniedbania staną się tak duże, że alimenty w tej sytuacji byłyby najzwyczajniej w świecie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Ustawodawca widząc ten problem, pozwolił w szczególnych przypadkach na uchylenie się od obowiązku alimentacyjnego – argumentuje Adam Walas. - Dla przykładu, jeśli dziecko, które z powodu wagarów nie uzyskuje promocji do następnej klasy, to rodzic może uchylić się od alimentów wskazując, że dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się – kwituje Adam Walas.

Kiedy dochodzi do usamodzielnienia się dziecka? Ciężko jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie, gdyż będzie to zależało od indywidualnych okoliczności danej sprawy. Pomocne będą jednak wskazówki interpretacyjne wypracowane w orzecznictwie. Przyjrzymy się zatem jak do tej kwestii podchodziły sądy.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 marca 2000 r. (I CKN 1538/99) stwierdził, że „dziecko, które osiągnęło nie tylko pełnoletność, ale zdobyło także wykształcenie umożliwiające podjęcie pracy zawodowej, pozwalającej na samodzielne utrzymanie, nie traci uprawnień do alimentów, jeżeli np. chce kontynuować naukę i zamiar ten znajduje uzasadnienie w dotychczas osiąganych wynikach.”.

Z kolei w wyroku z dnia 30 czerwca 1999 r. (III CKN 199/99) Sąd Najwyższy wskazał, że „w sytuacji, gdy pełnoletnie dziecko, mając wyuczony zawód, zamierza kontynuować naukę na wyższej uczelni prywatnej, z którą to nauką - obok kosztów utrzymania - łączy się czesne, trzeba uwzględniać okoliczność, czy pozwala na to stopa życiowa rodziców.”.

Z powyższego wynika zatem, że chęć i predyspozycje do dalszego kontynuowania nauki, nawet na prywatnej uczelni (pod warunkiem, że rodziców będzie na to stać), będzie uzasadniała dalsze trwanie obowiązku świadczeń alimentacyjnych wobec dziecka. Przy tej ocenie należy jednak brać pod uwagę podejście i wyniki w nauce samego uprawnionego. Jak trafnie zauważył, bowiem Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 sierpnia 1980 r. (III CRN 144/80) „rodzice nie są obowiązani dostarczać środków utrzymania dziecku, które, będąc już przygotowane należycie do wykonywania przez nie odpowiedniego dla niego zawodu, podejmuje dla podniesienia swych kwalifikacji dalsze kształcenie się, ale w studiach się zaniedbuje, nie robi należytych postępów, nie otrzymuje obowiązujących zaliczeń, nie zdaje w terminie przepisanych egzaminów, a zwłaszcza jeżeli z własnej winy powtarza lata studiów i wskutek tego nie kończy studiów w przewidzianym programem okresie.”.

Podobnie sytuację ocenia adwokat Tomasz Gołembiewski - Nie zawsze jednak chęć kontynuacji nauki przez dziecko będzie uzasadniało trwanie obowiązku alimentacyjnego. Można bowiem wyobrazić sobie sytuację, w której nie zdaje on notorycznie egzaminów, nie przykłada się do nauki, a nawet zmienia kolejne uczelnie. W takim przypadku warto zastanowić się nad wniesieniem pozwu o uchylenie alimentów. Dodaje, że takie postępowanie pełnoletniego dziecka można zakwalifikować jako brak starań do samodzielnego utrzymania się. Nie budzi wątpliwości, że lepsze wykształcenie daje możliwości na lepiej płatną pracę. Jednak nie może to oznaczać, że pełnoletnie dziecko może co roku zmieniać uczelnię, tłumacząc to niepowodzeniami na poprzednich studiach - tłumaczy mecenas Tomasz Gołembiewski.

Warto się przyjrzeć również orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1976 r. (III CRN 280/76), w którym wskazał on, że „dziecku, które podjęło wyższe studia, przysługuje w stosunku do rodziców roszczenie alimentacyjne, w zasadzie do ich ukończenia. Tak jest jednak z reguły wtedy, gdy dziecko nie mające jeszcze określonego zawodu od razu po ukończeniu szkoły średniej podejmuje studia wyższe. W wypadku jednak, gdy dziecko ukończyło średnią szkołę zawodową, uzyskało konkretny zawód dający możliwość zatrudnienia i nie podjęło od razu wyższych studiów, a jego wiek przekracza znacznie normalny wiek młodzieży rozpoczynającej wyższe studia, nie może żądać od rodziców finansowania znacznie opóźnionych studiów, lecz powinno podjąć pracę zarobkową i wykorzystać szerokie możliwości, jakie Państwo stwarza osobom dorosłym w zakresie zaocznych studiów wyższych.”.

Pozew tylko wobec pełnoletniego dziecka

- Niezależnie czy podstawą będzie kondycja finansowa rodzica, czy lekceważące podejście do życia ze strony potomka, uchylenie się od alimentów jest możliwe tylko wobec dziecka pełnoletniego – podkreśla Adam Walas.

Pozwanie dziecka niepełnoletniego prowadzić powinno do oddalenia powództwa z powodu braku legitymacji procesowej biernej.

- W celu uchylenia alimentów należy założyć sprawę w sądzie. To sąd rozstrzygnie, czy są podstawy, aby uchylić obowiązek alimentacyjny, czy też w dalszym ciągu rodzić musi wspierać potomka w staraniach do usamodzielnienia się jako dorosłej osoby. Należy pamiętać, że sąd może rozstrzygać o zniesieniu obowiązku alimentacyjnego nałożonego wyrokiem, jak również tego, o którym zadecydowano w drodze ugody – wskazuje adwokat Tomasz Gołembiewski.

 Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy INFOR Biznes. Kup licencję

Polecamy serwis: Alimenty

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: gazetaprawna.pl

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Hołownia chce badać posłów alkomatem. Projekt ustawy po incydentach w Sejmie

Marszałek Sejmu Szymon Hołownia przygotował projekt ustawy, który umożliwi marszałkowi zlecenie badania alkomatem posła podejrzewanego o nietrzeźwość w czasie obrad. "Kończymy tolerowanie pijanych posłów" – zapowiedział. Projekt ma być odpowiedzią na incydenty, do których dochodziło już kilkukrotnie.

Jak wspierać naukę i zaangażowanie pracowników?

Dla 70 proc. pracowników z pokolenia Z cotygodniowe zdobywanie nowych umiejętności jest jednym z podstawowych oczekiwań wobec pracodawcy. Młode pokolenie coraz częściej poszukuje w pracy sensu, wyzwań i realnych możliwości rozwoju. Dlatego firmy oferują coraz więcej różnorodnych inicjatyw wspierających naukę i zaangażowanie.

Szybciej, łatwiej, taniej: rozwód pozasądowy. Opinia RPO do projektu

Szybciej, łatwiej, taniej: rozwody pozasądowe. Być może tak - jest projekt, a RPO właśnie wydał o nim opinię. Główne założenie jest takie, że ma dojść do stworzenia alternatywnej, szybszej i mniej sformalizowanej ścieżki do rozwiązania małżeństwa, omijającej sale sądowe. Ma to być odpowiedź na potrzeby tych par, które rozstają się w pełnej zgodzie i nie chcą przechodzić przez często długotrwały i stresujący proces sądowy. A wszystko to za sprawą projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (nr UDER24, wersja z 17 czerwca 2025 r.).

Od 1 września przedszkola będą otwarte do 20:00. Pierwsze takie rozwiązanie w Polsce

To dobra wiadomość dla rodziców pracujących na zmiany albo wracających późno z pracy. Od 1 września miejskie przedszkola w Sosnowcu będą czynne aż do godziny 20:00 – zapowiada Damian Żurawski, przewodniczący Komisji Oświaty w Urzędzie Miejskim w Sosnowcu.

REKLAMA

NFZ zmienia zasady w profilaktyce: Nowoczesne badanie dostępne za darmo dla milionów

Od lipca program profilaktyki raka szyjki macicy finansowany przez NFZ rozszerzono o test molekularny HPV HR i cytologię płynną – badania wcześniej dostępne jedynie prywatnie. Eksperci nazywają to przełomem – testy pozwalają nawet dwukrotnie skuteczniej wykrywać zmiany przedrakowe. Minister zdrowia Izabela Leszczyna zachęca kobiety do korzystania z bezpłatnej diagnostyki w 2,7 tys. poradni w całej Polsce.

System kaucyjny tuż przed startem. Czego Polska może nauczyć się od Rumunii, Węgier i Irlandii?

Większość Polaków popiera wprowadzenie systemu kaucyjnego – wynika z raportu PIE. To mocny kapitał na początek, ale doświadczenia innych krajów pokazują, że poparcie społeczne to za mało. Polska ma szansę uniknąć ich błędów – pod warunkiem, że wyciągnie wnioski z ich lekcji: centralizacja jak w Rumunii, komunikacja jak na Węgrzech i dane jak w Irlandii.

Karetka dla zwierząt. Będzie nowy pojazd uprzywilejowany na polskich drogach?

Pytań dotyczących pojazdów uprzywilejowany jest wiele, w szczególności: co to jest pojazd uprzywilejowany? Jak się zachować, gdy jedzie pojazd uprzywilejowany? Jakie służby są uprzywilejowane i jakie są pojazdy uprzywilejowane? Będzie nowy pojazd uprzywilejowany na polskich drogach? W zakresie tego ostatniego pytania poruszamy ciekawy postulat, który może dotyczyć wielu osób!

Sejm na żywo. Komisja śledcza ds. Pegasusa [22 lipca 2025r.]

Posiedzenie sejmowej komisji śledczej ds. Pegasusa rozpocznie się o godz. 10:30.. Na dziś zaplanowano przesłuchanie byłych funkcjonariuszy służb: Krystiana Dobrzyńskiego, Anety Mierzwińskiej i Urszuli Nalaskowskiej. O godz. 12:30 odbędzie się posiedzenie w trybie niejawnym.

REKLAMA

Sejm na żywo: 22 lipca 2025 [Transmisja online]

22 lipca 2025 r. Sejm rozpocznie czterodniowe posiedzenie. W planach prac sejmowych znalazł się m.in. rządowy projekt nowelizacji Kodeksu pracy dotyczący stażu pracy.

Zamiast 100 proc. wynagrodzenia, na konto wpłynie tylko 80 proc. – to skutek zmiany wprowadzanej przez MRPiPS, o którym „głośno” się nie mówi. Ulga dla pracodawców, ale strata dla pracowników

MRPiPS zapowiada gruntowną reformę ubezpieczenia chorobowego – zasiłek chorobowy miałby być wypłacany od pierwszego dnia niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby przez ZUS, w miejsce dotychczasowego wynagrodzenia chorobowego, wypłacanego przez pracodawcę za pierwszych 33 dni (lub odpowiednio – 14 dni) zwolnienia. Na takim rozwiązaniu – nie wszyscy pracownicy jednak zyskają, a wręcz – dla niektórych, będzie się to wiązać z wymierną stratą w postaci niższego wynagrodzenia. Chyba, że rząd wywiąże się również z obietnicy zwiększenia kwoty zasiłku chorobowego do 100%.

REKLAMA