1000 plus – dla kogo?

1000 plus – co to?

W Sejmie trwają prace nad ustawą, która wprowadza nowe świadczenie: rodzinny kapitał opiekuńczy.

1000 plus jest jedną z potocznych nazw rodzinnego kapitału opiekuńczego.

Nowe świadczenie ma być skierowane do rodzin, mających na utrzymaniu dzieci. Celem rodzinnego kapitału opiekuńczego jest przede wszystkim częściowe pokrycie wydatków związanych z opieką nad drugim i kolejnym dzieckiem w wieku (co do zasady) między 12. a 36. miesiącem życia.

Świadczenie „1000 plus” ma również ułatwiać łączenie rodzicielstwa z pracą zawodową.

1000 plus a 500 plus

Rodzinny kapitał opiekuńczy ma przysługiwać w wysokości 500 zł (przez dwa lata) albo 1000 zł miesięcznie (przez rok) na dziecko w rodzinie.

Wysokość, w jakiej ma być wypłacane świadczenie zostanie wskazana we wniosku przez matkę albo ojca. Prawo do zmiany miesięcznej wysokości, w jakiej ma być wypłacany kapitał, będzie przysługiwało na wniosek, tylko raz w okresie otrzymywania kapitału.

Łączna wysokość wypłaconego kapitału nie może być wyższa niż 12 000 zł na dziecko.

Jeżeli dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu, sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, kwota świadczenia zostanie ustalona każdemu z rodziców w wysokości połowy kwoty przysługującego rodzinnego kapitału opiekuńczego.

Kto otrzyma 1000 plus?

Świadczenie „1000 plus” będzie przysługiwało matce albo ojcu na drugie i kolejne dziecko w rodzinie, jeżeli dziecko to wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu matki lub ojca.

Możliwość otrzymania świadczenia przewidziano również dla rodziców adopcyjnych.

Do świadczenia „1000 plus” będą mieli prawo obywatele polscy oraz określeni w przepisach cudzoziemcy.

Zgodnie z projektem ustawy rodzinny kapitał opiekuńczy będzie przysługiwał:

1) obywatelom polskim;

2) cudzoziemcom:

a) do których stosuje się przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego,

b) jeżeli wynika to z wiążących Rzeczpospolitą Polską dwustronnych umów międzynarodowych o zabezpieczeniu społecznym,

c) przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznościami, o których mowa  w art. 127 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, jeżeli zamieszkują z dziećmi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

d) posiadającym kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”, jeżeli zamieszkują z dziećmi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z wyłączeniem obywateli państw trzecich, którzy uzyskali zezwolenie na pracę na terytorium państwa członkowskiego na okres nieprzekraczający sześciu miesięcy, obywateli państw trzecich przyjętych w celu podjęcia studiów lub pracy sezonowej oraz obywateli państw trzecich, którzy mają prawo do wykonywania pracy na podstawie wizy,

e) przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:

– na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 139a ust. 1 lub art. 139o ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, lub

– w związku z korzystaniem z mobilności krótkoterminowej pracownika kadry kierowniczej, specjalisty lub pracownika odbywającego staż w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa na warunkach określonych w art. 139n ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach

– jeżeli zamieszkują z dziećmi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z wyłączeniem cudzoziemców, którym zezwolono na pobyt i pracę na okres nieprzekraczający dziewięciu miesięcy, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej,

f) przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:

– na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 151 lub art. 151b ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach,

– na podstawie wizy krajowej w celu prowadzenia badań naukowych lub prac rozwojowych,

− w związku z korzystaniem z mobilności krótkoterminowej naukowca na warunkach określonych w art. 156b ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach

– z wyłączeniem cudzoziemców, którym zezwolono na pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres nieprzekraczający sześciu miesięcy, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej,

g) przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelom Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz członkom ich rodzin, o których mowa w art. 10 ust. 1 lit. b, d, e lub f umowy z dnia 24 stycznia 2020 r. o Wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Dz. Urz. UE L 29 z 31.01.2020, str. 7, z późn. zm.1)).

Prawo do kapitału wyżej wymienionym osobom, jeżeli zamieszkują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres, w jakim mają otrzymywać kapitał (chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej).

1000 plus na dziecko

Świadczenie „100 plus”, czyli rodzinny kapitał opiekuńczy ma przysługiwać na drugie i kolejne dziecko w rodzinie.

W myśl projektowanej ustawy dziecko oznacza dziecko własne, dziecko małżonka, dziecko drugiego rodzica, z którym rodzic wychowuje wspólne dziecko, oraz dziecko przyjęte na wychowanie, w stosunku do którego osoba wystąpiła do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia.

Kim jest zaś pierwsze dziecko? Zgodnie z projektem jest nim najstarsze dziecko w rodzinie bez względu na jego wiek. W przypadku (np. bliźniąt), gdy dzieci urodzone są tego samego dnia, miesiąca i roku, pierwsze dziecko zostanie wskazane przez osobę uprawnioną do świadczenia.

Rodzina w rozumieniu projektowanej ustawy oznacza odpowiednio następujących członków rodziny:

• małżonków,
• rodziców dzieci wychowujących wspólne dziecko,
• osobę samotnie wychowującą dziecko, przez którą rozumie się pannę, kawalera, wdowę, wdowca, osobę pozostającą w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu, osobę rozwiedzioną, chyba że wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem,
• osobę, która przyjęła dziecko na wychowanie, i wystąpiła do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia,
• dzieci w/w osób.

Do członków rodziny – zgodnie z projektem - nie zalicza się dziecka:

• pozostającego pod opieką opiekuna prawnego,
• umieszczonego w pieczy zastępczej,
• które było umieszczone w pieczy zastępczej w dniu osiągania przez to dziecko pełnoletności,
• w stosunku do którego osoba ubiegająca się lub otrzymująca kapitał jest pozbawiona władzy rodzicielskiej,
• w stosunku do którego osoba ubiegająca się lub otrzymująca kapitał była pozbawiona władzy rodzicielskiej w dniu osiągania przez to dziecko pełnoletności.

1000 plus tylko dla małżeństw?

„Należy podkreślić, że w świetle ww. definicji rodziny małżonkowie oraz rodzice wychowujący co najmniej jedno wspólne dziecko żyjący w nieformalnych związkach będą mogli uwzględniać w składzie swojej rodziny także swoje dzieci z poprzednich związków bez względu na wiek tych dzieci” – czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy.

1000 plus – kryterium dochodowe

Świadczenie „1000 plus” będzie przyznawane niezależnie od dochodów rodziny. Nie przewidziano tu kryterium dochodowego. Ma być również nieopodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

1000 plus – kto nie dostanie?

Świadczenie nie będzie przysługiwało, jeżeli:

• dziecko zostało umieszczone w pieczy zastępczej;

• rodzic dziecka został pozbawiony władzy rodzicielskiej;

• członkowi rodziny przysługuje za granicą na dziecko świadczenie o podobnym charakterze do kapitału, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

1000 plus – jak złożyć wniosek?

Matka lub ojciec dziecka będą składali wniosek wyłącznie w formie elektronicznej. We wniosku należy wskazać wysokość w jakiej ma być wypłacony rodzinny kapitał opiekuńczy (1000 zł lub 500 zł). Wniosek i załączniki będzie można złożyć za pomocą tych samych systemów teleinformatycznych co w przypadku programu „Dobry start” czy „Rodzina 500+”.

Obsługą programu zajmie się Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Przyznanie świadczenia „1000 plus” nie będzie wymagało wydania decyzji. ZUS udostępni wnioskodawcy informację o przyznaniu rodzinnego kapitału opiekuńczego na profilu informacyjnym w PUE ZUS.

1000 plus - od kiedy?

Zgodnie z założeniami nowe przepisy wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2022 r.

Osoby, które w dniu wejścia w życie ustawy posiadają i wychowują już drugie i kolejne dziecko w wieku od 12. do 36. miesiąca życia będą uprawnione do otrzymywania rodzinnego kapitału opiekuńczego proporcjonalnie za okres od dnia wejścia w życie ustawy do czasu ukończenia przez drugie lub kolejne dziecko 36. miesiąca życia.

Podstawa prawna:

Rządowy projekt ustawy o rodzinnym kapitale opiekuńczym (etap legislacyjny: Sejm)